WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
De dingen die we maken

00:00:02.000 --> 00:00:05.000
hebben één voornaamste eigenschap:

00:00:05.000 --> 00:00:07.000
ze leven langer dan wij.

00:00:07.000 --> 00:00:09.000
Wij gaan verloren, zij overleven;

00:00:09.000 --> 00:00:12.000
wij hebben één leven, zij hebben vele levens

00:00:12.000 --> 00:00:15.000
en in elk leven kunnen ze iets anders betekenen.

00:00:15.000 --> 00:00:18.000
Terwijl wij één biografie hebben,

00:00:18.000 --> 00:00:20.000
hebben zij er vele.

NOTE Paragraph

00:00:20.000 --> 00:00:22.000
Ik ga het vanmorgen hebben

00:00:22.000 --> 00:00:25.000
over het verhaal, de biografie - of de biografieën -

00:00:25.000 --> 00:00:28.000
van één bepaald object,

00:00:28.000 --> 00:00:30.000
een opmerkelijk ding.

00:00:30.000 --> 00:00:32.000
Ik ga akkoord

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
dat het niet veel zaaks lijkt.

00:00:34.000 --> 00:00:37.000
Het is ongeveer zo groot als een rugbybal.

00:00:37.000 --> 00:00:39.000
Het werd gemaakt van klei

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
en gekneed

00:00:41.000 --> 00:00:44.000
tot een cilinder,

00:00:44.000 --> 00:00:46.000
overdekt met een nauw aansluitend schrift

00:00:46.000 --> 00:00:49.000
en dan gebakken in de zon.

00:00:49.000 --> 00:00:51.000
Zoals je kunt zien

00:00:51.000 --> 00:00:53.000
is het een beetje beschadigd.

00:00:53.000 --> 00:00:55.000
Niet verwonderlijk,

00:00:55.000 --> 00:00:58.000
want het is 2500 jaar oud.

00:00:58.000 --> 00:01:00.000
Het werd

00:01:00.000 --> 00:01:02.000
in 1879 opgegraven.

00:01:02.000 --> 00:01:04.000
Maar vandaag,

00:01:04.000 --> 00:01:06.000
is dit ding, geloof ik,

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
een belangrijk element

00:01:08.000 --> 00:01:10.000
in de politiek van het Midden-Oosten.

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
Het is een object

00:01:12.000 --> 00:01:14.000
met fascinerende verhalen;

00:01:14.000 --> 00:01:18.000
verhalen die allerminst afgelopen zijn.

NOTE Paragraph

00:01:18.000 --> 00:01:20.000
Het verhaal begint

00:01:20.000 --> 00:01:24.000
met de oorlog tussen Iran en Irak

00:01:24.000 --> 00:01:26.000
en de gebeurtenissen

00:01:26.000 --> 00:01:28.000
die uitmondden

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
in de invasie van Irak

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
door buitenlandse troepen,

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
het verwijderen van een despotische heerser

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
en een ogenblikkelijke verandering van regime.

00:01:37.000 --> 00:01:39.000
Ik begin

00:01:39.000 --> 00:01:41.000
met een episode in die opeenvolging van gebeurtenissen

00:01:41.000 --> 00:01:44.000
waarmee de meesten van jullie zeer vertrouwd zijn,

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
Belsazar's feest -

00:01:46.000 --> 00:01:48.000
want we hebben het hier over de Iran-Irak oorlog

00:01:48.000 --> 00:01:51.000
van 539 voor Christus.

00:01:51.000 --> 00:01:53.000
De parallellen

00:01:53.000 --> 00:01:55.000
tussen de gebeurtenissen

00:01:55.000 --> 00:01:58.000
van 539 voor Christus en 2003

00:01:58.000 --> 00:02:00.000
zijn opzienbarend.

00:02:00.000 --> 00:02:02.000
Je ziet hier Rembrandts schilderij,

00:02:02.000 --> 00:02:04.000
nu in de National Gallery in Londen,

00:02:04.000 --> 00:02:06.000
een illustratie van de tekst van de profeet Daniël

00:02:06.000 --> 00:02:09.000
in de Hebreeuwse bijbel.

00:02:09.000 --> 00:02:11.000
Jullie kennen het verhaal in ruwe lijnen.

NOTE Paragraph

00:02:11.000 --> 00:02:14.000
Belsazar was de zoon van Nebukadnezar.

00:02:14.000 --> 00:02:17.000
Nebukadnezar had Israël veroverd, Jeruzalem geplunderd

00:02:17.000 --> 00:02:19.000
en de joden in gevangenschap

00:02:19.000 --> 00:02:21.000
naar Babylon meegevoerd.

00:02:21.000 --> 00:02:24.000
Maar niet alleen de joden, ook de vaten van de tempel.

00:02:24.000 --> 00:02:27.000
Hij had de tempel geplunderd en ontheiligd.

00:02:27.000 --> 00:02:30.000
De grote gouden vaten van de tempel in Jeruzalem

00:02:30.000 --> 00:02:33.000
had hij meegenomen naar Babylon.

00:02:33.000 --> 00:02:35.000
Belsazar, zijn zoon,

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
besloot een feest in te richten.

00:02:37.000 --> 00:02:39.000
Om het nog spannender te maken,

00:02:39.000 --> 00:02:42.000
voegde hij nog een beetje heiligschennis bij de pret

00:02:42.000 --> 00:02:45.000
en haalde de tempelvaten erbij.

00:02:45.000 --> 00:02:48.000
Hij was al in oorlog met de Iraniërs,

00:02:48.000 --> 00:02:50.000
met de koning van Perzië.

NOTE Paragraph

00:02:50.000 --> 00:02:53.000
Die nacht, vertelt Daniël ons,

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
verscheen op het hoogtepunt van de festiviteiten

00:02:55.000 --> 00:02:58.000
een hand en schreef op de muur:

00:02:58.000 --> 00:03:01.000
"Je bent gewogen en te licht bevonden.

00:03:01.000 --> 00:03:03.000
Je koninkrijk valt in handen

00:03:03.000 --> 00:03:05.000
van de Meden en de Perzen."

00:03:05.000 --> 00:03:07.000
Diezelfde nacht

00:03:07.000 --> 00:03:11.000
trok Cyrus, de koning van de Perzen, Babylon binnen

00:03:11.000 --> 00:03:16.000
en kwam het hele regime van Belsazar ten val.

00:03:16.000 --> 00:03:18.000
Het is uiteraard een groot moment

00:03:18.000 --> 00:03:20.000
in de geschiedenis

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
van het joodse volk.

00:03:22.000 --> 00:03:24.000
Het is een geweldig verhaal. Een verhaal dat we allemaal kennen.

00:03:24.000 --> 00:03:26.000
"Het teken aan de wand"

00:03:26.000 --> 00:03:29.000
maakt deel uit van onze alledaagse taal.

00:03:29.000 --> 00:03:31.000
Wat daarna gebeurde

00:03:31.000 --> 00:03:33.000
was opmerkelijk.

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
Het is waar onze cilinder

00:03:35.000 --> 00:03:37.000
opduikt in het verhaal.

NOTE Paragraph

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
Cyrus, de koning van de Perzen,

00:03:39.000 --> 00:03:41.000
overwon Babylon zonder slag of stoot.

00:03:41.000 --> 00:03:43.000
Het grote rijk van Babel,

00:03:43.000 --> 00:03:45.000
dat zich uitstrekte van het centrum van Zuid-Irak

00:03:45.000 --> 00:03:47.000
tot aan de Middellandse Zee,

00:03:47.000 --> 00:03:49.000
valt in handen van Cyrus.

00:03:49.000 --> 00:03:53.000
Cyrus kondigt een verklaring af.

00:03:53.000 --> 00:03:56.000
Die staat op deze cilinder,

00:03:56.000 --> 00:03:59.000
de verklaring van de door God geleide heerser

00:03:59.000 --> 00:04:03.000
die de Iraakse despoot had afgezet

00:04:03.000 --> 00:04:05.000
om de mensen de vrijheid terug te geven.

00:04:05.000 --> 00:04:07.000
In klinkend Babylonisch -

00:04:07.000 --> 00:04:09.000
het werd geschreven in het Babylonisch -

00:04:09.000 --> 00:04:12.000
zegt hij: "Ik ben Cyrus, de koning van het hele universum,

00:04:12.000 --> 00:04:14.000
de grote koning, de machtige koning,

00:04:14.000 --> 00:04:18.000
de koning van Babel, de koning van de vier hoeken van de wereld."

00:04:18.000 --> 00:04:21.000
Ze zaten toen niet verlegen om een beetje overdrijving.

00:04:21.000 --> 00:04:23.000
Dit is waarschijnlijk

00:04:23.000 --> 00:04:25.000
het eerste persbericht

00:04:25.000 --> 00:04:27.000
dat we hebben

00:04:27.000 --> 00:04:29.000
van een zegevierend leger.

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
Het werd, zoals later nog zal blijken,

00:04:31.000 --> 00:04:34.000
door zeer bekwame P.R.-consultants geschreven.

00:04:34.000 --> 00:04:37.000
De overdrijving komt dus niet echt als een verrassing.

NOTE Paragraph

00:04:37.000 --> 00:04:39.000
Wat gaat de grote koning, de machtige koning,

00:04:39.000 --> 00:04:42.000
de koning van de vier hoeken van de wereld doen?

00:04:42.000 --> 00:04:45.000
Hij zegt dat na de verovering van Babylon

00:04:45.000 --> 00:04:48.000
alle volkeren,

00:04:48.000 --> 00:04:50.000
die de Babyloniërs - Nebukadnezar en Belsazar -

00:04:50.000 --> 00:04:52.000
hebben gevangen genomen en tot slaaf gemaakt,

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
zullen worden vrijgelaten.

00:04:54.000 --> 00:04:56.000
Ze mogen terugkeren naar hun land.

00:04:56.000 --> 00:04:58.000
En nog belangrijker,

00:04:58.000 --> 00:05:00.000
ze mogen

00:05:00.000 --> 00:05:02.000
de goden, de beelden,

00:05:02.000 --> 00:05:04.000
de tempelvaten

00:05:04.000 --> 00:05:06.000
die in beslag waren genomen, terug meenemen.

00:05:06.000 --> 00:05:09.000
Alle volkeren die door de Babyloniërs waren onderdrukt en ontheemd,

00:05:09.000 --> 00:05:11.000
mogen naar huis gaan

00:05:11.000 --> 00:05:14.000
en hun goden meenemen.

00:05:14.000 --> 00:05:17.000
Ze mogen hun altaren terug oprichten

00:05:17.000 --> 00:05:19.000
en hun goden vereren,

00:05:19.000 --> 00:05:22.000
elk op hun eigen manier, in hun eigen land.

00:05:22.000 --> 00:05:24.000
Dit is het decreet,

00:05:24.000 --> 00:05:27.000
dit object is het bewijs

00:05:27.000 --> 00:05:29.000
voor het feit dat de joden,

00:05:29.000 --> 00:05:31.000
na de ballingschap in Babylon,

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
na de jaren dat ze bij de wateren van Babylon

00:05:34.000 --> 00:05:37.000
huilden bij de herinnering aan Jeruzalem,

00:05:37.000 --> 00:05:40.000
dat die joden terug naar huis mochten.

00:05:40.000 --> 00:05:42.000
Ze mochten terugkeren naar Jeruzalem

00:05:42.000 --> 00:05:44.000
om de tempel te herbouwen.

NOTE Paragraph

00:05:44.000 --> 00:05:46.000
Het is een centraal document

00:05:46.000 --> 00:05:48.000
in de joodse geschiedenis.

00:05:48.000 --> 00:05:52.000
Het Boek Kronieken, het Boek van Ezra in de Hebreeuwse geschriften

00:05:52.000 --> 00:05:54.000
rapporteert dit in klinkende termen.

00:05:54.000 --> 00:05:56.000
Dat is de joodse versie

00:05:56.000 --> 00:05:58.000
van hetzelfde verhaal.

00:05:58.000 --> 00:06:00.000
"Zo sprak Cyrus, de koning van Perzië:

00:06:00.000 --> 00:06:03.000
"Alle koninkrijken van de aarde heeft de Here God in de hemel u gegeven,

00:06:03.000 --> 00:06:05.000
en Hij heeft mij bevolen

00:06:05.000 --> 00:06:07.000
voor Hem een huis te bouwen in Jeruzalem.

00:06:07.000 --> 00:06:09.000
Wie onder u is er van zijn volk?

00:06:09.000 --> 00:06:11.000
De Here God zij met hem,

00:06:11.000 --> 00:06:14.000
en laat hem gaan.'"

00:06:14.000 --> 00:06:16.000
"Gaan." - aaleh.

00:06:16.000 --> 00:06:19.000
Het centrale element,

00:06:19.000 --> 00:06:21.000
dat begrip van terugkeer,

00:06:21.000 --> 00:06:23.000
staat nog altijd centraal

00:06:23.000 --> 00:06:25.000
in het leven van het jodendom.

00:06:25.000 --> 00:06:27.000
Zoals jullie allen weten gaf die terugkeer uit ballingschap,

00:06:27.000 --> 00:06:29.000
de tweede tempel,

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
een nieuwe vorm van jodendom.

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
Die verandering,

00:06:33.000 --> 00:06:35.000
dat grote historische moment,

00:06:35.000 --> 00:06:39.000
werd mogelijk gemaakt door Cyrus, de koning van Perzië,

00:06:39.000 --> 00:06:42.000
en wordt ons in het Hebreeuws verteld in de Bijbel

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
en in het Babylonisch in klei.

NOTE Paragraph

00:06:45.000 --> 00:06:47.000
Twee grote teksten,

00:06:47.000 --> 00:06:49.000
maar hoe zit het met de politiek?

00:06:49.000 --> 00:06:51.000
Dit betekende een fundamentele verschuiving

00:06:51.000 --> 00:06:54.000
in de geschiedenis van het Midden-Oosten.

00:06:54.000 --> 00:06:57.000
Het Iraanse rijk, de Meden en de Perzen,

00:06:57.000 --> 00:06:59.000
verenigd onder Cyrus,

00:06:59.000 --> 00:07:03.000
werd het eerste grote wereldrijk.

00:07:03.000 --> 00:07:06.000
Dat van Cyrus begint rond 530 voor Christus.

00:07:06.000 --> 00:07:10.000
In de tijd van zijn zoon Darius is

00:07:10.000 --> 00:07:13.000
het hele oostelijke Middellandse-Zeegebied

00:07:13.000 --> 00:07:15.000
onder Perzische controle.

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
Dit rijk komt nagenoeg overeen met

00:07:17.000 --> 00:07:19.000
het Midden-Oosten zoals we dat nu kennen.

00:07:19.000 --> 00:07:22.000
Het gaf vorm aan het Midden-Oosten.

00:07:22.000 --> 00:07:24.000
Het was toen het grootste rijk ter wereld ooit.

00:07:24.000 --> 00:07:26.000
Veel belangrijker nog:

00:07:26.000 --> 00:07:28.000
was het de eerste

00:07:28.000 --> 00:07:30.000
multiculturele, multireligieuze staat

00:07:30.000 --> 00:07:32.000
op grote schaal.

00:07:32.000 --> 00:07:34.000
Het moest op een heel nieuwe manier worden bestuurd.

00:07:34.000 --> 00:07:36.000
Het moest worden bestuurd in verschillende talen.

00:07:36.000 --> 00:07:39.000
Het feit dat dit decreet in het Babylonisch is, zegt al iets.

00:07:39.000 --> 00:07:41.000
Het moest hun verschillende zeden erkennen,

00:07:41.000 --> 00:07:44.000
verschillende volkeren, religies, geloven.

00:07:44.000 --> 00:07:47.000
Allemaal gerespecteerd door Cyrus.

NOTE Paragraph

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
Cyrus wordt een model

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
van hoe je een grote multinationale,

00:07:51.000 --> 00:07:56.000
multireligieuze, multiculturele samenleving bestuurt.

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
Het resultaat hiervan

00:07:58.000 --> 00:08:01.000
was een rijk dat de gebieden die jullie op het scherm zien, insloot.

00:08:01.000 --> 00:08:04.000
Het kende een stabiliteit van 200 jaar,

00:08:04.000 --> 00:08:07.000
totdat het ruw verstoord werd door Alexander.

00:08:07.000 --> 00:08:09.000
Het liet een droom na van het Midden-Oosten als een eenheid,

00:08:09.000 --> 00:08:11.000
een eenheid waar mensen van verschillende godsdiensten

00:08:11.000 --> 00:08:13.000
samen konden leven.

00:08:13.000 --> 00:08:15.000
De Griekse invasies beëindigden dat.

00:08:15.000 --> 00:08:18.000
En natuurlijk kon Alexander geen overheid in stand houden

00:08:18.000 --> 00:08:20.000
en het viel uit elkaar.

00:08:20.000 --> 00:08:22.000
Maar wat Cyrus vertegenwoordigde

00:08:22.000 --> 00:08:24.000
bleef absoluut centraal.

NOTE Paragraph

00:08:24.000 --> 00:08:27.000
De Griekse historicus Xenophon

00:08:27.000 --> 00:08:29.000
schreef zijn boek 'Cyropaedia'

00:08:29.000 --> 00:08:31.000
waarin hij Cyrus als de grote wetgever ten tonele voerde.

00:08:31.000 --> 00:08:34.000
Doorheen heel de Europese cultuur erna

00:08:34.000 --> 00:08:37.000
bleef Cyrus het model.

00:08:37.000 --> 00:08:39.000
Dit is een 16e-eeuwse afbeelding

00:08:39.000 --> 00:08:41.000
om te laten zien hoe wijdverbreid

00:08:41.000 --> 00:08:44.000
zijn verering eigenlijk was.

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
Xenophon's boek over Cyrus

00:08:46.000 --> 00:08:49.000
over hoe je een diverse samenleving bestuurde,

00:08:49.000 --> 00:08:51.000
was een van de grote boeken

00:08:51.000 --> 00:08:53.000
die de Founding Fathers

00:08:53.000 --> 00:08:55.000
van de Amerikaanse Revolutie inspireerden.

00:08:55.000 --> 00:08:57.000
Jefferson was een groot bewonderaar -

00:08:57.000 --> 00:08:59.000
de idealen van Cyrus

00:08:59.000 --> 00:09:01.000
appelleerden duidelijk aan die 18e-eeuwse idealen

00:09:01.000 --> 00:09:03.000
van religieuze tolerantie

00:09:03.000 --> 00:09:06.000
in een nieuwe staat.

NOTE Paragraph

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
Ondertussen waren in Babylon

00:09:10.000 --> 00:09:12.000
de zaken niet goed verlopen.

00:09:12.000 --> 00:09:15.000
Na Alexander kwamen er andere rijken,

00:09:15.000 --> 00:09:18.000
Babylon kwijnt weg, valt in puin

00:09:18.000 --> 00:09:22.000
en alle sporen van het grote Babylonische rijk gaan verloren -

00:09:22.000 --> 00:09:24.000
tot in 1879

00:09:24.000 --> 00:09:27.000
de cilinder wordt ontdekt

00:09:27.000 --> 00:09:30.000
tijdens opgravingen in Babylon voor een tentoonstelling in het Britse Museum.

00:09:30.000 --> 00:09:33.000
Hij komt nu in een ander verhaal terecht.

00:09:33.000 --> 00:09:35.000
In dat grote debat

00:09:35.000 --> 00:09:37.000
in het midden van de 19e eeuw:

00:09:37.000 --> 00:09:40.000
"Is de Schrift betrouwbaar? Kunnen we erop vertrouwen?"

00:09:40.000 --> 00:09:42.000
We kenden

00:09:42.000 --> 00:09:44.000
de terugkeer van de joden en het decreet van Cyrus

00:09:44.000 --> 00:09:46.000
alleen uit de Hebreeuwse geschriften.

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
Geen enkel ander bewijs.

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
Plotseling verscheen dit.

00:09:50.000 --> 00:09:52.000
Grote opwinding

00:09:52.000 --> 00:09:54.000
in een wereld waar het geloof in de schepping

00:09:54.000 --> 00:09:56.000
volgens de Schrift door de evolutie en de geologie

00:09:56.000 --> 00:09:58.000
aan het wankelen werd gebracht.

00:09:58.000 --> 00:10:00.000
Hier was het bewijs

00:10:00.000 --> 00:10:02.000
dat de Schrift historisch waar was.

00:10:02.000 --> 00:10:05.000
Het is een groot moment in de 19e eeuw.

NOTE Paragraph

00:10:05.000 --> 00:10:10.000
Maar - en dit is waar het natuurlijk ingewikkeld wordt -

00:10:10.000 --> 00:10:12.000
de feiten zijn waar,

00:10:12.000 --> 00:10:15.000
leve de archeologie,

00:10:15.000 --> 00:10:18.000
maar de interpretatie was toch wat ingewikkelder.

00:10:18.000 --> 00:10:21.000
Het cilinderverhaal en het Hebreeuwse Bijbelverhaal

00:10:21.000 --> 00:10:23.000
verschillen namelijk op één belangrijk punt.

00:10:23.000 --> 00:10:25.000
De Babylonische cilinder

00:10:25.000 --> 00:10:27.000
werd geschreven door de priesters

00:10:27.000 --> 00:10:29.000
van de grote god van Babylon, Marduk.

00:10:29.000 --> 00:10:31.000
Het zal je niet verbazen

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
dat ze dit alles aan Marduk toeschreven.

00:10:33.000 --> 00:10:36.000
"Marduk riep Cyrus bij zijn naam."

00:10:36.000 --> 00:10:39.000
Marduk neemt Cyrus bij de hand,

00:10:39.000 --> 00:10:41.000
draagt hem op zijn volk te leiden

00:10:41.000 --> 00:10:44.000
en geeft hem de heerschappij over Babylon.

00:10:44.000 --> 00:10:46.000
Marduk vertelt Cyrus

00:10:46.000 --> 00:10:48.000
dat hij groot en edelmoedig

00:10:48.000 --> 00:10:50.000
deze mensen hun vrijheid zal teruggeven.

00:10:50.000 --> 00:10:52.000
Daarom moeten we allemaal dankbaar zijn

00:10:52.000 --> 00:10:54.000
en Marduk aanbidden.

NOTE Paragraph

00:10:54.000 --> 00:10:56.000
De Hebreeuwse schrijvers

00:10:56.000 --> 00:10:58.000
van het Oude Testament

00:10:58.000 --> 00:11:01.000
- het zal je niet verbazen -

00:11:01.000 --> 00:11:03.000
zien het even anders.

00:11:03.000 --> 00:11:05.000
Voor hen kan het natuurlijk onmogelijk

00:11:05.000 --> 00:11:07.000
Marduk zijn waardoor dit alles gebeurt.

00:11:07.000 --> 00:11:09.000
Het kan alleen maar Jehovah zijn.

00:11:09.000 --> 00:11:11.000
In Jesaja

00:11:11.000 --> 00:11:13.000
vinden we de prachtige teksten

00:11:13.000 --> 00:11:15.000
die alle eer hiervan

00:11:15.000 --> 00:11:16.000
niet aan Marduk toeschrijven,

00:11:16.000 --> 00:11:19.000
maar aan de Here God van Israël.

00:11:19.000 --> 00:11:21.000
De Here God van Israël

00:11:21.000 --> 00:11:23.000
die ook Cyrus bij zijn naam riep,

00:11:23.000 --> 00:11:26.000
Cyrus bij de hand nam

00:11:26.000 --> 00:11:28.000
en hem aanstelde als herder van zijn volk.

00:11:28.000 --> 00:11:30.000
Het is een opmerkelijk voorbeeld

00:11:30.000 --> 00:11:34.000
van twee verschillende priesterlijke toewijzingen van éénzelfde gebeurtenis,

00:11:34.000 --> 00:11:36.000
twee verschillende religieuze interpretaties

00:11:36.000 --> 00:11:38.000
van eenzelfde politiek feit.

NOTE Paragraph

00:11:38.000 --> 00:11:40.000
God, weten wij,

00:11:40.000 --> 00:11:42.000
staat gewoonlijk aan de kant van de grote legers.

00:11:42.000 --> 00:11:45.000
De vraag is welke god dat was?

00:11:45.000 --> 00:11:47.000
Het debat brengt

00:11:47.000 --> 00:11:49.000
iedereen in de 19e eeuw in de war

00:11:49.000 --> 00:11:51.000
door het besef dat de Hebreeuwse geschriften

00:11:51.000 --> 00:11:54.000
deel uitmaken van een veel grotere wereld van religie.

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
Het is heel duidelijk

00:11:56.000 --> 00:11:59.000
dat de cilinder ouder is dan de tekst van Jesaja

00:11:59.000 --> 00:12:01.000
en toch spreekt Jehovah

00:12:01.000 --> 00:12:03.000
met bijna dezelfde woorden

00:12:03.000 --> 00:12:05.000
als Marduk.

00:12:05.000 --> 00:12:08.000
En je voelt dat Jesaja dit weet,

00:12:08.000 --> 00:12:10.000
omdat hij zegt:

00:12:10.000 --> 00:12:13.000
- en dit zijn natuurlijk Gods woorden -

00:12:13.000 --> 00:12:15.000
"Ik heb u geroepen bij uw naam

00:12:15.000 --> 00:12:17.000
hoewel gij Mij niet kent."

00:12:17.000 --> 00:12:19.000
Ik denk dat het duidelijk is

00:12:19.000 --> 00:12:21.000
dat Cyrus zich niet realiseert

00:12:21.000 --> 00:12:24.000
dat hij handelt in opdracht van Jehovah.

00:12:24.000 --> 00:12:27.000
Evenzeer zou hij verbaasd zijn geweest, mocht hij in opdracht van Marduk hebben gehandeld.

00:12:27.000 --> 00:12:29.000
Interessant is natuurlijk

00:12:29.000 --> 00:12:31.000
dat Cyrus een goede Iraniër is

00:12:31.000 --> 00:12:33.000
met een totaal andere verzameling goden

00:12:33.000 --> 00:12:35.000
die in geen van deze teksten worden genoemd.

NOTE Paragraph

00:12:35.000 --> 00:12:37.000
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
Dat was in 1879.

00:12:39.000 --> 00:12:41.000
40 jaar later

00:12:41.000 --> 00:12:44.000
in 1917,

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
komt de cilinder in weer een andere wereld terecht.

00:12:46.000 --> 00:12:48.000
Dit keer de politiek

00:12:48.000 --> 00:12:50.000
van de hedendaagse wereld -

00:12:50.000 --> 00:12:53.000
het jaar van de Balfour-verklaring,

00:12:53.000 --> 00:12:56.000
het jaar waarin de nieuwe keizerlijke macht in het Midden-Oosten,

00:12:56.000 --> 00:12:58.000
Groot-Brittannië, besluit

00:12:58.000 --> 00:13:00.000
een joods nationaal tehuis af te kondigen.

00:13:00.000 --> 00:13:02.000
Het zal het de joden

00:13:02.000 --> 00:13:04.000
mogelijk maken om terug te keren.

00:13:04.000 --> 00:13:06.000
Het antwoord

00:13:06.000 --> 00:13:09.000
van de joodse bevolking in Oost-Europa is uitzinnig.

00:13:09.000 --> 00:13:11.000
In Oost-Europa

00:13:11.000 --> 00:13:13.000
stellen joden afbeeldingen van Cyrus

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
en George V

00:13:15.000 --> 00:13:17.000
naast elkaar tentoon -

00:13:17.000 --> 00:13:19.000
de twee grote koningen

00:13:19.000 --> 00:13:22.000
die de terugkeer naar Jeruzalem hebben toegestaan.

00:13:22.000 --> 00:13:25.000
De Cyruscilinder komt terug in de publieke aandacht,

00:13:25.000 --> 00:13:27.000
en de tekst erop,

00:13:27.000 --> 00:13:30.000
als demonstratie van waarom hetgeen

00:13:30.000 --> 00:13:33.000
na de oorlog in 1918 gaat gebeuren,

00:13:33.000 --> 00:13:36.000
deel uitmaakt van een goddelijk plan.

00:13:36.000 --> 00:13:38.000
Jullie weten allemaal wat er gebeurd is.

00:13:38.000 --> 00:13:41.000
De staat Israël werd opgericht

00:13:41.000 --> 00:13:44.000
en 50 jaar later, in de late jaren 60,

00:13:44.000 --> 00:13:47.000
is het duidelijk dat de Britse rol als imperiale macht is uitgespeeld.

00:13:47.000 --> 00:13:50.000
En weer begint ander verhaal van de cilinder.

NOTE Paragraph

00:13:50.000 --> 00:13:52.000
De regio, beslissen de Britten en de VS,

00:13:52.000 --> 00:13:55.000
moet worden gevrijwaard van het communisme

00:13:55.000 --> 00:13:58.000
en de supermacht die daarvoor zal worden gecreëerd

00:13:58.000 --> 00:14:00.000
werd Iran, de sjah.

00:14:00.000 --> 00:14:03.000
Dus verzint de sjah een Iraanse geschiedenis

00:14:03.000 --> 00:14:05.000
of een terugkeer naar de Iraanse geschiedenis,

00:14:05.000 --> 00:14:08.000
die hem een plaats geeft in een grote traditie.

00:14:08.000 --> 00:14:10.000
Hij laat munten slaan

00:14:10.000 --> 00:14:12.000
die hem tonen

00:14:12.000 --> 00:14:14.000
met de Cyruscilinder.

00:14:14.000 --> 00:14:17.000
Ter gelegenheid van zijn grote feesten in Persepolis,

00:14:17.000 --> 00:14:19.000
vraagt hij de cilinder terug.

00:14:19.000 --> 00:14:22.000
De cilinder wordt uitgeleend door het British Museum, gaat naar Teheran

00:14:22.000 --> 00:14:24.000
en maakt deel uit van die grote feesten

00:14:24.000 --> 00:14:27.000
van de Pahlavi-dynastie.

00:14:27.000 --> 00:14:30.000
De Cyruscilinder: garantie voor de sjah.

NOTE Paragraph

00:14:30.000 --> 00:14:33.000
10 jaar later, weer een ander verhaal:

00:14:33.000 --> 00:14:35.000
Iraanse Revolutie, 1979.

00:14:35.000 --> 00:14:37.000
Islamitische revolutie, geen Cyrus meer:

00:14:37.000 --> 00:14:39.000
“We zijn niet geïnteresseerd in die geschiedenis,

00:14:39.000 --> 00:14:42.000
we zijn geïnteresseerd in een islamitisch Iran.”

00:14:42.000 --> 00:14:44.000
Tot Irak,

00:14:44.000 --> 00:14:47.000
de nieuwe supermacht die we allemaal wilden voor de regio,

00:14:47.000 --> 00:14:49.000
tot de aanval overgaat.

00:14:49.000 --> 00:14:51.000
Weer een Iran-Irak oorlog.

00:14:51.000 --> 00:14:53.000
Het wordt van essentieel belang voor de Iraniërs

00:14:53.000 --> 00:14:56.000
zich hun grote verleden te herinneren,

00:14:56.000 --> 00:14:58.000
hun grootse verleden

00:14:58.000 --> 00:15:01.000
toen ze Irak bevochten en wonnen.

00:15:01.000 --> 00:15:03.000
Het wordt van cruciaal belang een symbool te vinden

00:15:03.000 --> 00:15:06.000
dat alle Iraniërs kan verenigen:

00:15:06.000 --> 00:15:08.000
moslims en niet-moslims,

00:15:08.000 --> 00:15:11.000
christenen, aanhangers van het zoroastrisme, joden die in Iran leven,

00:15:11.000 --> 00:15:13.000
vrome mensen, niet-vrome mensen.

00:15:13.000 --> 00:15:16.000
Het voor de hand liggende embleem is Cyrus.

NOTE Paragraph

00:15:16.000 --> 00:15:19.000
Als het British Museum en het Nationaal Museum van Teheran

00:15:19.000 --> 00:15:21.000
zoals tevoren gaan samenwerken,

00:15:21.000 --> 00:15:23.000
vragen de Iraniërs

00:15:23.000 --> 00:15:25.000
maar één ding te leen.

00:15:25.000 --> 00:15:27.000
Het is het enige object dat ze willen.

00:15:27.000 --> 00:15:29.000
De Cyruscilinder.

00:15:29.000 --> 00:15:31.000
Vorig jaar

00:15:31.000 --> 00:15:35.000
ging de Cyruscilinder

00:15:35.000 --> 00:15:38.000
voor de tweede keer naar Teheran.

00:15:38.000 --> 00:15:41.000
Hier wordt hij in zijn toonkast voorgesteld

00:15:41.000 --> 00:15:44.000
door de directeur van het Nationaal Museum van Teheran,

00:15:44.000 --> 00:15:47.000
een van de vele vrouwen in Iran in zeer hoge posities,

00:15:47.000 --> 00:15:49.000
Mevrouw Ardakani.

00:15:49.000 --> 00:15:51.000
Het was een enorme gebeurtenis.

00:15:51.000 --> 00:15:54.000
Dit is de andere kant van dezelfde afbeelding.

00:15:54.000 --> 00:15:57.000
Hij werd in Teheran bekeken

00:15:57.000 --> 00:15:59.000
door tussen de een en twee miljoen mensen

00:15:59.000 --> 00:16:01.000
in de loop van een paar maanden.

00:16:01.000 --> 00:16:03.000
Dit overstijgt elke megatentoonstelling

00:16:03.000 --> 00:16:05.000
in het Westen.

00:16:05.000 --> 00:16:08.000
Het is het onderwerp van een groot debat

00:16:08.000 --> 00:16:11.000
over wat deze cilinder betekent, wat Cyrus betekent,

00:16:11.000 --> 00:16:14.000
maar vooral wat Cyrus verwoordde door deze cilinder -

00:16:14.000 --> 00:16:17.000
Cyrus als de verdediger van het vaderland,

00:16:17.000 --> 00:16:19.000
de kampioen van de Iraanse identiteit

00:16:19.000 --> 00:16:21.000
en van de Iraanse volkeren,

00:16:21.000 --> 00:16:23.000
tolerant voor alle geloven.

00:16:23.000 --> 00:16:25.000
In het huidige Iran

00:16:25.000 --> 00:16:28.000
bekleden aanhangers van het zoroastrisme en christenen gegarandeerde plaatsen

00:16:28.000 --> 00:16:31.000
in het Iraanse parlement, iets om heel erg trots op zijn.

NOTE Paragraph

00:16:31.000 --> 00:16:34.000
Duizenden Iraanse joden

00:16:34.000 --> 00:16:36.000
kwamen het object

00:16:36.000 --> 00:16:38.000
in Teheran bekijken.

00:16:38.000 --> 00:16:40.000
Het werd een groot embleem,

00:16:40.000 --> 00:16:42.000
een groot debatonderwerp

00:16:42.000 --> 00:16:45.000
over wat Iran is in binnen- en buitenland.

00:16:45.000 --> 00:16:48.000
Is Iran nog steeds de verdediger van de onderdrukten?

00:16:48.000 --> 00:16:50.000
Zal Iran de mensen

00:16:50.000 --> 00:16:53.000
die de tirannen tot slaaf hebben gemaakt en onteigend, bevrijden?

00:16:53.000 --> 00:16:56.000
Dit is zware nationale retoriek

00:16:56.000 --> 00:16:58.000
en het resulteerde

00:16:58.000 --> 00:17:00.000
in een grote optocht

00:17:00.000 --> 00:17:02.000
ter ere van de terugkeer.

00:17:02.000 --> 00:17:05.000
Hier zie je een grote replica van de Cyruscilinder op het podium

00:17:05.000 --> 00:17:08.000
samen met grote figuren uit de Iraanse geschiedenis

00:17:08.000 --> 00:17:10.000
hier bijeen om plaats te nemen

00:17:10.000 --> 00:17:13.000
in het erfgoed van Iran.

00:17:13.000 --> 00:17:15.000
Het verhaal werd gepresenteerd

00:17:15.000 --> 00:17:18.000
door de president zelf.

NOTE Paragraph

00:17:18.000 --> 00:17:20.000
Voor mij

00:17:20.000 --> 00:17:22.000
was het mogen overbrengen

00:17:22.000 --> 00:17:24.000
van dit object naar Iran,

00:17:24.000 --> 00:17:26.000
het mogen deelnemen

00:17:26.000 --> 00:17:28.000
aan een buitengewoon debat

00:17:28.000 --> 00:17:30.000
op het hoogste niveau

00:17:30.000 --> 00:17:32.000
over wat Iran is,

00:17:32.000 --> 00:17:35.000
wat verschillende Irans er zijn

00:17:35.000 --> 00:17:37.000
en hoe de verschillende geschiedenissen van Iran

00:17:37.000 --> 00:17:40.000
de wereld van vandaag vorm kunnen geven.

00:17:40.000 --> 00:17:43.000
Het is een debat dat nog steeds voortduurt

00:17:43.000 --> 00:17:45.000
en het zal blijven nazinderen,

00:17:45.000 --> 00:17:47.000
want dit voorwerp

00:17:47.000 --> 00:17:49.000
is een van de grote verklaringen

00:17:49.000 --> 00:17:51.000
van menselijke aspiratie.

00:17:51.000 --> 00:17:55.000
Het staat zij aan zij met de Amerikaanse grondwet.

00:17:55.000 --> 00:17:58.000
Het zegt zeker veel meer over echte vrijheid

00:17:58.000 --> 00:18:00.000
dan de Magna Carta.

00:18:00.000 --> 00:18:03.000
Het is een document dat zoveel kan betekenen

00:18:03.000 --> 00:18:06.000
voor Iran en voor de regio.

NOTE Paragraph

00:18:06.000 --> 00:18:08.000
Een replica ervan staat

00:18:08.000 --> 00:18:10.000
bij de Verenigde Naties.

00:18:10.000 --> 00:18:13.000
In New York zal het dit najaar aanwezig zijn

00:18:13.000 --> 00:18:15.000
bij de grote debatten

00:18:15.000 --> 00:18:18.000
over de toekomst van het Midden-Oosten.

00:18:18.000 --> 00:18:20.000
Ik wil eindigen met jullie te vragen

00:18:20.000 --> 00:18:22.000
wat het volgende verhaal zal zijn

00:18:22.000 --> 00:18:24.000
waarin dit object zal figureren.

00:18:24.000 --> 00:18:26.000
Het zal zeker nog een rol spelen

00:18:26.000 --> 00:18:28.000
in veel meer verhalen van het Midden-Oosten.

00:18:28.000 --> 00:18:30.000
En welk verhaal van het Midden-Oosten,

00:18:30.000 --> 00:18:32.000
welk verhaal van de wereld

00:18:32.000 --> 00:18:34.000
willen jullie zien

00:18:34.000 --> 00:18:36.000
als gevolg van wat er gezegd wordt,

00:18:36.000 --> 00:18:38.000
van wat er wordt uitgedrukt op deze cilinder?

00:18:38.000 --> 00:18:40.000
Het recht van de volkeren

00:18:40.000 --> 00:18:42.000
om samen te leven in dezelfde staat,

00:18:42.000 --> 00:18:44.000
met vrijheid van godsdienst -

00:18:44.000 --> 00:18:46.000
een Midden-Oosten, een wereld

00:18:46.000 --> 00:18:48.000
waarin religie niet het onderwerp van verdeeldheid

00:18:48.000 --> 00:18:51.000
of van debat is.

NOTE Paragraph

00:18:51.000 --> 00:18:54.000
In de wereld van het Midden-Oosten momenteel,

00:18:54.000 --> 00:18:57.000
zijn deze debatten, zoals je weet, schril.

00:18:57.000 --> 00:18:59.000
Maar ik denk dat het mogelijk is

00:18:59.000 --> 00:19:03.000
dat de meest geavanceerde en de meest wijze stem van allemaal

00:19:03.000 --> 00:19:05.000
misschien wel de stem

00:19:05.000 --> 00:19:07.000
van dit stille ding is,

00:19:07.000 --> 00:19:09.000
de Cyruscilinder.

NOTE Paragraph

00:19:09.000 --> 00:19:11.000
Dank je.

NOTE Paragraph

00:19:11.000 --> 00:19:15.000
(Applaus)