WEBVTT

00:00:01.375 --> 00:00:05.351
Po sikur të kishte një problem 
shumë të dukshëm

00:00:05.375 --> 00:00:06.976
pikërisht para jush?

00:00:07.000 --> 00:00:10.143
Një për të cilën po flisnin të gjithë,

00:00:10.167 --> 00:00:12.458
një që ju preku juve direkt.

00:00:13.542 --> 00:00:17.851
A do të bënit gjithçka brenda fuqisë 
suaj për të rregulluar gjërat

00:00:17.875 --> 00:00:19.333
para se të përkeqësohen?

00:00:20.667 --> 00:00:22.393
Mos jeni aq të sigurt.

00:00:22.417 --> 00:00:26.851
Ne të gjithë kemi shumë më shumë 
të ngjarë se çdonjëri prej nesh do

00:00:26.875 --> 00:00:29.851
të donte të pranonte të humbasim
atë që është para syve tanë.

00:00:29.875 --> 00:00:31.309
Dhe në fakt,

00:00:31.333 --> 00:00:35.059
ne ndonjëherë kemi më shumë
të ngjarë të largohemi nga gjërat

00:00:35.083 --> 00:00:39.726
pikërisht për shkak të kërcënimit që 
ato na përfaqësojnë,

00:00:39.750 --> 00:00:41.875
në biznes, në jetë dhe në botë.

NOTE Paragraph

00:00:43.125 --> 00:00:47.457
Unë dua t'ju jap një shembull 
nga bota ime, politika ekonomike.

00:00:48.708 --> 00:00:52.018
Kështu kur Alan Greenspan ishte 
kreu i Rezervës Federale,

00:00:52.042 --> 00:00:57.518
e gjithë detyra e tij ishte të kujdesej 
për problemet në ekonominë e SHBA

00:00:57.542 --> 00:01:00.268
dhe të sigurohej që ata të mos 
dilnin jashtë kontrollit.

00:01:00.292 --> 00:01:02.226
Kështu që, pas vitit 2006,

00:01:02.250 --> 00:01:04.809
kur çmimet e pasurive të 
patundshme arritën kulmin,

00:01:04.833 --> 00:01:09.434
gjithnjë e më shumë udhëheqës 
dhe institucione të respektuara

00:01:09.458 --> 00:01:12.059
filluan të ndinin këmbanat e alarmit

00:01:12.083 --> 00:01:16.125
në lidhje me huazimin e rrezikshëm 
dhe flluskat e rrezikshme të tregut.

00:01:16.125 --> 00:01:19.999
Siç e dini, në vitin 2008 
të gjitha ranë poshtë.

00:01:19.999 --> 00:01:22.643
Bankat morë fund,

00:01:22.667 --> 00:01:25.893
tregjet botërore të aksioneve
humbën gati gjysmën e vlerës,

00:01:25.917 --> 00:01:30.518
miliona e miliona njerëz humbën 
shtëpitë e tyre për shkak të hipotekës.

00:01:30.542 --> 00:01:31.809
Dhe në fund,

00:01:31.833 --> 00:01:36.465
gati një në 10 amerikanë ishte pa punë.

NOTE Paragraph

00:01:36.465 --> 00:01:39.400
Kështu pasi gjërat u qetësuan pak,

00:01:39.400 --> 00:01:43.976
Greenspan dhe shumë të tjerë dolën 
me një deklaratë dhe thanë;

00:01:44.000 --> 00:01:46.422
"Askush nuk mund ta kishte 
parashikuar atë krizë."

00:01:46.792 --> 00:01:49.268
Ata e quanin atë "një mjellmë të zezë".

00:01:49.292 --> 00:01:52.101
Diçka që ishte e paimagjinueshme,

00:01:52.125 --> 00:01:56.125
të paparashikueshme dhe plotësisht 
të pamundshme.

00:01:57.500 --> 00:01:59.518
Një surprizë totale.

00:01:59.542 --> 00:02:03.434
Përveç se nuk ishte gjithmonë 
një surprizë e tillë.

00:02:03.458 --> 00:02:07.851
Për shembull, apartamenti im në
Manhattan gati u dyfishua në vlerë

00:02:07.875 --> 00:02:09.934
në më pak se katër vjet.

00:02:09.958 --> 00:02:13.226
Unë pashë shkrimin në mur
dhe e shita.

NOTE Paragraph

00:02:13.250 --> 00:02:15.851
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:02:15.875 --> 00:02:18.125
(Duartrokitje)

NOTE Paragraph

00:02:18.672 --> 00:02:22.018
Pra, shumë njerëz të tjerë gjithashtu
panë paralajmërimin,

00:02:22.042 --> 00:02:23.667
folën publikisht

00:02:24.958 --> 00:02:26.934
dhe u injoruan.

00:02:26.958 --> 00:02:31.184
Pra, ne nuk e dinim saktësisht se si 
do të ishte kriza,

00:02:31.208 --> 00:02:33.226
jo parametrat e saktë,

00:02:33.250 --> 00:02:35.101
por të gjithë mund të thonim

00:02:35.125 --> 00:02:40.856
se gjëja që vinte tek ne ishte po 
aq e rrezikshme, e dukshme

00:02:40.856 --> 00:02:45.308
dhe e parashikueshme, si një rinoceront
gjigant gri që po vinte drejt nesh.

NOTE Paragraph

00:02:45.792 --> 00:02:47.809
Mjellma e zezë na la për të kuptuar

00:02:47.833 --> 00:02:51.708
për idenë që ne nuk kemi
fuqi mbi të ardhmen tonë.

00:02:52.750 --> 00:02:57.559
Dhe për fat të keq, sa më pak
kontroll që mendojmë se kemi

00:02:57.583 --> 00:03:00.684
ka më shumë të ngjarë që ne 
do ta minimizojmë atë

00:03:00.708 --> 00:03:02.708
ose ta injorojmë plotësisht.

00:03:04.458 --> 00:03:08.309
Dhe kjo dinamikë e rrezikshme 
maskon një problem tjetër,

00:03:08.333 --> 00:03:10.518
se shumica e problemeve me të
cilat përballemi

00:03:10.542 --> 00:03:13.143
janë kaq të mundshme dhe të dukshme,

00:03:13.167 --> 00:03:16.625
ato janë gjëra të cilat mund t'i 
shohim, por ende nuk bëjmë asgjë.

NOTE Paragraph

00:03:17.792 --> 00:03:20.268
Kështu që unë krijova metaforën
e rinocerontit gri

00:03:20.292 --> 00:03:23.351
për të përmbushur atë që ndjeja 
ishte një nevojë urgjente.

00:03:23.375 --> 00:03:25.893
Për të na ndihmuar të hedhim një
vështrim të freskët,

00:03:25.917 --> 00:03:28.875
me të njëjtin pasion që kishin 
njerëzit për mjellmën e zezë,

00:03:28.875 --> 00:03:32.476
por këtë herë, për gjërat që ishin 
shumë të dukshme,

00:03:32.500 --> 00:03:36.458
shumë e mundshme, por ende
të lëna pas dore.

00:03:38.542 --> 00:03:41.351
Këto janë kërcënime të mundshme.

NOTE Paragraph

00:03:41.375 --> 00:03:43.998
Sapo të filloni të kërkoni
për kërcënime të mundshme

00:03:43.998 --> 00:03:46.417
i shihni në tituj çdo ditë.

00:03:47.250 --> 00:03:50.976
Dhe kështu ajo që shoh në titujt 
është një tjetër kërcënim i mundshëm,

00:03:51.000 --> 00:03:55.167
një krizë e re shumë e 
mundshme financiare.

00:03:55.498 --> 00:03:59.133
Dhe pyes veten nëse kemi mësuar 
ndonjë gjë 10 vitet e fundit.

NOTE Paragraph

00:04:00.243 --> 00:04:03.726
Pra, nëse dëgjoni Washingtonin 
ose Wall Street,

00:04:03.750 --> 00:04:10.542
thuajse mund të jeni të falur për
të menduar që ky progres është i lehtë.

00:04:11.375 --> 00:04:14.476
Por në Kinë, ku kaloj shumë kohë,

00:04:14.500 --> 00:04:17.392
biseda është krejtësisht e ndryshme.

00:04:17.416 --> 00:04:19.642
I gjithë ekipi ekonomik,

00:04:19.666 --> 00:04:22.643
deri tek vetë presidenti Xi Jinping,

00:04:22.643 --> 00:04:25.369
flasin shumë specifikisht dhe qartë

00:04:25.417 --> 00:04:29.268
në lidhje me rreziqet financiare 
si kërcënimet e mundshme,

00:04:29.292 --> 00:04:31.518
dhe si mund t'i zbehin ato.

00:04:31.542 --> 00:04:33.867
Tani, për të qenë të sigurt, 
Kina dhe SH.B.A.

00:04:33.867 --> 00:04:36.028
kanë sisteme shumë të ndryshme
të qeverisjes,

00:04:36.028 --> 00:04:39.032
gjë që ndikon në atë që ata janë në
gjendje të bëjnë apo jo.

00:04:39.032 --> 00:04:41.945
Dhe shumë nga shkaqet kryesore
për problemet e tyre ekonomike

00:04:41.945 --> 00:04:43.750
janë krejtësisht të ndryshme.

00:04:43.750 --> 00:04:46.205
Por nuk është sekret që të dy
vendet kanë probleme

00:04:46.205 --> 00:04:49.583
me borxhin, me pabarazinë dhe
me produktivitetin ekonomik.

NOTE Paragraph

00:04:50.052 --> 00:04:54.050
Pra, si vjen që bisedat janë
kaq të ndryshme?

00:04:54.167 --> 00:04:56.018
Ju mund të bëni këtë pyetje,

00:04:56.042 --> 00:04:58.351
jo vetëm për vendet,

00:04:58.375 --> 00:05:00.684
por pothuajse për të gjithë.

00:05:00.708 --> 00:05:04.601
Kompanitë e automjeteve që 
vendosin sigurinë në radhë të parë

00:05:04.625 --> 00:05:08.997
dhe ato që nuk shqetësojnë të 
kujtojnë makinat e tyre të dobëta

00:05:08.997 --> 00:05:10.657
derisa të vdesin njerëzit.

00:05:12.417 --> 00:05:17.893
Gjyshërit që, gjatë përgatitjes për 
të pashmangshmen -

00:05:17.917 --> 00:05:19.708
ata që kanë eulogjinë e shkruar,

00:05:21.125 --> 00:05:23.018
menyja për drekën e varrimit.

NOTE Paragraph

00:05:23.042 --> 00:05:24.518
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:05:24.542 --> 00:05:25.851
Gjyshërit e mi e bënë.

NOTE Paragraph

00:05:25.875 --> 00:05:27.351
(Të qeshura)

NOTE Paragraph

00:05:27.375 --> 00:05:32.476
Dhe gjithçka, përveç datës 
përfundimtare të gdhendjes së gurit

00:05:32.476 --> 00:05:34.953
të varrit. Por në anën tjetër
ju keni gjyshërit

00:05:35.001 --> 00:05:37.518
që nuk i rregullojnë punët e tyre 
përfundimtare,

00:05:37.542 --> 00:05:40.177
të cilët nuk shpëtojnë nga të gjitha
gjërat e vjetra

00:05:40.177 --> 00:05:42.833
që kanë qenë duke grumbulluar
për dekada e dekada

00:05:42.833 --> 00:05:45.168
dhe i lejojnë fëmijët e tyre të
merren me të.

NOTE Paragraph

00:05:45.168 --> 00:05:48.268
Pra, çfarë e bën ndryshimin
midis njërës anë dhe tjetrës?

00:05:48.292 --> 00:05:50.893
Pse disa njerëz i shohin gjërat 
dhe merren me to,

00:05:50.917 --> 00:05:53.167
dhe të tjerët thjesht nuk i konsiderojnë?

00:05:54.958 --> 00:05:58.268
Pra, e para ka të bëjë me
kulturën, shoqërinë,

00:05:58.292 --> 00:05:59.750
njerëzit përreth jush.

00:06:00.917 --> 00:06:03.601
Nëse mendoni se dikush rreth jush

00:06:03.625 --> 00:06:06.393
do t'ju ndihmojë të ngriheni
kur të rrëzoheni

00:06:06.417 --> 00:06:10.335
ju keni shumë më shumë të ngjarë
për të parë një rrezik si më të vogël.

00:06:10.542 --> 00:06:15.226
Dhe kjo na lejon të kemi shanse të
mira, jo vetëm ato të këqija.

00:06:15.250 --> 00:06:17.643
Për shembull, si të rrezikosh
kritikën

00:06:17.667 --> 00:06:21.184
kur flet për rrezikun për të cilin
askush nuk dëshiron të flas.

00:06:21.208 --> 00:06:24.101
Ose duke shfrytëzuar mundësitë 
që janë disi të frikshme

00:06:24.125 --> 00:06:27.393
kështu që në mënyrën e tyre 
janë kërcënime të mundshme

00:06:27.417 --> 00:06:31.375
SHBA ka një kulturë shumë individualiste .

00:06:32.125 --> 00:06:33.726
Dhe paradoksalisht,

00:06:33.750 --> 00:06:37.476
kjo i bën shumë amerikanë shumë 
më pak të hapur për ndryshime

00:06:37.500 --> 00:06:39.059
dhe duke marrë rreziqe të mira.

00:06:39.083 --> 00:06:41.018
Në Kinë, përkundrazi,

00:06:41.042 --> 00:06:44.768
njerëzit besojnë se qeveria do t'i 
ruajë problemet të mos ndodhin

00:06:44.792 --> 00:06:48.226
qe jo gjithmonë mund të jetë ajo
që ndodh, por njerëzit e besojnë atë.

00:06:48.250 --> 00:06:50.975
Ata besojnë se mund të mbështeten 
te familjet e tyre,

00:06:50.975 --> 00:06:54.117
kështu ata janë më të predispozuar
të marrin rreziqe të caktuara.

00:06:54.117 --> 00:06:56.582
Si blerja e pasurive të patundshme
në Pekin,

00:06:56.582 --> 00:07:00.238
ose si të jeni më të hapur për faktin
që ata duhet të ndryshojnë drejtimin,

00:07:00.238 --> 00:07:03.643
dhe në fakt, ritmi i ndryshimit në 
Kinë është absolutisht i mahnitshëm

NOTE Paragraph

00:07:03.958 --> 00:07:05.809
Së dyti,

00:07:05.833 --> 00:07:07.976
sa dini për një situatë

00:07:08.000 --> 00:07:09.875
sa jeni i gatshëm të mësoni?

00:07:10.958 --> 00:07:14.684
Dhe a jeni i gatshëm t'i shihni gjërat
edhe kur nuk është ajo që dëshiron?

00:07:14.708 --> 00:07:17.601
Kështu që shumë prej nesh kemi
kaq të vështirë

00:07:17.625 --> 00:07:20.893
t’i kushtoj vëmendje gjërave
se ne thjesht duam ti fshehim

00:07:20.917 --> 00:07:22.184
ne nuk i duam ato.

00:07:22.208 --> 00:07:25.958
Ne i kushtojmë vëmendje asaj që
duam të shohim,asaj që na pëlqen,

00:07:26.275 --> 00:07:29.559
asaj me të cilën jemi dakord. Por ne 
kemi mundësinë dhe aftësinë

00:07:29.583 --> 00:07:32.184
për të korrigjuar ato pjesë 
që nuk i shohim.

00:07:32.208 --> 00:07:35.476
Kaloj shumë kohë duke folur me 
njerëz të të gjitha sferave të jetës

00:07:35.500 --> 00:07:38.518
në lidhje me kërcënimet e
mundshme në jetën e tyre

00:07:38.542 --> 00:07:40.725
dhe qëndrimet e tyre. Dhe mund të mendoni

00:07:40.725 --> 00:07:43.045
se njerëzit që kanë më shumë
frikë nga rreziku,

00:07:43.045 --> 00:07:45.093
që janë më të ndjeshëm ndaj tyre,

00:07:45.093 --> 00:07:48.202
do të ishin ata që do të ishin më pak 
të hapur për të ndryshuar.

00:07:48.202 --> 00:07:49.809
Por e kundërta është e vërtetë.

00:07:49.833 --> 00:07:51.143
Unë kam kuptuar që njerëzit

00:07:51.167 --> 00:07:53.937
të cilët janë të gatshëm të njohin
problemet rreth tyre

00:07:53.937 --> 00:07:55.018
dhe te bëjnë plane

00:07:55.042 --> 00:07:58.601
janë ata që janë në gjendje të
tolerojnë më shumë rrezik,

00:07:58.625 --> 00:08:01.268
rrezik të mirë, dhe ballafaqohen 
me rrezikun e keq.

00:08:01.292 --> 00:08:04.268
Dhe kjo është sepse ne kur
kërkojmë informacion,

00:08:04.292 --> 00:08:08.875
ne e rrisim fuqinë tonë për të bërë
diçka në lidhje me gjërat

NOTE Paragraph

00:08:08.875 --> 00:08:11.809
të cilat kemi frikë. Dhe kjo më 
çon në pikën time të tretë.

00:08:11.833 --> 00:08:15.226
Sa kontroll ndieni se keni

00:08:15.250 --> 00:08:17.208
mbi kërcenimet e mundshme në jetën tënde?

00:08:18.167 --> 00:08:20.309
Një nga arsyet që ne nuk veprojmë

00:08:20.333 --> 00:08:23.101
është se ne shpesh ndjehemi
shumë të pafuqishëm.

00:08:23.125 --> 00:08:26.059
Mendoni për ndryshimin e klimës,
mund të duket kaq i madh,

00:08:26.083 --> 00:08:29.831
se asnjë nga ne nuk 
mund të bëjë një ndryshim.

00:08:29.831 --> 00:08:33.072
Kështu që disa njerëz kalojnë 
në jetë duke e mohuar atë.

00:08:33.072 --> 00:08:35.656
Njerëz të tjerë fajësojnë të gjithë
përveç vetvetes.

00:08:35.656 --> 00:08:39.077
Ashtu si miku im që thotë se nuk do
të heqë dorë kurrë nga SUV-ja e tij

00:08:39.077 --> 00:08:42.007
derisa të ndalojnë ndërtimin e
fabrikave të qymyrit në Kinë.

00:08:42.007 --> 00:08:44.559
Por ne kemi një mundësi për të ndryshuar.

00:08:44.583 --> 00:08:46.726
Askush prej nesh nuk është i njëjtë.

00:08:46.750 --> 00:08:51.643
Çdo njëri prej nesh ka mundësinë
për të ndryshuar qëndrimet tona,

00:08:51.667 --> 00:08:54.393
dhe ata të njerëzve përreth nesh.

NOTE Paragraph

00:08:54.417 --> 00:08:57.643
Kështu që sot, dua të ftoj të gjithë ju

00:08:57.667 --> 00:09:01.651
të më bashkohen duke ndihmuar të
ndezim një bisedë të hapur dhe të

00:09:01.651 --> 00:09:03.851
sinqertë me njerëzit përreth jush,

00:09:03.875 --> 00:09:07.226
në lidhje me kërcenimet e
mundshme në botën tonë,

00:09:07.250 --> 00:09:11.184
dhe të jemi shumë të sinqertë se sa
mirë po merremi me ato.

00:09:11.208 --> 00:09:13.501
Kam dëgjuar shumë herë në Shtetet,

00:09:13.501 --> 00:09:16.559
"Epo, sigurisht që duhet të merremi 
me probleme të dukshme,

00:09:16.583 --> 00:09:18.643
por nëse nuk e shihni
çfarë është para jush,

00:09:18.667 --> 00:09:20.809
ju jeni ose budalla ose injorant ".

00:09:20.833 --> 00:09:24.601
Kjo është ajo që ata thonë, dhe unë 
nuk mund të pajtohem fare.

00:09:24.625 --> 00:09:27.309
Nëse nuk e shihni se çfarë është 
para jush,

00:09:27.333 --> 00:09:30.601
nuk jeni budalla, nuk jeni injorant,

00:09:30.625 --> 00:09:32.309
ju jeni njeri.

00:09:32.333 --> 00:09:37.559
Dhe pasi të gjithë e njohim atë 
dobësi të përbashkët,

00:09:37.583 --> 00:09:41.976
kjo na jep fuqinë për të hapur sytë,

00:09:42.000 --> 00:09:43.934
të shohim se çfarë është para nesh

00:09:43.958 --> 00:09:47.417
dhe të veprojmë para se të na shtypin.

NOTE Paragraph

00:09:49.208 --> 00:09:52.500
(Duartrokitje)