WEBVTT

00:00:06.728 --> 00:00:08.488
İnsulin pompasıyla hayat kolaylaşır.

00:00:08.488 --> 00:00:13.438
Dünyadaki 415 milyon diyabetli
insan hayata böyle tutunur.

00:00:13.438 --> 00:00:16.245
Pompa kan şekerini izler,
gerekli insulini verir.

00:00:16.245 --> 00:00:20.245
Böylece sürekli parmak delmeye
ve kan testine gerek kalmaz.

00:00:20.245 --> 00:00:23.385
Bu küçük alet bir pompa ve iğneden oluşur,

00:00:23.385 --> 00:00:26.655
iğne glukozu ölçüp pompaya veri gönderir

00:00:26.655 --> 00:00:30.275
ve daha sonra vücuda ne kadar
insulin gönderileceği hesaplanır.

00:00:30.275 --> 00:00:32.015
Ama sistemin bir de eksisi var:

00:00:32.015 --> 00:00:33.595
Geçiciler.

00:00:33.595 --> 00:00:37.705
Glukoz sensörleri birkaç günde bir
çıkarılarak yenisiyle değiştirilmelidir.

00:00:37.705 --> 00:00:42.595
Bu problem, sadece glukoz sensörleri
ve insulin pomplarına özgü değildir.

00:00:42.595 --> 00:00:46.284
Vücuda takılan bütün implantlarda
zamana dayalı değiştirme problemi yaşanır.

00:00:46.284 --> 00:00:50.994
Mesela plastik diz protezlerinin
20 yıl ömrü vardır.

00:00:50.994 --> 00:00:54.311
Kozmetik amaçlı kullanılan 
diğer implantlar da

00:00:54.311 --> 00:00:57.031
10 yıl sonra aynı kaderi paylaşır.

00:00:57.031 --> 00:01:01.561
Tek problem bu da değildir: 
Bu süreç pahalı ve riskli olabilir.

NOTE Paragraph

00:01:01.561 --> 00:01:05.296
Aslında problemin kaynağı ise
vücudumuzun bağışıklık sistemidir.

00:01:05.306 --> 00:01:10.016
Yüzyıllarca süren evrimle
gelişen bu savunma gücü

00:01:10.016 --> 00:01:14.366
yabancı cisimleri anında tanıyacak
kadar iyi hale gelmiştir.

00:01:14.366 --> 00:01:15.706
Öyle bir sistem ki

00:01:15.706 --> 00:01:20.036
muhteşem cephaneliğinde yavaşlatacak,
durduracak ve yok edecek her silah vardır.

00:01:20.036 --> 00:01:22.926
Yeter ki bir cismin orada olmaması
gerektiğine inanmış olsun.

00:01:22.926 --> 00:01:25.766
Ama bu sıkı gözetim bir de
olumsuzluğa yol açar.

00:01:25.766 --> 00:01:29.766
Vücudumuz insulin pompası gibi 
yardımcı implantları tanımaz

00:01:29.766 --> 00:01:34.366
ve onlara zararlı bir virüs 
veya bakteri muamelesi yapar.

NOTE Paragraph

00:01:34.366 --> 00:01:37.482
İnsulin pompası deriye takılır takılmaz

00:01:37.482 --> 00:01:41.842
Varlığı "yabancı cisim uyarısı"
olarak algılanır.

00:01:41.842 --> 00:01:44.054
Serbest dolaşan proteinler
hemen hareketlenir.

00:01:44.054 --> 00:01:47.144
Kendilerini implantın yüzeyine
yapıştırmaya başlarlar.

00:01:47.144 --> 00:01:49.514
Bu proteinlerin içinde
antikorlar da vardır.

00:01:49.514 --> 00:01:52.194
Bunlar, yabancı cismi 
etkisiz hale getirmeye çalışırlar.

00:01:52.194 --> 00:01:55.624
Aynı zamanda diğer bağışıklık hücrelerine
davet sinyalleri gönderirler.

00:01:55.624 --> 00:01:58.154
Artık saldırı gücü kuvvetlenecektir.

NOTE Paragraph

00:01:58.154 --> 00:02:00.164
İlk cevap iltihap hücrelerinden gelir.

00:02:00.164 --> 00:02:02.514
Yani nötrofil ve fagositler

00:02:02.514 --> 00:02:05.094
hemen bu acil çağrıya koşarlar.

00:02:05.094 --> 00:02:08.284
Netrofiller içi enzimle dolu 
küçük taneciklerle saldırmaya başlar.

00:02:08.284 --> 00:02:12.014
Enzimler insulin pompasının 
iğnesini parçalamaya çalışır.

00:02:12.014 --> 00:02:14.484
Fagositler de enzimlerini salarlar.

00:02:14.484 --> 00:02:16.764
Nitrik oksit radikallerini de 
devreye sokarlar.

00:02:16.764 --> 00:02:21.424
Bunlar, yabancı cismi zamanla
yıpratan kimyasal reaksiyona yol açarlar.

00:02:21.424 --> 00:02:25.571
Eğer fagositler yabancı cisimden 
kolayca kurtulamazlarsa

00:02:25.571 --> 00:02:30.867
birleşerek "dev hücre" denen 
bir hücre kitlesi oluştururlar.

00:02:30.867 --> 00:02:34.031
Aynı anda fibroblast denen hücreler

00:02:34.031 --> 00:02:39.011
o bölgeye giderek cisim üzerinde
yoğun bir bağ doku oluşturmaya başlarlar.

00:02:39.011 --> 00:02:43.005
Pompanın insulin vermek için kullandığı


00:02:43.005 --> 00:02:45.275
ve şekeri ölçtüğü iğneyi kuşatırlar.

00:02:45.275 --> 00:02:47.755
Zamanla bu yapı kalınlaşır

00:02:47.755 --> 00:02:51.325
ve implantın çevresinde 
bir yaraya dönüşür.

NOTE Paragraph

00:02:51.325 --> 00:02:54.765
Yara artık geçilmez bir duvar gibidir.

00:02:54.765 --> 00:02:57.095
Hayati etkileşimleri öyle bir durdurur ki

00:02:57.095 --> 00:02:59.615
vücut ve implant haberleşemez.

00:02:59.615 --> 00:03:04.295
Mesela kalp pillerinin etrafında oluşan
yara pilin en önemli işlevi

00:03:04.295 --> 00:03:07.475
olan elektrik akımını durdurabilir.

00:03:07.477 --> 00:03:11.387
Diz protezleri de eskidikçe
parçacıklar kopabilir,

00:03:11.387 --> 00:03:15.047
bağışıklık hücreleri bunların
etrafında iltihaba sebep olur.

00:03:15.047 --> 00:03:19.887
Daha da kötüsü bağışıklık sisteminin 
bu saldırısı hayatı bile tehdit edebilir.

NOTE Paragraph

00:03:19.887 --> 00:03:23.400
Neyseki araştırmacılar 
yeni yollar buluyorlar da

00:03:23.400 --> 00:03:28.210
bağışıklık sistemine implantları 
kabul ettirmeye çalışıyorlar.

00:03:28.210 --> 00:03:31.677
Mesela implantları bazı
kimyasal ve ilaçlarla kaplamak

00:03:31.677 --> 00:03:33.997
bağışıklık sistemini püskürtebiliyor.

00:03:33.997 --> 00:03:37.987
Daha doğrusu implantlar
bağışıklık sistemi tarafından görülmüyor.

00:03:37.987 --> 00:03:41.307
Bir başka yol da implantları
doğal malzemelerden yapmak

00:03:41.307 --> 00:03:44.077
veya dokuları taklit eden biçimler vermek.

00:03:44.077 --> 00:03:46.547
Böylece vücut daha zayıf
bir saldırı başlatıyor.

00:03:46.547 --> 00:03:50.997
yapay implantlara verdiğinden
daha sönük bir tepki.

00:03:50.997 --> 00:03:53.131
Bazı tedavilerde implant
kullanılmasında amaç

00:03:53.131 --> 00:03:56.791
kayıp veya hasarlı dokunun
tekrar oluşturulmasıdır.

00:03:56.791 --> 00:04:00.301
Böyle durumlarda implantların
bileşenleri de tasarlanarak

00:04:00.301 --> 00:04:02.591
özel sinyaller gönderilmesi
sağlanabiliyor.

00:04:02.591 --> 00:04:06.811
Böylece bağışıklık sisteminin tepkileri
dikkatlice kontrol edilebiliyor.

NOTE Paragraph

00:04:06.811 --> 00:04:11.018
Bağışıklık sistemini göz önünde bulunduran
bu tür çalışmalar gelecekte

00:04:11.018 --> 00:04:14.088
tamamıyla yapay organlar 
üretmemizi sağlayabilir.

00:04:14.088 --> 00:04:16.308
Vücudumuzun reddetmeyeceği protezler

00:04:16.308 --> 00:04:18.858
ve kendiliğinden iyileşen 
yaralar gerçek olabilir.

00:04:18.858 --> 00:04:22.268
Bu tedaviler bir gün
tıpta devrim yaratabilir

00:04:22.268 --> 00:04:25.878
ve sonsuza kadar içinde 
yaşadığımız vücutları dönüştürebilir.