0:00:07.205,0:00:10.425
Her nefes alışınızda hava,[br]soluk borusundan aşağı doğru ilerler,

0:00:10.425,0:00:12.705
bronş denilen bir dizi kanallardan geçerek

0:00:12.705,0:00:17.050
sonunda alveol denilen[br]küçük hava kesesi kümelerine ulaşır.

0:00:17.050,0:00:19.980
Akciğerlerde 600 milyon [br]civarında alveol vardır,

0:00:19.980,0:00:25.440
bu 75 metrekarelik bir tenis kortunun[br]yüzey alanına denk geliyor.

0:00:25.440,0:00:27.822
Sadece bir hücre kalınlığındaki [br]bu küçük keseler

0:00:27.822,0:00:29.760
çok önemli bir değişime olanak sağlıyor:

0:00:29.760,0:00:32.760
Havadan soluduğumuz oksijeni[br]kan dolaşımımıza alıyor

0:00:32.760,0:00:35.710
ve karbondioksiti temizliyor.

0:00:35.710,0:00:38.550
Zatürre bu değiş tokuşu mahvediyor.

0:00:38.550,0:00:42.820
Zatürre, alveolün sıvıyla dolmasına[br]neden olan bir enfeksiyondur.

0:00:42.820,0:00:46.140
Zatürreye neden olabilecek[br]birçok farklı türde patojenler vardır.

0:00:46.140,0:00:50.010
En yaygın olanları ise [br]virüs ya da bakterilerdir.

0:00:50.010,0:00:54.403
Bu mikroskobik istilacılar, [br]ya soluduğumuz havadaki damlacıklardan

0:00:54.403,0:00:56.633
ya da kirli bir yüzeye dokunduktan sonra

0:00:56.633,0:01:00.293
gözlerimize, burnumuza ya da ağzımıza[br]dokunduktan sonra vücudumuza girerler.

0:01:00.293,0:01:04.293
Sonra solunum sisteminin savunma[br]hattının ön cephesiyle yüzleşirler:

0:01:04.293,0:01:06.293
Mukosiliyer klirens.

0:01:06.293,0:01:10.266
Mukosiliyer klirens, [br]istilacıları hapseden mukustan

0:01:10.266,0:01:13.231
ve öksürerek çıkarılan,[br]mukusu ağza doğru taşıyan

0:01:13.231,0:01:15.461
ve silia denilen küçük kıllardan oluşur.

0:01:15.461,0:01:18.761
Ancak bu istilacılardan bazıları [br]mukosiliyer klirensten geçip

0:01:18.761,0:01:21.821
alveolla buluştuğu akciğerlere gidebilir.

0:01:21.821,0:01:24.311
Alevol, kan ve dış dünyadaki hava arasında

0:01:24.311,0:01:26.691
önemli bir değişim noktası[br]olarak görev yapıyor;

0:01:26.691,0:01:31.157
kendine özel türde beyaz kan hücreleri,[br]diğer bir ismiyle makrofajları var;

0:01:31.157,0:01:35.756
onları kuşatarak ve yiyerek [br]yabancı organizmalara karşı savunuyor.

0:01:35.756,0:01:40.485
Patojenler, akciğerlere girdiğinde[br]makrofajlar onları yok etmeye çalışıyor.

0:01:40.485,0:01:42.789
Bağışıklık sistemi, yardımcı olması için

0:01:42.789,0:01:45.439
daha fazla beyaz kan hücresini[br]alveolden salıveriyor.

0:01:45.439,0:01:47.619
Bu immun hücreler patojenlerle savaşıyor,

0:01:47.619,0:01:51.819
iltihap ve iltihapın bir yan ürünü olarak[br]sıvı meydana getiriyor.

0:01:51.819,0:01:53.359
Bu sıvılar biriktikçe

0:01:53.359,0:01:56.979
alveoldaki gaz değiş tokuşunu[br]çok daha zorlaştırıyor.

0:01:56.979,0:02:00.639
Kan dolaşımındaki karbondioksit seviyesi[br]yükselmeye başladıkça

0:02:00.639,0:02:05.363
vücut onu temizlemek ve daha fazla oksijen[br]almak için daha hızlı nefes alıyor.

0:02:05.363,0:02:09.143
Bu hızlı soluma, zatürrenin[br]en yaygın belirtilerinden biridir.

0:02:09.143,0:02:14.298
Vücut ayrıca öksürerek[br]alveoldaki sıvıyı dışarı atmaya çalışıyor.

0:02:14.298,0:02:17.038
Zatürrenin sebebini [br]belirlemek zor olabilir

0:02:17.038,0:02:20.778
ancak bir kez belirlendiğinde[br]doktorlar antibiyotik yazabilir,

0:02:20.778,0:02:25.352
antibakteriyel ya da antiviral[br]tedaviler de uygulanabilir.

0:02:25.352,0:02:29.270
Antibiyotikli tedavi, enfeksiyonu[br]kontrol altına almaya yardımcı oluyor.

0:02:29.270,0:02:31.220
Patojen temizlendikçe

0:02:31.220,0:02:35.659
vücut sıvıyı ve ölü hücreleri[br]atıyor ya da emiyor.

0:02:35.659,0:02:38.589
En kötü belirtiler,[br]yaklaşık bir hafta içinde kayboluyor

0:02:38.589,0:02:42.029
ancak tamamen iyileşmek[br]bir ay kadar sürebilir.

0:02:42.029,0:02:45.709
Bunun dışında sağlıklı bireyler,[br]zatürreyi genelde evde atlatabiliyorlar.

0:02:45.709,0:02:48.879
Ancak bazıları için zatürre[br]daha şiddetli geçebilir,

0:02:48.879,0:02:52.499
vücut enfeksiyonla savaşırken hastanede [br]tedaviye, oksijene, solunum cihazına

0:02:52.499,0:02:56.499
ya da diğer destekleyici önlemlere [br]gereksinim duyulabilir.

0:02:56.499,0:02:58.459
Sigara içmek siliaya zarar verir,

0:02:58.459,0:03:02.139
bu durumda zatürreyle birlikte[br]artan miktar bir yana,

0:03:02.139,0:03:04.469
silia, normal miktardaki mukus[br]ve salgıları bile

0:03:04.469,0:03:05.919
daha az temizleyebiliyor.

0:03:05.919,0:03:07.589
Genetik ve otoimmun hastalıklar,

0:03:07.589,0:03:11.699
zatürreye neden olabilecek patojenleri[br]daha hassas kılabilir.

0:03:11.699,0:03:13.549
Ayrıca, küçük çocuklar ve yaşlılarda

0:03:13.549,0:03:16.659
bozulmuş klerens ve daha zayıf [br]bağışıklık sistemi bulunuyor.

0:03:16.659,0:03:18.509
Eğer birisinde viral zatürre varsa

0:03:18.509,0:03:22.035
bakteriyel solunum[br]enfeksiyon riski daha yüksek.

0:03:22.035,0:03:23.669
Zatürre kaynaklı ölümlerin birçoğu

0:03:23.669,0:03:26.269
sağlık hizmetlerine[br]ulaşım yokluğundan meydana geliyor.

0:03:26.269,0:03:28.759
Ancak bazen uygun bakımla bile

0:03:28.759,0:03:33.669
vücut, sürdüremeyeceği [br]bir enfeksiyona karşı savaşa giriyor;

0:03:33.669,0:03:36.259
sadece akciğerlerdeki değil,

0:03:36.259,0:03:38.739
tüm vücuttaki iltihaplı yolları[br]harekete geçiriyor.

0:03:38.739,0:03:40.719
Bu aslında koruyucu bir mekanizma

0:03:40.719,0:03:44.319
ancak bu durum çok uzun süre devam ederse[br]organlar durmaya başlıyor,

0:03:44.319,0:03:46.899
şoka ve bazense ölüme neden oluyor.

0:03:46.899,0:03:48.939
Peki zatürreyi nasıl önleyebiliriz?

0:03:48.939,0:03:51.599
İyi beslenmek, yeterince uyumak [br]ve egzersiz yapmak

0:03:51.599,0:03:54.259
vücudunuzun enfeksiyonlarla[br]savaşmasına yardımcı oluyor.

0:03:54.259,0:03:57.789
Aşılar, zatürreye yol açan yaygın[br]patojenlere karşı bizi koruyabilirken

0:03:57.789,0:04:01.139
ellerinizi düzenli olarak yıkamak[br]bu patojenlerin yayılımını önlemede

0:04:01.139,0:04:02.719
ve şiddetli zatürreye karşı

0:04:02.719,0:04:05.666
bu en savunmasız varlıkları[br]korumada size yardımcı oluyor.