1
00:00:06,975 --> 00:00:11,745
Haiti'nin kraliyet çifti,
sağır edici alkışlarla taç giydi.

2
00:00:11,745 --> 00:00:14,341
Süslü tacını ve asasını aldıktan sonra,

3
00:00:14,341 --> 00:00:19,401
Henry Christophe,
20 metre yüksekte olan tahtına geçti.

4
00:00:19,401 --> 00:00:23,249
Ancak tezahürat yapanlar,
Haiti'nin ilk kralının

5
00:00:23,249 --> 00:00:25,976
sonuncusu olacağını bilmiyorlardı.

6
00:00:25,976 --> 00:00:29,961
Grenada adasında doğumunda
köleleştirilmiş olan Christophe,

7
00:00:29,961 --> 00:00:33,517
çocukluğunu Karayip adalarının
çoğuna taşınarak geçirdi.

8
00:00:33,517 --> 00:00:36,239
1779 yılında sadece 12 yaşındayken,

9
00:00:36,239 --> 00:00:39,828
Amerikalı devrimcilere Savannah Savaşı'nda
yardımcı olmak için

10
00:00:39,828 --> 00:00:41,677
efendisine eşlik etti.

11
00:00:41,677 --> 00:00:47,207
Bu uzun süreli kuşatma, Christophe’un
şiddetli bir devrimle ilk karşılaşmasıdır.

12
00:00:47,837 --> 00:00:50,477
Savaştan hemen sonra
Christophe’un hayatı hakkında

13
00:00:50,477 --> 00:00:52,840
günümüze ulaşan
az sayıda yazılı kayıt var.

14
00:00:52,840 --> 00:00:54,500
Önümüzdeki on yıl boyunca,

15
00:00:54,500 --> 00:00:57,365
Fransız Saint-Domingue
kolonisindeki bir otelde bir duvarcı

16
00:00:57,365 --> 00:01:00,732
ve garson olarak çalıştığını biliyoruz
ve Haiti daha sonra biliniyordu.

17
00:01:00,732 --> 00:01:05,076
1791 yılında,
koloninin köleleri isyan çıkarınca,

18
00:01:05,076 --> 00:01:08,841
Christophe özgürlük için
savaşmak için başka bir fırsat buldu.

19
00:01:08,841 --> 00:01:13,111
Toussaint Louverture liderliğindeki
isyancılar, ada sahiplerinin yanı sıra

20
00:01:13,111 --> 00:01:17,079
adanın kontrolünü isteyen İngiliz
ve İspanyol güçlerine karşı savaştı.

21
00:01:17,079 --> 00:01:20,588
Christophe hızla,
kendisinin daha deneyimli generallere

22
00:01:20,588 --> 00:01:23,296
eşit olduğunu kanıtlayarak yükseldi.

23
00:01:23,296 --> 00:01:25,514
1793'te Louverture,

24
00:01:25,514 --> 00:01:29,354
tüm Saint-Domingue köleleştirilmiş
insanlarını başarıyla kurtarmıştı

25
00:01:29,354 --> 00:01:34,362
ve 1801'de adayı yarı özerk bir
sömürge olarak kurmuştu.

26
00:01:34,362 --> 00:01:38,600
Fakat bu süre zarfında, Napolyon Bonaparte
Fransa'da iktidara gelmiş

27
00:01:38,600 --> 00:01:42,313
ve imparatorlukta köleliği
ve Fransız otoritesini

28
00:01:42,313 --> 00:01:44,453
restore etme görevini yerine getirmişti.

29
00:01:44,453 --> 00:01:48,195
Fransız köleliğini eski hâline getirme
girişimi şiddetli direnişle karşılaştı,

30
00:01:48,195 --> 00:01:50,754
General Christophe
askeri işgali önlemek için

31
00:01:50,754 --> 00:01:53,278
başkenti bile yaktı.

32
00:01:53,278 --> 00:01:56,530
Sonunda, isyan ve sarı ateş salgını,

33
00:01:56,530 --> 00:02:01,830
Fransız askerleri geri çekmeye zorladı
ama çatışmada zayiat verilmedi.

34
00:02:01,830 --> 00:02:05,700
Louverture yakalandı ve bir Fransız
hapishanesinde ölüme terk edildi;

35
00:02:05,700 --> 00:02:10,950
Christophe’un dokuz yaşındaki oğlunun 
birkaç yıl sonra paylaşacağı bir kader.

36
00:02:10,950 --> 00:02:13,426
Devrimin ardından
Christophe ve generaller,

37
00:02:13,426 --> 00:02:16,706
Jean-Jacques Dessalines
ve Alexandre Pétion

38
00:02:16,706 --> 00:02:19,604
yeni hükûmette
öne çıkan pozisyonlara yükseldi.

39
00:02:19,604 --> 00:02:24,424
1804 yılında, Dessalines
bağımsız Haiti imparatoru ilan edildi.

40
00:02:24,424 --> 00:02:29,328
Fakat özel gücü elinde tutma arzusu,
taraftarlarını uzaklaştırdı.

41
00:02:29,328 --> 00:02:33,259
Sonunda, Dessalines’in yönetimi
1806’da suikastla sonuçlanan

42
00:02:33,259 --> 00:02:36,585
siyasi bir komployu teşvik etti.

43
00:02:36,585 --> 00:02:41,905
Ardından gelen güç mücadelesi,
ülkeyi bölen bir iç savaşa yol açtı.

44
00:02:41,905 --> 00:02:47,331
1807'de Christophe Cap-Haitien'de
kuzey başkanlığını yönetiyordu

45
00:02:47,331 --> 00:02:50,616
ve Pétion güneyi
Port-au-Prince'den yönetiyordu.

46
00:02:50,616 --> 00:02:54,264
Pétion, cumhuriyetini
ABD’den modelleyerek

47
00:02:54,264 --> 00:02:57,248
devrimin demokratik
köklerine sadık kalmaya çalıştı.

48
00:02:57,248 --> 00:03:01,319
Hatta diğer ülkelerdeki sömürge karşıtı
devrimcileri bile destekledi.

49
00:03:01,319 --> 00:03:03,695
Bu politikalar onu halkına sevdirdi,


50
00:03:03,695 --> 00:03:07,076
ancak ticareti 
ve ekonomik büyümeyi yavaşlattı.

51
00:03:07,076 --> 00:03:11,281
Christophe ise, bağımsız bir Haiti için
daha saldırgan planlar yaptı.

52
00:03:11,281 --> 00:03:15,891
Devletin tarım kontrolünü korurken
toprakları halka dağıttı.

53
00:03:15,891 --> 00:03:18,433
Ayrıca, İngiltere
ve Amerika Birleşik Devletleri de

54
00:03:18,433 --> 00:03:21,039
dahil olmak üzere birçok
yabancı ülkeyle ticaret kurdu

55
00:03:21,039 --> 00:03:24,083
ve dış politikalarına
müdahale etmeme sözü verdi.

56
00:03:24,083 --> 00:03:28,733
Fransızlar yeniden istila etmeyi
dener diye büyük bir kale inşa etti.

57
00:03:28,733 --> 00:03:32,413
Tüm bunları başarmak için
Christophe zorunlu çalışma başlattı

58
00:03:32,413 --> 00:03:37,263
ve otoritesini güçlendirmek için 1811'de
kendisini kral olarak taçlandırdı.

59
00:03:37,263 --> 00:03:41,282
Saltanatı boyunca, eşi
ve kalan üç çocuğuyla birlikte

60
00:03:41,282 --> 00:03:44,667
Sans Souci adında
görkemli bir sarayda yaşadı.

61
00:03:44,667 --> 00:03:48,117
Christophe’un krallığı,
ticaretin, endüstrinin, kültürün

62
00:03:48,117 --> 00:03:50,605
ve eğitimin hızlı gelişmesine
nezaret etti.

63
00:03:50,605 --> 00:03:54,404
Halk eğitimini sağlamak için
ünlü Avrupalı sanatçıları

64
00:03:54,404 --> 00:03:58,878
ve Avrupalı öğretmenleri
Haiti’nin kültürel dünyasına getirtti.

65
00:03:58,878 --> 00:04:01,942
Ancak, kral başlangıçta
vatandaşları arasında popüler olmuşken

66
00:04:01,942 --> 00:04:05,182
emirleri, Haitililerin yok etmek için
mücadele ettikleri köleliğin

67
00:04:05,182 --> 00:04:07,605
rahatsız edici bir hatırlatmasıydı.

68
00:04:07,605 --> 00:04:12,006
Zaman geçtikçe, giderek artan
otoriter politikaları destek kaybetti

69
00:04:12,006 --> 00:04:14,956
ve güneye karşı olan rakipleri güçlendi.

70
00:04:14,956 --> 00:04:20,383
1820 Ekim'inde saltanatı
trajik bir şekilde son buldu.

71
00:04:20,383 --> 00:04:24,040
Zayıflatıcı bir inme aylar sonra ülkeyi
yönetememesine neden oldu,

72
00:04:24,040 --> 00:04:27,619
ordusunun kilit üyeleri
güney güçlerine gitti.

73
00:04:27,619 --> 00:04:32,359
İhanete uğramış
ve umutsuz kral intihar etti.

74
00:04:32,359 --> 00:04:35,767
Bugün, Christophe’un 
karmaşık tarihinin izleri hâlâ

75
00:04:35,767 --> 00:04:39,082
saraylarının un ufak kalıntılarında 
ve Haiti’nin

76
00:04:39,082 --> 00:04:44,782
köleliği kalıcı olarak kaldıran
ilk ulus olma mirasında bulunabilir.