WEBVTT

00:00:00.746 --> 00:00:02.199
Jestem badaczem chemii morza.

00:00:02.223 --> 00:00:04.342
Badam zarówno obecną chemię mórz,

00:00:04.366 --> 00:00:07.366
jak i tę z przeszłości.

00:00:07.390 --> 00:00:09.454
W przeszłość cofam się

00:00:09.478 --> 00:00:12.629
dzięki skamieniałym pozostałościom
głębinowych korali.

00:00:12.653 --> 00:00:15.295
Za mną znajduje się zdjęcie
jednego z takich korali.

00:00:15.319 --> 00:00:19.745
Został on pobrany blisko Antarktyki,
tysiące metrów pod wodą,

00:00:19.769 --> 00:00:21.857
dlatego jest tak różny
od tych korali,

00:00:21.881 --> 00:00:25.668
które przy odrobinie szczęścia
moglicie zobaczyć na wakacjach.

NOTE Paragraph

00:00:25.692 --> 00:00:27.588
Mam nadzieję, że dzięki tej prelekcji

00:00:27.602 --> 00:00:29.615
spojrzycie na oceany w czterech wymiarach.

00:00:29.649 --> 00:00:33.462
Dwa wymiary, jak ten piękny
dwuwymiarowy obraz

00:00:33.486 --> 00:00:35.080
temperatury powierzchni morza.

00:00:35.104 --> 00:00:39.128
To zdjęcie z satelity,
więc ma niesamowitą rozdzielczość.

00:00:39.898 --> 00:00:42.764
Ogólne cechy można bardzo łatwo zrozumieć.

00:00:42.788 --> 00:00:46.452
Okolice równika są ciepłe,
bo dostają więcej światła słonecznego.

00:00:46.476 --> 00:00:48.882
Regiony polarne są zimne,
bo dostają mniej światła.

00:00:48.936 --> 00:00:52.107
Pozwala to tworzyć duże
czapy lodowe na Antarktydzie

00:00:52.131 --> 00:00:53.941
i na półkuli północnej.

00:00:54.249 --> 00:00:57.717
Jeśli zanurzycie się głęboko w morzu,
albo chociaż zanurzycie w nim stopę,

00:00:57.721 --> 00:00:59.914
poczujecie, że im głębiej,
tym jest zimniejsze.

00:00:59.934 --> 00:01:03.687
Jest tak, ponieważ głębsze warstwy wody
które wypełniają głębiny oceanów

00:01:03.711 --> 00:01:06.876
pochodzą z zimnych regionów polarnych,
w których woda jest gęsta.

NOTE Paragraph

00:01:07.845 --> 00:01:10.811
Jeśli cofniemy się w czasie 
o 20 tysięcy lat,

00:01:10.835 --> 00:01:13.075
zobaczymy, że Ziemia wyglądała
zupełnie inaczej.

00:01:13.095 --> 00:01:16.326
Pokazałam wam tylko uproszczoną wersję
jednej z głównych różnic,

00:01:16.350 --> 00:01:18.685
którą można dostrzec,
cofając się tak daleko.

00:01:18.695 --> 00:01:20.311
Czapy lodowe były o wiele większe.

00:01:20.335 --> 00:01:23.962
Pokrywały one większość kontynentu,
i wychodziły w morze.

00:01:23.986 --> 00:01:26.479
Poziom mórz był o 120 m niższy.

00:01:26.503 --> 00:01:30.047
Poziom dwutlenku węgla
był o wiele niższy niż dzisiaj.

00:01:30.071 --> 00:01:33.715
Ziemia była przypuszczalnie ogólnie
trzy do pięciu stopni zimniejsza

00:01:33.739 --> 00:01:36.559
i o wiele zimniejsza w rejonach polarnych.

NOTE Paragraph

00:01:37.908 --> 00:01:41.702
Wraz ze współpracownikami
próbujemy zrozumieć,

00:01:41.742 --> 00:01:45.041
jak nastąpiła przemiana
tego zimnego klimatu w ciepły,

00:01:45.081 --> 00:01:47.591
którym możemy się cieszyć dzisiaj.

00:01:47.615 --> 00:01:49.198
Z badań rdzeni lodowych wiemy,

00:01:49.198 --> 00:01:52.198
że zmiana z tych
zimnych warunków na ciepłe

00:01:52.198 --> 00:01:54.318
nie była płynna,
jak można by przewidzieć

00:01:54.402 --> 00:01:57.550
na podstawie powolnego wzrostu
promieniowania słonecznego.

00:01:58.153 --> 00:02:01.384
Wiemy to dzięki rdzeniom lodowym.
Wwiercając się w lód,

00:02:01.408 --> 00:02:04.399
wydobywamy warstwy roczne lodu,
jak w tej górze lodowej.

00:02:04.433 --> 00:02:06.694
Możecie zobaczyć biało-niebieskie warstwy.

00:02:06.718 --> 00:02:10.344
W rdzeniach uwięzione są gazy,
więc możemy zmierzyć zawartość CO2.

00:02:10.368 --> 00:02:12.733
Stąd wiemy, że kiedyś
poziom CO2 był niższy.

00:02:12.757 --> 00:02:15.300
Skład chemiczny lodu mówi nam też

00:02:15.324 --> 00:02:17.249
o temperaturze stref podbiegunowych.

00:02:17.273 --> 00:02:20.952
Kiedy przemieszczamy się w czasie
od 20 tysięcy lat temu do dziś,

00:02:20.976 --> 00:02:22.785
widzimy, że ta temperatura wzrosła.

00:02:22.809 --> 00:02:24.434
Nie wzrosła ona stopniowo.

00:02:24.458 --> 00:02:26.236
Czasem wzrastała bardzo gwałtownie,

00:02:26.260 --> 00:02:27.504
potem była stabilna,

00:02:27.528 --> 00:02:28.793
potem wzrastała gwałtownie.

00:02:28.817 --> 00:02:30.841
Było inaczej w dwóch
strefach podbiegunowych,

00:02:30.865 --> 00:02:33.594
CO2 wzrastał skokowo.

NOTE Paragraph

00:02:34.668 --> 00:02:37.854
Dlatego jesteśmy całkiem pewni,
że ocean miał z tym wiele wspólnego.

00:02:37.878 --> 00:02:40.244
Ocean przechowuje wielkie ilości węgla,

00:02:40.268 --> 00:02:42.822
około 60 razy więcej niż atmosfera.

00:02:42.846 --> 00:02:46.048
Transportuje też ciepło wzdłuż równika,

00:02:46.072 --> 00:02:49.841
jest pełen składników odżywczych
i kontroluje produkcję pierwotną.

NOTE Paragraph

00:02:49.922 --> 00:02:53.156
Dlatego jeśli chcemy się dowiedzieć,
co dzieje się w głębi oceanu,

00:02:53.156 --> 00:02:54.743
naprawdę musimy się tam zapuścić,

00:02:54.767 --> 00:02:57.353
zobaczyć, co tam jest
i zacząć go badać.

00:02:57.385 --> 00:03:00.392
Oto widowiskowy materiał
z podwodnej góry

00:03:00.416 --> 00:03:02.925
na około kilometrze głębokości
wód międzynarodowych

00:03:02.949 --> 00:03:05.609
równikowego Atlantyku, daleko od lądu.

00:03:05.633 --> 00:03:08.722
Jesteście jednymi z pierwszych ludzi,
którzy widzą ten obszar dna,

00:03:08.752 --> 00:03:11.098
zaraz po mojej grupie badawczej.

00:03:11.340 --> 00:03:14.124
Może widzicie nowe gatunki. Kto wie.

00:03:14.124 --> 00:03:17.944
Trzeba zebrać próbki
i zająć się intensywnie systematyką.

00:03:17.968 --> 00:03:19.861
Widzicie tu piękną kukurydzę morską.

00:03:19.885 --> 00:03:22.139
Rosną na nich wężowidła.

00:03:22.163 --> 00:03:25.039
Wyglądają jak macki
wychodzące z koralowca.

00:03:25.063 --> 00:03:28.115
Niektóre koralowce składają się
z różnych form węglanu wapnia

00:03:28.139 --> 00:03:31.515
i wyrastają z bazaltu tej wielkiej
podwodnej góry.

00:03:31.539 --> 00:03:34.903
A te ciemne obiekty
to skamieniałe koralowce.

00:03:34.927 --> 00:03:37.138
Dowiemy się o nich więcej,

00:03:37.182 --> 00:03:39.010
kiedy cofniemy się w czasie.

NOTE Paragraph

00:03:39.030 --> 00:03:41.515
W tym celu musimy
wyczarterować statek badawczy.

00:03:41.539 --> 00:03:44.579
To James Cook, statek badawczy
klasy oceanicznej

00:03:44.603 --> 00:03:45.873
zacumowany na Teneryfie.

00:03:45.897 --> 00:03:47.229
Jest piękny, prawda?

00:03:47.444 --> 00:03:49.794
Świetny, ale jeśli nie jesteś
świetnym marynarzem,

00:03:49.794 --> 00:03:52.206
czasem wygląda tak.

00:03:52.230 --> 00:03:55.429
To my, kiedy staramy się
nie stracić cennych próbek.

00:03:55.453 --> 00:03:58.270
Wszyscy biegają dookoła,
ja mam straszną chorobę morską,

00:03:58.294 --> 00:04:01.288
więc to nie zawsze świetna zabawa,
chociaż na ogół tak.

NOTE Paragraph

00:04:01.312 --> 00:04:03.898
Musieliśmy stać się dobrymi kartografami.

00:04:03.922 --> 00:04:07.661
Nie wszędzie można spotkać
taką obfitość koralowców.

00:04:07.685 --> 00:04:10.725
Są na całym świecie, są głęboko,

00:04:10.749 --> 00:04:13.063
ale naprawdę musimy znaleźć
właściwe miejsca.

00:04:13.087 --> 00:04:16.253
Widzieliśmy właśnie mapę świata
z naniesioną trasą naszego rejsu

00:04:16.277 --> 00:04:17.902
w zeszłym roku.

00:04:17.990 --> 00:04:19.386
Trwał on siedem tygodni.

00:04:19.410 --> 00:04:21.434
Sami zrobiliśmy te mapy,

00:04:21.458 --> 00:04:25.529
jakieś 75 tysięcy kilometrów kwadratowych
dna oceanu w 7 tygodni,

00:04:25.553 --> 00:04:28.075
a to tylko mały wycinek dna oceanu.

00:04:28.099 --> 00:04:29.868
Podróżujemy z zachodu na wschód

00:04:29.892 --> 00:04:33.392
po części oceanu, która wydaje się
nijaka w dużej skali,

00:04:33.416 --> 00:04:36.673
jednak są tam góry wielkie jak Everest.

00:04:36.697 --> 00:04:38.626
Na mapach, które robimy na pokładzie

00:04:38.650 --> 00:04:40.642
osiągamy stumetrową rozdzielczość,

00:04:40.666 --> 00:04:43.555
wystarczającą, żeby wyłapać obszary
do rozmieszczenia sprzętu,

00:04:43.579 --> 00:04:45.493
ale nie dość dużą, by móc coś zobaczyć.

00:04:45.517 --> 00:04:48.239
W tym celu musimy wysłać
zdalnie sterowane maszyny

00:04:48.263 --> 00:04:50.477
jakieś pięć metrów ponad dno.

00:04:50.501 --> 00:04:55.516
Dzięki temu mamy mapy
o średnicy metra i tysiące metrów w głąb.

00:04:55.858 --> 00:04:57.675
Tu widzimy zdalnie sterowany statek,


00:04:57.699 --> 00:05:00.010
podwodny statek badawczy.

00:05:00.034 --> 00:05:02.516
Jest na nim szereg wielkich świateł,

00:05:02.540 --> 00:05:05.595
są wysokiej jakości kamery, wysięgniki

00:05:05.619 --> 00:05:08.532
i mnóstwo pudełeczek i fiolek na próbki.

NOTE Paragraph

00:05:09.087 --> 00:05:12.805
To my podczas pierwszego zanurzenia
w czasie tego rejsu,

00:05:12.829 --> 00:05:14.535
zanurzamy się w głębię oceanu.

00:05:14.559 --> 00:05:17.122
Robimy to dość szybko, żeby inne statki


00:05:17.156 --> 00:05:19.179
nie zakłóciły działania
statków badawczych.

00:05:19.203 --> 00:05:22.481
Zanurzamy się i to są widoki,
których możecie się tam spodziewać.

00:05:22.623 --> 00:05:26.123
To są gąbki, metrowej wielkości.

00:05:26.817 --> 00:05:31.065
To pływająca strzykwa,
w zasadzie mały ślimak morski.

00:05:31.089 --> 00:05:32.276
Obraz jest spowolniony.

00:05:32.300 --> 00:05:35.089
Większość nagrań jest przyśpieszona,

00:05:35.123 --> 00:05:37.001
bo wszystko zajmuje dużo czasu.

00:05:37.474 --> 00:05:40.413
To znów piękna strzykwa.

00:05:40.897 --> 00:05:43.889
Zwierzę, które zaraz nadpłynie
było dużą niespodzianką.

00:05:43.913 --> 00:05:47.095
Nigdy czegoś takiego nie widziałam
i spotkało nas to znienacka.

00:05:47.129 --> 00:05:50.097
Było to po 15 godzinach pracy
i wszyscy byliśmy trochę narwani,

00:05:50.121 --> 00:05:53.078
i nagle ten ogromny potwór morski
zaczął się zbliżać.

00:05:53.122 --> 00:05:56.908
To pyrosomida, inaczej
kolonijna forma osłonicy.

00:05:56.932 --> 00:05:58.719
To nie tego szukaliśmy.

00:05:58.743 --> 00:06:01.389
Szukaliśmy głębinowych koralowców.

00:06:02.194 --> 00:06:04.492
Za chwilę zobaczycie jednego na zdjęciu.

00:06:04.516 --> 00:06:07.151
Jest mały, ma jakieś 5 cm wysokości.

00:06:07.175 --> 00:06:10.493
Składa się z węglanu wapnia,
a tu są jego macki,

00:06:10.517 --> 00:06:12.648
poruszające się z prądem oceanu.

00:06:13.180 --> 00:06:16.291
Taki organizm prawdopodobnie
żyje około stu lat.

00:06:16.315 --> 00:06:19.855
Kiedy rośnie, wchłania
chemikalia z oceanu.

00:06:19.879 --> 00:06:23.175
Ilość tych chemikaliów
zależy od temperatury,

00:06:23.195 --> 00:06:26.303
zależy od pH, od składników odżywczych.

00:06:26.377 --> 00:06:29.611
Jeśli uda nam się zrozumieć,
jak wnikają one w szkielet,

00:06:29.635 --> 00:06:32.133
możemy się cofnąc, zebrać skamieliny

00:06:32.157 --> 00:06:35.301
i odtworzyć wygląd oceanu z przeszłości.

00:06:35.325 --> 00:06:38.761
Tu widzicie jak zbieramy te koralowce
przy pomocy systemu próżniowego

00:06:38.785 --> 00:06:41.386
i wkładamy do pojemników.

00:06:41.410 --> 00:06:43.469
Robimy to bardzo ostrożnie.

NOTE Paragraph

00:06:43.493 --> 00:06:45.878
Niektóre z tych organizmów
żyją jeszcze dłużej.

00:06:45.902 --> 00:06:49.434
To czarny koralowiec, Leiopathes,
na zdjęciu mojego kolegi

00:06:49.454 --> 00:06:52.590
Brendana Roarka, około 500 m pod Hawajami.

00:06:52.614 --> 00:06:54.657
Cztery tysiące lat to bardzo długo.

00:06:54.962 --> 00:06:58.097
Jeśli przyjrzymy się gałązce
takiego koralowca...

00:06:58.121 --> 00:07:00.414
to ma około 100 mikronów szerokości.

00:07:00.763 --> 00:07:03.254
Brendan przeprowadził
analizy tego koralowca,

00:07:03.278 --> 00:07:05.084
widzicie zaznaczenia,

00:07:05.108 --> 00:07:08.067
i udało mu się pokazać,
że są to roczne przyrosty,

00:07:08.091 --> 00:07:10.004
więc nawet 500 m w głąb oceanu

00:07:10.028 --> 00:07:12.796
koralowce mogą rejestrować
sezonowe zmiany,

00:07:12.820 --> 00:07:14.552
to dość imponujące.

NOTE Paragraph

00:07:14.576 --> 00:07:16.188
Ale 4 tysiące lat nie wystarczy,

00:07:16.208 --> 00:07:18.641
byśmy mogli cofnąć się
do ostatniego zlodowacenia.

00:07:18.671 --> 00:07:19.814
Co w związku z tym?

00:07:19.834 --> 00:07:22.017
Sięgamy po skamieliny.

00:07:22.180 --> 00:07:25.111
Mój zespół badawczy
niezbyt mnie przez to lubi.

00:07:25.135 --> 00:07:27.535
Wszędzie są ogromne rekiny,

00:07:27.535 --> 00:07:29.957
pyrosomidy, pływające strzykwy,

00:07:29.987 --> 00:07:31.609
wielkie gąbki,

00:07:31.629 --> 00:07:34.124
a ja zmuszam wszystkich do zanurzenia się
na obszary martwych skamielin

00:07:34.144 --> 00:07:37.833
i spędzania całych wieków
na przekopywaniu dna.

00:07:37.853 --> 00:07:41.293
Zabieramy te koralowce
ze sobą i porządkujemy.

00:07:41.293 --> 00:07:43.332
Każdy z nich jest w innym wieku,

00:07:43.342 --> 00:07:45.441
więc jeśli dowiemy się, w jakim,

00:07:45.441 --> 00:07:47.666
możemy zmierzyć chemiczne sygnały,

00:07:47.686 --> 00:07:49.642
które pomogą nam zrozumieć

00:07:49.662 --> 00:07:51.948
co działo się w przeszłości w oceanie.

NOTE Paragraph

00:07:52.558 --> 00:07:55.902
Po lewej widzicie przekrój koralowca,

00:07:55.922 --> 00:07:59.348
starannie go wypolerowałam
i sfotografowałam.

00:07:59.348 --> 00:08:01.918
Po prawej ten sam fragment

00:08:01.948 --> 00:08:04.962
umieściliśmy w reaktorze jądrowym,
zapoczątkowaliśmy rozszczep

00:08:04.962 --> 00:08:06.943
i za każdym razem, kiedy następuje rozpad,


00:08:06.973 --> 00:08:10.059
widać go w przekroju,
więc widzimy rozmieszczenie uranu.

00:08:10.246 --> 00:08:11.427
Po co to robimy?

00:08:11.431 --> 00:08:14.978
Uran jest pierwiastkiem 
o złej sławie, ale go uwielbiam.

00:08:14.978 --> 00:08:18.267
Rozpad pomaga nam poznać
współczynniki i daty

00:08:18.291 --> 00:08:19.830
tego, co dzieje się w oceanie.

00:08:19.854 --> 00:08:21.362
Może pamiętacie ze wstępu,

00:08:21.376 --> 00:08:24.343
do tego chcemy dojść, myśląc o klimacie.

00:08:24.363 --> 00:08:27.854
Używamy lasera do analizy uranu
i jednego z jego produktów,

00:08:27.868 --> 00:08:29.053
toru, w koralowcach.


00:08:29.087 --> 00:08:31.876
Pozwala nam to dokładnie
określić wiek skamielin.

NOTE Paragraph

00:08:32.742 --> 00:08:35.184
Przy pomocy tej pięknej animacji
Oceanu Południowego

00:08:35.214 --> 00:08:38.093
chcę zilustrować, jak używamy koralowców

00:08:38.117 --> 00:08:42.188
żeby dojść do pradawnych
informacji o oceanie.

00:08:42.212 --> 00:08:47.118
Na tej animacji Ryana Abernathey'a
widzicie gęstość wód powierzchniowych.

00:08:47.481 --> 00:08:52.208
To tylko rok danych, a już widać,
jak dynamiczny jest Ocean Południowy.

00:08:52.500 --> 00:08:57.367
To zawirowanie zaznaczone prostokątem,
Cieśnina Drake'a,

00:08:58.472 --> 00:09:01.004
to jeden z najsilniejszych
prądów oceanicznych świata,

00:09:01.028 --> 00:09:03.235
przepływający z zachodu na wschód.

00:09:03.259 --> 00:09:04.608
Jest bardzo wzburzony,

00:09:04.632 --> 00:09:07.294
bo przemieszcza się nad tymi
wielkimi górami podwodnymi.

00:09:07.308 --> 00:09:12.009
Pozwala to na wymianę
CO2 i ciepła z atmosferą.

00:09:12.033 --> 00:09:15.540
W zasadzie oceany oddychają
przez Ocean Południowy.

00:09:16.865 --> 00:09:22.329
Zebraliśmy koralowce na całym obszarze
tej antarktycznej cieśniny

00:09:22.353 --> 00:09:25.260
i znaleźliśmy coś zaskakującego
przez moje datowanie uranowe:

00:09:25.284 --> 00:09:28.001
koralowce migrowały z południa na północ

00:09:28.001 --> 00:09:31.070
podczas regresji
z glacjału do interglacjału.

00:09:31.070 --> 00:09:32.541
Nie do końca wiemy, dlaczego,

00:09:32.541 --> 00:09:34.774
ale być może ma to związek
ze źródłem pożywienia

00:09:34.788 --> 00:09:36.775
lub zawartością tlenu w wodzie.

NOTE Paragraph

00:09:37.608 --> 00:09:41.043
Postaram się zilustrować czego
dowiedzieliśmy się o klimacie

00:09:41.063 --> 00:09:42.999
dzięki koralowcom z Oceanu Południowego.

00:09:43.013 --> 00:09:46.328
Przemierzyliśmy podwodne góry,
zebraliśmy malutkie skamieniałe koralowce.

00:09:46.372 --> 00:09:47.908
Tak to zilustrowałam.

00:09:48.392 --> 00:09:51.957
Z analizy koralowców wynika,
że podczas glacjału

00:09:52.048 --> 00:09:55.364
obszar w głębi Oceanu Południowego
był bardzo bogaty w węgiel

00:09:55.388 --> 00:09:58.077
a wierzchnia warstwa miała małą gęstość.

00:09:58.101 --> 00:10:00.894
To powstrzymuje dwutlenek węgla 
przed ucieczką z oceanu.

00:10:01.752 --> 00:10:04.344
Koralowce w średnim wieku

00:10:04.368 --> 00:10:08.948
pokazały nam, że ocean wymieszał się
częściowo podczas zmiany klimatu.

00:10:08.972 --> 00:10:11.439
To pozwala węglowi wydostać się z głębin.

00:10:12.154 --> 00:10:15.253
Kiedy analizujemy koralowce
bardziej współczesne,

00:10:15.277 --> 00:10:17.531
albo po prostu teraz tam się udamy

00:10:17.555 --> 00:10:19.761
i zbadamy chemię koralowców,

00:10:19.785 --> 00:10:23.779
zobaczymy, że zbliżamy się do momentu,
kiedy wymiana węgla jest możliwa.

00:10:23.803 --> 00:10:25.877
W ten sposób skamieniałości koralowców

00:10:25.901 --> 00:10:27.843
pomagają nam zrozumieć środowisko.

NOTE Paragraph

00:10:29.827 --> 00:10:31.961
Chcę was zostawić z tym ostatnim slajdem.

00:10:31.985 --> 00:10:35.908
To ujęcie z nagrania,
które wam pokazywałam.

00:10:35.932 --> 00:10:37.918
To piękny ogród koralowców.

00:10:37.918 --> 00:10:40.826
Nie spodziewaliśmy się nawet,
że znajdziemy rzeczy tak piękne.

00:10:40.826 --> 00:10:42.534
To głębokość tysięcy metrów.

00:10:42.558 --> 00:10:43.932
Są tam nowe gatunki.

00:10:44.416 --> 00:10:46.315
To po prostu piękne miejsce.

00:10:46.339 --> 00:10:47.720
Są tam skamieniałości,

00:10:47.744 --> 00:10:50.435
nauczyłam was doceniać
skamieniałe koralowce,

00:10:50.459 --> 00:10:51.618
które można tam znaleźć.

NOTE Paragraph

00:10:51.618 --> 00:10:54.724
Następnym razem, kiedy będziecie mieć
szczęście lecieć nad oceanem

00:10:54.734 --> 00:10:56.217
lub żeglować przez ocean,

00:10:56.217 --> 00:10:58.688
pomyślcie - pod wodą są ogromne góry,

00:10:58.712 --> 00:11:00.579
których nikt przedtem nie widział,

00:11:00.603 --> 00:11:02.220
a tam piękne koralowce.

NOTE Paragraph

00:11:02.244 --> 00:11:03.395
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:11:03.419 --> 00:11:08.349
(Brawa)