1
00:00:01,375 --> 00:00:05,105
Sẽ thế nào khi có 
một vấn đề hiển hiện

2
00:00:05,105 --> 00:00:07,246
ngay trước mắt?

3
00:00:07,246 --> 00:00:10,263
Thứ mà mọi người bàn tán,

4
00:00:10,263 --> 00:00:13,012
thứ trực tiếp ảnh hưởng đến bạn.

5
00:00:13,012 --> 00:00:17,385
Liệu bạn có làm mọi điều 
trong khả năng để giải quyết

6
00:00:17,385 --> 00:00:20,567
trước khi chúng trở nên tồi tệ hơn?

7
00:00:20,567 --> 00:00:22,503
Đừng quá chắc chắn.

8
00:00:22,503 --> 00:00:26,765
Tất cả chúng ta
đều có xu hướng

9
00:00:26,765 --> 00:00:29,825
bỏ lỡ những gì trước mắt.

10
00:00:29,825 --> 00:00:31,769
Sự thật là,

11
00:00:31,769 --> 00:00:35,109
đôi lúc, ta hoàn toàn
quay lưng lại với mọi thứ

12
00:00:35,109 --> 00:00:39,520
vì áp lực mà chúng gây ra cho ta

13
00:00:39,520 --> 00:00:43,225
trong kinh doanh, cuộc sống và thế giới.

14
00:00:43,225 --> 00:00:48,298
Tôi muốn đưa ra một ví dụ
từ lĩnh vực của mình: chính sách kinh tế.

15
00:00:48,298 --> 00:00:52,058
Alan Greenspan, người đứng đầu 
Cục dự trữ liên bang,

16
00:00:52,058 --> 00:00:57,512
công việc của ông là tìm ra
vấn đề của nền kinh tế Mỹ

17
00:00:57,512 --> 00:01:00,298
để đảm bảo rằng nền kinh tế 
không vượt khỏi tầm kiểm soát.

18
00:01:00,298 --> 00:01:02,306
Sau năm 2006,

19
00:01:02,306 --> 00:01:05,039
khi giá thị trường chứng khoán đạt đỉnh,

20
00:01:05,039 --> 00:01:09,128
càng có nhiều nhà lãnh đạo 
và tổ chức có uy tín

21
00:01:09,128 --> 00:01:12,259
bắt đầu gióng lên hồi chuông cảnh báo

22
00:01:12,259 --> 00:01:16,780
về rủi ro cho vay 
và những bong bóng thị trường nguy hiểm.

23
00:01:16,780 --> 00:01:21,003
Như bạn đã biết, năm 2008,
tất cả đều đã sụp đổ.

24
00:01:21,003 --> 00:01:22,783
Ngân hàng sụp đổ,

25
00:01:22,783 --> 00:01:26,033
thị trường chứng khoán toàn cầu 
mất gần một nửa giá trị.

26
00:01:26,033 --> 00:01:30,342
Hàng triệu và hàng triệu người 
bị tịch thu nhà cửa.

27
00:01:30,342 --> 00:01:32,319
Và tệ nhất,

28
00:01:32,319 --> 00:01:36,615
cứ gần trong mười người Mỹ,
lại có một người mất việc.

29
00:01:36,615 --> 00:01:39,436
Sau khi mọi thứ tạm lắng xuống,

30
00:01:39,436 --> 00:01:44,076
Greenspan và nhiều người khác 
bắt đầu mổ xẻ:

31
00:01:44,076 --> 00:01:46,802
"Không ai có thể lường trước được
cuộc khủng hoảng".

32
00:01:46,802 --> 00:01:49,338
Họ gọi đó là " Thiên nga đen".

33
00:01:49,338 --> 00:01:52,341
Thứ gì đó không thể tưởng tượng,

34
00:01:52,341 --> 00:01:56,770
không thể dự đoán
và hoàn toàn không thể.

35
00:01:56,770 --> 00:01:59,598
Một bất ngờ không lường

36
00:01:59,598 --> 00:02:03,524
nhưng không hẳn là vậy.

37
00:02:03,524 --> 00:02:07,515
Ví dụ, căn nhà ở Manhattan của tôi 
tăng gần gấp đôi giá trị

38
00:02:07,515 --> 00:02:10,074
trong vòng chưa đầy bốn năm.

39
00:02:10,074 --> 00:02:13,486
Tôi thấy những dấu hiệu đáng ngờ 
và đã bán nó đi.

40
00:02:13,486 --> 00:02:16,081
(Cười)

41
00:02:16,081 --> 00:02:19,562
(Vỗ tay)

42
00:02:19,562 --> 00:02:22,058
Nhiều người khác cũng thấy 
những cảnh báo,

43
00:02:22,058 --> 00:02:24,808
lên tiếng

44
00:02:24,808 --> 00:02:26,838
và đã bị phớt lờ.

45
00:02:26,838 --> 00:02:31,098
Ta không biết chính xác
cuộc khủng hoảng sẽ thế nào,

46
00:02:31,098 --> 00:02:33,110
không có các thông số chính xác.

47
00:02:33,110 --> 00:02:35,621
Nhưng chúng ta có thể nói rằng

48
00:02:35,621 --> 00:02:41,300
những điều xảy đến là mối nguy
rõ ràng và có thể dự đoán được,

49
00:02:41,300 --> 00:02:45,482
như một con tê giác xám khổng lồ
lao đến ta.

50
00:02:45,482 --> 00:02:47,939
"Thiên nga đen"
chỉ phù hợp với suy nghĩ rằng

51
00:02:47,939 --> 00:02:52,768
ta không thể định đoạt tương lai.

52
00:02:52,768 --> 00:02:57,483
Và không may, càng cho rằng
mình ít có khả năng định đoạt,

53
00:02:57,483 --> 00:03:00,578
càng nhiều khả năng 
chúng ta hạ thấp

54
00:03:00,578 --> 00:03:03,768
hoặc hoàn toàn bỏ qua nó.

55
00:03:03,768 --> 00:03:07,553
Và cơ chế này 
ẩn giấu một mối nguy khác.

56
00:03:07,553 --> 00:03:10,558
Hầu hết những vấn đề 
mà ta đang đối mặt

57
00:03:10,558 --> 00:03:13,253
là chắc chắn và rõ ràng.

58
00:03:13,253 --> 00:03:17,312
Đó là những thứ ta có thể nhìn thấy
nhưng vẫn không làm gì.

59
00:03:17,312 --> 00:03:20,348
Vì vậy, tôi dùng phép ẩn dụ 
"tê giác xám"

60
00:03:20,348 --> 00:03:23,225
vì cảm thấy
đó là cấp thiết.

61
00:03:23,225 --> 00:03:26,033
Để giúp ta 
có một cái nhìn mới mẻ

62
00:03:26,033 --> 00:03:29,091
nhưng cũng phấn khích
không kém "thiên nga đen",

63
00:03:29,091 --> 00:03:33,546
nhưng lần này, 
dành cho những thứ rất rõ ràng,

64
00:03:33,546 --> 00:03:38,392
rất có thể xảy ra,
nhưng vẫn bị cho vào lãng quên.

65
00:03:38,392 --> 00:03:41,275
Đó là những con "tê giác xám".

66
00:03:41,275 --> 00:03:43,834
Khi bắt đầu tìm kiếm 
"tê giác xám",

67
00:03:43,834 --> 00:03:47,307
bạn sẽ thấy chúng 
trong các tít báo mỗi ngày.

68
00:03:47,307 --> 00:03:51,376
Cái mà tôi thấy trong các tít báo
là một con "tê giác xám" lớn khác,

69
00:03:51,376 --> 00:03:55,988
một cuộc khủng hoảng tài chính
có khả năng rất lớn sẽ xảy ra.

70
00:03:55,988 --> 00:04:00,253
Và tôi tự hỏi liệu ta đã học được 
điều gì trong 10 năm qua.

71
00:04:00,253 --> 00:04:04,006
Nếu nghe Washington
hoặc Wall Street,

72
00:04:04,006 --> 00:04:10,972
bạn có thể được tha thứ vì nghĩ rằng
chỉ có thuận buồm mới xuôi gió.

73
00:04:10,972 --> 00:04:14,390
Nhưng ở Trung Quốc, 
nơi tôi đã dành rất nhiều thời gian,

74
00:04:14,390 --> 00:04:17,296
câu chuyện hoàn toàn khác.

75
00:04:17,296 --> 00:04:19,852
Toàn bộ đội ngũ kinh tế,

76
00:04:19,852 --> 00:04:22,577
tìm đến Tập Cận Bình ,

77
00:04:22,577 --> 00:04:25,623
nói rất cụ thể và rõ ràng

78
00:04:25,623 --> 00:04:29,122
về rủi ro tài chính 
như "tê giác xám"

79
00:04:29,122 --> 00:04:31,568
và cách để chế ngự nó.

80
00:04:31,568 --> 00:04:34,133
Chắc chắn hệ thống chính phủ 
ở Trung Quốc và Mỹ

81
00:04:34,133 --> 00:04:35,614
rất, rất khác nhau,

82
00:04:35,614 --> 00:04:38,058
ảnh hưởng đến những điều
có thể và không thể làm.

83
00:04:38,058 --> 00:04:40,575
Và nhiều nguyên nhân gốc rễ 
của các vấn đề kinh tế

84
00:04:40,575 --> 00:04:42,646
cũng hoàn toàn khác nhau.

85
00:04:42,646 --> 00:04:46,201
Nhưng rõ ràng
cả hai nước đều có vấn đề

86
00:04:46,201 --> 00:04:50,822
với nợ công, bất bình đẳng 
và năng suất kinh tế.

87
00:04:50,822 --> 00:04:53,827
Vậy tại sao 
mọi chuyện lại khác nhau đến vậy?

88
00:04:53,827 --> 00:04:56,108
Câu hỏi này được đạt ra

89
00:04:56,108 --> 00:04:58,571
không chỉ ở phương diện quốc gia

90
00:04:58,571 --> 00:05:01,054
mà còn cho tất cả mọi người.

91
00:05:01,054 --> 00:05:04,295
Có những công ty ô tô 
đặt sự an toàn lên hàng đầu

92
00:05:04,295 --> 00:05:07,893
trong khi những hãng khác 
không bận tâm đến việc thu hồi

93
00:05:07,893 --> 00:05:12,037
những chiếc xe tồi
cho đến khi xảy ra tai nạn.

94
00:05:12,037 --> 00:05:17,797
Có những người già chuẩn bị mọi thứ 
cho điều không tránh khỏi -

95
00:05:17,797 --> 00:05:21,098
viết lời tạm biệt,

96
00:05:21,098 --> 00:05:23,048
lên thực đơn cho bữa trưa tang lễ.

97
00:05:23,048 --> 00:05:24,472
(Cười)

98
00:05:24,472 --> 00:05:26,301
Ông bà tôi là những người như vậy.

99
00:05:26,301 --> 00:05:27,381
(Cười)

100
00:05:27,381 --> 00:05:32,190
Mọi thứ ngoại trừ ngày mất 
được khắc trên bia mộ.

101
00:05:32,190 --> 00:05:34,951
Cũng có những ông bà

102
00:05:34,951 --> 00:05:37,482
không thu vén
những việc cuối cùng ,

103
00:05:37,482 --> 00:05:39,333
không bỏ đi những thứ

104
00:05:39,333 --> 00:05:41,648
mà họ đã tích trữ hàng thập kỉ

105
00:05:41,648 --> 00:05:44,263
và để lại cho con cháu giải quyết.

106
00:05:44,263 --> 00:05:48,152
Điều gì làm nên khác biệt 
giữa hai trường phái này?

107
00:05:48,152 --> 00:05:51,333
Tại sao có người nhìn thấy mọi thứ 
và đương đầu với chúng

108
00:05:51,333 --> 00:05:54,868
và người khác lại đơn thuần 
ngoảnh mặt?

109
00:05:54,868 --> 00:05:58,152
Điều đầu tiên phải kể đến 
là văn hóa, xã hội

110
00:05:58,152 --> 00:06:00,920
và những người xung quanh.

111
00:06:00,920 --> 00:06:03,701
Nếu nghĩ rằng người xung quanh

112
00:06:03,701 --> 00:06:06,693
sẽ giúp đỡ khi bạn sa cơ,

113
00:06:06,693 --> 00:06:10,442
bạn có xu hướng 
xem nhẹ mối nguy hơn.

114
00:06:10,442 --> 00:06:15,190
Điều đó cho phép ta nắm bắt 
cả cơ hội tốt lẫn xấu.

115
00:06:15,190 --> 00:06:17,683
Ví dụ như việc mạo hiểm chỉ trích

116
00:06:17,683 --> 00:06:21,178
khi nói về một mối nguy 
mà không ai muốn đề cập tới

117
00:06:21,178 --> 00:06:23,895
hoặc nắm lấy những cơ hội 
hơi đáng sợ

118
00:06:23,895 --> 00:06:27,177
như "tê giác xám".

119
00:06:27,177 --> 00:06:31,635
Mỹ có nền văn hóa rất cá nhân: 
hãy đi một mình

120
00:06:31,635 --> 00:06:33,826
Nghịch lý thay,

121
00:06:33,826 --> 00:06:37,240
điều này khiến nhiều người Mỹ 
ít cởi mở hơn với việc thay đổi

122
00:06:37,240 --> 00:06:39,139
và chấp nhận rủi ro.

123
00:06:39,139 --> 00:06:41,058
Trung Quốc thì ngược lại,

124
00:06:41,058 --> 00:06:44,768
người dân tin rằng chính phủ đang 
ngăn chặn những vấn đề có thể xảy ra,

125
00:06:44,792 --> 00:06:48,180
không phải lúc nào cũng đúng
nhưng mọi người tin là thế.

126
00:06:48,180 --> 00:06:50,681
Họ tin rằng có thể dựa vào
gia đình mình

127
00:06:50,681 --> 00:06:53,197
khiến họ dễ gặp 
một số rủi ro nhất định.

128
00:06:53,197 --> 00:06:55,208
Như việc mua nhà đất ở Bắc Kinh,

129
00:06:55,208 --> 00:06:59,104
hay như việc cởi mở hơn về sự thật
rằng cần phải đổi hướng.

130
00:06:59,104 --> 00:07:03,608
Thực tế, những bước thay đổi 
ở Trung Quốc là đáng kinh ngạc.

131
00:07:03,608 --> 00:07:05,849
Thứ hai ,

132
00:07:05,849 --> 00:07:08,106
bạn biết bao nhiêu
về một tình huống

133
00:07:08,106 --> 00:07:11,145
và sẵn sàng học hỏi bao nhiêu?

134
00:07:11,145 --> 00:07:14,628
Bạn có sẵn lòng nhìn thấy những thứ
mình không muốn?

135
00:07:14,628 --> 00:07:17,691
Nhiều người trong số chúng ta


136
00:07:17,691 --> 00:07:20,837
ít khi để ý đến những thứ 
mà mình không muốn.

137
00:07:20,837 --> 00:07:23,134
Chúng ta không thích.

138
00:07:23,134 --> 00:07:26,975
Chúng ta chỉ thấy những gì 
ta muốn thấy, thích và đồng thuận.

139
00:07:26,975 --> 00:07:29,609
Nhưng chúng ta có cơ hội và khả năng

140
00:07:29,609 --> 00:07:32,644
sửa chữa những điểm mù này.

141
00:07:32,644 --> 00:07:35,340
Tôi đã dành thời gian nói chuyện
với nhiều loại người

142
00:07:35,340 --> 00:07:38,442
về những con "tê giác xám"
trong cuộc đời và thái độ của họ.

143
00:07:38,442 --> 00:07:40,211
Và bạn có thể nghĩ rằng

144
00:07:40,211 --> 00:07:44,399
những người sợ 
hay nhạy cảm hơn với rủi ro,

145
00:07:44,399 --> 00:07:47,918
là những người ít cởi mở hơn
với việc thay đổi.

146
00:07:47,918 --> 00:07:49,859
Nhưng điều ngược lại
cũng hoàn toàn đúng.

147
00:07:49,859 --> 00:07:51,653
Tôi nhận thấy những người

148
00:07:51,653 --> 00:07:55,063
sẵn sàng nhận ra vấn đề xung quanh
và lên kế hoạch

149
00:07:55,063 --> 00:07:58,495
là những người có khả năng chịu đựng
nhiều rủi ro hơn, những rủi ro tốt

150
00:07:58,495 --> 00:08:01,398
và đương đầu với những rủi ro xấu.

151
00:08:01,398 --> 00:08:04,998
Đó là vì việc tìm kiếm thông tin,

152
00:08:04,998 --> 00:08:09,755
tiếp thêm cho ta sức mạnh 
làm điều mình sợ hãi,

153
00:08:09,755 --> 00:08:11,723
dẫn đến điều thứ ba.

154
00:08:11,723 --> 00:08:15,170
Bạn cảm thấy mình có thể 
kiểm soát được bao nhiêu

155
00:08:15,170 --> 00:08:17,197
con "tê giác xám" trong đời?

156
00:08:17,197 --> 00:08:20,213
Một trong những lí do 
ta không hành động

157
00:08:20,213 --> 00:08:23,171
đó là ta cảm thấy bất lực.

158
00:08:23,171 --> 00:08:26,249
Biến đổi khí hậu,
có vẻ quá lớn lao

159
00:08:26,249 --> 00:08:30,045
mà không một cá nhân nào 
có thể tạo ra sự khác biệt.

160
00:08:30,045 --> 00:08:32,908
Vì vậy, một số người 
đơn giản là phớt lờ nó.

161
00:08:32,908 --> 00:08:35,976
Người khác thì đổ lỗi 
cho mọi người trừ chính bản thân mình.

162
00:08:35,976 --> 00:08:38,967
Như một người bạn đã nói rằng
sẽ không bao giờ từ bỏ con SUV

163
00:08:38,967 --> 00:08:41,493
cho đến khi họ dừng xây 
nhà máy than ở Trung Quốc.

164
00:08:41,493 --> 00:08:44,679
Nhưng chúng ta 
thực sự có cơ hội để thay đổi.

165
00:08:44,679 --> 00:08:47,166
Không có hai người giống hệt nhau.

166
00:08:47,166 --> 00:08:51,447
Mỗi người trong chúng ta 
đều có cơ hội thay đổi thái độ

167
00:08:51,447 --> 00:08:54,307
của chính mình và 
những người xung quanh.

168
00:08:54,307 --> 00:08:58,003
Vì vậy hôm nay, 
tôi muốn mời gọi tất cả các bạn

169
00:08:58,003 --> 00:09:01,805
cùng tôi khơi dậy những cuộc trò chuyện
cởi mở và trung thực

170
00:09:01,805 --> 00:09:04,161
với những người xung quanh

171
00:09:04,161 --> 00:09:07,476
về những con "tê giác xám"
trong thế giới này,

172
00:09:07,476 --> 00:09:11,128
và thành thật một cách phũ phàng 
về cách để đối mặt với chúng.

173
00:09:11,128 --> 00:09:13,745
Tôi từng nghe rất nhiều lần ở Mỹ:

174
00:09:13,745 --> 00:09:16,709
"Chà ,tất nhiên nên giải quyết 
những vấn đề hiển hiện,

175
00:09:16,709 --> 00:09:18,723
nhưng nếu không thấy 
gì trước mắt,

176
00:09:18,723 --> 00:09:21,249
thì bạn hoặc ngờ nghệch 
hoặc là hững hờ".

177
00:09:21,249 --> 00:09:24,485
Đó là những gì họ nói,
và tôi không hoàn toàn đồng ý.

178
00:09:24,485 --> 00:09:27,429
Nếu không thấy 
gì trước mắt

179
00:09:27,429 --> 00:09:30,515
thì bạn không ngốc nghếch
cũng chẳng hững hờ,

180
00:09:30,515 --> 00:09:32,489
bạn là con người.

181
00:09:32,489 --> 00:09:37,483
Việc nhận ra điểm chungi
là sự dễ tổn thương đó

182
00:09:37,483 --> 00:09:41,840
cho ta sức mạnh 
mở mang tầm nhìn

183
00:09:41,840 --> 00:09:44,044
để thấy những gì trước mắt

184
00:09:44,044 --> 00:09:48,428
và hành động trước khi 
bị sa lầy.

185
00:09:48,428 --> 00:09:51,970
(Vỗ tay)