1
00:00:01,275 --> 00:00:05,251
Wat als er een overduidelijk probleem

2
00:00:05,275 --> 00:00:06,876
voor je neus stond?

3
00:00:06,900 --> 00:00:10,043
Een waar iedereen het over had,

4
00:00:10,067 --> 00:00:12,358
een dat jou direct aanging.

5
00:00:13,442 --> 00:00:17,751
Zou je alles binnen je vermogen doen
om de dingen op te lossen

6
00:00:17,775 --> 00:00:19,233
voordat ze erger werden?

7
00:00:20,567 --> 00:00:22,293
Wees daar maar niet zo zeker van.

8
00:00:22,317 --> 00:00:26,751
De kans is veel groter
dan we toe willen geven

9
00:00:26,775 --> 00:00:29,751
dat we niet zien
wat vlak voor onze neus staat.

10
00:00:29,775 --> 00:00:31,209
Het is zelfs waarschijnlijk

11
00:00:31,233 --> 00:00:34,959
dat we ons soms afkeren van dingen,

12
00:00:34,983 --> 00:00:39,626
juist vanwege de bedreiging
die ze voor ons vormen;

13
00:00:39,626 --> 00:00:42,035
op zakelijk gebied, 
in het leven en in de wereld.

14
00:00:43,025 --> 00:00:47,317
Ik wil jullie een voorbeeld geven
uit mijn wereld, beleidseconomie.

15
00:00:48,608 --> 00:00:51,918
Toen Alan Greenspan aan het hoofd
van de Centrale Bank stond,

16
00:00:51,918 --> 00:00:57,418
hield zijn baan in dat hij moest uitkijken
naar problemen in de Amerikaanse economie

17
00:00:57,442 --> 00:01:00,168
en moest zorgen
dat die niet uit de hand liepen.

18
00:01:00,192 --> 00:01:02,126
Dus na 2006,

19
00:01:02,150 --> 00:01:04,709
toen vastgoedprijzen
op hun hoogtepunt waren,

20
00:01:04,733 --> 00:01:09,334
begonnen meer en meer
gerespecteerde leiders en organisaties

21
00:01:09,358 --> 00:01:11,959
de noodklok te luiden

22
00:01:11,983 --> 00:01:16,025
over het risico van geld uitlenen
en gevaarlijke marktzeepbellen.

23
00:01:17,150 --> 00:01:20,959
Zoals jullie weten,
stortte alles in 2008 in.

24
00:01:20,983 --> 00:01:22,543
Banken stortten in,

25
00:01:22,567 --> 00:01:25,793
wereldwijde aandelenbeurzen verloren
bijna de helft van hun waarde,

26
00:01:25,817 --> 00:01:30,418
miljoenen mensen zagen hun huizen
in beslag genomen worden.

27
00:01:30,442 --> 00:01:31,709
Op het dieptepunt

28
00:01:31,733 --> 00:01:35,108
was bijna een op de 10
Amerikanen werkeloos.

29
00:01:36,775 --> 00:01:39,126
Nadat alles een beetje gekalmeerd was,

30
00:01:39,150 --> 00:01:43,876
keken Greenspan en vele anderen
hierop terug en zeiden:

31
00:01:43,900 --> 00:01:46,042
"Niemand had deze crisis
kunnen voorspellen."

32
00:01:46,692 --> 00:01:49,168
Ze noemden het een 'zwarte zwaan'.

33
00:01:49,192 --> 00:01:52,001
Iets dat onvoorstelbaar was,

34
00:01:52,025 --> 00:01:56,025
onvoorspelbaar en totaal onwaarschijnlijk.

35
00:01:57,400 --> 00:01:59,418
Een complete verrassing.

36
00:01:59,442 --> 00:02:03,334
Maar het was niet altijd een verrassing.

37
00:02:03,358 --> 00:02:07,751
Mijn appartement in Manhattan
was in waarde verdubbeld

38
00:02:07,775 --> 00:02:09,834
in minder dan vier jaar.

39
00:02:09,858 --> 00:02:13,126
Ik zag het al aankomen
en heb het verkocht.

40
00:02:13,150 --> 00:02:15,751
(Gelach)

41
00:02:15,775 --> 00:02:18,025
(Applaus)

42
00:02:19,622 --> 00:02:21,918
Veel andere mensen
zagen de tekenen aan de wand,

43
00:02:21,942 --> 00:02:23,567
spraken zich publiekelijk uit

44
00:02:24,858 --> 00:02:26,834
en werden genegeerd.

45
00:02:26,858 --> 00:02:31,084
We wisten niet precies 
hoe de crisis eruit zou gaan zien,

46
00:02:31,108 --> 00:02:33,126
niet de exacte kenmerken,

47
00:02:33,150 --> 00:02:35,001
maar we wisten allemaal

48
00:02:35,025 --> 00:02:41,376
dat wat er op ons afkwam net zo
gevaarlijk, zichtbaar en voorspelbaar was

49
00:02:41,400 --> 00:02:44,608
als een gigantische grijze neushoorn
die op ons af kwam gestormd.

50
00:02:45,692 --> 00:02:47,709
De zwarte zwaan wordt gebruikt

51
00:02:47,709 --> 00:02:51,608
voor het idee dat we geen controle 
over onze toekomst hebben.

52
00:02:52,650 --> 00:02:57,459
En helaas: hoe minder controle
we denken te hebben,

53
00:02:57,483 --> 00:03:00,584
des te groter is de kans 
dat we het bagatelliseren

54
00:03:00,608 --> 00:03:02,608
of zelfs compleet negeren.

55
00:03:04,358 --> 00:03:08,209
Deze gevaarlijke dynamiek
verbergt een ander probleem:

56
00:03:08,233 --> 00:03:10,418
dat de meeste problemen die we tegenkomen

57
00:03:10,442 --> 00:03:13,043
zo waarschijnlijk en duidelijk zijn;

58
00:03:13,067 --> 00:03:16,635
het zijn dingen die we kunnen zien, 
maar waar we nog steeds niets aan doen.

59
00:03:17,492 --> 00:03:20,168
Dus heb ik de metafoor
van de grijze neushoorn verzonnen,

60
00:03:20,192 --> 00:03:23,251
om te voorzien in een 
in mijn ogen urgente behoefte.

61
00:03:23,275 --> 00:03:25,757
Om ons te helpen een frisse blik te werpen

62
00:03:25,757 --> 00:03:28,525
met dezelfde passie die mensen
hadden voor de zwarte zwaan,

63
00:03:28,525 --> 00:03:32,376
maar nu voor de dingen
die overduidelijk waren,

64
00:03:32,400 --> 00:03:37,098
zeer waarschijnlijk,
maar die toch genegeerd werden.

65
00:03:38,442 --> 00:03:41,251
Dit zijn de grijze neushoorns.

66
00:03:41,275 --> 00:03:43,584
Zodra je gaat zoeken 
naar grijze neushoorns

67
00:03:43,608 --> 00:03:46,317
zie je ze dagelijks in de krantenkoppen.

68
00:03:47,150 --> 00:03:50,876
Wat ik in de krantenkoppen zie,
is nog een grote grijze neushoorn,

69
00:03:50,900 --> 00:03:55,067
een zeer waarschijnlijke 
nieuwe financiële crisis.

70
00:03:56,358 --> 00:04:00,209
En ik vraag me af of we iets
geleerd hebben in de afgelopen 10 jaar.

71
00:04:00,233 --> 00:04:03,626
Als je naar Washington
of Wall Street luistert,

72
00:04:03,650 --> 00:04:10,442
wordt het je vergeven dat je denkt
dat er een rustige tijd voor de boeg ligt.

73
00:04:11,275 --> 00:04:14,376
In China, waar ik veel tijd doorbreng,

74
00:04:14,400 --> 00:04:17,292
gaat het gesprek totaal anders.

75
00:04:17,316 --> 00:04:19,542
Het complete economische team,

76
00:04:19,566 --> 00:04:22,543
helemaal tot aan
president Xi Jinping zelf,

77
00:04:22,567 --> 00:04:25,293
spreekt zeer specifiek en duidelijk

78
00:04:25,317 --> 00:04:29,168
over financiële risico's
als grijze neushoorns

79
00:04:29,192 --> 00:04:31,418
en over hoe ze die kunnen temmen.

80
00:04:31,442 --> 00:04:33,043
Natuurlijk hebben China en de VS

81
00:04:33,067 --> 00:04:35,004
totaal verschillende overheidssystemen,

82
00:04:35,004 --> 00:04:37,668
wat beïnvloedt wat ze
wel en niet kunnen doen.

83
00:04:37,692 --> 00:04:40,501
Veel van de basisoorzaken
van hun economische problemen

84
00:04:40,525 --> 00:04:41,876
zijn totaal verschillend.

85
00:04:41,900 --> 00:04:45,501
Maar het is geen geheim
dat beide landen problemen hebben

86
00:04:45,525 --> 00:04:49,483
met schulden, met ongelijkheid
en met economische productiviteit.

87
00:04:50,942 --> 00:04:53,150
Hoe kan het dat het gesprek zo anders is?

88
00:04:54,067 --> 00:04:55,918
Je zou deze vraag kunnen stellen,

89
00:04:55,942 --> 00:04:58,251
niet alleen over landen,

90
00:04:58,275 --> 00:05:00,584
maar over bijna iedereen.

91
00:05:00,608 --> 00:05:04,501
De autobedrijven
die veiligheid voorop stellen

92
00:05:04,501 --> 00:05:07,317
en degenen die hun gammele auto's
niet eens herroepen

93
00:05:07,317 --> 00:05:09,817
tot nadat er mensen gestorven zijn.

94
00:05:12,317 --> 00:05:17,793
De grootouders die zich voorbereiden
op het onvermijdelijke --

95
00:05:17,817 --> 00:05:20,077
zij die de grafrede al geregeld hebben,

96
00:05:20,895 --> 00:05:22,918
en de broodjes voor na de begrafenis.

97
00:05:22,942 --> 00:05:24,418
(Gelach)

98
00:05:24,442 --> 00:05:25,751
Mijn grootouders deden dat.

99
00:05:25,775 --> 00:05:27,251
(Gelach)

100
00:05:27,275 --> 00:05:32,376
En die alles behalve de einddatum
al in de grafsteen gebeiteld hebben.

101
00:05:32,400 --> 00:05:34,877
Maar dan zijn er de grootouders
van de andere kant,

102
00:05:34,901 --> 00:05:37,418
die hun zaakjes
niet op orde hebben gemaakt,

103
00:05:37,418 --> 00:05:39,133
die hun rommel niet opruimen

104
00:05:39,133 --> 00:05:42,918
die ze al tientallen jaren verzamelen
en wiens kinderen dat op moeten lossen.

105
00:05:44,108 --> 00:05:48,168
Wat is het verschil
tussen de ene en de andere kant?

106
00:05:48,192 --> 00:05:50,793
Waarom zien sommige mensen
dingen en lossen ze op

107
00:05:50,817 --> 00:05:53,067
en kijken andere mensen de andere kant op?

108
00:05:54,858 --> 00:05:58,168
Het eerste heeft te maken
met cultuur, samenleving,

109
00:05:58,192 --> 00:05:59,650
de mensen om je heen.

110
00:06:00,817 --> 00:06:03,501
Als je denkt dat iemand in je omgeving

111
00:06:03,525 --> 00:06:06,293
zal helpen, je opraapt als je valt,

112
00:06:06,317 --> 00:06:09,525
is het waarschijnlijker
dat je een gevaar als kleiner ervaart.

113
00:06:10,442 --> 00:06:15,126
Dat zorgt ervoor dat we de goede kansen 
aangrijpen, niet alleen de slechte.

114
00:06:15,150 --> 00:06:17,543
Bijvoorbeeld: risico lopen op kritiek

115
00:06:17,567 --> 00:06:21,084
wanneer je spreekt over het gevaar
waarover niemand wil dat je spreekt.

116
00:06:21,108 --> 00:06:24,001
Of de kansen aangrijpt die eng zijn

117
00:06:24,025 --> 00:06:27,293
en dus op zichzelf grijze neushoorns zijn.

118
00:06:27,317 --> 00:06:31,881
De VS heeft een zeer individualistische
cultuur -- doe het zelf.

119
00:06:32,025 --> 00:06:33,626
Tegenstrijdig genoeg

120
00:06:33,650 --> 00:06:37,376
zorgt dit ervoor dat veel Amerikanen
minder openstaan voor verandering

121
00:06:37,400 --> 00:06:38,959
en het nemen van goede risico's.

122
00:06:38,983 --> 00:06:40,918
In China daarentegen

123
00:06:40,942 --> 00:06:44,668
geloven de mensen dat de overheid
problemen kan voorkomen,

124
00:06:44,692 --> 00:06:48,056
wat niet altijd gebeurt,
maar de mensen geloven het wel.

125
00:06:48,056 --> 00:06:50,291
Ze geloven dat ze
op hun families kunnen bouwen,

126
00:06:50,291 --> 00:06:53,253
waardoor ze eerder 
bepaalde risico's lopen.

127
00:06:53,253 --> 00:06:54,918
Zoals kopen van vastgoed in Peking

128
00:06:54,942 --> 00:06:58,834
of opener zijn over het feit
dat ze een andere richting op moeten.

129
00:06:58,858 --> 00:07:02,733
De snelheid van verandering in China
is absoluut verbazingwekkend.

130
00:07:03,858 --> 00:07:05,709
Ten tweede:

131
00:07:05,733 --> 00:07:07,876
hoeveel weet je over een situatie,

132
00:07:07,900 --> 00:07:09,775
hoeveel wil je erover te weten komen?

133
00:07:10,858 --> 00:07:14,584
Ben je bereid dingen te zien
zelfs als die niet zijn wat je wilt?

134
00:07:14,608 --> 00:07:17,501
Velen van ons zullen waarschijnlijk

135
00:07:17,525 --> 00:07:20,583
geen aandacht besteden aan de dingen
die we willen uitvlakken;

136
00:07:20,583 --> 00:07:21,688
we vinden ze niet fijn.

137
00:07:21,688 --> 00:07:24,153
We letten op wat we willen zien,

138
00:07:24,153 --> 00:07:26,528
wat we fijn vinden,
waar we het mee eens zijn.

139
00:07:27,025 --> 00:07:29,459
Maar we hebben de mogelijkheid
en het vermogen

140
00:07:29,483 --> 00:07:32,084
om deze blinde vlekken te corrigeren.

141
00:07:32,108 --> 00:07:35,376
Ik spreek heel veel met mensen
uit alle lagen van de bevolking

142
00:07:35,400 --> 00:07:38,418
over de grijze neushoorns
in hun leven en over hun houdingen.

143
00:07:38,442 --> 00:07:40,001
Je zou denken

144
00:07:40,025 --> 00:07:42,501
dat de mensen die 
meer angst hebben voor risico's,

145
00:07:42,525 --> 00:07:44,209
die daar gevoeliger voor zijn,

146
00:07:44,233 --> 00:07:47,668
degenen zijn die minder
openstaan voor verandering.

147
00:07:47,692 --> 00:07:49,659
Het tegenovergestelde is waar.

148
00:07:49,659 --> 00:07:50,787
Ik merkte dat de mensen

149
00:07:50,787 --> 00:07:53,413
die bereid zijn de problemen
om hen heen te erkennen

150
00:07:53,413 --> 00:07:54,918
en plannen te maken,

151
00:07:54,942 --> 00:07:58,501
degenen zijn die meer risico's
kunnen tolereren, goede risico's,

152
00:07:58,525 --> 00:08:01,168
en kunnen omgaan met de slechte risico's.

153
00:08:01,192 --> 00:08:04,168
Dat komt omdat als we informatie zoeken,

154
00:08:04,192 --> 00:08:08,775
we onze macht vergroten om iets te doen
tegen de dingen waar we bang voor zijn.

155
00:08:09,608 --> 00:08:11,709
Dat brengt me bij mijn derde punt.

156
00:08:11,733 --> 00:08:15,126
Hoeveel controle denk je dat je hebt

157
00:08:15,150 --> 00:08:17,108
over de grijze neushoorns in je leven?

158
00:08:18,067 --> 00:08:20,209
Een van de redenen
waarom we niet handelen,

159
00:08:20,233 --> 00:08:23,001
is dat we ons vaak hulpeloos voelen.

160
00:08:23,025 --> 00:08:25,959
Denk maar aan klimaatverandering;
dat kan zo groot voelen

161
00:08:25,983 --> 00:08:30,001
dat niemand van ons
een verschil zal kunnen maken.

162
00:08:30,025 --> 00:08:32,666
Dus leven mensen hun leven
terwijl ze dat ontkennen.

163
00:08:32,692 --> 00:08:35,826
Anderen geven de schuld
aan iedereen behalve zijzelf.

164
00:08:35,826 --> 00:08:38,833
Zoals mijn vriend die zegt 
dat hij zijn terreinwagen zal houden

165
00:08:38,833 --> 00:08:41,043
totdat China geen
kolencentrales meer bouwt.

166
00:08:41,067 --> 00:08:44,459
Maar we hebben de gelegenheid
om te veranderen.

167
00:08:44,483 --> 00:08:46,626
Geen twee van ons zijn gelijk.

168
00:08:46,650 --> 00:08:51,543
Ieder van ons heeft de gelegenheid
om onze houding te veranderen --

169
00:08:51,567 --> 00:08:54,293
die van ons en van de mensen om ons heen.

170
00:08:54,317 --> 00:08:57,543
Dus wil ik jullie vandaag uitnodigen

171
00:08:57,567 --> 00:09:02,251
om mee te helpen om een open
en eerlijk gesprek uit te lokken

172
00:09:02,275 --> 00:09:03,751
met de mensen om jullie heen

173
00:09:03,775 --> 00:09:07,126
over de grijze neushoorns in onze wereld

174
00:09:07,150 --> 00:09:11,084
en om genadeloos eerlijk te zijn
over hoe goed we daarmee omgaan.

175
00:09:11,108 --> 00:09:13,671
Ik hoor in de VS zo vaak:

176
00:09:13,671 --> 00:09:16,117
"Natuurlijk moeten we
duidelijke problemen oplossen,

177
00:09:16,117 --> 00:09:18,215
maar als je niet ziet
wat voor je neus staat,

178
00:09:18,215 --> 00:09:20,733
ben je dom of onwetend."

179
00:09:20,733 --> 00:09:24,501
Dat is wat ze zeggen en ik ben het
daar compleet mee oneens.

180
00:09:24,525 --> 00:09:27,209
Als je niet ziet
wat er voor je neus staat,

181
00:09:27,233 --> 00:09:30,501
ben je niet dom of onwetend;

182
00:09:30,525 --> 00:09:32,209
dan ben je menselijk.

183
00:09:32,233 --> 00:09:37,459
Zodra we die gedeelde
kwetsbaarheid erkennen,

184
00:09:37,483 --> 00:09:41,876
geeft dat ons de macht
om onze ogen te openen,

185
00:09:41,900 --> 00:09:43,834
om te zien wat er voor onze neus staat

186
00:09:43,858 --> 00:09:47,317
en om in te grijpen
voordat we vertrapt worden.

187
00:09:49,108 --> 00:09:52,400
(Applaus)