1
00:00:00,532 --> 00:00:02,702
Ja sam morski biolog.

2
00:00:02,712 --> 00:00:05,857
Ovde sam da bismo razgovarali
o krizi u našim okeanima,

3
00:00:05,871 --> 00:00:09,849
ali možda ne uz poruku
koju ste čuli ranije

4
00:00:09,873 --> 00:00:13,177
jer želim da vam kažem da,
ako bi spas okeana

5
00:00:13,217 --> 00:00:16,801
zavisio samo od ljudi poput mene,

6
00:00:16,801 --> 00:00:20,023
naučnika koji objavljuju publikacije,

7
00:00:20,047 --> 00:00:22,793
bili bismo u još većoj nevolji.

8
00:00:22,817 --> 00:00:24,718
Jer, kao naučnik,

9
00:00:24,742 --> 00:00:27,106
najvažnije stvari koje sam naučio

10
00:00:27,130 --> 00:00:30,610
o očuvanju zdravlja i rada okeana

11
00:00:30,634 --> 00:00:34,443
nisu došle iz nauke, već od ribolovaca

12
00:00:34,467 --> 00:00:36,996
iz nekih od najsiromašnijih zemalja sveta.

13
00:00:37,381 --> 00:00:39,380
Shvatio sam da za konzervatora

14
00:00:39,404 --> 00:00:43,244
najvažnije pitanje nije: „Kako
držati ljude podalje od okeana?“

15
00:00:43,730 --> 00:00:49,738
već: „Kako obezbediti ljudima
sa primorja širom sveta dovoljno hrane?“

16
00:00:51,081 --> 00:00:54,687
Okeani su podjednako važni
za naše preživljavanje

17
00:00:54,711 --> 00:00:57,847
kao i atmosfera, šume ili zemljišta.

18
00:00:57,871 --> 00:01:01,459
Njihova izuzetna produktivnost čini
ribarstvo, uz poljoprivredu,

19
00:01:01,483 --> 00:01:03,585
glavnim izvorom proizvodnje hrane

20
00:01:03,609 --> 00:01:05,299
za ljude.

21
00:01:05,323 --> 00:01:07,172
Ipak, nešto je ozbiljno pošlo naopako.

22
00:01:08,138 --> 00:01:10,850
Sve je veća kriza izumiranja vrsta,

23
00:01:10,874 --> 00:01:16,251
sa kojom je moja struka
do sada doživela ogroman neuspeh.

24
00:01:16,275 --> 00:01:20,394
U srži te krize upravo je ljudska
i humanitarna kriza.

25
00:01:21,318 --> 00:01:24,204
Najjači udarac koji smo zadali okeanima

26
00:01:24,228 --> 00:01:25,983
je prekomerno izlovljavanje ribe.

27
00:01:26,007 --> 00:01:29,666
Svake godine lovimo
sve više, dublje i dalje u moru.

28
00:01:29,690 --> 00:01:32,587
Svake godine ulov je sve manji.

29
00:01:32,914 --> 00:01:36,592
Ipak, kriza izlovljavanja
je veoma paradoksalna:

30
00:01:36,616 --> 00:01:40,815
nepotrebna je, može se izbeći
i potpuno preokrenuti,

31
00:01:40,839 --> 00:01:45,609
jer su ribarnice među najproduktivnijim
resursima na planeti.

32
00:01:45,633 --> 00:01:49,386
Pravim strategijama možemo 
preokrenuti proces izlovljavanja.

33
00:01:49,848 --> 00:01:52,960
To što ništa još nije urađeno
jedna je, po mom mišljenju,

34
00:01:52,984 --> 00:01:55,880
od najvećih grešaka čovečanstva.

35
00:01:55,904 --> 00:01:58,601
Koliko je ova greška strašna
je najočiglednije

36
00:01:58,625 --> 00:02:02,157
u toplim morima sa obe strane ekvatora.

37
00:02:02,181 --> 00:02:06,025
Tropski predeli su dom
najvećem broju vrsta našeg okeana,

38
00:02:06,049 --> 00:02:10,038
kao i najvećem broju ljudi
koji zavise od mora.

39
00:02:10,447 --> 00:02:14,218
Nazivamo ove ribolovce „ribari na malo“,

40
00:02:14,242 --> 00:02:16,472
ali „na malo“ je pogrešan termin

41
00:02:16,496 --> 00:02:22,176
za flotu sačinjenu
od preko 90% ribolovaca sveta.

42
00:02:22,200 --> 00:02:25,942
Njihov ribolov je generalno
selektivniji i samoodrživiji

43
00:02:25,966 --> 00:02:28,287
od nasumičnog uništavanja

44
00:02:28,311 --> 00:02:31,451
za koje su neretko odgovorni 
veći industrijski čamci.

45
00:02:31,475 --> 00:02:34,563
Ovi primorci mogu dobiti
najviše konzervacijom,

46
00:02:34,587 --> 00:02:36,224
jer, za većinu njih,

47
00:02:36,248 --> 00:02:41,198
ribolov je jedini spas od siromaštva,
gladi i prisilne migracije

48
00:02:41,222 --> 00:02:44,858
u zemljama u kojima je sistem
nemoćan da pomogne.

49
00:02:45,315 --> 00:02:47,546
Znamo da je perspektiva sumorna:

50
00:02:47,570 --> 00:02:50,983
rezerve koje popuštaju u prvim
redovima klimatskih promena,

51
00:02:51,007 --> 00:02:54,673
otopljavanje mora, odumiranje
koralnih grebena, katastrofalne oluje,

52
00:02:54,697 --> 00:02:57,285
kočerice, brodovi-fabrike,

53
00:02:57,309 --> 00:03:01,643
gramzivi brodovi iz bogatijih zemalja
koji koriste više nego što treba.

54
00:03:01,667 --> 00:03:05,111
Ekstremna ranjivost je postala normalna.

55
00:03:05,694 --> 00:03:09,535
Posetio sam Madagaskar
prvi put pre dve decenije

56
00:03:09,559 --> 00:03:12,850
da bih dokumentovao
istoriju morske prirode tamo.

57
00:03:12,874 --> 00:03:16,043
Bio sam oduševljen koralnim
grebenima koje sam istraživao

58
00:03:16,067 --> 00:03:18,323
i siguran da znam kako da ih zaštitim,

59
00:03:18,347 --> 00:03:20,969
jer je nauka obezbedila sve odgovore:

60
00:03:20,993 --> 00:03:23,818
trajno zatvoriti prostor grebena.

61
00:03:23,842 --> 00:03:26,824
Primorski ribari jednostavno 
je trebalo da pecaju manje.

62
00:03:26,848 --> 00:03:30,317
Prišao sam starijim ljudima
u selu Andavadok

63
00:03:30,341 --> 00:03:32,096
i preporučio da zatvore

64
00:03:32,120 --> 00:03:35,660
najzdravije i najraznovrsnije grebene
za sve vrste ribolova

65
00:03:35,684 --> 00:03:38,390
ne bi li napravili zaštićeno
područje za oporavak

66
00:03:38,414 --> 00:03:43,050
jer, kako nam nauka kaže, 
za oko 5 godina,

67
00:03:43,074 --> 00:03:46,907
riblja populacija unutar tog skloništa
bila bi mnogo veća,

68
00:03:46,931 --> 00:03:49,347
prelivala bi se i u izlovljene
oblasti van grebena,

69
00:03:49,371 --> 00:03:51,905
čineći svima dobro.

70
00:03:51,929 --> 00:03:54,736
Taj razgovor nije prošao najbolje.

71
00:03:54,760 --> 00:03:55,942
(Smeh)

72
00:03:55,966 --> 00:03:59,292
Tri četvrtine od 27 miliona
stanovnika Madagaskara

73
00:03:59,316 --> 00:04:01,497
živi na manje od dva dolara dnevno.

74
00:04:01,497 --> 00:04:03,661
Najozbiljnije apelujući
na smanjenje ribolova,

75
00:04:03,661 --> 00:04:06,358
nisam uzeo u obzir šta to zapravo znači

76
00:04:06,382 --> 00:04:08,748
za ljude čije preživljavanje
zavisi od ribolova.

77
00:04:08,772 --> 00:04:11,343
Bio je to samo primoravanje,

78
00:04:11,367 --> 00:04:13,893
restrikcija, pre nego rešenje.

79
00:04:14,340 --> 00:04:18,593
Šta zaštita duge liste vrsta
latinskih imena znači za Resaks,

80
00:04:18,617 --> 00:04:20,888
ženu iz Andavadoka koja peca svakodnevno

81
00:04:20,912 --> 00:04:22,737
da bi obezbedila hranu

82
00:04:22,761 --> 00:04:24,523
i poslala unuke u školu?

83
00:04:25,943 --> 00:04:30,400
To odbijanje u startu naučilo me je
da je konzervacija, u srži,

84
00:04:31,221 --> 00:04:34,757
put pomnog slušanja

85
00:04:34,781 --> 00:04:38,280
da bismo razumeli pritisak i stvarnost
sa kojima se zajednice suočavaju

86
00:04:38,304 --> 00:04:40,124
kroz svoju zavisnost od prirode.

87
00:04:40,148 --> 00:04:43,879
Ova ideja postala je osnova mog rada

88
00:04:43,903 --> 00:04:46,935
i prerasla u organizaciju
koja je donela nov pristup

89
00:04:46,959 --> 00:04:48,316
zaštiti okeana,

90
00:04:48,340 --> 00:04:52,442
obnavljajući ribarenje
zajedno sa priobalnim zajednicama.

91
00:04:53,152 --> 00:04:56,813
Tada, kao i sada,
posao je počeo slušanjem,

92
00:04:56,837 --> 00:04:59,284
i zadivilo nas je to što smo saznali.

93
00:04:59,646 --> 00:05:01,385
Tamo, na suvom jugu Madagaskara,

94
00:05:01,409 --> 00:05:04,781
saznali smo da je jedna vrsta
od ogromne važnosti za stanovnike sela:

95
00:05:04,805 --> 00:05:06,906
izvanredna hobotnica.

96
00:05:06,930 --> 00:05:11,308
Shvatili smo da je visoka potražnja
iscrpljivala ekonomske rezerve.

97
00:05:11,332 --> 00:05:14,990
Ali smo shvatili i da ova životinja
raste neverovatnom brzinom,

98
00:05:15,014 --> 00:05:18,198
udvostučavajući težinu
svakog meseca ili dva.

99
00:05:18,222 --> 00:05:21,901
Mislili smo da zaštita samo malog
područja oko mesta za pecanje

100
00:05:21,925 --> 00:05:23,450
na samo par meseci

101
00:05:23,474 --> 00:05:26,627
može dovesti do drastičnog
povećanja ulova,

102
00:05:26,651 --> 00:05:29,994
dovoljnog da napravi promenu
u profitu ove zajednice

103
00:05:30,018 --> 00:05:32,952
za prihvatljiv vremenski period.

104
00:05:33,897 --> 00:05:35,335
Zajednica se složila,

105
00:05:35,359 --> 00:05:39,988
opredelili su se da privremeno spreče
ribolov hobotnica na malom delu grebena,

106
00:05:40,012 --> 00:05:42,218
koristeći uobičajni društveni kodeks,

107
00:05:42,242 --> 00:05:45,877
prizivajući blagoslove predaka
ne bi li sprečili krivolov.

108
00:05:46,932 --> 00:05:50,244
Kada je greben otvoren za ribolov
šest meseci kasnije,

109
00:05:50,268 --> 00:05:53,434
niko nije bio spreman
za ono što se desillo.

110
00:05:53,947 --> 00:05:55,824
Ulov se povećao,

111
00:05:55,848 --> 00:05:59,015
ljudi su vadili hobotnice

112
00:05:59,039 --> 00:06:01,229
u nezapamćenoj količini i veličini.

113
00:06:01,253 --> 00:06:03,793
Susedna sela su videla
njihov ribolovački procvat

114
00:06:03,817 --> 00:06:05,587
i zatvarala privremeno svoje grebene,

115
00:06:05,587 --> 00:06:08,913
zarazno šireći model
na stotine metara obale.

116
00:06:08,937 --> 00:06:10,525
Kada smo preračunali,

117
00:06:10,549 --> 00:06:13,826
shvatili smo da su ovi ljudi,
među najsiromašnijima na planeti,

118
00:06:13,850 --> 00:06:18,878
našli način da udvostruče primanja 
za samo par meseci i sa manje ribolova.

119
00:06:19,586 --> 00:06:21,118
Zamislite štedni račun

120
00:06:21,142 --> 00:06:23,335
sa kojeg povučete
polovinu stanja svake godine,

121
00:06:23,335 --> 00:06:25,152
a vaša ušteda raste.

122
00:06:25,176 --> 00:06:28,580
Ne postoji investicija na zemlji

123
00:06:28,604 --> 00:06:31,580
koja pouzdano može doneti
ono što ribarnice mogu.

124
00:06:32,246 --> 00:06:35,603
Ali stvarna magija prevazišla je profit

125
00:06:35,627 --> 00:06:39,658
jer se mnogo dublja promena
dešavala u ovim zajednicama.

126
00:06:40,444 --> 00:06:42,386
Podstaknuti sve većim ulovom,

127
00:06:42,410 --> 00:06:46,991
rukovodioci Andavadoka udružili su se
sa dvadesetak susednih zajednica

128
00:06:47,015 --> 00:06:52,348
ne bi li uspostavili veliki prostor
očuvanja desetina metara obale.

129
00:06:52,737 --> 00:06:55,793
Zabranili su ribolov otrovima
i mrežama za komarce

130
00:06:55,817 --> 00:06:57,879
i postavili stalno zaštićena područja

131
00:06:57,903 --> 00:07:00,496
oko ugroženih koralnih grebena i mangrova,

132
00:07:00,520 --> 00:07:03,237
uključujući, na moje oduševljenje,

133
00:07:03,261 --> 00:07:07,000
ista mesta koja sam označio
samo dve godine pre,

134
00:07:07,024 --> 00:07:11,427
kada je moje zagovaranje
morske zaštite potpuno odbijeno.

135
00:07:11,451 --> 00:07:14,096
Osnovali su zaštićeni prostor
kojim zajednica rukovodi,

136
00:07:14,120 --> 00:07:17,738
demokratski sistem
za lokalno upravljanje morem,

137
00:07:17,762 --> 00:07:21,357
nezamisliv samo par godina unazad.

138
00:07:21,952 --> 00:07:23,484
I nisu se zaustavili na tome.

139
00:07:23,508 --> 00:07:26,830
Tokom 5 godina su obezbedili
prava od države

140
00:07:26,854 --> 00:07:29,869
za upravljanje preko 320
kvadratnih kilometara okeana,

141
00:07:29,893 --> 00:07:34,989
eliminišući destruktivne
industrijske brodove iz vode.

142
00:07:35,013 --> 00:07:38,069
Deset godina kasnije, vidimo oporavak
ovog kritičnog grebena

143
00:07:38,093 --> 00:07:39,704
pod zaštitom.

144
00:07:39,728 --> 00:07:42,665
Zajednice potpisuju peticije
za prepoznavanje značaja

145
00:07:42,689 --> 00:07:44,355
prava na ribolov

146
00:07:44,379 --> 00:07:46,958
i pravednije cene kao nagradu
za samoodržavanje.

147
00:07:47,504 --> 00:07:51,218
Ali sve je ovo samo početak priče,

148
00:07:51,242 --> 00:07:54,806
jer je ovih par ribarskih sela

149
00:07:54,830 --> 00:07:57,589
razbuktalo revoluciju morske zaštite,

150
00:07:57,613 --> 00:07:59,994
koja se proširila hiljadama milja,

151
00:08:00,018 --> 00:08:02,716
menjajući živote stotina hiljada ljudi.

152
00:08:02,740 --> 00:08:06,574
Danas na Madagaskaru,
stotine mesta regulišu zajednice,

153
00:08:06,598 --> 00:08:09,566
primenjujući ovaj pristup zaštite
zasnovan na ljudskim pravima

154
00:08:09,590 --> 00:08:13,148
na sve vrste ribolova, od rakova do skuše.

155
00:08:13,172 --> 00:08:17,772
Model se proširio
na istočnu Afriku i Indijski okrean

156
00:08:17,796 --> 00:08:20,304
a sada i na ostrva Jugoistočne Azije.

157
00:08:20,328 --> 00:08:25,072
Od Tanzanije do Istočnog Timora,
od Indije do Indonezije,

158
00:08:25,096 --> 00:08:27,365
vidimo istu priču:

159
00:08:28,504 --> 00:08:30,536
dobro osmišljena

160
00:08:30,560 --> 00:08:35,251
morska konzervacija donosi profit
koji nadilazi samu zaštitu prirode,

161
00:08:35,275 --> 00:08:36,792
poboljšavajući ulov

162
00:08:36,816 --> 00:08:40,690
i šireći talase društvenih promena
širom cele obale,

163
00:08:40,714 --> 00:08:43,799
jačajući samopouzdanje, saradnju

164
00:08:43,823 --> 00:08:48,045
i otpornost zajednica suočenim
sa nepravednošću siromaštva

165
00:08:48,069 --> 00:08:49,687
i klimatskih promena.

166
00:08:50,545 --> 00:08:53,603
Imao sam privilegiju da provedem karijeru

167
00:08:53,627 --> 00:08:58,526
otpočinjući i povezujući ove pokrete
u tropskim predelima,

168
00:08:58,550 --> 00:09:00,606
i shvatio sam da nama, konzervatorima,

169
00:09:00,630 --> 00:09:03,343
cilj mora biti pobeda,

170
00:09:03,367 --> 00:09:05,367
a ne usporavanje gubitka.

171
00:09:06,145 --> 00:09:09,302
Moramo da iskoristimo ovu globalnu šansu

172
00:09:09,326 --> 00:09:11,272
za obnovu ribolova:

173
00:09:11,296 --> 00:09:14,281
sa ljudima iz struke
koji će podržati zajednice,

174
00:09:14,305 --> 00:09:18,617
povezati ih i podržati
da uče jedni od drugih,

175
00:09:18,641 --> 00:09:21,769
sa vladama i advokatima
koji će stajati iza zajednica

176
00:09:21,793 --> 00:09:24,704
da bi obezbedili njihova prava
pri rukovođenju ribarnicama,

177
00:09:24,728 --> 00:09:28,220
dajući prvenstvo zaštiti hrane
i poslovne sigurnosti

178
00:09:28,244 --> 00:09:31,870
od svih konkurentskih interesa
u morskoj ekonomiji,

179
00:09:31,894 --> 00:09:36,514
ukinuti subvencije za groteskno 
prekapitalizovane industrijske flote

180
00:09:36,538 --> 00:09:39,419
i sprečiti pristup industrijskih
i drugih stranih brodova

181
00:09:39,443 --> 00:09:41,634
u priobalne vode.

182
00:09:41,658 --> 00:09:43,604
Potreban nam je agilan sistem podataka

183
00:09:43,604 --> 00:09:46,300
koji će obezbediti
naučne podatke zajednicama

184
00:09:46,324 --> 00:09:50,735
za optimizaciju konzervacije
ciljane vrste ili staništa.

185
00:09:51,206 --> 00:09:55,738
Trebaju nam agencije za razvoj,
donatori i establišment konzervacije,

186
00:09:55,762 --> 00:09:59,166
ne bi li ambicije došle do nivoa ulaganja

187
00:09:59,190 --> 00:10:02,237
neophodnog za ostvarenje ove vizije.

188
00:10:02,993 --> 00:10:04,491
A da bismo stigli do tog nivoa,

189
00:10:04,491 --> 00:10:07,484
potrebno je da vidimo morsku konzervaciju

190
00:10:07,508 --> 00:10:11,231
kao priču o obilju i ojačanju,

191
00:10:11,255 --> 00:10:13,256
a ne o surovosti i otuđenju,

192
00:10:13,280 --> 00:10:18,199
kao pokret predvođen ljudima
čiji opstanak zavisi od zdravog mora,

193
00:10:18,223 --> 00:10:21,850
a ne apstraktnim naučnim vrednostima.

194
00:10:22,721 --> 00:10:26,903
Naravno, sprečavanje izlovljavanja
samo je jedan korak zaštite okeana.

195
00:10:26,927 --> 00:10:32,522
Strahote zagrevanja, zakiseljavanja
i zagađenja rastu svakog dana.

196
00:10:32,546 --> 00:10:34,459
Ali to je veliki korak.

197
00:10:34,483 --> 00:10:36,712
Onaj koji možemo
da preduzmemo danas

198
00:10:36,736 --> 00:10:39,411
i koji će dati vetar u leđa

199
00:10:39,435 --> 00:10:41,425
istraživačima perspektivnih rešenja

200
00:10:41,449 --> 00:10:44,219
za posledice okeanske krize.

201
00:10:44,243 --> 00:10:46,624
Naš uspeh podržava njihov.

202
00:10:47,289 --> 00:10:49,543
Ako podignemo ruke u očajanju,

203
00:10:49,567 --> 00:10:51,088
igra je gotova.

204
00:10:51,112 --> 00:10:55,431
Rešavamo ove izazove jedan po jedan.

205
00:10:56,350 --> 00:11:00,397
Naša ogromna zavisnost
od okeana je rešenje

206
00:11:00,421 --> 00:11:03,643
koje je sve vreme bilo ispred nas,

207
00:11:03,667 --> 00:11:07,317
jer nema ništa malo u ribolovu „na malo“.

208
00:11:07,341 --> 00:11:11,040
Njihova snaga je u stotini miliona ljudi
koji obezbeđuju hranu milijardama.

209
00:11:11,064 --> 00:11:14,636
Ova vojska svakodnevnih konzervatora

210
00:11:14,660 --> 00:11:16,346
je ta koja ima najviše da izgubi.

211
00:11:16,346 --> 00:11:19,969
Samo oni imaju znanje
i globalni uticaj koji su neophodni

212
00:11:19,993 --> 00:11:23,176
za ponovno oblikovanje
našeg odnosa prema morima.

213
00:11:23,982 --> 00:11:28,762
Najmoćnija stvar koju možemo uraditi
je da im pomognemo

214
00:11:28,786 --> 00:11:30,828
u očuvanju života u okeanima.

215
00:11:30,852 --> 00:11:32,003
Hvala.

216
00:11:32,027 --> 00:11:36,020
(Aplauz)