WEBVTT 00:00:00.746 --> 00:00:02.199 Ik ben marien chemicus. 00:00:02.223 --> 00:00:04.342 Ik kijk naar de chemie van de oceanen van nu 00:00:04.366 --> 00:00:07.366 maar ook naar de chemie van de oceanen in het verleden. 00:00:07.390 --> 00:00:09.454 Ik kijk terug in de tijd 00:00:09.478 --> 00:00:12.629 door te werken met de fossiele resten van koralen in de diepzee. 00:00:12.653 --> 00:00:15.295 Een foto van zo'n koraal zie je achter mij. 00:00:15.319 --> 00:00:19.745 Het is dichtbij Antarctica omhoog gehaald van een diepte van duizenden meters, 00:00:19.769 --> 00:00:21.857 dus heel anders dan de koralen 00:00:21.881 --> 00:00:25.668 die je met een beetje geluk op vakantie in de tropen te zien krijgt. NOTE Paragraph 00:00:25.692 --> 00:00:27.748 Ik hoop dat je door mijn verhaal 00:00:27.772 --> 00:00:29.565 de oceaan in 4 dimensies gaat zien. 00:00:29.589 --> 00:00:33.462 Dit is een prachtig tweedimensionaal beeld van de watertemperatuur 00:00:33.486 --> 00:00:35.080 aan het zee-oppervlak. 00:00:35.104 --> 00:00:39.128 Het is een satellietfoto met zeer hoge resolutie. 00:00:39.898 --> 00:00:42.764 De globale kenmerken haal je er zo uit. 00:00:42.788 --> 00:00:46.452 De equatoriale zones zijn warm omdat daar meer zonlicht is. 00:00:46.476 --> 00:00:49.162 Bij de polen is het water koud: daar is minder zonlicht. 00:00:49.186 --> 00:00:52.107 Daardoor zijn er grote ijskappen ontstaan op Antarctica 00:00:52.131 --> 00:00:53.941 en hoog op het noordelijk halfrond. 00:00:54.299 --> 00:00:57.717 Als je diep duikt of zelfs alleen maar met je tenen voelt, merk je: 00:00:57.741 --> 00:00:59.684 hoe dieper je komt, hoe kouder het wordt 00:00:59.708 --> 00:01:03.687 en dat komt vooral doordat het water op grote diepte in de oceaan 00:01:03.711 --> 00:01:06.876 afkomstig is uit de poolstreken waar de waterdichtheid groter is. 00:01:07.845 --> 00:01:10.951 20.000 jaar geleden 00:01:10.975 --> 00:01:12.835 zag de aarde er heel anders uit. 00:01:12.859 --> 00:01:16.326 En ik heb schematisch een van de grote verschillen geschetst 00:01:16.350 --> 00:01:18.605 die je ziet als je zover teruggaat in de tijd. 00:01:18.629 --> 00:01:20.311 De ijskappen waren veel groter. 00:01:20.335 --> 00:01:23.962 Ze bedekten een groot deel van de continenten en de oceanen. 00:01:23.986 --> 00:01:26.479 Het zeeniveau was 120 m lager. 00:01:26.503 --> 00:01:30.047 Het CO2-niveau lag veel lager dan nu. 00:01:30.071 --> 00:01:33.715 Globaal gezien was de aarde waarschijnlijk 3-5 graden kouder 00:01:33.739 --> 00:01:36.559 en in de poolstreken was het nog veel, veel kouder. NOTE Paragraph 00:01:37.908 --> 00:01:39.472 Ik probeer te begrijpen, 00:01:39.496 --> 00:01:41.448 samen met mijn collega's, 00:01:41.472 --> 00:01:44.375 hoe we zijn terechtgekomen vanuit dat koude klimaat 00:01:44.385 --> 00:01:47.591 in het warme klimaat dat we nu zo lekker vinden. 00:01:47.615 --> 00:01:49.674 Uit het onderzoek aan ijskernen 00:01:49.698 --> 00:01:52.778 bleek dat die opwarming niet geleidelijk ging, 00:01:52.802 --> 00:01:57.550 wat je wel zou verwachten bij langzaam toenemende zonnestraling. 00:01:58.153 --> 00:02:01.384 En dit zien we aan de ijskernen, want als je in het ijs boort 00:02:01.408 --> 00:02:04.679 zie je per jaar gevormde lagen. Dat kun je ook aan ijsbergen zien. 00:02:04.703 --> 00:02:06.694 Hier zie je die blauw-witte lagen. 00:02:06.718 --> 00:02:10.344 In de ijskernen is gas ingesloten, daardoor kunnen we het CO2 meten. 00:02:10.368 --> 00:02:12.733 Zo weten we dat het CO2-niveau vroeger lager lag. 00:02:12.757 --> 00:02:15.750 De chemie van het ijs zegt ook iets over de temperatuur 00:02:15.774 --> 00:02:17.249 in de poolstreken. 00:02:17.273 --> 00:02:20.952 En als je dan de reis onderneemt van 20.000 jaar terug naar onze tijd, 00:02:20.976 --> 00:02:22.785 zie je dat het warmer is geworden. 00:02:22.809 --> 00:02:24.434 Het tempo was niet steeds gelijk. 00:02:24.458 --> 00:02:26.236 Soms werd het snel warmer, 00:02:26.260 --> 00:02:27.504 dan was er een plateau 00:02:27.528 --> 00:02:28.793 waarna het weer snel ging. 00:02:28.817 --> 00:02:30.841 Er was verschil tussen de twee poolstreken 00:02:30.865 --> 00:02:33.594 en ook de toename van CO2 verliep sprongsgewijs. NOTE Paragraph 00:02:34.808 --> 00:02:37.854 We weten vrij zeker dat de oceaan hier een grote rol in speelde. 00:02:37.878 --> 00:02:40.244 De hoeveelheid koolstof in de oceaan is enorm 00:02:40.268 --> 00:02:42.822 60 keer zo groot als in de atmosfeer. 00:02:42.846 --> 00:02:46.048 De oceaan transporteert ook warmte over de evenaar, 00:02:46.072 --> 00:02:49.841 ze is vol voedingsstoffen en bepaalt de primaire productiviteit. NOTE Paragraph 00:02:50.142 --> 00:02:53.126 Als we dus willen weten wat er in de diepzee gebeurt, 00:02:53.150 --> 00:02:54.743 moeten we daarheen afdalen 00:02:54.767 --> 00:02:57.243 om ter plekke waarnemingen te doen. 00:02:57.385 --> 00:03:00.392 Dit zijn spectaculaire filmbeelden van een onderzeese berg, 00:03:00.416 --> 00:03:02.605 een kilometer diep in internationale wateren, 00:03:02.629 --> 00:03:05.609 midden in de Atlantische oceaan bij de evenaar. 00:03:05.633 --> 00:03:08.682 Jullie horen bij de eersten die dit stukje zeebodem zien, 00:03:08.706 --> 00:03:10.348 samen met mijn onderzoeksteam. 00:03:11.340 --> 00:03:13.521 Of dit onbekende soorten zijn, weten we niet. 00:03:13.581 --> 00:03:17.944 Daarvoor moet je verzamelen en flink aan de slag met determineren. 00:03:17.968 --> 00:03:19.861 Je ziet prachtige zachte koraalsoorten, 00:03:19.885 --> 00:03:22.139 en slangsterren die op deze koralen leven. 00:03:22.163 --> 00:03:25.219 Die lijken op tentakels die uit de koralen naar buiten steken. 00:03:25.243 --> 00:03:28.115 Er zijn koralen met diverse skeletvormen van calciumcarbonaat 00:03:28.139 --> 00:03:31.515 die groeien op het basalt van deze enorme onderzeese berg, 00:03:31.539 --> 00:03:34.903 en dat donkere materiaal, dat zijn fossiele koralen. 00:03:34.927 --> 00:03:38.218 Daar gaan we nu over praten op onze reis terug in de tijd. NOTE Paragraph 00:03:39.030 --> 00:03:41.515 Daarvoor moeten we een onderzoeksschip charteren. 00:03:41.539 --> 00:03:44.579 Dit is de James Cook, een schip voor oceaanonderzoek. 00:03:44.603 --> 00:03:45.873 Het ligt in Tenerife. 00:03:45.897 --> 00:03:47.229 Mooi schip hè? 00:03:47.554 --> 00:03:49.384 Prachtig als je niet zo'n zeeman bent. 00:03:49.702 --> 00:03:52.206 Soms ziet het er meer zó uit. 00:03:52.230 --> 00:03:55.429 Hier zijn we bezig om alle kostbare monsters veilig te stellen. 00:03:55.453 --> 00:03:58.270 Iedereen is druk bezig en ik ben heel erg zeeziek. 00:03:58.294 --> 00:04:01.288 Het is niet altijd leuk, maar over het geheel genomen wel. NOTE Paragraph 00:04:01.312 --> 00:04:03.898 Voor dit werk moet je goed leren hoe je kaarten maakt. 00:04:03.922 --> 00:04:07.661 Zulke spectaculaire aantallen koralen zie je niet overal. 00:04:07.685 --> 00:04:10.725 Wel overal ter wereld in de diepzee, 00:04:10.749 --> 00:04:13.063 maar je moet wel de plekken weten te vinden. 00:04:13.087 --> 00:04:16.253 We zagen zojuist een wereldkaart waarop onze route stond aangegeven 00:04:16.277 --> 00:04:17.482 van vorig jaar. 00:04:17.990 --> 00:04:19.386 Dat was een tocht van 7 weken 00:04:19.410 --> 00:04:21.434 en hier zie je onze zelfgemaakte kaarten 00:04:21.458 --> 00:04:25.529 van 75.000 km2 zeebodem, in zeven weken gemaakt, 00:04:25.553 --> 00:04:28.075 en dat is maar een piepklein stukje zeebodem. 00:04:28.099 --> 00:04:29.868 We trekken van west naar oost, 00:04:29.892 --> 00:04:33.392 een traject dat op een overzichtskaart weinig bijzonderheden vertoont, 00:04:33.416 --> 00:04:36.673 maar er zijn daar bergen zo hoog als de Mount Everest. 00:04:36.697 --> 00:04:38.626 De kaarten die we aan boord maken 00:04:38.650 --> 00:04:40.642 hebben een resolutie van zo'n 100 meter: 00:04:40.666 --> 00:04:43.555 dat is genoeg om te bepalen waar we aan de slag kunnen 00:04:43.579 --> 00:04:45.493 maar niet genoeg om veel te kunnen zien. 00:04:45.517 --> 00:04:48.239 Daarvoor zijn onderwater-robots nodig 00:04:48.263 --> 00:04:50.477 die 5 m boven de zeebodem kunnen zweven. 00:04:50.501 --> 00:04:53.716 Daarmee kunnen we kaarten maken met een resolutie van één meter, 00:04:53.740 --> 00:04:55.834 en dat op dieptes van duizenden meters. 00:04:55.858 --> 00:04:57.675 Hier zie je zo'n onderwater-robot 00:04:57.699 --> 00:05:00.010 geschikt voor onderzoeksdoeleinden. 00:05:00.034 --> 00:05:02.516 Bovenaan zie je een rij sterke lampen. 00:05:02.540 --> 00:05:05.595 Er zijn high-definitioncamera's en robotarmen op gemonteerd 00:05:05.619 --> 00:05:08.532 en allerlei kleine opbergruimtes voor de monsters. NOTE Paragraph 00:05:09.087 --> 00:05:12.805 Dit is de eerste duik die we op deze reis hebben gedaan, 00:05:12.829 --> 00:05:14.535 hier dalen we af in de oceaan. 00:05:14.559 --> 00:05:17.432 We dalen vrij snel om ervoor te zorgen dat de onderwaterrobot 00:05:17.456 --> 00:05:19.179 geen last heeft van andere schepen. 00:05:19.203 --> 00:05:20.401 We gaan naar beneden 00:05:20.425 --> 00:05:22.599 en dit is wat je te zien krijgt. 00:05:22.623 --> 00:05:26.123 Dit zijn diepzeesponzen, ongeveer een meter groot. 00:05:26.963 --> 00:05:31.003 Dit is een zwemmende holothurie, een klein formaat zeeslak, 00:05:31.089 --> 00:05:32.276 vertraagd afgespeeld. 00:05:32.300 --> 00:05:34.689 Het meeste materiaal draai ik juist versneld af 00:05:34.713 --> 00:05:36.641 omdat het allemaal heel traag beweegt. 00:05:37.474 --> 00:05:40.413 Dit is ook een prachtige holothurie. 00:05:40.897 --> 00:05:43.969 En het dier dat nu aan komt zwemmen was een grote verrassing. 00:05:43.993 --> 00:05:47.405 Zoiets had ik nog nooit gezien en wij waren allemaal verrast. 00:05:47.429 --> 00:05:51.017 We hadden er zo'n 15 uren werk opzitten en wilden dolgraag iets filmen, 00:05:51.041 --> 00:05:53.778 en toen kwam plotseling dit enorme zeemonster langsrollen. 00:05:53.802 --> 00:05:56.908 Dit is een pyrosoom, oftewel een tunicatenkolonie. 00:05:56.932 --> 00:05:58.719 Hier waren we niet op uit, 00:05:58.743 --> 00:06:01.389 wij zochten naar koralen, diepzeekoralen. 00:06:02.194 --> 00:06:04.492 Dadelijk krijg je er een te zien. 00:06:04.516 --> 00:06:07.151 Dit is een kleintje, zo'n 5 cm hoog, 00:06:07.175 --> 00:06:09.277 opgebouwd uit calciumcarbonaat. 00:06:09.297 --> 00:06:12.648 Je ziet zijn tentakels met de stroming meebewegen. 00:06:13.180 --> 00:06:16.291 Een dier als dit wordt waarschijnlijk 100 jaar oud. 00:06:16.315 --> 00:06:19.855 Bij de groei neemt het uit het water chemische stoffen op. 00:06:19.879 --> 00:06:22.085 Welke stoffen dat zijn en hoeveel van elk, 00:06:22.109 --> 00:06:24.783 hangt af van de temperatuur, van de pH 00:06:24.807 --> 00:06:26.353 en van de voedingsstoffen. 00:06:26.377 --> 00:06:29.611 Als we doorhebben hoe deze stoffen in hun skelet worden opgenomen 00:06:29.635 --> 00:06:32.133 kunnen we terug gaan, fossielen verzamelen 00:06:32.157 --> 00:06:35.301 en reconstrueren hoe de oceaan er in het verleden heeft uitgezien. 00:06:35.325 --> 00:06:38.761 Hier zijn we bezig een koraal op te zuigen 00:06:38.785 --> 00:06:41.386 om het in een monsterbak te doen. 00:06:41.410 --> 00:06:43.469 We doen dat voorzichtig, zeg ik erbij. NOTE Paragraph 00:06:43.493 --> 00:06:45.878 Sommige organismen worden nog ouder. 00:06:45.902 --> 00:06:49.304 Dit is een zwart koraal, Leiopathes. De foto is genomen 00:06:49.328 --> 00:06:52.590 door mijn collega Brendan Roark, bij Hawaï, op een diepte van 500 m. 00:06:52.614 --> 00:06:54.657 Vierduizend jaar is heel lang. 00:06:54.962 --> 00:06:58.097 Je kunt een takje van zo'n koraal polijsten. 00:06:58.121 --> 00:07:00.414 Dit stukje is 100 micrometer breed. 00:07:00.763 --> 00:07:03.254 Brendan heeft analyses gedaan aan deze koralen 00:07:03.278 --> 00:07:05.084 -- je kunt de merktekens zien -- 00:07:05.108 --> 00:07:08.067 en hij heeft kunnen aantonen dat dit jaarringen zijn, 00:07:08.091 --> 00:07:10.004 dus zelfs op een diepte van 500 m 00:07:10.028 --> 00:07:12.796 kan koraal seizoenswisselingen vastleggen, 00:07:12.820 --> 00:07:14.552 wat nogal spectaculair is. NOTE Paragraph 00:07:14.576 --> 00:07:18.374 Maar 4000 jaar brengt ons nog niet terug tot de piek van de laatste ijstijd. 00:07:18.398 --> 00:07:19.556 Wat moeten we dan doen? 00:07:19.580 --> 00:07:21.587 We stappen over naar de fossiele koralen. 00:07:22.180 --> 00:07:25.111 Nu vindt mijn onderzoeksteam mij niet meer zo aardig. 00:07:25.135 --> 00:07:26.285 Maar we gaan door. 00:07:26.309 --> 00:07:27.927 Er zijn overal reusachtige haaien, 00:07:27.951 --> 00:07:30.449 er zitten pyrosomen, er zwemmen holothuries, 00:07:30.473 --> 00:07:31.744 er leven enorme sponzen, NOTE Paragraph 00:07:31.768 --> 00:07:34.363 maar ik stuur ze naar beneden naar die dode fossielen 00:07:34.387 --> 00:07:37.943 en laat ze dag in dag uit de zeebodem afstropen. 00:07:37.967 --> 00:07:41.332 We verzamelen al die koralen, we halen ze naar boven en sorteren ze. 00:07:41.356 --> 00:07:43.651 Maar ze verschillen allemaal in ouderdom. 00:07:43.675 --> 00:07:45.576 Als we ze kunnen dateren 00:07:45.600 --> 00:07:48.112 en die chemische signalen kunnen meten, 00:07:48.136 --> 00:07:49.558 kunnen we erachter komen 00:07:49.582 --> 00:07:52.065 wat er in het verleden in de oceaan is gebeurd. NOTE Paragraph 00:07:52.558 --> 00:07:54.262 Hier zien we aan de linkerkant 00:07:54.286 --> 00:07:57.318 een plakje uit een koraal, heel zorgvuldig gepolijst 00:07:57.342 --> 00:07:59.312 en gefotografeerd. 00:07:59.336 --> 00:08:00.488 Aan de rechterkant 00:08:00.512 --> 00:08:03.612 zie je datzelfde stukje koraal, bestraald in een kernreactor 00:08:03.636 --> 00:08:04.788 voor kernsplijting. 00:08:04.812 --> 00:08:06.443 Overal waar verval is geweest 00:08:06.467 --> 00:08:08.449 is dat zichtbaar in het koraal, 00:08:08.473 --> 00:08:10.362 aan de verdeling van het uranium. 00:08:10.386 --> 00:08:11.537 Waarom doen we dit? 00:08:11.561 --> 00:08:13.848 Uranium wordt niet hoog aangeslagen, 00:08:13.872 --> 00:08:15.031 maar ik ben er dol op. 00:08:15.055 --> 00:08:18.267 Uit het verval leiden we het tempo en de datering af 00:08:18.291 --> 00:08:19.830 van wat er in de oceaan gebeurt. 00:08:19.854 --> 00:08:21.236 Zoals ik eerder al zei, 00:08:21.256 --> 00:08:24.299 zijn we daarnaar op zoek in ons onderzoek naar het klimaat. 00:08:24.323 --> 00:08:26.374 We bepalen de hoeveelheden uranium 00:08:26.398 --> 00:08:29.143 en thorium, een dochterproduct, in deze koralen 00:08:29.157 --> 00:08:31.936 en daarmee bepalen we hoe oud de fossielen precies zijn. NOTE Paragraph 00:08:32.742 --> 00:08:34.934 Met deze animatie van de Zuidelijke Oceaan 00:08:34.958 --> 00:08:38.093 laat ik zien hoe we deze koralen gebruiken 00:08:38.117 --> 00:08:42.188 om de oude geschiedenis van de oceaan te achterhalen. 00:08:42.212 --> 00:08:44.638 Je ziet hier de dichtheid van het oppervlaktewater 00:08:44.662 --> 00:08:47.060 in een animatie van Ryan Abernathey. 00:08:47.481 --> 00:08:49.518 De gegevens beslaan maar één jaar, 00:08:49.542 --> 00:08:52.152 maar laten zien hoe dynamisch de Zuidelijke Oceaan is. 00:08:52.500 --> 00:08:55.907 De intensieve menging vooral in de Drake Passage, 00:08:55.931 --> 00:08:58.368 het gebied binnen de zwarte lijn, 00:08:58.392 --> 00:09:01.004 is één van de sterkste zeestromingen op aarde, 00:09:01.028 --> 00:09:03.235 die hier van west naar oost stroomt. 00:09:03.259 --> 00:09:06.688 Die vermenging is erg turbulent vanwege de enorme onderzeese bergen. 00:09:07.078 --> 00:09:12.009 En daardoor kunnen zeewater en atmosfeer CO2 en warmte uitwisselen. 00:09:12.033 --> 00:09:15.540 Zo 'ademen' de oceanen door de Zuidelijke Oceaan. 00:09:16.865 --> 00:09:22.329 We hebben koralen verzameld aan beide kanten van deze passage 00:09:22.353 --> 00:09:25.380 en mijn uraniumdatering heeft iets verrassends opgeleverd: 00:09:25.404 --> 00:09:27.907 de koralen zijn noordwaarts geëmigreerd 00:09:27.931 --> 00:09:31.060 tijdens de overgang van het glaciaal naar het interglaciaal. 00:09:31.084 --> 00:09:32.291 We weten de oorzaak niet 00:09:32.315 --> 00:09:34.244 maar we denken aan de voedselbronnen 00:09:34.258 --> 00:09:36.845 en misschien de zuurstof in het water. NOTE Paragraph 00:09:37.568 --> 00:09:38.873 Op dit punt zitten we. 00:09:38.897 --> 00:09:40.619 Wat weten we nu over het klimaat 00:09:40.639 --> 00:09:42.683 door de studie van die zuidelijke koralen? 00:09:42.893 --> 00:09:46.172 We hebben onderzeese bergen afgestroopt, fossiele koralen verzameld, 00:09:46.182 --> 00:09:48.202 zie hier mijn illustratie. 00:09:48.232 --> 00:09:50.207 In de ijstijd, zo denken we 00:09:50.231 --> 00:09:52.254 nu we de koralen hebben geanalyseerd, 00:09:52.278 --> 00:09:55.364 was de Zuidelijke Oceaan in de diepte erg rijk aan koolstof 00:09:55.388 --> 00:09:58.077 afgedekt door een laag water van geringere dichtheid, 00:09:58.101 --> 00:10:01.184 die het CO2 tegenhield zodat het niet in de atmosfeer kwam. 00:10:01.752 --> 00:10:04.344 Minder oude koralen toonden ons 00:10:04.368 --> 00:10:08.948 dat door de klimaatverandering het water deels vermengd was geraakt. 00:10:08.972 --> 00:10:11.439 Daardoor is er koolstof naar boven gekomen. 00:10:12.154 --> 00:10:15.253 En als we recentere koralen analyseren 00:10:15.277 --> 00:10:17.531 of koralen van nu naar boven halen 00:10:17.555 --> 00:10:19.761 en de chemische samenstelling bepalen, 00:10:19.785 --> 00:10:23.779 zien we dat koolstof in de oceaan kan worden opgenomen of afgestaan. 00:10:23.803 --> 00:10:25.877 Zo kunnen we fossiele koralen gebruiken 00:10:25.901 --> 00:10:27.843 om meer te leren over ons milieu. NOTE Paragraph 00:10:29.827 --> 00:10:31.961 Ik laat jullie nog één plaatje zien: 00:10:31.985 --> 00:10:35.908 een beeld uit het eerste filmpje dat ik jullie heb laten zien. 00:10:35.932 --> 00:10:38.044 Dit is een spectaculaire koralentuin. 00:10:38.068 --> 00:10:40.626 We hadden niet verwacht zulke mooie dingen te vinden 00:10:40.650 --> 00:10:42.534 op dieptes van duizenden meters. 00:10:42.558 --> 00:10:43.932 Er zijn daar nieuwe soorten. 00:10:44.416 --> 00:10:46.315 Het is gewoon een prachtige plek. 00:10:46.339 --> 00:10:47.720 Er zitten fossielen tussen. 00:10:47.744 --> 00:10:51.275 Je hebt nu geleerd de fossiele koralen die daar beneden zijn te waarderen. NOTE Paragraph 00:10:51.698 --> 00:10:54.564 Wanneer je weer eens het geluk hebt over de oceaan te vliegen 00:10:54.588 --> 00:10:55.997 of over de oceaan te varen, 00:10:56.021 --> 00:10:58.688 bedenk dan dat daar beneden gigantische bergen zijn 00:10:58.712 --> 00:11:00.579 die niemand ooit gezien heeft, 00:11:00.603 --> 00:11:02.220 en dat er prachtige koralen zijn. NOTE Paragraph 00:11:02.244 --> 00:11:03.395 Dankjewel. NOTE Paragraph 00:11:03.419 --> 00:11:07.879 (Applaus)