1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
De dingen die we maken

2
00:00:02,000 --> 00:00:05,000
hebben één voornaamste eigenschap:

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
ze leven langer dan wij.

4
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
Wij gaan verloren, zij overleven;

5
00:00:09,000 --> 00:00:12,000
wij hebben één leven, zij hebben vele levens

6
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
en in elk leven kunnen ze iets anders betekenen.

7
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
Terwijl wij één biografie hebben,

8
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
hebben zij er vele.

9
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
Ik ga het vanmorgen hebben

10
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
over het verhaal, de biografie - of de biografieën -

11
00:00:25,000 --> 00:00:28,000
van één bepaald object,

12
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
een opmerkelijk ding.

13
00:00:30,000 --> 00:00:32,000
Ik ga akkoord

14
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
dat het niet veel zaaks lijkt.

15
00:00:34,000 --> 00:00:37,000
Het is ongeveer zo groot als een rugbybal.

16
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
Het werd gemaakt van klei

17
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
en gekneed

18
00:00:41,000 --> 00:00:44,000
tot een cilinder,

19
00:00:44,000 --> 00:00:46,000
overdekt met een nauw aansluitend schrift

20
00:00:46,000 --> 00:00:49,000
en dan gebakken in de zon.

21
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
Zoals je kunt zien

22
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
is het een beetje beschadigd.

23
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
Niet verwonderlijk,

24
00:00:55,000 --> 00:00:58,000
want het is 2500 jaar oud.

25
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
Het werd

26
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
in 1879 opgegraven.

27
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
Maar vandaag,

28
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
is dit ding, geloof ik,

29
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
een belangrijk element

30
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
in de politiek van het Midden-Oosten.

31
00:01:10,000 --> 00:01:12,000
Het is een object

32
00:01:12,000 --> 00:01:14,000
met fascinerende verhalen;

33
00:01:14,000 --> 00:01:18,000
verhalen die allerminst afgelopen zijn.

34
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Het verhaal begint

35
00:01:20,000 --> 00:01:24,000
met de oorlog tussen Iran en Irak

36
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
en de gebeurtenissen

37
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
die uitmondden

38
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
in de invasie van Irak

39
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
door buitenlandse troepen,

40
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
het verwijderen van een despotische heerser

41
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
en een ogenblikkelijke verandering van regime.

42
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
Ik begin

43
00:01:39,000 --> 00:01:41,000
met een episode in die opeenvolging van gebeurtenissen

44
00:01:41,000 --> 00:01:44,000
waarmee de meesten van jullie zeer vertrouwd zijn,

45
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
Belsazar's feest -

46
00:01:46,000 --> 00:01:48,000
want we hebben het hier over de Iran-Irak oorlog

47
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
van 539 voor Christus.

48
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
De parallellen

49
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
tussen de gebeurtenissen

50
00:01:55,000 --> 00:01:58,000
van 539 voor Christus en 2003

51
00:01:58,000 --> 00:02:00,000
zijn opzienbarend.

52
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
Je ziet hier Rembrandts schilderij,

53
00:02:02,000 --> 00:02:04,000
nu in de National Gallery in Londen,

54
00:02:04,000 --> 00:02:06,000
een illustratie van de tekst van de profeet Daniël

55
00:02:06,000 --> 00:02:09,000
in de Hebreeuwse bijbel.

56
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
Jullie kennen het verhaal in ruwe lijnen.

57
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
Belsazar was de zoon van Nebukadnezar.

58
00:02:14,000 --> 00:02:17,000
Nebukadnezar had Israël veroverd, Jeruzalem geplunderd

59
00:02:17,000 --> 00:02:19,000
en de joden in gevangenschap

60
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
naar Babylon meegevoerd.

61
00:02:21,000 --> 00:02:24,000
Maar niet alleen de joden, ook de vaten van de tempel.

62
00:02:24,000 --> 00:02:27,000
Hij had de tempel geplunderd en ontheiligd.

63
00:02:27,000 --> 00:02:30,000
De grote gouden vaten van de tempel in Jeruzalem

64
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
had hij meegenomen naar Babylon.

65
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
Belsazar, zijn zoon,

66
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
besloot een feest in te richten.

67
00:02:37,000 --> 00:02:39,000
Om het nog spannender te maken,

68
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
voegde hij nog een beetje heiligschennis bij de pret

69
00:02:42,000 --> 00:02:45,000
en haalde de tempelvaten erbij.

70
00:02:45,000 --> 00:02:48,000
Hij was al in oorlog met de Iraniërs,

71
00:02:48,000 --> 00:02:50,000
met de koning van Perzië.

72
00:02:50,000 --> 00:02:53,000
Die nacht, vertelt Daniël ons,

73
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
verscheen op het hoogtepunt van de festiviteiten

74
00:02:55,000 --> 00:02:58,000
een hand en schreef op de muur:

75
00:02:58,000 --> 00:03:01,000
"Je bent gewogen en te licht bevonden.

76
00:03:01,000 --> 00:03:03,000
Je koninkrijk valt in handen

77
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
van de Meden en de Perzen."

78
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
Diezelfde nacht

79
00:03:07,000 --> 00:03:11,000
trok Cyrus, de koning van de Perzen, Babylon binnen

80
00:03:11,000 --> 00:03:16,000
en kwam het hele regime van Belsazar ten val.

81
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
Het is uiteraard een groot moment

82
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
in de geschiedenis

83
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
van het joodse volk.

84
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
Het is een geweldig verhaal. Een verhaal dat we allemaal kennen.

85
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
"Het teken aan de wand"

86
00:03:26,000 --> 00:03:29,000
maakt deel uit van onze alledaagse taal.

87
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
Wat daarna gebeurde

88
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
was opmerkelijk.

89
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Het is waar onze cilinder

90
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
opduikt in het verhaal.

91
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
Cyrus, de koning van de Perzen,

92
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
overwon Babylon zonder slag of stoot.

93
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
Het grote rijk van Babel,

94
00:03:43,000 --> 00:03:45,000
dat zich uitstrekte van het centrum van Zuid-Irak

95
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
tot aan de Middellandse Zee,

96
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
valt in handen van Cyrus.

97
00:03:49,000 --> 00:03:53,000
Cyrus kondigt een verklaring af.

98
00:03:53,000 --> 00:03:56,000
Die staat op deze cilinder,

99
00:03:56,000 --> 00:03:59,000
de verklaring van de door God geleide heerser

100
00:03:59,000 --> 00:04:03,000
die de Iraakse despoot had afgezet

101
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
om de mensen de vrijheid terug te geven.

102
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
In klinkend Babylonisch -

103
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
het werd geschreven in het Babylonisch -

104
00:04:09,000 --> 00:04:12,000
zegt hij: "Ik ben Cyrus, de koning van het hele universum,

105
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
de grote koning, de machtige koning,

106
00:04:14,000 --> 00:04:18,000
de koning van Babel, de koning van de vier hoeken van de wereld."

107
00:04:18,000 --> 00:04:21,000
Ze zaten toen niet verlegen om een beetje overdrijving.

108
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
Dit is waarschijnlijk

109
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
het eerste persbericht

110
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
dat we hebben

111
00:04:27,000 --> 00:04:29,000
van een zegevierend leger.

112
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
Het werd, zoals later nog zal blijken,

113
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
door zeer bekwame P.R.-consultants geschreven.

114
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
De overdrijving komt dus niet echt als een verrassing.

115
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
Wat gaat de grote koning, de machtige koning,

116
00:04:39,000 --> 00:04:42,000
de koning van de vier hoeken van de wereld doen?

117
00:04:42,000 --> 00:04:45,000
Hij zegt dat na de verovering van Babylon

118
00:04:45,000 --> 00:04:48,000
alle volkeren,

119
00:04:48,000 --> 00:04:50,000
die de Babyloniërs - Nebukadnezar en Belsazar -

120
00:04:50,000 --> 00:04:52,000
hebben gevangen genomen en tot slaaf gemaakt,

121
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
zullen worden vrijgelaten.

122
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
Ze mogen terugkeren naar hun land.

123
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
En nog belangrijker,

124
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
ze mogen

125
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
de goden, de beelden,

126
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
de tempelvaten

127
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
die in beslag waren genomen, terug meenemen.

128
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
Alle volkeren die door de Babyloniërs waren onderdrukt en ontheemd,

129
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
mogen naar huis gaan

130
00:05:11,000 --> 00:05:14,000
en hun goden meenemen.

131
00:05:14,000 --> 00:05:17,000
Ze mogen hun altaren terug oprichten

132
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
en hun goden vereren,

133
00:05:19,000 --> 00:05:22,000
elk op hun eigen manier, in hun eigen land.

134
00:05:22,000 --> 00:05:24,000
Dit is het decreet,

135
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
dit object is het bewijs

136
00:05:27,000 --> 00:05:29,000
voor het feit dat de joden,

137
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
na de ballingschap in Babylon,

138
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
na de jaren dat ze bij de wateren van Babylon

139
00:05:34,000 --> 00:05:37,000
huilden bij de herinnering aan Jeruzalem,

140
00:05:37,000 --> 00:05:40,000
dat die joden terug naar huis mochten.

141
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
Ze mochten terugkeren naar Jeruzalem

142
00:05:42,000 --> 00:05:44,000
om de tempel te herbouwen.

143
00:05:44,000 --> 00:05:46,000
Het is een centraal document

144
00:05:46,000 --> 00:05:48,000
in de joodse geschiedenis.

145
00:05:48,000 --> 00:05:52,000
Het Boek Kronieken, het Boek van Ezra in de Hebreeuwse geschriften

146
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
rapporteert dit in klinkende termen.

147
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
Dat is de joodse versie

148
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
van hetzelfde verhaal.

149
00:05:58,000 --> 00:06:00,000
"Zo sprak Cyrus, de koning van Perzië:

150
00:06:00,000 --> 00:06:03,000
"Alle koninkrijken van de aarde heeft de Here God in de hemel u gegeven,

151
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
en Hij heeft mij bevolen

152
00:06:05,000 --> 00:06:07,000
voor Hem een huis te bouwen in Jeruzalem.

153
00:06:07,000 --> 00:06:09,000
Wie onder u is er van zijn volk?

154
00:06:09,000 --> 00:06:11,000
De Here God zij met hem,

155
00:06:11,000 --> 00:06:14,000
en laat hem gaan.'"

156
00:06:14,000 --> 00:06:16,000
"Gaan." - aaleh.

157
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
Het centrale element,

158
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
dat begrip van terugkeer,

159
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
staat nog altijd centraal

160
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
in het leven van het jodendom.

161
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
Zoals jullie allen weten gaf die terugkeer uit ballingschap,

162
00:06:27,000 --> 00:06:29,000
de tweede tempel,

163
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
een nieuwe vorm van jodendom.

164
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
Die verandering,

165
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
dat grote historische moment,

166
00:06:35,000 --> 00:06:39,000
werd mogelijk gemaakt door Cyrus, de koning van Perzië,

167
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
en wordt ons in het Hebreeuws verteld in de Bijbel

168
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
en in het Babylonisch in klei.

169
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
Twee grote teksten,

170
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
maar hoe zit het met de politiek?

171
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
Dit betekende een fundamentele verschuiving

172
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
in de geschiedenis van het Midden-Oosten.

173
00:06:54,000 --> 00:06:57,000
Het Iraanse rijk, de Meden en de Perzen,

174
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
verenigd onder Cyrus,

175
00:06:59,000 --> 00:07:03,000
werd het eerste grote wereldrijk.

176
00:07:03,000 --> 00:07:06,000
Dat van Cyrus begint rond 530 voor Christus.

177
00:07:06,000 --> 00:07:10,000
In de tijd van zijn zoon Darius is

178
00:07:10,000 --> 00:07:13,000
het hele oostelijke Middellandse-Zeegebied

179
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
onder Perzische controle.

180
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
Dit rijk komt nagenoeg overeen met

181
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
het Midden-Oosten zoals we dat nu kennen.

182
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
Het gaf vorm aan het Midden-Oosten.

183
00:07:22,000 --> 00:07:24,000
Het was toen het grootste rijk ter wereld ooit.

184
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
Veel belangrijker nog:

185
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
was het de eerste

186
00:07:28,000 --> 00:07:30,000
multiculturele, multireligieuze staat

187
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
op grote schaal.

188
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
Het moest op een heel nieuwe manier worden bestuurd.

189
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Het moest worden bestuurd in verschillende talen.

190
00:07:36,000 --> 00:07:39,000
Het feit dat dit decreet in het Babylonisch is, zegt al iets.

191
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
Het moest hun verschillende zeden erkennen,

192
00:07:41,000 --> 00:07:44,000
verschillende volkeren, religies, geloven.

193
00:07:44,000 --> 00:07:47,000
Allemaal gerespecteerd door Cyrus.

194
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
Cyrus wordt een model

195
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
van hoe je een grote multinationale,

196
00:07:51,000 --> 00:07:56,000
multireligieuze, multiculturele samenleving bestuurt.

197
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
Het resultaat hiervan

198
00:07:58,000 --> 00:08:01,000
was een rijk dat de gebieden die jullie op het scherm zien, insloot.

199
00:08:01,000 --> 00:08:04,000
Het kende een stabiliteit van 200 jaar,

200
00:08:04,000 --> 00:08:07,000
totdat het ruw verstoord werd door Alexander.

201
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
Het liet een droom na van het Midden-Oosten als een eenheid,

202
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
een eenheid waar mensen van verschillende godsdiensten

203
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
samen konden leven.

204
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
De Griekse invasies beëindigden dat.

205
00:08:15,000 --> 00:08:18,000
En natuurlijk kon Alexander geen overheid in stand houden

206
00:08:18,000 --> 00:08:20,000
en het viel uit elkaar.

207
00:08:20,000 --> 00:08:22,000
Maar wat Cyrus vertegenwoordigde

208
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
bleef absoluut centraal.

209
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
De Griekse historicus Xenophon

210
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
schreef zijn boek 'Cyropaedia'

211
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
waarin hij Cyrus als de grote wetgever ten tonele voerde.

212
00:08:31,000 --> 00:08:34,000
Doorheen heel de Europese cultuur erna

213
00:08:34,000 --> 00:08:37,000
bleef Cyrus het model.

214
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
Dit is een 16e-eeuwse afbeelding

215
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
om te laten zien hoe wijdverbreid

216
00:08:41,000 --> 00:08:44,000
zijn verering eigenlijk was.

217
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
Xenophon's boek over Cyrus

218
00:08:46,000 --> 00:08:49,000
over hoe je een diverse samenleving bestuurde,

219
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
was een van de grote boeken

220
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
die de Founding Fathers

221
00:08:53,000 --> 00:08:55,000
van de Amerikaanse Revolutie inspireerden.

222
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
Jefferson was een groot bewonderaar -

223
00:08:57,000 --> 00:08:59,000
de idealen van Cyrus

224
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
appelleerden duidelijk aan die 18e-eeuwse idealen

225
00:09:01,000 --> 00:09:03,000
van religieuze tolerantie

226
00:09:03,000 --> 00:09:06,000
in een nieuwe staat.

227
00:09:08,000 --> 00:09:10,000
Ondertussen waren in Babylon

228
00:09:10,000 --> 00:09:12,000
de zaken niet goed verlopen.

229
00:09:12,000 --> 00:09:15,000
Na Alexander kwamen er andere rijken,

230
00:09:15,000 --> 00:09:18,000
Babylon kwijnt weg, valt in puin

231
00:09:18,000 --> 00:09:22,000
en alle sporen van het grote Babylonische rijk gaan verloren -

232
00:09:22,000 --> 00:09:24,000
tot in 1879

233
00:09:24,000 --> 00:09:27,000
de cilinder wordt ontdekt

234
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
tijdens opgravingen in Babylon voor een tentoonstelling in het Britse Museum.

235
00:09:30,000 --> 00:09:33,000
Hij komt nu in een ander verhaal terecht.

236
00:09:33,000 --> 00:09:35,000
In dat grote debat

237
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
in het midden van de 19e eeuw:

238
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
"Is de Schrift betrouwbaar? Kunnen we erop vertrouwen?"

239
00:09:40,000 --> 00:09:42,000
We kenden

240
00:09:42,000 --> 00:09:44,000
de terugkeer van de joden en het decreet van Cyrus

241
00:09:44,000 --> 00:09:46,000
alleen uit de Hebreeuwse geschriften.

242
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
Geen enkel ander bewijs.

243
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Plotseling verscheen dit.

244
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
Grote opwinding

245
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
in een wereld waar het geloof in de schepping

246
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
volgens de Schrift door de evolutie en de geologie

247
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
aan het wankelen werd gebracht.

248
00:09:58,000 --> 00:10:00,000
Hier was het bewijs

249
00:10:00,000 --> 00:10:02,000
dat de Schrift historisch waar was.

250
00:10:02,000 --> 00:10:05,000
Het is een groot moment in de 19e eeuw.

251
00:10:05,000 --> 00:10:10,000
Maar - en dit is waar het natuurlijk ingewikkeld wordt -

252
00:10:10,000 --> 00:10:12,000
de feiten zijn waar,

253
00:10:12,000 --> 00:10:15,000
leve de archeologie,

254
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
maar de interpretatie was toch wat ingewikkelder.

255
00:10:18,000 --> 00:10:21,000
Het cilinderverhaal en het Hebreeuwse Bijbelverhaal

256
00:10:21,000 --> 00:10:23,000
verschillen namelijk op één belangrijk punt.

257
00:10:23,000 --> 00:10:25,000
De Babylonische cilinder

258
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
werd geschreven door de priesters

259
00:10:27,000 --> 00:10:29,000
van de grote god van Babylon, Marduk.

260
00:10:29,000 --> 00:10:31,000
Het zal je niet verbazen

261
00:10:31,000 --> 00:10:33,000
dat ze dit alles aan Marduk toeschreven.

262
00:10:33,000 --> 00:10:36,000
"Marduk riep Cyrus bij zijn naam."

263
00:10:36,000 --> 00:10:39,000
Marduk neemt Cyrus bij de hand,

264
00:10:39,000 --> 00:10:41,000
draagt hem op zijn volk te leiden

265
00:10:41,000 --> 00:10:44,000
en geeft hem de heerschappij over Babylon.

266
00:10:44,000 --> 00:10:46,000
Marduk vertelt Cyrus

267
00:10:46,000 --> 00:10:48,000
dat hij groot en edelmoedig

268
00:10:48,000 --> 00:10:50,000
deze mensen hun vrijheid zal teruggeven.

269
00:10:50,000 --> 00:10:52,000
Daarom moeten we allemaal dankbaar zijn

270
00:10:52,000 --> 00:10:54,000
en Marduk aanbidden.

271
00:10:54,000 --> 00:10:56,000
De Hebreeuwse schrijvers

272
00:10:56,000 --> 00:10:58,000
van het Oude Testament

273
00:10:58,000 --> 00:11:01,000
- het zal je niet verbazen -

274
00:11:01,000 --> 00:11:03,000
zien het even anders.

275
00:11:03,000 --> 00:11:05,000
Voor hen kan het natuurlijk onmogelijk

276
00:11:05,000 --> 00:11:07,000
Marduk zijn waardoor dit alles gebeurt.

277
00:11:07,000 --> 00:11:09,000
Het kan alleen maar Jehovah zijn.

278
00:11:09,000 --> 00:11:11,000
In Jesaja

279
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
vinden we de prachtige teksten

280
00:11:13,000 --> 00:11:15,000
die alle eer hiervan

281
00:11:15,000 --> 00:11:16,000
niet aan Marduk toeschrijven,

282
00:11:16,000 --> 00:11:19,000
maar aan de Here God van Israël.

283
00:11:19,000 --> 00:11:21,000
De Here God van Israël

284
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
die ook Cyrus bij zijn naam riep,

285
00:11:23,000 --> 00:11:26,000
Cyrus bij de hand nam

286
00:11:26,000 --> 00:11:28,000
en hem aanstelde als herder van zijn volk.

287
00:11:28,000 --> 00:11:30,000
Het is een opmerkelijk voorbeeld

288
00:11:30,000 --> 00:11:34,000
van twee verschillende priesterlijke toewijzingen van éénzelfde gebeurtenis,

289
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
twee verschillende religieuze interpretaties

290
00:11:36,000 --> 00:11:38,000
van eenzelfde politiek feit.

291
00:11:38,000 --> 00:11:40,000
God, weten wij,

292
00:11:40,000 --> 00:11:42,000
staat gewoonlijk aan de kant van de grote legers.

293
00:11:42,000 --> 00:11:45,000
De vraag is welke god dat was?

294
00:11:45,000 --> 00:11:47,000
Het debat brengt

295
00:11:47,000 --> 00:11:49,000
iedereen in de 19e eeuw in de war

296
00:11:49,000 --> 00:11:51,000
door het besef dat de Hebreeuwse geschriften

297
00:11:51,000 --> 00:11:54,000
deel uitmaken van een veel grotere wereld van religie.

298
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
Het is heel duidelijk

299
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
dat de cilinder ouder is dan de tekst van Jesaja

300
00:11:59,000 --> 00:12:01,000
en toch spreekt Jehovah

301
00:12:01,000 --> 00:12:03,000
met bijna dezelfde woorden

302
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
als Marduk.

303
00:12:05,000 --> 00:12:08,000
En je voelt dat Jesaja dit weet,

304
00:12:08,000 --> 00:12:10,000
omdat hij zegt:

305
00:12:10,000 --> 00:12:13,000
- en dit zijn natuurlijk Gods woorden -

306
00:12:13,000 --> 00:12:15,000
"Ik heb u geroepen bij uw naam

307
00:12:15,000 --> 00:12:17,000
hoewel gij Mij niet kent."

308
00:12:17,000 --> 00:12:19,000
Ik denk dat het duidelijk is

309
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
dat Cyrus zich niet realiseert

310
00:12:21,000 --> 00:12:24,000
dat hij handelt in opdracht van Jehovah.

311
00:12:24,000 --> 00:12:27,000
Evenzeer zou hij verbaasd zijn geweest, mocht hij in opdracht van Marduk hebben gehandeld.

312
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
Interessant is natuurlijk

313
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
dat Cyrus een goede Iraniër is

314
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
met een totaal andere verzameling goden

315
00:12:33,000 --> 00:12:35,000
die in geen van deze teksten worden genoemd.

316
00:12:35,000 --> 00:12:37,000
(Gelach)

317
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
Dat was in 1879.

318
00:12:39,000 --> 00:12:41,000
40 jaar later

319
00:12:41,000 --> 00:12:44,000
in 1917,

320
00:12:44,000 --> 00:12:46,000
komt de cilinder in weer een andere wereld terecht.

321
00:12:46,000 --> 00:12:48,000
Dit keer de politiek

322
00:12:48,000 --> 00:12:50,000
van de hedendaagse wereld -

323
00:12:50,000 --> 00:12:53,000
het jaar van de Balfour-verklaring,

324
00:12:53,000 --> 00:12:56,000
het jaar waarin de nieuwe keizerlijke macht in het Midden-Oosten,

325
00:12:56,000 --> 00:12:58,000
Groot-Brittannië, besluit

326
00:12:58,000 --> 00:13:00,000
een joods nationaal tehuis af te kondigen.

327
00:13:00,000 --> 00:13:02,000
Het zal het de joden

328
00:13:02,000 --> 00:13:04,000
mogelijk maken om terug te keren.

329
00:13:04,000 --> 00:13:06,000
Het antwoord

330
00:13:06,000 --> 00:13:09,000
van de joodse bevolking in Oost-Europa is uitzinnig.

331
00:13:09,000 --> 00:13:11,000
In Oost-Europa

332
00:13:11,000 --> 00:13:13,000
stellen joden afbeeldingen van Cyrus

333
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
en George V

334
00:13:15,000 --> 00:13:17,000
naast elkaar tentoon -

335
00:13:17,000 --> 00:13:19,000
de twee grote koningen

336
00:13:19,000 --> 00:13:22,000
die de terugkeer naar Jeruzalem hebben toegestaan.

337
00:13:22,000 --> 00:13:25,000
De Cyruscilinder komt terug in de publieke aandacht,

338
00:13:25,000 --> 00:13:27,000
en de tekst erop,

339
00:13:27,000 --> 00:13:30,000
als demonstratie van waarom hetgeen

340
00:13:30,000 --> 00:13:33,000
na de oorlog in 1918 gaat gebeuren,

341
00:13:33,000 --> 00:13:36,000
deel uitmaakt van een goddelijk plan.

342
00:13:36,000 --> 00:13:38,000
Jullie weten allemaal wat er gebeurd is.

343
00:13:38,000 --> 00:13:41,000
De staat Israël werd opgericht

344
00:13:41,000 --> 00:13:44,000
en 50 jaar later, in de late jaren 60,

345
00:13:44,000 --> 00:13:47,000
is het duidelijk dat de Britse rol als imperiale macht is uitgespeeld.

346
00:13:47,000 --> 00:13:50,000
En weer begint ander verhaal van de cilinder.

347
00:13:50,000 --> 00:13:52,000
De regio, beslissen de Britten en de VS,

348
00:13:52,000 --> 00:13:55,000
moet worden gevrijwaard van het communisme

349
00:13:55,000 --> 00:13:58,000
en de supermacht die daarvoor zal worden gecreëerd

350
00:13:58,000 --> 00:14:00,000
werd Iran, de sjah.

351
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
Dus verzint de sjah een Iraanse geschiedenis

352
00:14:03,000 --> 00:14:05,000
of een terugkeer naar de Iraanse geschiedenis,

353
00:14:05,000 --> 00:14:08,000
die hem een plaats geeft in een grote traditie.

354
00:14:08,000 --> 00:14:10,000
Hij laat munten slaan

355
00:14:10,000 --> 00:14:12,000
die hem tonen

356
00:14:12,000 --> 00:14:14,000
met de Cyruscilinder.

357
00:14:14,000 --> 00:14:17,000
Ter gelegenheid van zijn grote feesten in Persepolis,

358
00:14:17,000 --> 00:14:19,000
vraagt hij de cilinder terug.

359
00:14:19,000 --> 00:14:22,000
De cilinder wordt uitgeleend door het British Museum, gaat naar Teheran

360
00:14:22,000 --> 00:14:24,000
en maakt deel uit van die grote feesten

361
00:14:24,000 --> 00:14:27,000
van de Pahlavi-dynastie.

362
00:14:27,000 --> 00:14:30,000
De Cyruscilinder: garantie voor de sjah.

363
00:14:30,000 --> 00:14:33,000
10 jaar later, weer een ander verhaal:

364
00:14:33,000 --> 00:14:35,000
Iraanse Revolutie, 1979.

365
00:14:35,000 --> 00:14:37,000
Islamitische revolutie, geen Cyrus meer:

366
00:14:37,000 --> 00:14:39,000
“We zijn niet geïnteresseerd in die geschiedenis,

367
00:14:39,000 --> 00:14:42,000
we zijn geïnteresseerd in een islamitisch Iran.”

368
00:14:42,000 --> 00:14:44,000
Tot Irak,

369
00:14:44,000 --> 00:14:47,000
de nieuwe supermacht die we allemaal wilden voor de regio,

370
00:14:47,000 --> 00:14:49,000
tot de aanval overgaat.

371
00:14:49,000 --> 00:14:51,000
Weer een Iran-Irak oorlog.

372
00:14:51,000 --> 00:14:53,000
Het wordt van essentieel belang voor de Iraniërs

373
00:14:53,000 --> 00:14:56,000
zich hun grote verleden te herinneren,

374
00:14:56,000 --> 00:14:58,000
hun grootse verleden

375
00:14:58,000 --> 00:15:01,000
toen ze Irak bevochten en wonnen.

376
00:15:01,000 --> 00:15:03,000
Het wordt van cruciaal belang een symbool te vinden

377
00:15:03,000 --> 00:15:06,000
dat alle Iraniërs kan verenigen:

378
00:15:06,000 --> 00:15:08,000
moslims en niet-moslims,

379
00:15:08,000 --> 00:15:11,000
christenen, aanhangers van het zoroastrisme, joden die in Iran leven,

380
00:15:11,000 --> 00:15:13,000
vrome mensen, niet-vrome mensen.

381
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
Het voor de hand liggende embleem is Cyrus.

382
00:15:16,000 --> 00:15:19,000
Als het British Museum en het Nationaal Museum van Teheran

383
00:15:19,000 --> 00:15:21,000
zoals tevoren gaan samenwerken,

384
00:15:21,000 --> 00:15:23,000
vragen de Iraniërs

385
00:15:23,000 --> 00:15:25,000
maar één ding te leen.

386
00:15:25,000 --> 00:15:27,000
Het is het enige object dat ze willen.

387
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
De Cyruscilinder.

388
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
Vorig jaar

389
00:15:31,000 --> 00:15:35,000
ging de Cyruscilinder

390
00:15:35,000 --> 00:15:38,000
voor de tweede keer naar Teheran.

391
00:15:38,000 --> 00:15:41,000
Hier wordt hij in zijn toonkast voorgesteld

392
00:15:41,000 --> 00:15:44,000
door de directeur van het Nationaal Museum van Teheran,

393
00:15:44,000 --> 00:15:47,000
een van de vele vrouwen in Iran in zeer hoge posities,

394
00:15:47,000 --> 00:15:49,000
Mevrouw Ardakani.

395
00:15:49,000 --> 00:15:51,000
Het was een enorme gebeurtenis.

396
00:15:51,000 --> 00:15:54,000
Dit is de andere kant van dezelfde afbeelding.

397
00:15:54,000 --> 00:15:57,000
Hij werd in Teheran bekeken

398
00:15:57,000 --> 00:15:59,000
door tussen de een en twee miljoen mensen

399
00:15:59,000 --> 00:16:01,000
in de loop van een paar maanden.

400
00:16:01,000 --> 00:16:03,000
Dit overstijgt elke megatentoonstelling

401
00:16:03,000 --> 00:16:05,000
in het Westen.

402
00:16:05,000 --> 00:16:08,000
Het is het onderwerp van een groot debat

403
00:16:08,000 --> 00:16:11,000
over wat deze cilinder betekent, wat Cyrus betekent,

404
00:16:11,000 --> 00:16:14,000
maar vooral wat Cyrus verwoordde door deze cilinder -

405
00:16:14,000 --> 00:16:17,000
Cyrus als de verdediger van het vaderland,

406
00:16:17,000 --> 00:16:19,000
de kampioen van de Iraanse identiteit

407
00:16:19,000 --> 00:16:21,000
en van de Iraanse volkeren,

408
00:16:21,000 --> 00:16:23,000
tolerant voor alle geloven.

409
00:16:23,000 --> 00:16:25,000
In het huidige Iran

410
00:16:25,000 --> 00:16:28,000
bekleden aanhangers van het zoroastrisme en christenen gegarandeerde plaatsen

411
00:16:28,000 --> 00:16:31,000
in het Iraanse parlement, iets om heel erg trots op zijn.

412
00:16:31,000 --> 00:16:34,000
Duizenden Iraanse joden

413
00:16:34,000 --> 00:16:36,000
kwamen het object

414
00:16:36,000 --> 00:16:38,000
in Teheran bekijken.

415
00:16:38,000 --> 00:16:40,000
Het werd een groot embleem,

416
00:16:40,000 --> 00:16:42,000
een groot debatonderwerp

417
00:16:42,000 --> 00:16:45,000
over wat Iran is in binnen- en buitenland.

418
00:16:45,000 --> 00:16:48,000
Is Iran nog steeds de verdediger van de onderdrukten?

419
00:16:48,000 --> 00:16:50,000
Zal Iran de mensen

420
00:16:50,000 --> 00:16:53,000
die de tirannen tot slaaf hebben gemaakt en onteigend, bevrijden?

421
00:16:53,000 --> 00:16:56,000
Dit is zware nationale retoriek

422
00:16:56,000 --> 00:16:58,000
en het resulteerde

423
00:16:58,000 --> 00:17:00,000
in een grote optocht

424
00:17:00,000 --> 00:17:02,000
ter ere van de terugkeer.

425
00:17:02,000 --> 00:17:05,000
Hier zie je een grote replica van de Cyruscilinder op het podium

426
00:17:05,000 --> 00:17:08,000
samen met grote figuren uit de Iraanse geschiedenis

427
00:17:08,000 --> 00:17:10,000
hier bijeen om plaats te nemen

428
00:17:10,000 --> 00:17:13,000
in het erfgoed van Iran.

429
00:17:13,000 --> 00:17:15,000
Het verhaal werd gepresenteerd

430
00:17:15,000 --> 00:17:18,000
door de president zelf.

431
00:17:18,000 --> 00:17:20,000
Voor mij

432
00:17:20,000 --> 00:17:22,000
was het mogen overbrengen

433
00:17:22,000 --> 00:17:24,000
van dit object naar Iran,

434
00:17:24,000 --> 00:17:26,000
het mogen deelnemen

435
00:17:26,000 --> 00:17:28,000
aan een buitengewoon debat

436
00:17:28,000 --> 00:17:30,000
op het hoogste niveau

437
00:17:30,000 --> 00:17:32,000
over wat Iran is,

438
00:17:32,000 --> 00:17:35,000
wat verschillende Irans er zijn

439
00:17:35,000 --> 00:17:37,000
en hoe de verschillende geschiedenissen van Iran

440
00:17:37,000 --> 00:17:40,000
de wereld van vandaag vorm kunnen geven.

441
00:17:40,000 --> 00:17:43,000
Het is een debat dat nog steeds voortduurt

442
00:17:43,000 --> 00:17:45,000
en het zal blijven nazinderen,

443
00:17:45,000 --> 00:17:47,000
want dit voorwerp

444
00:17:47,000 --> 00:17:49,000
is een van de grote verklaringen

445
00:17:49,000 --> 00:17:51,000
van menselijke aspiratie.

446
00:17:51,000 --> 00:17:55,000
Het staat zij aan zij met de Amerikaanse grondwet.

447
00:17:55,000 --> 00:17:58,000
Het zegt zeker veel meer over echte vrijheid

448
00:17:58,000 --> 00:18:00,000
dan de Magna Carta.

449
00:18:00,000 --> 00:18:03,000
Het is een document dat zoveel kan betekenen

450
00:18:03,000 --> 00:18:06,000
voor Iran en voor de regio.

451
00:18:06,000 --> 00:18:08,000
Een replica ervan staat

452
00:18:08,000 --> 00:18:10,000
bij de Verenigde Naties.

453
00:18:10,000 --> 00:18:13,000
In New York zal het dit najaar aanwezig zijn

454
00:18:13,000 --> 00:18:15,000
bij de grote debatten

455
00:18:15,000 --> 00:18:18,000
over de toekomst van het Midden-Oosten.

456
00:18:18,000 --> 00:18:20,000
Ik wil eindigen met jullie te vragen

457
00:18:20,000 --> 00:18:22,000
wat het volgende verhaal zal zijn

458
00:18:22,000 --> 00:18:24,000
waarin dit object zal figureren.

459
00:18:24,000 --> 00:18:26,000
Het zal zeker nog een rol spelen

460
00:18:26,000 --> 00:18:28,000
in veel meer verhalen van het Midden-Oosten.

461
00:18:28,000 --> 00:18:30,000
En welk verhaal van het Midden-Oosten,

462
00:18:30,000 --> 00:18:32,000
welk verhaal van de wereld

463
00:18:32,000 --> 00:18:34,000
willen jullie zien

464
00:18:34,000 --> 00:18:36,000
als gevolg van wat er gezegd wordt,

465
00:18:36,000 --> 00:18:38,000
van wat er wordt uitgedrukt op deze cilinder?

466
00:18:38,000 --> 00:18:40,000
Het recht van de volkeren

467
00:18:40,000 --> 00:18:42,000
om samen te leven in dezelfde staat,

468
00:18:42,000 --> 00:18:44,000
met vrijheid van godsdienst -

469
00:18:44,000 --> 00:18:46,000
een Midden-Oosten, een wereld

470
00:18:46,000 --> 00:18:48,000
waarin religie niet het onderwerp van verdeeldheid

471
00:18:48,000 --> 00:18:51,000
of van debat is.

472
00:18:51,000 --> 00:18:54,000
In de wereld van het Midden-Oosten momenteel,

473
00:18:54,000 --> 00:18:57,000
zijn deze debatten, zoals je weet, schril.

474
00:18:57,000 --> 00:18:59,000
Maar ik denk dat het mogelijk is

475
00:18:59,000 --> 00:19:03,000
dat de meest geavanceerde en de meest wijze stem van allemaal

476
00:19:03,000 --> 00:19:05,000
misschien wel de stem

477
00:19:05,000 --> 00:19:07,000
van dit stille ding is,

478
00:19:07,000 --> 00:19:09,000
de Cyruscilinder.

479
00:19:09,000 --> 00:19:11,000
Dank je.

480
00:19:11,000 --> 00:19:15,000
(Applaus)