1
00:00:07,205 --> 00:00:10,425
Her nefes alışınızda hava,
soluk borusundan aşağı doğru ilerler,

2
00:00:10,425 --> 00:00:12,705
bronş denilen bir dizi kanallardan geçerek

3
00:00:12,705 --> 00:00:17,050
sonunda alveol denilen
küçük hava kesesi kümelerine ulaşır.

4
00:00:17,050 --> 00:00:19,980
Akciğerlerde 600 milyon 
civarında alveol vardır,

5
00:00:19,980 --> 00:00:25,440
bu 75 metrekarelik bir tenis kortunun
yüzey alanına denk geliyor.

6
00:00:25,440 --> 00:00:27,822
Sadece bir hücre kalınlığındaki 
bu küçük keseler

7
00:00:27,822 --> 00:00:29,760
çok önemli bir değişime olanak sağlıyor:

8
00:00:29,760 --> 00:00:32,760
Havadan soluduğumuz oksijeni
kan dolaşımımıza alıyor

9
00:00:32,760 --> 00:00:35,710
ve karbondioksiti temizliyor.

10
00:00:35,710 --> 00:00:38,550
Zatürre bu değiş tokuşu mahvediyor.

11
00:00:38,550 --> 00:00:42,820
Zatürre, alveolün sıvıyla dolmasına
neden olan bir enfeksiyondur.

12
00:00:42,820 --> 00:00:46,140
Zatürreye neden olabilecek
birçok farklı türde patojenler vardır.

13
00:00:46,140 --> 00:00:50,010
En yaygın olanları ise 
virüs ya da bakterilerdir.

14
00:00:50,010 --> 00:00:54,403
Bu mikroskobik istilacılar, 
ya soluduğumuz havadaki damlacıklardan

15
00:00:54,403 --> 00:00:56,633
ya da kirli bir yüzeye dokunduktan sonra

16
00:00:56,633 --> 00:01:00,293
gözlerimize, burnumuza ya da ağzımıza
dokunduktan sonra vücudumuza girerler.

17
00:01:00,293 --> 00:01:04,293
Sonra solunum sisteminin savunma
hattının ön cephesiyle yüzleşirler:

18
00:01:04,293 --> 00:01:06,293
Mukosiliyer klirens.

19
00:01:06,293 --> 00:01:10,266
Mukosiliyer klirens, 
istilacıları hapseden mukustan

20
00:01:10,266 --> 00:01:13,231
ve öksürerek çıkarılan,
mukusu ağza doğru taşıyan

21
00:01:13,231 --> 00:01:15,461
ve silia denilen küçük kıllardan oluşur.

22
00:01:15,461 --> 00:01:18,761
Ancak bu istilacılardan bazıları 
mukosiliyer klirensten geçip

23
00:01:18,761 --> 00:01:21,821
alveolla buluştuğu akciğerlere gidebilir.

24
00:01:21,821 --> 00:01:24,311
Alevol, kan ve dış dünyadaki hava arasında

25
00:01:24,311 --> 00:01:26,691
önemli bir değişim noktası
olarak görev yapıyor;

26
00:01:26,691 --> 00:01:31,157
kendine özel türde beyaz kan hücreleri,
diğer bir ismiyle makrofajları var;

27
00:01:31,157 --> 00:01:35,756
onları kuşatarak ve yiyerek 
yabancı organizmalara karşı savunuyor.

28
00:01:35,756 --> 00:01:40,485
Patojenler, akciğerlere girdiğinde
makrofajlar onları yok etmeye çalışıyor.

29
00:01:40,485 --> 00:01:42,789
Bağışıklık sistemi, yardımcı olması için

30
00:01:42,789 --> 00:01:45,439
daha fazla beyaz kan hücresini
alveolden salıveriyor.

31
00:01:45,439 --> 00:01:47,619
Bu immun hücreler patojenlerle savaşıyor,

32
00:01:47,619 --> 00:01:51,819
iltihap ve iltihapın bir yan ürünü olarak
sıvı meydana getiriyor.

33
00:01:51,819 --> 00:01:53,359
Bu sıvılar biriktikçe

34
00:01:53,359 --> 00:01:56,979
alveoldaki gaz değiş tokuşunu
çok daha zorlaştırıyor.

35
00:01:56,979 --> 00:02:00,639
Kan dolaşımındaki karbondioksit seviyesi
yükselmeye başladıkça

36
00:02:00,639 --> 00:02:05,363
vücut onu temizlemek ve daha fazla oksijen
almak için daha hızlı nefes alıyor.

37
00:02:05,363 --> 00:02:09,143
Bu hızlı soluma, zatürrenin
en yaygın belirtilerinden biridir.

38
00:02:09,143 --> 00:02:14,298
Vücut ayrıca öksürerek
alveoldaki sıvıyı dışarı atmaya çalışıyor.

39
00:02:14,298 --> 00:02:17,038
Zatürrenin sebebini 
belirlemek zor olabilir

40
00:02:17,038 --> 00:02:20,778
ancak bir kez belirlendiğinde
doktorlar antibiyotik yazabilir,

41
00:02:20,778 --> 00:02:25,352
antibakteriyel ya da antiviral
tedaviler de uygulanabilir.

42
00:02:25,352 --> 00:02:29,270
Antibiyotikli tedavi, enfeksiyonu
kontrol altına almaya yardımcı oluyor.

43
00:02:29,270 --> 00:02:31,220
Patojen temizlendikçe

44
00:02:31,220 --> 00:02:35,659
vücut sıvıyı ve ölü hücreleri
atıyor ya da emiyor.

45
00:02:35,659 --> 00:02:38,589
En kötü belirtiler,
yaklaşık bir hafta içinde kayboluyor

46
00:02:38,589 --> 00:02:42,029
ancak tamamen iyileşmek
bir ay kadar sürebilir.

47
00:02:42,029 --> 00:02:45,709
Bunun dışında sağlıklı bireyler,
zatürreyi genelde evde atlatabiliyorlar.

48
00:02:45,709 --> 00:02:48,879
Ancak bazıları için zatürre
daha şiddetli geçebilir,

49
00:02:48,879 --> 00:02:52,499
vücut enfeksiyonla savaşırken hastanede 
tedaviye, oksijene, solunum cihazına

50
00:02:52,499 --> 00:02:56,499
ya da diğer destekleyici önlemlere 
gereksinim duyulabilir.

51
00:02:56,499 --> 00:02:58,459
Sigara içmek siliaya zarar verir,

52
00:02:58,459 --> 00:03:02,139
bu durumda zatürreyle birlikte
artan miktar bir yana,

53
00:03:02,139 --> 00:03:04,469
silia, normal miktardaki mukus
ve salgıları bile

54
00:03:04,469 --> 00:03:05,919
daha az temizleyebiliyor.

55
00:03:05,919 --> 00:03:07,589
Genetik ve otoimmun hastalıklar,

56
00:03:07,589 --> 00:03:11,699
zatürreye neden olabilecek patojenleri
daha hassas kılabilir.

57
00:03:11,699 --> 00:03:13,549
Ayrıca, küçük çocuklar ve yaşlılarda

58
00:03:13,549 --> 00:03:16,659
bozulmuş klerens ve daha zayıf 
bağışıklık sistemi bulunuyor.

59
00:03:16,659 --> 00:03:18,509
Eğer birisinde viral zatürre varsa

60
00:03:18,509 --> 00:03:22,035
bakteriyel solunum
enfeksiyon riski daha yüksek.

61
00:03:22,035 --> 00:03:23,669
Zatürre kaynaklı ölümlerin birçoğu

62
00:03:23,669 --> 00:03:26,269
sağlık hizmetlerine
ulaşım yokluğundan meydana geliyor.

63
00:03:26,269 --> 00:03:28,759
Ancak bazen uygun bakımla bile

64
00:03:28,759 --> 00:03:33,669
vücut, sürdüremeyeceği 
bir enfeksiyona karşı savaşa giriyor;

65
00:03:33,669 --> 00:03:36,259
sadece akciğerlerdeki değil,

66
00:03:36,259 --> 00:03:38,739
tüm vücuttaki iltihaplı yolları
harekete geçiriyor.

67
00:03:38,739 --> 00:03:40,719
Bu aslında koruyucu bir mekanizma

68
00:03:40,719 --> 00:03:44,319
ancak bu durum çok uzun süre devam ederse
organlar durmaya başlıyor,

69
00:03:44,319 --> 00:03:46,899
şoka ve bazense ölüme neden oluyor.

70
00:03:46,899 --> 00:03:48,939
Peki zatürreyi nasıl önleyebiliriz?

71
00:03:48,939 --> 00:03:51,599
İyi beslenmek, yeterince uyumak 
ve egzersiz yapmak

72
00:03:51,599 --> 00:03:54,259
vücudunuzun enfeksiyonlarla
savaşmasına yardımcı oluyor.

73
00:03:54,259 --> 00:03:57,789
Aşılar, zatürreye yol açan yaygın
patojenlere karşı bizi koruyabilirken

74
00:03:57,789 --> 00:04:01,139
ellerinizi düzenli olarak yıkamak
bu patojenlerin yayılımını önlemede

75
00:04:01,139 --> 00:04:02,719
ve şiddetli zatürreye karşı

76
00:04:02,719 --> 00:04:05,666
bu en savunmasız varlıkları
korumada size yardımcı oluyor.