WEBVTT

00:00:01.992 --> 00:00:03.317
Ju nuk i njihni ata

00:00:04.150 --> 00:00:05.436
Ju nuk i shihni ata

00:00:06.405 --> 00:00:08.408
Por ata janë gjithmonë përreth

00:00:09.404 --> 00:00:11.084
duke pëshpëritur

00:00:11.108 --> 00:00:12.922
duke thurur plane sekrete

00:00:13.700 --> 00:00:17.382
duke krijuar ushtri me miliona ushtarë.

00:00:18.826 --> 00:00:20.617
Dhe kur vendosin të sulmojnë

00:00:21.435 --> 00:00:23.697
ata sulmojnë të gjthë njëherësh.

00:00:27.130 --> 00:00:28.909
E kam fjalën për bakteriet

NOTE Paragraph

00:00:28.933 --> 00:00:30.258
(Te qeshura)

NOTE Paragraph

00:00:30.282 --> 00:00:32.137
Për kë mendonit se po flisja?

NOTE Paragraph

00:00:34.401 --> 00:00:37.595
Bakteriet jetojnë në komunitete
njësoj si njerëzit.

00:00:37.619 --> 00:00:38.892
Ata kanë familje,

00:00:38.916 --> 00:00:40.067
ata flasin

00:00:40.091 --> 00:00:41.933
dhe organizojnë aktivitete e tyre.

00:00:41.957 --> 00:00:44.614
Po njësoj si njerëzit ata mashtrojnë

00:00:44.638 --> 00:00:46.772
madje disa mund edhe të
tradhëtojnë njëri-tjetrin

00:00:48.127 --> 00:00:51.974
Po sikur t'ju them se ne mund të dëgjojmë
bisedat e bakterieve?

00:00:51.998 --> 00:00:55.572
dhe ta përkthejmë informacionin e tyre
të fshehtë në gjuhën e njerëzve?

00:00:56.255 --> 00:01:01.053
dhe po sikur t'ju them se përkthimi i
bisedave bakteriale mund të shpëtojë jetë?

00:01:02.519 --> 00:01:04.290
Kam mbrojtur doktoraturën
për mikro-fizikë

00:01:04.314 --> 00:01:08.690
dhe kam përdorur mikro-teknologji
për të zhvilluar një pajisje pëkthimi në kohë reale

00:01:08.714 --> 00:01:11.033
që mund të mbikqyrë kominutetet bakteriale

00:01:11.057 --> 00:01:13.973
dhe të regjistrojnë se c'bëjnë bakteriet?

NOTE Paragraph

00:01:16.123 --> 00:01:17.719
Bakteriet jetojnë kudo.

00:01:17.743 --> 00:01:20.072
Ato janë në tokë, në mobiljet tona

00:01:20.096 --> 00:01:21.407
dhe brenda trupit tonë.

00:01:22.083 --> 00:01:26.622
Në fakt, 90% e gjithë qelizave të gjalla
në këtë teatër janë bakterie.

00:01:27.915 --> 00:01:29.514
Disa bakterie janë të mira për ne

00:01:29.538 --> 00:01:32.750
ato na ndihmojë në tretjen e ushqimit
ose në prodhimin e antibiotikëve

00:01:32.774 --> 00:01:34.866
Dhe disa janë të këqija për ne

00:01:34.890 --> 00:01:36.784
ato shkaktojnë sëmundje dhe vdekje.

00:01:37.794 --> 00:01:40.210
Për të koordinuar gjithë funksionin që kanë

00:01:40.234 --> 00:01:42.306
atyre u duhet të organizohen

00:01:42.330 --> 00:01:44.371
dhe këtë gjë e bëjnë njësoj si njerëzit

00:01:44.395 --> 00:01:45.554
duke komunikuar.

00:01:46.751 --> 00:01:48.226
Por në vend që të përdorin fjalë

00:01:48.250 --> 00:01:51.192
ato përdorin molekula sinjalistike
për të komunikuar me njëri-tjetrin

00:01:52.083 --> 00:01:53.340
Kur bakteriet janë pak

00:01:53.364 --> 00:01:56.107
molekulat sinjalizuese rrjedhin

00:01:56.131 --> 00:01:58.636
si britmat e një njëriu të
vetëm në shkretëtirë

00:01:59.518 --> 00:02:03.510
Por kur ata janë shumë
molekulat sinjalizuese grumbullohen

00:02:03.534 --> 00:02:06.526
dhe bakteriet kuptojnë se nuk janë vetëm

00:02:07.309 --> 00:02:08.643
Ata dëgjojnë njëri-tjetrin

00:02:09.459 --> 00:02:12.275
Në këtë mënyrë ata regjistrojnë se sa janë

00:02:12.299 --> 00:02:15.620
dhe kur ata janë mjaftueshëm shumë
nisin një aksion të ri,

00:02:16.575 --> 00:02:20.432
Dhe kur molekulat sinjalistike kanë
arritur një pikë të caktuar

00:02:20.456 --> 00:02:23.577
të gjithë bakteriet kuptojnë se duhet të
veprojnë

00:02:23.601 --> 00:02:24.919
në të njëjtin aktivitet.

NOTE Paragraph

00:02:25.967 --> 00:02:30.293
Pra komunikimi bakterial përbëhet nga
një iniciativë, nga një reagim

00:02:30.317 --> 00:02:33.389
nga një prodhim i molekulës
dhe reagimit ndaj saj.

00:02:35.094 --> 00:02:38.434
Gjatë kërkimit tim u fokusova mbi
hetimin e komuniteteve bakteriale

00:02:38.458 --> 00:02:39.861
brenda trupit të njeriut.

00:02:40.343 --> 00:02:41.588
Si funksionon?

00:02:42.385 --> 00:02:44.300
Ne kemi një kampion nga një pacient

00:02:44.324 --> 00:02:46.862
mund të jetë një kampion gjaku apo
pështyme.

00:02:47.304 --> 00:02:49.841
Ne shkarkojmë elektrone brenda
kampionit,

00:02:49.865 --> 00:02:53.785
elektronet do të ndërveprojnë me çdo
molekulë komunikuese të pranishme

00:02:53.809 --> 00:02:56.190
dhe ky ndërveprim do të na japë
informacione

00:02:56.214 --> 00:02:58.105
mbi identitetin e bakterieve,

00:02:58.129 --> 00:02:59.800
llojin e komunikimit

00:02:59.824 --> 00:03:02.117
dhe se sa flasin bakteriet.

NOTE Paragraph

00:03:04.269 --> 00:03:06.590
Si duket kur bakteriet flasin?

00:03:07.747 --> 00:03:11.507
Përpara se të realizoja
pajisjen përkthyese

00:03:11.531 --> 00:03:15.377
supozimi im i parë ishte se bakteriet do
të kishin gjuhe primitive

00:03:15.401 --> 00:03:18.579
si fëmijët që s'kanë mësuar ende fjalët
dhe fjalitë.

00:03:19.208 --> 00:03:22.129
Kur ata qeshin janë të lumtur
kur qajnë janë të mërzitur.

00:03:22.153 --> 00:03:23.303
Kaq thjesht!

00:03:24.008 --> 00:03:28.123
Por bakteriet nuk dolën të ishin primitivë
sikurse mendova.

00:03:28.615 --> 00:03:30.855
Një molekulë nuk është
thjesht një molekulë.

00:03:30.879 --> 00:03:33.633
Ajo mund të nënkptojë shumë gjëra
në varësi të kontekstit

00:03:34.404 --> 00:03:37.346
njësoj si e qara e bebit që mund
të nënkuptojë gjëra të ndryshme:

00:03:37.370 --> 00:03:39.140
ndonjëherë bebi është i uritur,

00:03:39.164 --> 00:03:40.358
ndonjëherë i lagur,


00:03:40.382 --> 00:03:42.401
ndonjëherë i lënduar apo i friksuar.

00:03:42.425 --> 00:03:44.775
Prindërit dinë si t'i deshifrojnë
këto të qara.

00:03:45.624 --> 00:03:47.506
Për të patur një pajisje përkthyese,

00:03:47.530 --> 00:03:50.503
duhet të ketë aftësi të deshifrojë
molekulat sinjalizuese

00:03:50.527 --> 00:03:54.588
dhe t'i përkthejë ato në varësi të kontekstit

00:03:55.497 --> 00:03:56.648
Kush e di?

00:03:56.672 --> 00:03:58.833
Ndoshta Google Transalate do ta
përfshijë këtë.

NOTE Paragraph

00:03:58.857 --> 00:04:01.226
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:04:02.386 --> 00:04:04.104
Më lejoni t'ju tregoj një shembull.

00:04:04.128 --> 00:04:07.717
Kam sjell disa të dhëna bakteriale që mund
të jenë pak të zorshme për t'u kuptuar

00:04:07.741 --> 00:04:08.892
nëse nuk jeni të trajnuar

00:04:08.916 --> 00:04:10.261
por hidhini një vështrim

NOTE Paragraph

00:04:11.548 --> 00:04:13.467
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:04:14.959 --> 00:04:18.436
Këtu është një familje e lumtur
që ka infektuar një pacient.

00:04:20.261 --> 00:04:22.294
Le ta quajmë familja Montegë

00:04:23.920 --> 00:04:27.381
Ata ndajnë burimet, riprodhohen dhe rriten.

00:04:28.294 --> 00:04:30.273
Një ditë ata kanë një fqinj të ri

00:04:32.746 --> 00:04:34.513
familjen bakteriale Kapulet

NOTE Paragraph

00:04:34.537 --> 00:04:35.687
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:04:36.157 --> 00:04:38.947
Çdo gjë shkon mirë për aq kohë
sa punojnë së bashku.

00:04:40.377 --> 00:04:43.383
Por diçka e paplanifikuar ndodh.

00:04:44.449 --> 00:04:48.667
Romeo i Montegëve ka një lidhje
me Xhuljetën e Kapuletve.

NOTE Paragraph

00:04:48.691 --> 00:04:49.841
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:04:50.978 --> 00:04:53.873
dhe sigurisht ata shkëmbjenë
materiale gjenetike

NOTE Paragraph

00:04:53.897 --> 00:04:56.006
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:04:58.630 --> 00:05:01.381
Tani, ky shkëmbim gjenetik mund
të jetë i rrezikshëm për Montegët

00:05:01.405 --> 00:05:05.471
që kanë si synim të jetë familja e vetme
në pacientin që kanë infektuar

00:05:05.495 --> 00:05:06.919
dhe shkëmbimi gjenetik u shërben

00:05:06.943 --> 00:05:09.777
Kapuletëve të krijojnë rezistencë
ndaj antibiotikëve.

00:05:11.747 --> 00:05:16.392
Kështu që Montegët diskutojnë përbrenda
si ta heqin qafe familjen tjetër

00:05:16.416 --> 00:05:18.138
duke çliruar këtë molekulë.

NOTE Paragraph

00:05:18.688 --> 00:05:19.838
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:05:20.700 --> 00:05:22.062
Dhe nën titullin:

NOTE Paragraph

00:05:22.372 --> 00:05:23.978
[Le të koordinojmë një sulm]

NOTE Paragraph

00:05:24.002 --> 00:05:25.293
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:05:25.639 --> 00:05:27.430
Le të koordinojmë një sulm.

00:05:29.148 --> 00:05:32.248
Të gjithë përgjigjen njëherësh

00:05:32.272 --> 00:05:36.595
duke çliruar një helm që do të
vrasë familjen tjetër.

NOTE Paragraph

00:05:36.619 --> 00:05:38.387
[Ta eliminojë]

NOTE Paragraph

00:05:40.129 --> 00:05:42.261
(Të qehura)

NOTE Paragraph

00:05:43.338 --> 00:05:47.731
Kapuletët përgjigjen
duke thirrur për kundërsulm

NOTE Paragraph

00:05:47.755 --> 00:05:48.911
[Kundërsulm!]

NOTE Paragraph

00:05:48.935 --> 00:05:50.360
Kështu që ata ndeshen.

NOTE Paragraph

00:05:52.090 --> 00:05:56.708
Kjo është një video të një dueli
bakterial me organe si shpata

00:05:56.732 --> 00:05:58.345
ku ata përpiqen tëvrasin njëri-tjetrin

00:05:58.369 --> 00:06:01.207
në kuptimin e plotë duke u therur
me njëri-tjetrin.

00:06:02.784 --> 00:06:06.745
Ajo familje që fiton betejen
bëhet bakteria dominuese.

NOTE Paragraph

00:06:08.360 --> 00:06:11.639
Pra ajo që mund të bëj unë
është zbuloj bisedën bakteriale

00:06:11.663 --> 00:06:13.695
që të çon në sjellje të ndryshme kolektive

00:06:13.719 --> 00:06:15.154
njësoj si luftimi që sapo patë.

00:06:15.633 --> 00:06:18.550
Pra ajo ç'ka bëra ishte 
përgjimi i komunitetet bakteriale

00:06:18.574 --> 00:06:20.617
brenda trupit të njëriut

00:06:20.641 --> 00:06:22.357
tek pacientët në spital.

NOTE Paragraph

00:06:22.737 --> 00:06:25.207
Kam ndjekur 62 pacientë në një eksperiment

00:06:25.231 --> 00:06:28.979
ku kam testuar kampionët e pacientëve
të një infeksioni specifik

00:06:29.003 --> 00:06:32.332
pa i ditur ende përgjigjet
e testeve tradicionale diagnostikuese


NOTE Paragraph

00:06:32.356 --> 00:06:36.576
Tani, në diagnozat bakteriale

00:06:36.600 --> 00:06:38.581
një kampion qëndron në një pjatëz

00:06:38.605 --> 00:06:41.729
dhe në qoftë se bakteri rritet
brenda pesë ditëve

00:06:41.753 --> 00:06:44.117
pacienti diagnostikohet si i infektuar.

00:06:45.842 --> 00:06:48.661
Kur përfundova studimin dhe i krahasova
me rezultatet e mjetit

00:06:48.685 --> 00:06:51.923
testet diagnostikuese tradicionale me
testet verifikuese


00:06:51.947 --> 00:06:53.347
u shokova.

00:06:53.371 --> 00:06:57.082
Ishte diçka përtej habisë nga ku
kam marrë pjesë ndonjëherë

NOTE Paragraph

00:06:58.011 --> 00:07:00.150
Por përpara se t'ju tregoj
çfarë ka zbuluar pajisja

00:07:00.174 --> 00:07:03.168
dua t'ju tregoj diçka për një pacient
të veçantë që kam ndekur

00:07:03.192 --> 00:07:04.359
për një vajzë të re.

00:07:04.803 --> 00:07:06.253
Ajo kishte fibroza kistesh

00:07:06.277 --> 00:07:10.017
një sëmundje gjenetike që i bënte mushkëritë
e saj dyshuese për infeksion bakterial

00:07:10.837 --> 00:07:13.233
Kjo vajzë nuk bënte pjesë në
eksperimentin klinik

00:07:13.257 --> 00:07:16.084
E ndoqa atë pasi e kuptova
nga kartela mjeksore

00:07:16.108 --> 00:07:18.208
se ajo s'kishte patur një
infeksion më parë.

00:07:19.453 --> 00:07:21.558
Një herë në muaj, kjo vajzë
shkonte në spital

00:07:21.582 --> 00:07:24.236
për të sjellë një kampion pështyme
që e kishte në një filxhan

00:07:24.916 --> 00:07:28.042
Ky kampion u çua për analizë bakterial

00:07:28.066 --> 00:07:29.996
në laboratorin qendror

00:07:30.020 --> 00:07:33.486
në mënyrë që mjekët mund të
vepronin shpejt nëse zbulonin një infeksion

00:07:34.099 --> 00:07:36.973
Kjo më lejoi të testoja pajisjen time
dhe në kampionin e saj.

NOTE Paragraph

00:07:37.355 --> 00:07:40.767
Në dy muajt e parë që mata kampionin e saj
nuk kishte asgjë.

00:07:41.794 --> 00:07:42.961
Por në muajin e tretë

00:07:42.985 --> 00:07:45.641
zbulova disa bakterie që diskutonin
në kampionin e saj.

00:07:46.473 --> 00:07:49.585
Bakteriet ishin duke u koordinuar
për të dëmtuar indin e mushkërive

00:07:50.534 --> 00:07:54.545
Por diagnozat tradicionale nuk
treguan asnjë bakter

00:07:55.711 --> 00:07:57.630
I mata sërisht muajin tjetër,

00:07:57.654 --> 00:08:01.282
dhe munda të shoh se bisedimi bakterial
u bë dhe më agresiv.

00:08:02.167 --> 00:08:04.919
Ende diagnozat tradicionale
nuk treguan gjë.

00:08:06.456 --> 00:08:08.278
Studimi im mbaroi, por një vit e gjysmë
më pas vazhdova të informohem për gjendjen e saj

00:08:08.278 --> 00:08:10.100
për të parë nëse bakeriet
për të cilët kisha dijeni

00:08:10.124 --> 00:08:13.365
ishin zhdukur pa ndërhyrje mjeksore

00:08:13.389 --> 00:08:15.404
Por nuk ishin zhdukur.

00:08:16.350 --> 00:08:17.500
Vajza diagnostikohet tashmë
me infeksion të rëndë

00:08:18.020 --> 00:08:20.853
me bakterie vdekjeprurëse.

00:08:20.877 --> 00:08:22.195
Ishte i njëjti bakter që pajisja
ime kishte zbuluar më herët.

00:08:23.511 --> 00:08:27.589
Dhe pavarësisht trajtimit
agresiv me antibiotikë

00:08:28.537 --> 00:08:31.033
ishte e pamundur të
zhdukej infeksioni.

00:08:31.057 --> 00:08:33.586
Mjekët mendonin se nuk 
do i mbijetonte të 20-tave të saj

00:08:34.816 --> 00:08:37.898
Kur i mata kampjonet e saja

NOTE Paragraph

00:08:40.404 --> 00:08:42.509
mjeti im ishte ende në fazën fillestare

00:08:42.533 --> 00:08:44.732
Nuk e dija ende nëse 
metoda ime do të funksiononte

00:08:44.756 --> 00:08:47.455
atëherë kisha një marrëveshje me mjekët

00:08:47.479 --> 00:08:49.626
të mos u tregoja çfarë do të zbulonte
pajisja ime

00:08:49.650 --> 00:08:51.511
në mënyrë që të mos kompromentoja
trajtimin e tyre.

00:08:51.535 --> 00:08:53.675
Kështu që kur pash këto rezultate
që nuk ishin vërtetuar

00:08:54.111 --> 00:08:56.914
nuk guxova t'ua tregoj

00:08:56.938 --> 00:08:58.290
pasi të trajtosh një pacient pa infeksion

00:08:58.314 --> 00:09:01.121
ka gjithashtu pasoja negative
për pacientin.

00:09:01.145 --> 00:09:03.755
Por tani e dimë më mirë

00:09:05.092 --> 00:09:06.714
dhe ka kaq shumë djem e vajza
që mund të shpëtohen

00:09:06.738 --> 00:09:10.137
sepse fatkeqësisht ky skenar
përserit shpesh.

00:09:11.172 --> 00:09:14.596
Pacientët infektohen

00:09:14.620 --> 00:09:16.163
dhe bakteri në një farë mënyre nuk
del nga testet tradicionale diagnostikuese

00:09:16.187 --> 00:09:19.664
papritmas infeksioni shpërthen tek
pacienti me siptoma të rënda.

00:09:19.688 --> 00:09:23.540
Në këtë pikë tashmë është vonë.

00:09:23.564 --> 00:09:25.722
Rezultatet e habitshme të 62-pacintëve
që kam ndjekur

NOTE Paragraph

00:09:27.219 --> 00:09:30.773
ishin pikërisht bisedat bakteriale
që mjeti im kishte kapur

00:09:30.797 --> 00:09:33.340
në më tepër se gjysmën e kampioneve
të pacientëve

00:09:33.364 --> 00:09:35.580
të diagnostikuar negativë
me metoda tradicionale

00:09:35.604 --> 00:09:38.535
Me fjalë të tjera, më tepër se gjysma
e këtyre pacientë shkuan

00:09:39.501 --> 00:09:43.055
në shtëpi duke menduar
se s'kishin infeksion

00:09:43.079 --> 00:09:44.764
dhe pse ata në fakt mbartnin
bakterie të rrezikshme.

00:09:44.788 --> 00:09:47.536
Brenda këtyre pacientëve
të diagnostikuar pasaktësisht

00:09:49.257 --> 00:09:51.554
bakteriet ishin duke u organizuar
për një sulm të sinkronizuar.

00:09:51.578 --> 00:09:54.598
Ata ishin duke pëshpëritur me
njëri-tjetrin.

00:09:55.530 --> 00:09:57.218
Atë çka e quaj "Pëshpëritje bakteriale"

00:09:57.892 --> 00:09:59.523
janë bakterie të cilat metodat tradicionale
nuk mund t'i diagnostikojnë.

00:09:59.547 --> 00:10:02.551
Deri më tani, ky është i vetmi mjet përkthimi
që mund t'i kapë këto pëshpëritje.

00:10:03.383 --> 00:10:07.326
Besoj se koha në të cilën bakteriet
janë ende duke pëshpëritur

00:10:08.364 --> 00:10:11.767
është një dritare mundësi për një
trajnim të shënjestruar.

00:10:11.791 --> 00:10:14.778
Nëse vajza do të ishte trajtuar
gjatë kësaj mundësie

00:10:15.608 --> 00:10:18.741
mund të kishte qenë e mundur për
t'i vrarë bakteriet

00:10:18.765 --> 00:10:21.266
në fazën e tyre fillestare,

00:10:21.290 --> 00:10:22.755
para se infeksioni të dilte
jashtë kontrollit.

00:10:22.779 --> 00:10:24.885
Çfarë eksperimentova me këtë vajzë
të re, më bëri të vendosja


NOTE Paragraph

00:10:27.131 --> 00:10:31.102
të bëja gjithçka që ta fusja këtë teknologji
nëpër spitale.

00:10:31.126 --> 00:10:33.331
Së bashku me mjekët

00:10:34.212 --> 00:10:35.363
jam duke punuar për përfshirjen
e kësaj pajisjeje në klinika

00:10:35.387 --> 00:10:38.356
që të diagnostikohen herët infeksionet.

00:10:38.380 --> 00:10:40.202
Dhe pse ende nuk e di si
mjekët duhet t'i trajtojnë pacientët e tyre

NOTE Paragraph

00:10:41.319 --> 00:10:44.563
gjatë fazës pëshpëritëse

00:10:44.587 --> 00:10:46.400
kjo pajisje mund të ndihmojë mjekët
të mbajnë një sy tek pacientët në rrezik

00:10:46.424 --> 00:10:50.127
Kjo mund t'i ndihmojë të
konfimojnë nëse trajtimi ka fuksnionuar apo jo

00:10:50.548 --> 00:10:53.830
dhe mund të ndihmojë në përgjigjen
e thjeshtë:

00:10:56.642 --> 00:10:58.372
A është pacienti i infektuar?

00:10:58.396 --> 00:11:00.206
Dhe çfarë po planifikojnë bakteriet?

NOTE Paragraph

00:11:00.958 --> 00:11:02.745
Bakteriet flasin,

00:11:02.769 --> 00:11:04.795
ata bëjnë plane sekrete

00:11:04.819 --> 00:11:07.642
dhe u dërgojnë informacione sekrete
njëri-tjetrit.

00:11:08.253 --> 00:11:10.932
Por jo vetëm që ne mund t'i kapim
pëshpëritjet e tyre

00:11:10.956 --> 00:11:13.423
por ne mund ta mësojmë gjuhën
e tyre sekrete

00:11:13.447 --> 00:11:16.326
dhe të behemi pëshperitësit e bakterieve.

00:11:16.973 --> 00:11:18.687
Ashtu si do të thoshte një bakterie

00:11:19.656 --> 00:11:22.754
"3-oxo-C12-aniline."

NOTE Paragraph

00:11:23.763 --> 00:11:24.931
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:11:24.955 --> 00:11:26.040
(Duartrokitje)

NOTE Paragraph

00:11:26.064 --> 00:11:27.248
Ju falemnderit!