0:00:01.375,0:00:05.351
Po sikur të kishte një problem [br]shumë të dukshëm

0:00:05.375,0:00:06.976
pikërisht para jush?

0:00:07.000,0:00:10.143
Një për të cilën po flisnin të gjithë,

0:00:10.167,0:00:12.458
një që ju preku juve direkt.

0:00:13.542,0:00:17.851
A do të bënit gjithçka brenda fuqisë [br]suaj për të rregulluar gjërat

0:00:17.875,0:00:19.333
para se të përkeqësohen?

0:00:20.667,0:00:22.393
Mos jeni aq të sigurt.

0:00:22.417,0:00:26.851
Ne të gjithë kemi shumë më shumë [br]të ngjarë se çdonjëri prej nesh do

0:00:26.875,0:00:29.851
të donte të pranonte të humbasim[br]atë që është para syve tanë.

0:00:29.875,0:00:31.309
Dhe në fakt,

0:00:31.333,0:00:35.059
ne ndonjëherë kemi më shumë[br]të ngjarë të largohemi nga gjërat

0:00:35.083,0:00:39.726
pikërisht për shkak të kërcënimit që [br]ato na përfaqësojnë,

0:00:39.750,0:00:41.875
në biznes, në jetë dhe në botë.

0:00:43.125,0:00:47.457
Unë dua t'ju jap një shembull [br]nga bota ime, politika ekonomike.

0:00:48.708,0:00:52.018
Kështu kur Alan Greenspan ishte [br]kreu i Rezervës Federale,

0:00:52.042,0:00:57.518
e gjithë detyra e tij ishte të kujdesej [br]për problemet në ekonominë e SHBA

0:00:57.542,0:01:00.268
dhe të sigurohej që ata të mos [br]dilnin jashtë kontrollit.

0:01:00.292,0:01:02.226
Kështu që, pas vitit 2006,

0:01:02.250,0:01:04.809
kur çmimet e pasurive të [br]patundshme arritën kulmin,

0:01:04.833,0:01:09.434
gjithnjë e më shumë udhëheqës [br]dhe institucione të respektuara

0:01:09.458,0:01:12.059
filluan të ndinin këmbanat e alarmit

0:01:12.083,0:01:16.125
në lidhje me huazimin e rrezikshëm [br]dhe flluskat e rrezikshme të tregut.

0:01:16.125,0:01:19.999
Siç e dini, në vitin 2008 [br]të gjitha ranë poshtë.

0:01:19.999,0:01:22.643
Bankat morë fund,

0:01:22.667,0:01:25.893
tregjet botërore të aksioneve[br]humbën gati gjysmën e vlerës,

0:01:25.917,0:01:30.518
miliona e miliona njerëz humbën [br]shtëpitë e tyre për shkak të hipotekës.

0:01:30.542,0:01:31.809
Dhe në fund,

0:01:31.833,0:01:36.465
gati një në 10 amerikanë ishte pa punë.

0:01:36.465,0:01:39.400
Kështu pasi gjërat u qetësuan pak,

0:01:39.400,0:01:43.976
Greenspan dhe shumë të tjerë dolën [br]me një deklaratë dhe thanë;

0:01:44.000,0:01:46.422
"Askush nuk mund ta kishte [br]parashikuar atë krizë."

0:01:46.792,0:01:49.268
Ata e quanin atë "një mjellmë të zezë".

0:01:49.292,0:01:52.101
Diçka që ishte e paimagjinueshme,

0:01:52.125,0:01:56.125
të paparashikueshme dhe plotësisht [br]të pamundshme.

0:01:57.500,0:01:59.518
Një surprizë totale.

0:01:59.542,0:02:03.434
Përveç se nuk ishte gjithmonë [br]një surprizë e tillë.

0:02:03.458,0:02:07.851
Për shembull, apartamenti im në[br]Manhattan gati u dyfishua në vlerë

0:02:07.875,0:02:09.934
në më pak se katër vjet.

0:02:09.958,0:02:13.226
Unë pashë shkrimin në mur[br]dhe e shita.

0:02:13.250,0:02:15.851
(Të qeshura)

0:02:15.875,0:02:18.125
(Duartrokitje)

0:02:18.672,0:02:22.018
Pra, shumë njerëz të tjerë gjithashtu[br]panë paralajmërimin,

0:02:22.042,0:02:23.667
folën publikisht

0:02:24.958,0:02:26.934
dhe u injoruan.

0:02:26.958,0:02:31.184
Pra, ne nuk e dinim saktësisht se si [br]do të ishte kriza,

0:02:31.208,0:02:33.226
jo parametrat e saktë,

0:02:33.250,0:02:35.101
por të gjithë mund të thonim

0:02:35.125,0:02:40.856
se gjëja që vinte tek ne ishte po [br]aq e rrezikshme, e dukshme

0:02:40.856,0:02:45.308
dhe e parashikueshme, si një rinoceront[br]gjigant gri që po vinte drejt nesh.

0:02:45.792,0:02:47.809
Mjellma e zezë na la për të kuptuar

0:02:47.833,0:02:51.708
për idenë që ne nuk kemi[br]fuqi mbi të ardhmen tonë.

0:02:52.750,0:02:57.559
Dhe për fat të keq, sa më pak[br]kontroll që mendojmë se kemi

0:02:57.583,0:03:00.684
ka më shumë të ngjarë që ne [br]do ta minimizojmë atë

0:03:00.708,0:03:02.708
ose ta injorojmë plotësisht.

0:03:04.458,0:03:08.309
Dhe kjo dinamikë e rrezikshme [br]maskon një problem tjetër,

0:03:08.333,0:03:10.518
se shumica e problemeve me të[br]cilat përballemi

0:03:10.542,0:03:13.143
janë kaq të mundshme dhe të dukshme,

0:03:13.167,0:03:16.625
ato janë gjëra të cilat mund t'i [br]shohim, por ende nuk bëjmë asgjë.

0:03:17.792,0:03:20.268
Kështu që unë krijova metaforën[br]e rinocerontit gri

0:03:20.292,0:03:23.351
për të përmbushur atë që ndjeja [br]ishte një nevojë urgjente.

0:03:23.375,0:03:25.893
Për të na ndihmuar të hedhim një[br]vështrim të freskët,

0:03:25.917,0:03:28.875
me të njëjtin pasion që kishin [br]njerëzit për mjellmën e zezë,

0:03:28.875,0:03:32.476
por këtë herë, për gjërat që ishin [br]shumë të dukshme,

0:03:32.500,0:03:36.458
shumë e mundshme, por ende[br]të lëna pas dore.

0:03:38.542,0:03:41.351
Këto janë kërcënime të mundshme.

0:03:41.375,0:03:43.998
Sapo të filloni të kërkoni[br]për kërcënime të mundshme

0:03:43.998,0:03:46.417
i shihni në tituj çdo ditë.

0:03:47.250,0:03:50.976
Dhe kështu ajo që shoh në titujt [br]është një tjetër kërcënim i mundshëm,

0:03:51.000,0:03:55.167
një krizë e re shumë e [br]mundshme financiare.

0:03:55.498,0:03:59.133
Dhe pyes veten nëse kemi mësuar [br]ndonjë gjë 10 vitet e fundit.

0:04:00.243,0:04:03.726
Pra, nëse dëgjoni Washingtonin [br]ose Wall Street,

0:04:03.750,0:04:10.542
thuajse mund të jeni të falur për[br]të menduar që ky progres është i lehtë.

0:04:11.375,0:04:14.476
Por në Kinë, ku kaloj shumë kohë,

0:04:14.500,0:04:17.392
biseda është krejtësisht e ndryshme.

0:04:17.416,0:04:19.642
I gjithë ekipi ekonomik,

0:04:19.666,0:04:22.643
deri tek vetë presidenti Xi Jinping,

0:04:22.643,0:04:25.369
flasin shumë specifikisht dhe qartë

0:04:25.417,0:04:29.268
në lidhje me rreziqet financiare [br]si kërcënimet e mundshme,

0:04:29.292,0:04:31.518
dhe si mund t'i zbehin ato.

0:04:31.542,0:04:33.867
Tani, për të qenë të sigurt, [br]Kina dhe SH.B.A.

0:04:33.867,0:04:36.028
kanë sisteme shumë të ndryshme[br]të qeverisjes,

0:04:36.028,0:04:39.032
gjë që ndikon në atë që ata janë në[br]gjendje të bëjnë apo jo.

0:04:39.032,0:04:41.945
Dhe shumë nga shkaqet kryesore[br]për problemet e tyre ekonomike

0:04:41.945,0:04:43.750
janë krejtësisht të ndryshme.

0:04:43.750,0:04:46.205
Por nuk është sekret që të dy[br]vendet kanë probleme

0:04:46.205,0:04:49.583
me borxhin, me pabarazinë dhe[br]me produktivitetin ekonomik.

0:04:50.052,0:04:54.050
Pra, si vjen që bisedat janë[br]kaq të ndryshme?

0:04:54.167,0:04:56.018
Ju mund të bëni këtë pyetje,

0:04:56.042,0:04:58.351
jo vetëm për vendet,

0:04:58.375,0:05:00.684
por pothuajse për të gjithë.

0:05:00.708,0:05:04.601
Kompanitë e automjeteve që [br]vendosin sigurinë në radhë të parë

0:05:04.625,0:05:08.997
dhe ato që nuk shqetësojnë të [br]kujtojnë makinat e tyre të dobëta

0:05:08.997,0:05:10.657
derisa të vdesin njerëzit.

0:05:12.417,0:05:17.893
Gjyshërit që, gjatë përgatitjes për [br]të pashmangshmen -

0:05:17.917,0:05:19.708
ata që kanë eulogjinë e shkruar,

0:05:21.125,0:05:23.018
menyja për drekën e varrimit.

0:05:23.042,0:05:24.518
(Të qeshura)

0:05:24.542,0:05:25.851
Gjyshërit e mi e bënë.

0:05:25.875,0:05:27.351
(Të qeshura)

0:05:27.375,0:05:32.476
Dhe gjithçka, përveç datës [br]përfundimtare të gdhendjes së gurit

0:05:32.476,0:05:34.953
të varrit. Por në anën tjetër[br]ju keni gjyshërit

0:05:35.001,0:05:37.518
që nuk i rregullojnë punët e tyre [br]përfundimtare,

0:05:37.542,0:05:40.177
të cilët nuk shpëtojnë nga të gjitha[br]gjërat e vjetra

0:05:40.177,0:05:42.833
që kanë qenë duke grumbulluar[br]për dekada e dekada

0:05:42.833,0:05:45.168
dhe i lejojnë fëmijët e tyre të[br]merren me të.

0:05:45.168,0:05:48.268
Pra, çfarë e bën ndryshimin[br]midis njërës anë dhe tjetrës?

0:05:48.292,0:05:50.893
Pse disa njerëz i shohin gjërat [br]dhe merren me to,

0:05:50.917,0:05:53.167
dhe të tjerët thjesht nuk i konsiderojnë?

0:05:54.958,0:05:58.268
Pra, e para ka të bëjë me[br]kulturën, shoqërinë,

0:05:58.292,0:05:59.750
njerëzit përreth jush.

0:06:00.917,0:06:03.601
Nëse mendoni se dikush rreth jush

0:06:03.625,0:06:06.393
do t'ju ndihmojë të ngriheni[br]kur të rrëzoheni

0:06:06.417,0:06:10.335
ju keni shumë më shumë të ngjarë[br]për të parë një rrezik si më të vogël.

0:06:10.542,0:06:15.226
Dhe kjo na lejon të kemi shanse të[br]mira, jo vetëm ato të këqija.

0:06:15.250,0:06:17.643
Për shembull, si të rrezikosh[br]kritikën

0:06:17.667,0:06:21.184
kur flet për rrezikun për të cilin[br]askush nuk dëshiron të flas.

0:06:21.208,0:06:24.101
Ose duke shfrytëzuar mundësitë [br]që janë disi të frikshme

0:06:24.125,0:06:27.393
kështu që në mënyrën e tyre [br]janë kërcënime të mundshme

0:06:27.417,0:06:31.375
SHBA ka një kulturë shumë individualiste .

0:06:32.125,0:06:33.726
Dhe paradoksalisht,

0:06:33.750,0:06:37.476
kjo i bën shumë amerikanë shumë [br]më pak të hapur për ndryshime

0:06:37.500,0:06:39.059
dhe duke marrë rreziqe të mira.

0:06:39.083,0:06:41.018
Në Kinë, përkundrazi,

0:06:41.042,0:06:44.768
njerëzit besojnë se qeveria do t'i [br]ruajë problemet të mos ndodhin

0:06:44.792,0:06:48.226
qe jo gjithmonë mund të jetë ajo[br]që ndodh, por njerëzit e besojnë atë.

0:06:48.250,0:06:50.975
Ata besojnë se mund të mbështeten [br]te familjet e tyre,

0:06:50.975,0:06:54.117
kështu ata janë më të predispozuar[br]të marrin rreziqe të caktuara.

0:06:54.117,0:06:56.582
Si blerja e pasurive të patundshme[br]në Pekin,

0:06:56.582,0:07:00.238
ose si të jeni më të hapur për faktin[br]që ata duhet të ndryshojnë drejtimin,

0:07:00.238,0:07:03.643
dhe në fakt, ritmi i ndryshimit në [br]Kinë është absolutisht i mahnitshëm

0:07:03.958,0:07:05.809
Së dyti,

0:07:05.833,0:07:07.976
sa dini për një situatë

0:07:08.000,0:07:09.875
sa jeni i gatshëm të mësoni?

0:07:10.958,0:07:14.684
Dhe a jeni i gatshëm t'i shihni gjërat[br]edhe kur nuk është ajo që dëshiron?

0:07:14.708,0:07:17.601
Kështu që shumë prej nesh kemi[br]kaq të vështirë

0:07:17.625,0:07:20.893
t’i kushtoj vëmendje gjërave[br]se ne thjesht duam ti fshehim

0:07:20.917,0:07:22.184
ne nuk i duam ato.

0:07:22.208,0:07:25.958
Ne i kushtojmë vëmendje asaj që[br]duam të shohim,asaj që na pëlqen,

0:07:26.275,0:07:29.559
asaj me të cilën jemi dakord. Por ne [br]kemi mundësinë dhe aftësinë

0:07:29.583,0:07:32.184
për të korrigjuar ato pjesë [br]që nuk i shohim.

0:07:32.208,0:07:35.476
Kaloj shumë kohë duke folur me [br]njerëz të të gjitha sferave të jetës

0:07:35.500,0:07:38.518
në lidhje me kërcënimet e[br]mundshme në jetën e tyre

0:07:38.542,0:07:40.725
dhe qëndrimet e tyre. Dhe mund të mendoni

0:07:40.725,0:07:43.045
se njerëzit që kanë më shumë[br]frikë nga rreziku,

0:07:43.045,0:07:45.093
që janë më të ndjeshëm ndaj tyre,

0:07:45.093,0:07:48.202
do të ishin ata që do të ishin më pak [br]të hapur për të ndryshuar.

0:07:48.202,0:07:49.809
Por e kundërta është e vërtetë.

0:07:49.833,0:07:51.143
Unë kam kuptuar që njerëzit

0:07:51.167,0:07:53.937
të cilët janë të gatshëm të njohin[br]problemet rreth tyre

0:07:53.937,0:07:55.018
dhe te bëjnë plane

0:07:55.042,0:07:58.601
janë ata që janë në gjendje të[br]tolerojnë më shumë rrezik,

0:07:58.625,0:08:01.268
rrezik të mirë, dhe ballafaqohen [br]me rrezikun e keq.

0:08:01.292,0:08:04.268
Dhe kjo është sepse ne kur[br]kërkojmë informacion,

0:08:04.292,0:08:08.875
ne e rrisim fuqinë tonë për të bërë[br]diçka në lidhje me gjërat

0:08:08.875,0:08:11.809
të cilat kemi frikë. Dhe kjo më [br]çon në pikën time të tretë.

0:08:11.833,0:08:15.226
Sa kontroll ndieni se keni

0:08:15.250,0:08:17.208
mbi kërcenimet e mundshme në jetën tënde?

0:08:18.167,0:08:20.309
Një nga arsyet që ne nuk veprojmë

0:08:20.333,0:08:23.101
është se ne shpesh ndjehemi[br]shumë të pafuqishëm.

0:08:23.125,0:08:26.059
Mendoni për ndryshimin e klimës,[br]mund të duket kaq i madh,

0:08:26.083,0:08:29.831
se asnjë nga ne nuk [br]mund të bëjë një ndryshim.

0:08:29.831,0:08:33.072
Kështu që disa njerëz kalojnë [br]në jetë duke e mohuar atë.

0:08:33.072,0:08:35.656
Njerëz të tjerë fajësojnë të gjithë[br]përveç vetvetes.

0:08:35.656,0:08:39.077
Ashtu si miku im që thotë se nuk do[br]të heqë dorë kurrë nga SUV-ja e tij

0:08:39.077,0:08:42.007
derisa të ndalojnë ndërtimin e[br]fabrikave të qymyrit në Kinë.

0:08:42.007,0:08:44.559
Por ne kemi një mundësi për të ndryshuar.

0:08:44.583,0:08:46.726
Askush prej nesh nuk është i njëjtë.

0:08:46.750,0:08:51.643
Çdo njëri prej nesh ka mundësinë[br]për të ndryshuar qëndrimet tona,

0:08:51.667,0:08:54.393
dhe ata të njerëzve përreth nesh.

0:08:54.417,0:08:57.643
Kështu që sot, dua të ftoj të gjithë ju

0:08:57.667,0:09:01.651
të më bashkohen duke ndihmuar të[br]ndezim një bisedë të hapur dhe të

0:09:01.651,0:09:03.851
sinqertë me njerëzit përreth jush,

0:09:03.875,0:09:07.226
në lidhje me kërcenimet e[br]mundshme në botën tonë,

0:09:07.250,0:09:11.184
dhe të jemi shumë të sinqertë se sa[br]mirë po merremi me ato.

0:09:11.208,0:09:13.501
Kam dëgjuar shumë herë në Shtetet,

0:09:13.501,0:09:16.559
"Epo, sigurisht që duhet të merremi [br]me probleme të dukshme,

0:09:16.583,0:09:18.643
por nëse nuk e shihni[br]çfarë është para jush,

0:09:18.667,0:09:20.809
ju jeni ose budalla ose injorant ".

0:09:20.833,0:09:24.601
Kjo është ajo që ata thonë, dhe unë [br]nuk mund të pajtohem fare.

0:09:24.625,0:09:27.309
Nëse nuk e shihni se çfarë është [br]para jush,

0:09:27.333,0:09:30.601
nuk jeni budalla, nuk jeni injorant,

0:09:30.625,0:09:32.309
ju jeni njeri.

0:09:32.333,0:09:37.559
Dhe pasi të gjithë e njohim atë [br]dobësi të përbashkët,

0:09:37.583,0:09:41.976
kjo na jep fuqinë për të hapur sytë,

0:09:42.000,0:09:43.934
të shohim se çfarë është para nesh

0:09:43.958,0:09:47.417
dhe të veprojmë para se të na shtypin.

0:09:49.208,0:09:52.500
(Duartrokitje)