1
00:00:01,992 --> 00:00:03,317
Onları bilmiyorsunuz.

2
00:00:04,150 --> 00:00:05,436
Onları görmüyorsunuz.

3
00:00:06,405 --> 00:00:08,408
Ama onlar sürekli etrafta,

4
00:00:09,404 --> 00:00:11,084
fısıldaşıp

5
00:00:11,108 --> 00:00:12,922
gizli planlar yaparak

6
00:00:13,700 --> 00:00:17,382
milyonlarca askerden oluşan 
ordular kuruyorlar.

7
00:00:18,826 --> 00:00:20,617
Saldırmaya karar verdiklerinde de

8
00:00:21,435 --> 00:00:23,697
hep birlikte saldırırlar.

9
00:00:27,130 --> 00:00:28,909
Bakterilerden bahsediyorum.

10
00:00:28,933 --> 00:00:30,258
(Gülüşmeler)

11
00:00:30,282 --> 00:00:32,137
Siz kimden bahsettiğimi sandınız?

12
00:00:34,401 --> 00:00:37,595
Bakteriler de tıpkı insanlar gibi
topluluklar hâlinde yaşarlar.

13
00:00:37,619 --> 00:00:38,892
Aileleri vardır,

14
00:00:38,916 --> 00:00:40,067
konuşurlar

15
00:00:40,091 --> 00:00:41,933
ve yapacaklarını planlarlar.

16
00:00:41,957 --> 00:00:44,614
Tıpkı insanlar gibi kandırır, yanıltır

17
00:00:44,638 --> 00:00:46,772
ve hatta bazıları birbirlerini aldatır.

18
00:00:48,127 --> 00:00:51,974
Peki, size bakterilerin 
konuşmalarını dinleyebileceğimizi

19
00:00:51,998 --> 00:00:56,262
ve gizli bilgilerini dilimize
çevirebileceğimizi söylesem?

20
00:00:56,262 --> 00:01:01,053
Peki ya bakteri konuşmalarını çevirerek
hayatlar kurtarabileceğimizi söylesem?

21
00:01:02,519 --> 00:01:04,290
Doktoramı nanofizik üzerine yaptım

22
00:01:04,314 --> 00:01:08,690
ve bakteri topluluklarına sızıp bize
ne iş çevirdiklerinin kayıtlarını verecek

23
00:01:08,714 --> 00:01:11,033
gerçek zamanlı bir
çeviri aracı geliştirmek için

24
00:01:11,057 --> 00:01:13,973
nanoteknolojiyi kullandım.

25
00:01:16,123 --> 00:01:17,719
Bakteriler her yerde yaşar.

26
00:01:17,743 --> 00:01:20,072
Toprakta, mobilyalarımızın üzerinde

27
00:01:20,096 --> 00:01:21,407
ve bedenlerimizdedirler.

28
00:01:22,083 --> 00:01:26,622
Aslında, bu salondaki bütün 
canlı hücrelerin yüzde 90'ı bakteriyeldir.

29
00:01:27,915 --> 00:01:29,514
Bazı bakteriler bizim için iyidir;

30
00:01:29,538 --> 00:01:32,750
yiyecekleri sindirmemize
ve antibiyotik üretimine yardımcı olurlar.

31
00:01:32,774 --> 00:01:34,866
Bazı bakteriler de kötüdür;

32
00:01:34,890 --> 00:01:36,784
hastalıklara ve ölüme neden olurlar.

33
00:01:37,794 --> 00:01:40,210
Bakterilerin sahip olduğu tüm
fonksiyonları düzenlemek için

34
00:01:40,234 --> 00:01:42,306
organize olabilmeleri gerekir

35
00:01:42,330 --> 00:01:44,371
ve bunu tıpkı biz insanlar gibi yaparlar:

36
00:01:44,395 --> 00:01:45,554
İletişim kurarak.

37
00:01:46,751 --> 00:01:48,226
Ama kelimeleri kullanmak yerine

38
00:01:48,226 --> 00:01:51,428
birbirleriyle iletişim kurmak için
sinyal moleküllerini kullanırlar.

39
00:01:52,083 --> 00:01:53,340
Az sayıda bakteri varsa

40
00:01:53,364 --> 00:01:57,037
sinyal molekülleri, tıpkı çölde
yalnız kalmış bir adamın çığlığı gibi

41
00:01:57,037 --> 00:01:58,636
dağılır gider.

42
00:01:59,518 --> 00:02:03,510
Ama fazla sayıda bakteri varsa
sinyal molekülleri toplanır

43
00:02:03,534 --> 00:02:06,526
ve bakteriler yalnız olmadıklarını
sezmeye başlar.

44
00:02:07,309 --> 00:02:08,643
Birbirlerini dinlerler.

45
00:02:09,459 --> 00:02:12,275
Bu şekilde kaç tane olduklarını

46
00:02:12,275 --> 00:02:15,996
ve yeni bir eylem gerçekleştirebilecek
sayıda olup olmadıklarını takip ederler.

47
00:02:16,575 --> 00:02:20,431
Sinyal molekülleri belirli bir
eşik değere ulaştıklarında

48
00:02:20,431 --> 00:02:24,919
tüm bakteriler aynı anda, aynı şekilde 
hareket etmeleri gerektiğini algılar.

49
00:02:25,967 --> 00:02:30,293
Bu yüzden bakteriyel iletişim
bir etki, bir tepki,

50
00:02:30,317 --> 00:02:33,389
bir molekül üretimi
ve bunun karşılığından oluşur.

51
00:02:35,094 --> 00:02:38,434
Araştırmalarımda insan vücudundaki 
bakteriyel topluluklarını

52
00:02:38,458 --> 00:02:39,861
gizlice dinlemeye odaklandım.

53
00:02:40,343 --> 00:02:41,588
Peki, bu nasıl işliyor?

54
00:02:42,385 --> 00:02:44,300
Bir hastadan örnek alıyoruz.

55
00:02:44,324 --> 00:02:46,862
Bu, kan veya tükürük numunesi olabilir.

56
00:02:47,304 --> 00:02:49,841
Numunenin içine elektronlar fırlatıyoruz,

57
00:02:49,865 --> 00:02:53,785
elektronlar mevcut iletişim
molekülleriyle etkileşir

58
00:02:53,809 --> 00:02:58,090
ve bu etkileşim bize bakterinin kimliği,
gerçekleşen iletişimin türü

59
00:02:58,110 --> 00:03:02,117
ve bakterinin ne kadar 
konuştuğuyla ilgili bilgi verecektir.

60
00:03:04,269 --> 00:03:06,590
Peki, bakteri iletişimi nasıl bir şeydir?

61
00:03:07,747 --> 00:03:11,507
Çeviri aracını geliştirmeden önce

62
00:03:11,531 --> 00:03:15,171
ilk varsayımım bakterilerin tıpkı 
kelimeleri ve cümleleri oluşturamayan

63
00:03:15,171 --> 00:03:18,579
bebekler gibi ilkel bir dile 
sahip olacakları üzerineydi.

64
00:03:19,208 --> 00:03:22,129
Güldüklerinde, mutlu; 
ağladıklarında, mutsuz.

65
00:03:22,153 --> 00:03:23,303
Bu kadar basit.

66
00:03:24,008 --> 00:03:28,123
Ancak bakteriler hiç de 
düşündüğüm gibi ilkel değillerdi.

67
00:03:28,615 --> 00:03:30,855
Bir molekül yalnızca bir molekül değildir.

68
00:03:30,879 --> 00:03:33,633
Bağlamda farklı anlamlara gelebilirler.

69
00:03:34,404 --> 00:03:37,346
Tıpkı bebek ağlamasının 
farklı anlamlara gelmesi gibi.

70
00:03:37,370 --> 00:03:39,140
Bazen bebek aç olduğu içindir,

71
00:03:39,164 --> 00:03:40,358
bazense altını ıslattığı

72
00:03:40,382 --> 00:03:42,401
veya canı yandığı veya korktuğu içindir.

73
00:03:42,425 --> 00:03:44,775
Ebeveynler bu ağlamaları 
deşifre etmesini bilir.

74
00:03:45,624 --> 00:03:47,506
Bu aletin başarılı olması da

75
00:03:47,530 --> 00:03:50,503
sinyal moleküllerini deşifre edebilmesine

76
00:03:50,527 --> 00:03:54,588
ve bağlama dayanarak 
çevirebilmesine bağlıdır.

77
00:03:55,497 --> 00:03:56,648
Kim bilir?

78
00:03:56,672 --> 00:03:59,233
Belki Google Çeviri bunu 
evlat edinmeye karar verir?

79
00:03:59,233 --> 00:04:01,226
(Gülüşmeler)

80
00:04:02,386 --> 00:04:04,104
Size bir örnek vereyim.

81
00:04:04,128 --> 00:04:07,341
Eğer eğitimini almadıysanız 
biraz karmaşık gelebilecek

82
00:04:07,341 --> 00:04:08,892
bir bakteriyel veri getirdim.

83
00:04:08,916 --> 00:04:10,351
Ama siz yine de bir göz atın.

84
00:04:11,548 --> 00:04:13,467
(Gülüşmeler)

85
00:04:14,959 --> 00:04:18,436
İşte hastamıza bulaşmış 
mutlu bir bakteri ailesinin resmi.

86
00:04:20,261 --> 00:04:22,294
Onlara Montague Ailesi diyelim.

87
00:04:23,920 --> 00:04:27,381
Aynı kaynakları kullanıyorlar, 
yeniden üretiyorlar ve büyüyorlar.

88
00:04:28,294 --> 00:04:30,273
Bir gün, yeni bir komşuları oluyor.

89
00:04:32,746 --> 00:04:34,513
Bakteri ailesi Capuletler.

90
00:04:34,537 --> 00:04:35,687
(Gülüşmeler)

91
00:04:36,157 --> 00:04:38,947
Birlikte çalışmaya devam ettikleri 
sürece her şey yolunda.

92
00:04:40,377 --> 00:04:43,383
Fakat ansızın hiç hesapta 
olmayan bir şey gerçekleşir.

93
00:04:44,449 --> 00:04:48,667
Romeo Montague ve Juliet Capulet 
çıkmaya başlarlar.

94
00:04:48,691 --> 00:04:49,841
(Gülüşmeler)

95
00:04:50,978 --> 00:04:53,873
Pek tabii, genetik 
materyallerini paylaşırlar.

96
00:04:53,897 --> 00:04:56,006
(Gülüşmeler)

97
00:04:58,630 --> 00:05:01,381
Şimdi bu gen transferi

98
00:05:01,405 --> 00:05:05,471
hastadaki tek topluluk olmak isteyen
Montague Ailesi için tehlikeli olabilir

99
00:05:05,475 --> 00:05:07,339
ve gen paylaşımı Capulet Ailesi'nin

100
00:05:07,339 --> 00:05:10,247
antibiyotiklere karşı direnç 
oluşturmasına neden olabilir.

101
00:05:11,747 --> 00:05:16,392
Bu yüzden Montague'ler 
bu molekülü salgılayarak

102
00:05:16,416 --> 00:05:18,138
kendi içlerinde konuşmaya başlarlar.

103
00:05:18,688 --> 00:05:19,838
(Gülüşmeler)

104
00:05:20,700 --> 00:05:22,062
Alt yazıya ihtiyaç olacak.

105
00:05:22,372 --> 00:05:23,978
[Hücum planı yapmalıyız.]

106
00:05:24,002 --> 00:05:25,293
(Gülüşmeler.)

107
00:05:25,639 --> 00:05:27,430
Hücum planı yapmalıyız.

108
00:05:29,148 --> 00:05:32,248
Ardından buna hep birlikte

109
00:05:32,272 --> 00:05:36,595
diğer aileyi öldürecek bir zehir
salgılayarak cevap sunarlar.

110
00:05:36,619 --> 00:05:38,387
[Yok edin!]

111
00:05:40,129 --> 00:05:42,261
(Gülüşmeler)

112
00:05:43,338 --> 00:05:47,731
Capulet Ailesi de buna cevap olarak 
bir karşı saldırı düzenler.

113
00:05:47,755 --> 00:05:48,911
[Hücum!]

114
00:05:48,935 --> 00:05:50,360
Ve savaşırlar.

115
00:05:52,090 --> 00:05:56,709
Bu gördüğünüz video 
birbirlerini kılıçvari organelleri ile

116
00:05:56,709 --> 00:06:01,207
kesip biçerek öldürmeye çalışan
gerçek bakterilerin savaşını gösteriyor.

117
00:06:02,784 --> 00:06:06,745
Kimin ailesi bu savaşı kazanırsa
o baskın bakteri haline gelir.

118
00:06:08,360 --> 00:06:11,639
Yani benim hedefim, bakterileri 
az önce gördüğünüz savaş gibi

119
00:06:11,649 --> 00:06:15,234
farklı kolektif davranışlara iten
bakteriyel iletişimi saptamak.

120
00:06:15,633 --> 00:06:18,550
Yaptığım şey de hastanedeki 
hastaların vücudunda bulunan

121
00:06:18,551 --> 00:06:22,317
bakteriyel toplulukların içine sızmaktı.

122
00:06:22,737 --> 00:06:25,207
Geleneksel tanısal testin 
sonuçlarını bilmeden

123
00:06:25,231 --> 00:06:28,979
özel olarak bir enfeksiyon adına alınan
örnekleri test etmek üzere

124
00:06:29,003 --> 00:06:32,332
62 hastayı bir deney süresince izledim.

125
00:06:32,356 --> 00:06:38,586
Bakteri teşhislerinde hastadan alınan 
örnek bir plakada bekletilir

126
00:06:38,605 --> 00:06:41,729
ve eğer ki bakteri 5 gün 
içerisinde çoğalırsa

127
00:06:41,753 --> 00:06:44,117
hastanın enfeksiyon 
kapmış olduğu tanılanır.

128
00:06:45,842 --> 00:06:48,661
Çalışmayı tamamlayıp aletten 
elde ettiğim sonuçları

129
00:06:48,685 --> 00:06:51,923
geleneksel tanısal testin sonuçları
ile karşılaştırdığımda

130
00:06:51,947 --> 00:06:53,347
şoka uğradım.

131
00:06:53,371 --> 00:06:57,082
Beklediğimden çok daha hayret edilesiydi.

132
00:06:58,011 --> 00:07:00,150
Ama size aletin sonuçlarından bahsetmeden

133
00:07:00,174 --> 00:07:03,168
izlediğim hastalarımdan 
birinden bahsedeceğim:

134
00:07:03,192 --> 00:07:04,359
genç bir kızdan.

135
00:07:04,803 --> 00:07:06,253
Kistik fibrozis adında,

136
00:07:06,277 --> 00:07:10,017
ciğerlerinin enfeksiyonlara duyarlı
olmasına neden olan bir hastalığı vardı.

137
00:07:10,837 --> 00:07:13,233
Bu kız klinik çalışmanın 
bir parçası değildi.

138
00:07:13,257 --> 00:07:16,084
Onu, daha önce bir enfeksiyon
yaşamamış olduğunu

139
00:07:16,108 --> 00:07:18,208
hasta geçmişinden bildiğim için izledim.

140
00:07:19,453 --> 00:07:21,558
Ayda bir kez, öksürerek bir kaba tükürdüğü

141
00:07:21,582 --> 00:07:24,236
balgam örneğini vermek için
hastaneye gelirdi.

142
00:07:24,916 --> 00:07:28,042
Bu örnek de bakteriyel analiz amacıyla

143
00:07:28,066 --> 00:07:29,996
bir enfeksiyon bulunması durumunda

144
00:07:30,020 --> 00:07:33,486
doktorların erken teşhisi için
merkez laboratuvara transfer edilirdi.

145
00:07:34,099 --> 00:07:36,973
Bu durum aletimi onun örneklerinde de
test etmemi sağladı.

146
00:07:37,355 --> 00:07:40,767
Örneklerini ölçümlediğim ilk 2 ay boyunca
bir sonuca ulaşamadım.

147
00:07:41,794 --> 00:07:42,961
Ama üçüncü ayda

148
00:07:42,985 --> 00:07:45,641
örneğinde bir çeşit bakteriyel 
konuşma saptadım.

149
00:07:46,473 --> 00:07:49,585
Bakteriler akciğer dokusuna 
zarar vermeyi planlıyordu.

150
00:07:50,534 --> 00:07:54,545
Geleneksel tanı yöntemi ise hiçbir
bakteri izi göstermiyordu.

151
00:07:55,711 --> 00:07:57,630
Bir sonraki ay yaptığım ölçümlerde ise

152
00:07:57,654 --> 00:08:01,282
bakteriyel konuşmaların daha da saldırgan
bir hale büründüğünü gördüm.

153
00:08:02,167 --> 00:08:04,919
Yine de, geleneksel 
tanı yöntemi tertemizdi.

154
00:08:06,456 --> 00:08:10,100
Çalışmam sonuçlandı ancak 6 ay sonra
sadece benim bildiğim bakteri

155
00:08:10,124 --> 00:08:13,365
herhangi bir tıbbi yardım gerçekleşmeden 
kaybolmuş mu görmek adına

156
00:08:13,389 --> 00:08:15,404
son durumunu kontrol ettim.

157
00:08:16,350 --> 00:08:17,500
Kaybolmamıştı.

158
00:08:18,020 --> 00:08:22,423
Ancak kıza ölümcül bakterilerin yol açtığı
ciddi bir enfeksiyon tanısı koyulmuştu.

159
00:08:23,511 --> 00:08:27,589
Aletimin daha önceden 
keşfettiği bakteriydi.

160
00:08:28,537 --> 00:08:31,033
Ağır antibiyotik tedavisine rağmen

161
00:08:31,057 --> 00:08:33,586
enfeksiyondan kurtulmak imkansızdı.

162
00:08:34,816 --> 00:08:37,898
Doktorlar, kızın 20'lerinin sonunu 
göremeyeceğini söylüyordu.

163
00:08:40,404 --> 00:08:42,509
Kızın örneklerini ölçümlediğimde

164
00:08:42,533 --> 00:08:44,732
aletim henüz test aşamasındaydı.

165
00:08:44,756 --> 00:08:47,455
Metodumun çalışıp çalışmadığından
bile emin değildim

166
00:08:47,479 --> 00:08:49,625
bu yüzden tedavilerini zayıflatmamak için

167
00:08:49,625 --> 00:08:53,675
aletimin sonuçlarını paylaşmamak 
adına doktorlarla anlaştım.

168
00:08:54,111 --> 00:08:56,914
Henüz onaylanmamış 
bu sonuçları gördüğümde

169
00:08:56,938 --> 00:08:58,290
söylemeye cesaret edemedim

170
00:08:58,314 --> 00:09:01,121
çünkü enfeksiyonu olmayan 
bir hastaya tedavi uygulamanın

171
00:09:01,145 --> 00:09:03,755
hasta için de negatif getirileri vardır.

172
00:09:05,092 --> 00:09:06,714
Fakat şimdi daha bilinçliyiz

173
00:09:06,738 --> 00:09:10,137
ve kurtarabileceğimiz bir sürü
genç kız ve erkek var

174
00:09:11,172 --> 00:09:14,596
çünkü ne yazık ki, 
bu durum oldukça yaygın.

175
00:09:14,620 --> 00:09:16,163
Hastalar enfeksiyona yakalanır,

176
00:09:16,187 --> 00:09:19,664
bakteri nasılsa geleneksel
tanısal testte görünmez

177
00:09:19,688 --> 00:09:23,540
ve aniden, enfeksiyon 
ağır semptomlarla hastada belirir.

178
00:09:23,564 --> 00:09:25,722
Zaten o noktada, artık çok geçtir.

179
00:09:27,219 --> 00:09:30,773
İzlediğim 62 hastadan
elde ettiğim şaşırtıcı sonuçta,

180
00:09:30,797 --> 00:09:33,340
aletimin geleneksel tanı metodunun

181
00:09:33,364 --> 00:09:35,580
negatif olarak tanı koyduğu hastaların

182
00:09:35,604 --> 00:09:38,535
yarısından fazlasında
bakteriyel konuşmalar saptamasıydı.

183
00:09:39,501 --> 00:09:43,055
Bir başka deyişle, 
hastaların yarısından fazlası

184
00:09:43,079 --> 00:09:44,764
tehlikeli bakteriler taşırken

185
00:09:44,788 --> 00:09:47,536
evlerinde enfeksiyon sahibi 
olmadıklarını düşünüyordu.

186
00:09:49,257 --> 00:09:51,554
Bu yanlış teşhis koyulmuş 
hastaların içinde ise

187
00:09:51,578 --> 00:09:54,598
bakteriler senkronize 
bir saldırı düzenliyordu.

188
00:09:55,530 --> 00:09:57,218
Kendi aralarında fısıldaşıyorlardı.

189
00:09:57,892 --> 00:09:59,603
"Fısıldayan bakteriler" dediklerim,

190
00:09:59,603 --> 00:10:02,551
geleneksel metodun teşhis edemedikleri.

191
00:10:03,383 --> 00:10:07,326
Şimdiye kadar fısıldaşanları yakalamayı 
başaran şey ise yalnızca bu çeviri aleti.

192
00:10:08,364 --> 00:10:11,767
Bakterileri tam bu fısıldaşma 
aşamasında belirlemenin,

193
00:10:11,791 --> 00:10:14,778
hedeflenen tedavi için bir fırsat
olduğuna inanıyorum.

194
00:10:15,608 --> 00:10:18,741
Eğer o kız bu fırsat ile tedavi edilseydi

195
00:10:18,765 --> 00:10:22,776
bakteri henüz başlangıç aşamasındayken
ve enfeksiyon ilerlemeden

196
00:10:22,779 --> 00:10:24,885
ondan kurtulmak mümkün olabilirdi.

197
00:10:27,131 --> 00:10:31,102
Genç kızla yaşadıklarım sayesinde
hastanenin teknolojiyi kabul etmeleri için

198
00:10:31,126 --> 00:10:33,331
elimden geleni yapmaya karar verdim.

199
00:10:34,212 --> 00:10:35,363
Doktorlarla birlikte

200
00:10:35,387 --> 00:10:37,670
enfeksiyonların erken teşhisi adına

201
00:10:37,670 --> 00:10:40,202
kliniklerde bu aletin 
uygulanması için çalışıyorum.

202
00:10:41,319 --> 00:10:44,563
Doktorların fısıldama evresinde
hastalarını nasıl tedavi edecekleri

203
00:10:44,587 --> 00:10:46,400
henüz tam bilinmemekle beraber,

204
00:10:46,424 --> 00:10:50,297
bu alet tehlikedeki hastaları ile daha 
yakından ilgilenmelerine yardım edecektir.

205
00:10:50,548 --> 00:10:53,830
Tedavinin faydalı olup olmadığı 
ve basit soruların cevaplanması

206
00:10:53,854 --> 00:10:56,618
konusunda yardımcı olabilir:

207
00:10:56,642 --> 00:10:58,372
Hasta enfeksiyon kapmış mı?

208
00:10:58,396 --> 00:11:00,206
Bakterilerin amacı ne?

209
00:11:00,958 --> 00:11:02,745
Bakteriler konuşur,

210
00:11:02,769 --> 00:11:04,795
gizli planlar yaparlar

211
00:11:04,819 --> 00:11:07,642
ve aralarında gizli bilgiler paylaşırlar.

212
00:11:08,253 --> 00:11:10,932
Onları fısıldaşırken yakalamanın dışında,

213
00:11:10,956 --> 00:11:13,423
gizli dillerini öğrenebilir

214
00:11:13,447 --> 00:11:16,326
ve kendi bakterilerimize 
fısıldar hale gelebiliriz.

215
00:11:16,973 --> 00:11:18,687
Bir bakterinin de diyeceği gibi:

216
00:11:19,656 --> 00:11:22,754
"3-oksi-C12-anilin"

217
00:11:23,763 --> 00:11:24,931
(Gülüşmeler)

218
00:11:24,955 --> 00:11:26,040
(Alkışlar)

219
00:11:26,064 --> 00:11:27,248
Teşekkür ederim.