WEBVTT

00:00:01.280 --> 00:00:02.589
- Jestem gotów.

00:00:02.589 --> 00:00:03.627
- Okej, zaczynamy.

00:00:03.627 --> 00:00:05.015
- Jak chcecie. Obojętne.

00:00:05.015 --> 00:00:06.190
Gdy wykładałem w SUNY,

00:00:06.190 --> 00:00:07.860
nowojorskim uniwersytecie stanowym,

00:00:07.860 --> 00:00:10.245
miałem studenta, 
który nigdy nie był na zajęciach.

00:00:10.245 --> 00:00:11.345
Zdarza się.

00:00:11.345 --> 00:00:13.475
Ale oto pojawia się i mówi:

00:00:13.475 --> 00:00:15.553
"Chcę żeby podpisał pan to oświadczenie,

00:00:15.553 --> 00:00:18.659
że mnie zwalania z tych zajęć."

00:00:18.659 --> 00:00:20.709
Mówię: "Nie widziałem pana
cały semestr."

00:00:20.709 --> 00:00:22.550
"Nie podpiszę zwolnienia
w ostatnim dniu."

00:00:22.550 --> 00:00:23.780
"Oblał pan semestr."

00:00:23.780 --> 00:00:25.490
A on: "Niech pan to podpisze!"

00:00:25.490 --> 00:00:26.437
Ja na to:

00:00:26.437 --> 00:00:27.640
"Prowadzę teraz zajęcia,

00:00:27.640 --> 00:00:28.900
a to nie pańska grupa."

00:00:28.900 --> 00:00:31.090
Wszystkiemu przygląda się
dwudziestu studentów.

00:00:31.090 --> 00:00:33.620
On nachyla sie do mnie tak,

00:00:33.620 --> 00:00:35.050
że muszę wstać,

00:00:35.050 --> 00:00:36.580
i wtedy przywala mi z klatki.

00:00:36.580 --> 00:00:38.240
Ja ląduję na ścianie,

00:00:38.240 --> 00:00:40.480
a on wrzeszczy: 
"Podpisz to, mówię!",

00:00:40.480 --> 00:00:41.720
i jednym ruchem

00:00:41.720 --> 00:00:44.485
zrzuca wszystko z biurka na podłogę.

00:00:44.485 --> 00:00:47.560
"Jakiż z ciebie wykładowca!", krzyczy.

00:00:47.560 --> 00:00:49.300
"Uczysz sztuki!"

00:00:49.300 --> 00:00:50.659
"Tacy jak ty, to ciule!"

00:00:50.659 --> 00:00:52.349
"Mam w dupie sztukę!"

00:00:52.349 --> 00:00:53.090
Oblałem go.

00:00:53.090 --> 00:00:54.450
Oczywiście!

00:00:54.450 --> 00:00:57.820
[Wielka zmiana planów Bryana Zanisnika.]

00:00:57.820 --> 00:01:01.300
Zaczęło się chyba od marzenia

00:01:01.300 --> 00:01:04.240
żeby być artystą w Nowym Jorku.

00:01:04.880 --> 00:01:08.000
W pewnym stopniu 
nadal żyję tym marzeniem.

00:01:10.080 --> 00:01:11.520
Mam okazję 
codziennie tworzyć,

00:01:11.520 --> 00:01:13.560
pracować ze wspaniałymi ludźmi

00:01:13.560 --> 00:01:15.070
i instytucjami.

00:01:15.310 --> 00:01:16.640
Ale z drugiej strony,

00:01:16.640 --> 00:01:17.720
realia życia

00:01:17.720 --> 00:01:20.150
i pracy w Nowym Jorku

00:01:20.150 --> 00:01:22.570
często mijają się z oczekiwaniami.

00:01:23.230 --> 00:01:26.300
To artysta musi

00:01:26.300 --> 00:01:28.149
stworzyć swoje dzieło

00:01:28.149 --> 00:01:29.499
i je sfinansować.

00:01:29.629 --> 00:01:32.979
Żeby być artystą, poświęcasz wszystko

00:01:32.979 --> 00:01:35.190
i nie martwisz się o pieniądze.

00:01:40.311 --> 00:01:42.991
Robiłem projekty, gdzie 
zbierałem tysiące obiektów,

00:01:42.991 --> 00:01:45.520
aranżowałem je i fotografowałem,

00:01:45.520 --> 00:01:48.170
przenosiłem do innych miejsc 
i budowałem instalacje.

00:01:49.260 --> 00:01:51.370
Podoba mi się idea animizmu,

00:01:51.370 --> 00:01:54.567
polegająca na tym, że martwe przedmioty
mają duszę

00:01:54.567 --> 00:01:56.645
lub osobowość.

00:01:57.250 --> 00:01:59.850
Myślę, że pociągała mnie

00:01:59.850 --> 00:02:00.990
tajemnica

00:02:00.990 --> 00:02:04.840
lub przygoda, jaka towarzyszyła 
zbieraniu tych przedmiotów.

00:02:06.551 --> 00:02:08.790
W świecie sztuki

00:02:08.790 --> 00:02:13.296
łatwo jest ulec złudzeniu, 
że ci się powiodło.

00:02:13.296 --> 00:02:16.380
Bo nawet gdy się ma 
ogromne wsparcie instytucjonalne,

00:02:16.380 --> 00:02:20.340
nie ma gwarancji przyzwoitych dochodów.

00:02:21.630 --> 00:02:24.420
Miałem wystawę w jednej z galerii,

00:02:24.420 --> 00:02:26.190
gdzie zbudowałem ogromną instalację.

00:02:26.190 --> 00:02:27.490
Zacząłem tworzyć rzeźby,

00:02:27.490 --> 00:02:30.720
które wyglądały jak wysokie kolumny
z doklejonymi do nich objektami.

00:02:31.531 --> 00:02:33.591
Jeśli je sprzedam, 
to położy się je na boku

00:02:33.591 --> 00:02:35.631
i wyśle do nabywcy.

00:02:35.631 --> 00:02:36.621
"Wystawcie mi czek

00:02:36.621 --> 00:02:38.010
i zabierajcie te kolumny."

00:02:39.620 --> 00:02:40.970
Zaczynam budować instalację,

00:02:40.970 --> 00:02:42.906
aż tu przychodzi ekipa techniczna
i mówi:

00:02:42.906 --> 00:02:43.866
"Mamy problem."

00:02:43.866 --> 00:02:44.666
"Mamy problem."

00:02:44.666 --> 00:02:45.981
"Boimy się,

00:02:45.981 --> 00:02:48.271
że te kolumny się zawalą

00:02:48.271 --> 00:02:49.421
i kogoś zabiją."

00:02:51.400 --> 00:02:52.940
Ja na to: "Co proponujecie?"

00:02:52.940 --> 00:02:53.990
A oni na to:

00:02:53.990 --> 00:02:57.000
"Przykręcimy je do betonowej posadzki."

00:02:57.000 --> 00:02:59.701
Ja na to: "Ale co zrobicie, 
gdy będzie po wszystkim?"

00:02:59.701 --> 00:03:00.981
"Zburzymy je i tyle."

00:03:01.630 --> 00:03:03.610
Byłem zdruzgotany.

00:03:03.610 --> 00:03:06.091
Zrobiłem kolumny, 
które chciałem sprzedać,

00:03:06.091 --> 00:03:07.775
a teraz będę musiał je zniszczyć.

00:03:08.635 --> 00:03:12.111
Poczułem, że muszę zrobić krok w tył

00:03:12.111 --> 00:03:14.690
żeby nabrać dystansu 
i zastanowić się, co dalej.

00:03:14.690 --> 00:03:16.151
Musiałem zrobić sobie przerwę.

00:03:20.021 --> 00:03:22.451
Gdy powiedziałem znajomym, 
że jadę do Szwecji,

00:03:22.451 --> 00:03:24.980
odpowiadali:
"To ci się udało!"

00:03:25.190 --> 00:03:27.290
Szwecja - ziemia obiecana,

00:03:27.290 --> 00:03:30.080
gdzie nie trzeba martwić się o fundusze,

00:03:30.080 --> 00:03:32.020
ani o opiekę zdrowotną.

00:03:33.180 --> 00:03:34.590
Przyjeżdżasz

00:03:34.590 --> 00:03:37.219
i od razu możesz mieć trzydzieści wystaw.

00:03:37.799 --> 00:03:41.590
Problem tylko w tym, 
że nie mówię po szwedzku.

00:03:41.590 --> 00:03:42.996
Więc gdy mówiłem:

00:03:42.996 --> 00:03:45.247
"Jestem artystą. 
Proszę o bezzwrotną pożyczkę."

00:03:45.247 --> 00:03:46.690
W odpowiedzi słyszałem: "Okej,

00:03:46.690 --> 00:03:49.310
trzeba tylko wypełnić 
ten stos formularzy po szwedzku."

00:03:49.310 --> 00:03:50.055
"Powodzenia!"

00:03:53.275 --> 00:03:56.200
W Szwecji pociągało mnie to

00:03:56.200 --> 00:04:01.767
że kariera artysty nie jest 
ściśle związana z jego tożsamością.

00:04:04.960 --> 00:04:10.300
Zacząłem więc włączać się w zajęcia, 
które są typowe dla Szwedów.

00:04:14.400 --> 00:04:16.910
Oczywiście bardzo popularne są tam 
piesze wycieczki,

00:04:16.910 --> 00:04:18.730
ale jeszcze bardziej zbieranie grzybów

00:04:18.730 --> 00:04:20.380
i kursy grzyboznawstwa.

00:04:20.380 --> 00:04:22.620
Pewnego razu wracałem autobusem

00:04:22.620 --> 00:04:24.777
z parku narodowego do miasta.

00:04:24.777 --> 00:04:26.540
Jechało ze mna ze czterdzieści osób,

00:04:26.540 --> 00:04:30.603
i wszyscy porównywaliśmy 
zebrane przez nas tego dnia grzyby.

00:04:32.380 --> 00:04:34.600
W Nowym Jorku 
ludzie są bardzo bezpośredni.

00:04:34.600 --> 00:04:35.840
Spotykasz kogoś w mieście,

00:04:35.840 --> 00:04:37.110
"Czym się zajmujesz?"

00:04:37.110 --> 00:04:39.590
Po czym w nieco bardziej 
zawoalowany sposób dopytują

00:04:39.590 --> 00:04:41.870
na ile odniosłeś sukces w tym co robisz,

00:04:41.870 --> 00:04:45.040
jakby chcieli wiedzieć czy chcą, 
lub czy powinni cię znać.

00:04:45.040 --> 00:04:48.239
W Szwecji, gdy ktoś spotka cię 
na ulicy zapyta:

00:04:48.239 --> 00:04:50.010
" Jakie jest twoje ulubione ciastko?"

00:04:52.740 --> 00:04:54.670
Dla mnie to właśnie
wydaje się naturalne.

00:04:54.670 --> 00:04:56.290
Ale w naszej dzisiejszej kulturze,

00:04:56.290 --> 00:04:58.550
jeśli nie ogłaszasz na Instagramie,
co tydzień,

00:04:58.550 --> 00:04:59.840
nad czym właśnie pracujesz,

00:04:59.840 --> 00:05:00.560
dokąd chodzisz,

00:05:00.560 --> 00:05:02.220
czy co robisz w studio,

00:05:02.220 --> 00:05:04.180
ludzie, zwłaszcza w Nowym Jorku,
powiedzą:

00:05:04.180 --> 00:05:06.380
"Ten to już sztuki nie robi."

00:05:07.160 --> 00:05:12.000
Chyba najlepiej wtedy 
spojrzeć wgłąb siebie i zapytać:

00:05:12.000 --> 00:05:15.330
"Czy nie utrudniam sobie 
niepotrzebnie życia?"

00:05:15.330 --> 00:05:17.150
Być może jest tak, że jeśli

00:05:17.150 --> 00:05:19.980
coś przychodzi zbyt łatwo

00:05:19.980 --> 00:05:21.470
lub staje się zbyt przyjemne

00:05:22.440 --> 00:05:24.150
to już nie jest osiągnięciem?

00:05:32.360 --> 00:05:34.398
Zacząłem tworzyć coś nowego.

00:05:35.740 --> 00:05:37.590
Wykorzystuję przy tym proces malarski.

00:05:38.880 --> 00:05:42.760
Dużo przy tym myślę 
co daje mi radość w pracy

00:05:42.760 --> 00:05:45.050
i co sprawia mi radość w ogóle.

00:05:45.480 --> 00:05:47.160
Towarzyszy temu stan bezruchu.

00:05:48.140 --> 00:05:50.270
Po prostu siedzę w miejscu

00:05:50.270 --> 00:05:53.460
i powtarzam czynność ręką.

00:05:53.716 --> 00:05:56.840
Gdy tak opisuję ten fizyczny bezruch,

00:05:56.840 --> 00:06:01.080
to chyba jest też tam bezruch 
umysłowego odprężenia.

00:06:03.620 --> 00:06:05.144
Może nie wszystkim spodoba się

00:06:05.144 --> 00:06:06.404
to nad czym teraz pracuję.

00:06:06.404 --> 00:06:07.350
Może powiedzą:

00:06:07.350 --> 00:06:09.380
"Bryan nie jest już tym narwańcem."

00:06:09.380 --> 00:06:10.620
"Już się tak nie katuje."

00:06:10.620 --> 00:06:15.950
"Nie ciąga po kraju 
pięciu tysięcy kafli ceramicznych."

00:06:15.950 --> 00:06:18.310
Być może jest tak, że z wiekiem

00:06:18.310 --> 00:06:22.350
przychodzi pewność siebie dająca
artyście robić to, co naprawdę kocha,

00:06:22.350 --> 00:06:25.170
nie karząc mu martwić się
jak jego prace zostaną odebrane.

00:06:26.860 --> 00:06:29.549
Myślę, że doszedłem do punktu, gdzie
będę tworzyć sztukę

00:06:29.549 --> 00:06:31.580
nawet jeśli nie będę miał zleceń,

00:06:31.580 --> 00:06:34.500
i stanę się jak szaleniec 
mieszkający w lesie,

00:06:34.500 --> 00:06:35.740
który wrzeszczy na ludzi,

00:06:35.740 --> 00:06:37.530
gdy próbują wejść 
na jego posiadłość.

00:06:37.530 --> 00:06:39.120
Powiedzą wtedy: 
"To ten artysta,

00:06:39.120 --> 00:06:40.350
co był kiedyś w Art21,

00:06:40.350 --> 00:06:43.770
a teraz mieszka w tej chałupie
jak jakiś odludek."

00:06:46.281 --> 00:06:48.641
Poddałbym się temu doświadczeniu
po stokroć,

00:06:48.641 --> 00:06:50.081
gdy spotykam kogoś,

00:06:50.081 --> 00:06:51.131
kto mówi:

00:06:51.131 --> 00:06:52.482
"Wkrótce Przesilenie Letnie,

00:06:52.482 --> 00:06:53.741
wielkie szwedzkie święto."

00:06:53.741 --> 00:06:54.901
A ja na to: 
"Tak, wiem."

00:06:54.901 --> 00:06:56.251
A on: 
"Zwariowana impreza."

00:06:56.251 --> 00:06:57.661
"Chodzimy do lasu,

00:06:57.661 --> 00:06:59.491
biegamy na golasa,

00:06:59.491 --> 00:07:01.241
pijemy i tańczymy."

00:07:01.241 --> 00:07:04.581
"Ludzie przebierają się za słonie
i tańczą."

00:07:04.581 --> 00:07:05.780
A ja na to: "Super!"

00:07:05.780 --> 00:07:08.941
A wtedy on mówi:
"Urządzam taką imprezę w weekend."

00:07:08.941 --> 00:07:10.961
A ja: "Och, nie mam wtedy
nic do roboty!"

00:07:10.961 --> 00:07:13.457
A on: "To rozejrzyj się za taką imprezą."

00:07:13.457 --> 00:07:14.700
"Może cię zaproszą."

00:07:14.700 --> 00:07:16.130
"Do widzenia!"