WEBVTT

00:00:01.375 --> 00:00:05.105
Sẽ thế nào khi có 
một vấn đề hiển hiện

00:00:05.105 --> 00:00:07.246
ngay trước mắt?

00:00:07.246 --> 00:00:10.263
Thứ mà mọi người bàn tán,

00:00:10.263 --> 00:00:13.012
thứ trực tiếp ảnh hưởng đến bạn.

00:00:13.012 --> 00:00:17.385
Liệu bạn có làm mọi điều 
trong khả năng để giải quyết

00:00:17.385 --> 00:00:20.567
trước khi chúng trở nên tồi tệ hơn?

00:00:20.567 --> 00:00:22.503
Đừng quá chắc chắn.

00:00:22.503 --> 00:00:26.765
Tất cả chúng ta
đều có xu hướng

00:00:26.765 --> 00:00:29.825
bỏ lỡ những gì trước mắt.

00:00:29.825 --> 00:00:31.769
Sự thật là,

00:00:31.769 --> 00:00:35.109
đôi lúc, ta hoàn toàn
quay lưng lại với mọi thứ

00:00:35.109 --> 00:00:39.520
vì áp lực mà chúng gây ra cho ta

00:00:39.520 --> 00:00:43.225
trong kinh doanh, cuộc sống và thế giới.

NOTE Paragraph

00:00:43.225 --> 00:00:48.298
Tôi muốn đưa ra một ví dụ
từ lĩnh vực của mình: chính sách kinh tế.

00:00:48.298 --> 00:00:52.058
Alan Greenspan, người đứng đầu 
Cục dự trữ liên bang,

00:00:52.058 --> 00:00:57.512
công việc của ông là tìm ra
vấn đề của nền kinh tế Mỹ

00:00:57.512 --> 00:01:00.298
để đảm bảo rằng nền kinh tế 
không vượt khỏi tầm kiểm soát.

00:01:00.298 --> 00:01:02.306
Sau năm 2006,

00:01:02.306 --> 00:01:05.039
khi giá thị trường chứng khoán đạt đỉnh,

00:01:05.039 --> 00:01:09.128
càng có nhiều nhà lãnh đạo 
và tổ chức có uy tín

00:01:09.128 --> 00:01:12.259
bắt đầu gióng lên hồi chuông cảnh báo

00:01:12.259 --> 00:01:16.780
về rủi ro cho vay 
và những bong bóng thị trường nguy hiểm.

00:01:16.780 --> 00:01:21.003
Như bạn đã biết, năm 2008,
tất cả đều đã sụp đổ.

00:01:21.003 --> 00:01:22.783
Ngân hàng sụp đổ,

00:01:22.783 --> 00:01:26.033
thị trường chứng khoán toàn cầu 
mất gần một nửa giá trị.

00:01:26.033 --> 00:01:30.342
Hàng triệu và hàng triệu người 
bị tịch thu nhà cửa.

00:01:30.342 --> 00:01:32.319
Và tệ nhất,

00:01:32.319 --> 00:01:36.615
cứ gần trong mười người Mỹ,
lại có một người mất việc.

NOTE Paragraph

00:01:36.615 --> 00:01:39.436
Sau khi mọi thứ tạm lắng xuống,

00:01:39.436 --> 00:01:44.076
Greenspan và nhiều người khác 
bắt đầu mổ xẻ:

00:01:44.076 --> 00:01:46.802
"Không ai có thể lường trước được
cuộc khủng hoảng".

00:01:46.802 --> 00:01:49.338
Họ gọi đó là " Thiên nga đen".

00:01:49.338 --> 00:01:52.341
Thứ gì đó không thể tưởng tượng,

00:01:52.341 --> 00:01:56.770
không thể dự đoán
và hoàn toàn không thể.

00:01:56.770 --> 00:01:59.598
Một bất ngờ không lường

00:01:59.598 --> 00:02:03.524
nhưng không hẳn là vậy.

00:02:03.524 --> 00:02:07.515
Ví dụ, căn nhà ở Manhattan của tôi 
tăng gần gấp đôi giá trị

00:02:07.515 --> 00:02:10.074
trong vòng chưa đầy bốn năm.

00:02:10.074 --> 00:02:13.486
Tôi thấy những dấu hiệu đáng ngờ 
và đã bán nó đi.

NOTE Paragraph

00:02:13.486 --> 00:02:16.081
(Cười)

NOTE Paragraph

00:02:16.081 --> 00:02:19.562
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:02:19.562 --> 00:02:22.058
Nhiều người khác cũng thấy 
những cảnh báo,

00:02:22.058 --> 00:02:24.808
lên tiếng

00:02:24.808 --> 00:02:26.838
và đã bị phớt lờ.

00:02:26.838 --> 00:02:31.098
Ta không biết chính xác
cuộc khủng hoảng sẽ thế nào,

00:02:31.098 --> 00:02:33.110
không có các thông số chính xác.

00:02:33.110 --> 00:02:35.621
Nhưng chúng ta có thể nói rằng

00:02:35.621 --> 00:02:41.300
những điều xảy đến là mối nguy
rõ ràng và có thể dự đoán được,

00:02:41.300 --> 00:02:45.482
như một con tê giác xám khổng lồ
lao đến ta.

NOTE Paragraph

00:02:45.482 --> 00:02:47.939
"Thiên nga đen"
chỉ phù hợp với suy nghĩ rằng

00:02:47.939 --> 00:02:52.768
ta không thể định đoạt tương lai.

00:02:52.768 --> 00:02:57.483
Và không may, càng cho rằng
mình ít có khả năng định đoạt,

00:02:57.483 --> 00:03:00.578
càng nhiều khả năng 
chúng ta hạ thấp

00:03:00.578 --> 00:03:03.768
hoặc hoàn toàn bỏ qua nó.

00:03:03.768 --> 00:03:07.553
Và cơ chế này 
ẩn giấu một mối nguy khác.

00:03:07.553 --> 00:03:10.558
Hầu hết những vấn đề 
mà ta đang đối mặt

00:03:10.558 --> 00:03:13.253
là chắc chắn và rõ ràng.

00:03:13.253 --> 00:03:17.312
Đó là những thứ ta có thể nhìn thấy
nhưng vẫn không làm gì.

NOTE Paragraph

00:03:17.312 --> 00:03:20.348
Vì vậy, tôi dùng phép ẩn dụ 
"tê giác xám"

00:03:20.348 --> 00:03:23.225
vì cảm thấy
đó là cấp thiết.

00:03:23.225 --> 00:03:26.033
Để giúp ta 
có một cái nhìn mới mẻ

00:03:26.033 --> 00:03:29.091
nhưng cũng phấn khích
không kém "thiên nga đen",

00:03:29.091 --> 00:03:33.546
nhưng lần này, 
dành cho những thứ rất rõ ràng,

00:03:33.546 --> 00:03:38.392
rất có thể xảy ra,
nhưng vẫn bị cho vào lãng quên.

00:03:38.392 --> 00:03:41.275
Đó là những con "tê giác xám".

NOTE Paragraph

00:03:41.275 --> 00:03:43.834
Khi bắt đầu tìm kiếm 
"tê giác xám",

00:03:43.834 --> 00:03:47.307
bạn sẽ thấy chúng 
trong các tít báo mỗi ngày.

00:03:47.307 --> 00:03:51.376
Cái mà tôi thấy trong các tít báo
là một con "tê giác xám" lớn khác,

00:03:51.376 --> 00:03:55.988
một cuộc khủng hoảng tài chính
có khả năng rất lớn sẽ xảy ra.

00:03:55.988 --> 00:04:00.253
Và tôi tự hỏi liệu ta đã học được 
điều gì trong 10 năm qua.

NOTE Paragraph

00:04:00.253 --> 00:04:04.006
Nếu nghe Washington
hoặc Wall Street,

00:04:04.006 --> 00:04:10.972
bạn có thể được tha thứ vì nghĩ rằng
chỉ có thuận buồm mới xuôi gió.

00:04:10.972 --> 00:04:14.390
Nhưng ở Trung Quốc, 
nơi tôi đã dành rất nhiều thời gian,

00:04:14.390 --> 00:04:17.296
câu chuyện hoàn toàn khác.

00:04:17.296 --> 00:04:19.852
Toàn bộ đội ngũ kinh tế,

00:04:19.852 --> 00:04:22.577
tìm đến Tập Cận Bình ,

00:04:22.577 --> 00:04:25.623
nói rất cụ thể và rõ ràng

00:04:25.623 --> 00:04:29.122
về rủi ro tài chính 
như "tê giác xám"

00:04:29.122 --> 00:04:31.568
và cách để chế ngự nó.

00:04:31.568 --> 00:04:34.133
Chắc chắn hệ thống chính phủ 
ở Trung Quốc và Mỹ

00:04:34.133 --> 00:04:35.614
rất, rất khác nhau,

00:04:35.614 --> 00:04:38.058
ảnh hưởng đến những điều
có thể và không thể làm.

00:04:38.058 --> 00:04:40.575
Và nhiều nguyên nhân gốc rễ 
của các vấn đề kinh tế

00:04:40.575 --> 00:04:42.646
cũng hoàn toàn khác nhau.

00:04:42.646 --> 00:04:46.201
Nhưng rõ ràng
cả hai nước đều có vấn đề

00:04:46.201 --> 00:04:50.822
với nợ công, bất bình đẳng 
và năng suất kinh tế.

NOTE Paragraph

00:04:50.822 --> 00:04:53.827
Vậy tại sao 
mọi chuyện lại khác nhau đến vậy?

00:04:53.827 --> 00:04:56.108
Câu hỏi này được đạt ra

00:04:56.108 --> 00:04:58.571
không chỉ ở phương diện quốc gia

00:04:58.571 --> 00:05:01.054
mà còn cho tất cả mọi người.

00:05:01.054 --> 00:05:04.295
Có những công ty ô tô 
đặt sự an toàn lên hàng đầu

00:05:04.295 --> 00:05:07.893
trong khi những hãng khác 
không bận tâm đến việc thu hồi

00:05:07.893 --> 00:05:12.037
những chiếc xe tồi
cho đến khi xảy ra tai nạn.

00:05:12.037 --> 00:05:17.797
Có những người già chuẩn bị mọi thứ 
cho điều không tránh khỏi -

00:05:17.797 --> 00:05:21.098
viết lời tạm biệt,

00:05:21.098 --> 00:05:23.048
lên thực đơn cho bữa trưa tang lễ.

NOTE Paragraph

00:05:23.048 --> 00:05:24.472
(Cười)

NOTE Paragraph

00:05:24.472 --> 00:05:26.301
Ông bà tôi là những người như vậy.

NOTE Paragraph

00:05:26.301 --> 00:05:27.381
(Cười)

NOTE Paragraph

00:05:27.381 --> 00:05:32.190
Mọi thứ ngoại trừ ngày mất 
được khắc trên bia mộ.

00:05:32.190 --> 00:05:34.951
Cũng có những ông bà

00:05:34.951 --> 00:05:37.482
không thu vén
những việc cuối cùng ,

00:05:37.482 --> 00:05:39.333
không bỏ đi những thứ

00:05:39.333 --> 00:05:41.648
mà họ đã tích trữ hàng thập kỉ

00:05:41.648 --> 00:05:44.263
và để lại cho con cháu giải quyết.

NOTE Paragraph

00:05:44.263 --> 00:05:48.152
Điều gì làm nên khác biệt 
giữa hai trường phái này?

00:05:48.152 --> 00:05:51.333
Tại sao có người nhìn thấy mọi thứ 
và đương đầu với chúng

00:05:51.333 --> 00:05:54.868
và người khác lại đơn thuần 
ngoảnh mặt?

00:05:54.868 --> 00:05:58.152
Điều đầu tiên phải kể đến 
là văn hóa, xã hội

00:05:58.152 --> 00:06:00.920
và những người xung quanh.

00:06:00.920 --> 00:06:03.701
Nếu nghĩ rằng người xung quanh

00:06:03.701 --> 00:06:06.693
sẽ giúp đỡ khi bạn sa cơ,

00:06:06.693 --> 00:06:10.442
bạn có xu hướng 
xem nhẹ mối nguy hơn.

00:06:10.442 --> 00:06:15.190
Điều đó cho phép ta nắm bắt 
cả cơ hội tốt lẫn xấu.

00:06:15.190 --> 00:06:17.683
Ví dụ như việc mạo hiểm chỉ trích

00:06:17.683 --> 00:06:21.178
khi nói về một mối nguy 
mà không ai muốn đề cập tới

00:06:21.178 --> 00:06:23.895
hoặc nắm lấy những cơ hội 
hơi đáng sợ

00:06:23.895 --> 00:06:27.177
như "tê giác xám".

00:06:27.177 --> 00:06:31.635
Mỹ có nền văn hóa rất cá nhân: 
hãy đi một mình

00:06:31.635 --> 00:06:33.826
Nghịch lý thay,

00:06:33.826 --> 00:06:37.240
điều này khiến nhiều người Mỹ 
ít cởi mở hơn với việc thay đổi

00:06:37.240 --> 00:06:39.139
và chấp nhận rủi ro.

00:06:39.139 --> 00:06:41.058
Trung Quốc thì ngược lại,

00:06:41.058 --> 00:06:44.768
người dân tin rằng chính phủ đang 
ngăn chặn những vấn đề có thể xảy ra,

00:06:44.792 --> 00:06:48.180
không phải lúc nào cũng đúng
nhưng mọi người tin là thế.

00:06:48.180 --> 00:06:50.681
Họ tin rằng có thể dựa vào
gia đình mình

00:06:50.681 --> 00:06:53.197
khiến họ dễ gặp 
một số rủi ro nhất định.

00:06:53.197 --> 00:06:55.208
Như việc mua nhà đất ở Bắc Kinh,

00:06:55.208 --> 00:06:59.104
hay như việc cởi mở hơn về sự thật
rằng cần phải đổi hướng.

00:06:59.104 --> 00:07:03.608
Thực tế, những bước thay đổi 
ở Trung Quốc là đáng kinh ngạc.

NOTE Paragraph

00:07:03.608 --> 00:07:05.849
Thứ hai ,

00:07:05.849 --> 00:07:08.106
bạn biết bao nhiêu
về một tình huống

00:07:08.106 --> 00:07:11.145
và sẵn sàng học hỏi bao nhiêu?

00:07:11.145 --> 00:07:14.628
Bạn có sẵn lòng nhìn thấy những thứ
mình không muốn?

00:07:14.628 --> 00:07:17.691
Nhiều người trong số chúng ta


00:07:17.691 --> 00:07:20.837
ít khi để ý đến những thứ 
mà mình không muốn.

00:07:20.837 --> 00:07:23.134
Chúng ta không thích.

00:07:23.134 --> 00:07:26.975
Chúng ta chỉ thấy những gì 
ta muốn thấy, thích và đồng thuận.

00:07:26.975 --> 00:07:29.609
Nhưng chúng ta có cơ hội và khả năng

00:07:29.609 --> 00:07:32.644
sửa chữa những điểm mù này.

00:07:32.644 --> 00:07:35.340
Tôi đã dành thời gian nói chuyện
với nhiều loại người

00:07:35.340 --> 00:07:38.442
về những con "tê giác xám"
trong cuộc đời và thái độ của họ.

00:07:38.442 --> 00:07:40.211
Và bạn có thể nghĩ rằng

00:07:40.211 --> 00:07:44.399
những người sợ 
hay nhạy cảm hơn với rủi ro,

00:07:44.399 --> 00:07:47.918
là những người ít cởi mở hơn
với việc thay đổi.

00:07:47.918 --> 00:07:49.859
Nhưng điều ngược lại
cũng hoàn toàn đúng.

00:07:49.859 --> 00:07:51.653
Tôi nhận thấy những người

00:07:51.653 --> 00:07:55.063
sẵn sàng nhận ra vấn đề xung quanh
và lên kế hoạch

00:07:55.063 --> 00:07:58.495
là những người có khả năng chịu đựng
nhiều rủi ro hơn, những rủi ro tốt

00:07:58.495 --> 00:08:01.398
và đương đầu với những rủi ro xấu.

00:08:01.398 --> 00:08:04.998
Đó là vì việc tìm kiếm thông tin,

00:08:04.998 --> 00:08:09.755
tiếp thêm cho ta sức mạnh 
làm điều mình sợ hãi,

NOTE Paragraph

00:08:09.755 --> 00:08:11.723
dẫn đến điều thứ ba.

00:08:11.723 --> 00:08:15.170
Bạn cảm thấy mình có thể 
kiểm soát được bao nhiêu

00:08:15.170 --> 00:08:17.197
con "tê giác xám" trong đời?

00:08:17.197 --> 00:08:20.213
Một trong những lí do 
ta không hành động

00:08:20.213 --> 00:08:23.171
đó là ta cảm thấy bất lực.

NOTE Paragraph

00:08:23.171 --> 00:08:26.249
Biến đổi khí hậu,
có vẻ quá lớn lao

00:08:26.249 --> 00:08:30.045
mà không một cá nhân nào 
có thể tạo ra sự khác biệt.

00:08:30.045 --> 00:08:32.908
Vì vậy, một số người 
đơn giản là phớt lờ nó.

00:08:32.908 --> 00:08:35.976
Người khác thì đổ lỗi 
cho mọi người trừ chính bản thân mình.

00:08:35.976 --> 00:08:38.967
Như một người bạn đã nói rằng
sẽ không bao giờ từ bỏ con SUV

00:08:38.967 --> 00:08:41.493
cho đến khi họ dừng xây 
nhà máy than ở Trung Quốc.

00:08:41.493 --> 00:08:44.679
Nhưng chúng ta 
thực sự có cơ hội để thay đổi.

00:08:44.679 --> 00:08:47.166
Không có hai người giống hệt nhau.

00:08:47.166 --> 00:08:51.447
Mỗi người trong chúng ta 
đều có cơ hội thay đổi thái độ

00:08:51.447 --> 00:08:54.307
của chính mình và 
những người xung quanh.

NOTE Paragraph

00:08:54.307 --> 00:08:58.003
Vì vậy hôm nay, 
tôi muốn mời gọi tất cả các bạn

00:08:58.003 --> 00:09:01.805
cùng tôi khơi dậy những cuộc trò chuyện
cởi mở và trung thực

00:09:01.805 --> 00:09:04.161
với những người xung quanh

00:09:04.161 --> 00:09:07.476
về những con "tê giác xám"
trong thế giới này,

00:09:07.476 --> 00:09:11.128
và thành thật một cách phũ phàng 
về cách để đối mặt với chúng.

00:09:11.128 --> 00:09:13.745
Tôi từng nghe rất nhiều lần ở Mỹ:

00:09:13.745 --> 00:09:16.709
"Chà ,tất nhiên nên giải quyết 
những vấn đề hiển hiện,

00:09:16.709 --> 00:09:18.723
nhưng nếu không thấy 
gì trước mắt,

00:09:18.723 --> 00:09:21.249
thì bạn hoặc ngờ nghệch 
hoặc là hững hờ".

00:09:21.249 --> 00:09:24.485
Đó là những gì họ nói,
và tôi không hoàn toàn đồng ý.

00:09:24.485 --> 00:09:27.429
Nếu không thấy 
gì trước mắt

00:09:27.429 --> 00:09:30.515
thì bạn không ngốc nghếch
cũng chẳng hững hờ,

00:09:30.515 --> 00:09:32.489
bạn là con người.

00:09:32.489 --> 00:09:37.483
Việc nhận ra điểm chungi
là sự dễ tổn thương đó

00:09:37.483 --> 00:09:41.840
cho ta sức mạnh 
mở mang tầm nhìn

00:09:41.840 --> 00:09:44.044
để thấy những gì trước mắt

00:09:44.044 --> 00:09:48.428
và hành động trước khi 
bị sa lầy.

NOTE Paragraph

00:09:48.428 --> 00:09:51.970
(Vỗ tay)