WEBVTT

00:00:01.060 --> 00:00:04.075
Đây là một khu bệnh lao,

00:00:04.100 --> 00:00:07.916
và bức ảnh được chụp vào thời những
năm cuối của 1800,

00:00:07.939 --> 00:00:10.556
cứ 7 người thì có 1 người

00:00:10.580 --> 00:00:12.340
chết vì bệnh lao.

00:00:12.780 --> 00:00:15.540
Chúng ta lúc đó chưa biết 
nguyên nhân gây bệnh là gì.

00:00:16.140 --> 00:00:18.196
Có giả thuyết là

00:00:18.220 --> 00:00:21.476
bạn bị nhiễm bệnh chính vì 
cơ thể của bạn dể bị tổn thương.

00:00:21.500 --> 00:00:24.236
Căn bệnh còn được lãng mạn hóa.

00:00:24.260 --> 00:00:27.076
Nó còn có tên là căn bệnh hao mòn,

00:00:27.100 --> 00:00:30.236
nó là căn bệnh của những thi sĩ,

00:00:30.260 --> 00:00:32.996
nghệ sĩ và những người trí thức.

00:00:33.020 --> 00:00:36.756
Một vài người nghĩ nó mang đến
cho bạn xúc cảm mãnh liệt

00:00:36.780 --> 00:00:38.980
và làm bạn thành một thiên tài sáng tạo.

NOTE Paragraph

00:00:40.700 --> 00:00:42.836
Cho đến thập niên 1950,

00:00:42.860 --> 00:00:45.436
ta mới biết được rằng bệnh lao là do

00:00:45.460 --> 00:00:48.836
một loại bệnh truyền nhiễm cao
do vi khuẩn gây ra.

00:00:48.860 --> 00:00:51.036
Điều này không còn lãng mạn như trước

00:00:51.060 --> 00:00:53.316
nhưng đã khiến chúng ta

00:00:53.340 --> 00:00:56.676
phát triển thuốc chữa bệnh.

00:00:56.700 --> 00:00:59.716
Các bác sĩ đã khám phá một loại thuốc
mới, iproniazid,

00:00:59.740 --> 00:01:03.116
khiến họ rất lạc quan tin rằng
có thể chữa khỏi bệnh lao,

00:01:03.140 --> 00:01:04.916
và họ đưa thuốc cho bệnh nhân,

00:01:04.940 --> 00:01:06.716
bệnh nhân cảm thấy hân hoan.

00:01:06.740 --> 00:01:10.236
Họ cởi mở hơn, mạnh mẽ hơn.

00:01:10.260 --> 00:01:14.860
Một báo cáo y khoa đã viết
họ đã "nhảy múa vui mừng."

00:01:15.500 --> 00:01:17.116
Không may thay,

00:01:17.140 --> 00:01:19.860
điều này không phải là do 
họ đã đỡ hơn.

00:01:20.420 --> 00:01:22.620
Nhiều người trong số họ
vẫn đang dần chết đi.

00:01:23.660 --> 00:01:30.260
Một báo cáo y khoa khác mô tả họ 
trong trạng thái "vui vẻ kì quái."

00:01:30.340 --> 00:01:35.880
Từ đây, loại thuốc chống trầm cảm 
đầu tiên đã ra đời.

NOTE Paragraph

00:01:35.980 --> 00:01:40.036
Khám phá tình cờ 
không phải là hiếm trong khoa học,

00:01:40.060 --> 00:01:43.196
nhưng nó đòi hỏi nhiều hơn là chỉ
một điều trùng hợp may mắn.

00:01:43.220 --> 00:01:46.660
Bạn phải nhận diện nó khi
tình cờ xảy ra.

NOTE Paragraph

00:01:47.500 --> 00:01:50.236
Là một nhà thần kinh học,
tôi sẽ nói cho bạn biết

00:01:50.260 --> 00:01:51.676
về thí nghiệm đầu tay của tôi

00:01:51.700 --> 00:01:54.916
bạn có thể gọi nó là vận may --

00:01:54.940 --> 00:01:56.556
hãy gọi nó là vận may có tính toán.

00:01:56.580 --> 00:01:59.300
Nhưng trước hết tôi sẽ nói thêm
về gốc gác sự khám phá.

NOTE Paragraph

00:02:00.460 --> 00:02:03.116
Thật may mắn là từ thập niên 1950,

00:02:03.140 --> 00:02:07.116
ta đã tìm ra một vài loại thuốc khác 
có thể chữa bệnh lao.

00:02:07.140 --> 00:02:10.795
Ít nhất là ở Mỹ, nhưng không hẳn 
ở những nước khác,

00:02:10.820 --> 00:02:12.586
ta đã đóng cửa các viện cách ly,

00:02:12.586 --> 00:02:16.020
và hầu hết các bạn đã không phải
lo lắng về bệnh lao.

00:02:16.900 --> 00:02:19.556
Nhưng đa số những gì có thật vào
đầu thế kỷ 19,

00:02:19.580 --> 00:02:21.436
về bệnh truyền nhiễm,

00:02:21.460 --> 00:02:24.100
vẫn còn xãy ra về các bệnh
rối loạn tâm thần.

NOTE Paragraph

00:02:24.820 --> 00:02:27.836
Ta đang ở trong cuộc lan truyền của
bệnh dịch rối loạn cảm xúc

00:02:27.860 --> 00:02:31.620
như trầm cảm và rối loạn căng thẳng
hậu chấn thương tâm lý PTSD.

00:02:32.300 --> 00:02:36.156
Cứ 4 người lớn ở Mỹ thì có 1 người

00:02:36.180 --> 00:02:37.660
mắc bệnh tâm thần,

00:02:38.180 --> 00:02:41.316
nghĩa là nếu chính bạn chưa trải qua nó

00:02:41.340 --> 00:02:43.636
hay người nhà bạn cũng chưa trải qua,

00:02:43.660 --> 00:02:46.916
thì cũng sẽ có ai đó mà bạn biết 
mắc bệnh,

00:02:46.940 --> 00:02:48.580
dù họ không nói gì về việc đó.

00:02:50.220 --> 00:02:53.516
Trầm cảm giờ đây đã vượt

00:02:53.540 --> 00:02:58.396
HIV/AIDS, sốt rét, tiểu đường 
và chiến tranh

00:02:58.420 --> 00:03:01.676
để trở thành mối đe dọa lớn nhất
toàn cầu.

00:03:01.700 --> 00:03:05.316
Cũng giống như bệnh lao 
của thập niên 1950,

00:03:05.340 --> 00:03:07.396
ta không biết nguyên nhân 
của bệnh trầm cảm.

00:03:07.420 --> 00:03:09.356
Một khi đã phát triển,
nó thành bệnh mạn tính,

00:03:09.380 --> 00:03:10.876
kéo dài suốt đời,

00:03:10.900 --> 00:03:13.220
và vẫn chưa có cách chữa trị.

NOTE Paragraph

00:03:14.660 --> 00:03:16.876
Loại thuốc chống trầm cảm thứ hai
cũng đã được khám phá

00:03:16.900 --> 00:03:19.356
một cách tình cờ,
vào những năm 1950,

00:03:19.380 --> 00:03:22.580
từ thuốc kháng histamine,
thứ gây tâm lý vui buồn thất thường,

00:03:23.860 --> 00:03:25.060
đó là imipramine.

00:03:26.220 --> 00:03:29.876
Trong cả hai trường hợp 
bệnh lao và thuốc kháng histamine,

00:03:29.900 --> 00:03:31.596
ai đó phải nhận ra là

00:03:31.620 --> 00:03:34.036
có một loại thuốc được tạo ra 
để làm một việc --

00:03:34.060 --> 00:03:36.636
chữa lao hay chặn 
các dị ứng --

00:03:36.660 --> 00:03:39.396
có thể làm thêm 
những việc rất khác --

00:03:39.420 --> 00:03:40.620
chữa trầm cảm.

00:03:41.380 --> 00:03:44.396
Và sự tái dụng vào mục tiêu mới 
nầy thật sự khá thử thách.

00:03:44.420 --> 00:03:48.356
Khi bác sĩ thấy tác dụng 
cải thiện tâm trạng của iproniazid

00:03:48.380 --> 00:03:50.836
họ không thực sự nhận ra
tác dụng mới của nó.

00:03:50.860 --> 00:03:52.716
Họ đã quen xem nó

00:03:52.740 --> 00:03:55.516
là một loại thuốc chữa lao

00:03:55.540 --> 00:03:57.596
nên chỉ liệt kê những tác dụng đó

00:03:57.620 --> 00:04:00.396
như tác dụng phụ, một tác dụng ngược.

NOTE Paragraph

00:04:00.420 --> 00:04:01.571
Như các bạn thấy ở đây,

00:04:01.596 --> 00:04:05.620
rất nhiều bệnh nhân trong 1954 được ghi nhận ở vào trạng thái hưng phấn.

00:04:06.900 --> 00:04:10.516
Các bác sĩ thì lại lo ngại 
tình trạng này có thể ảnh hưởng

00:04:10.540 --> 00:04:13.396
tới việc điều trị bệnh lao.

00:04:13.420 --> 00:04:19.676
Nên họ đã đề nghị chỉ sử dụng
iproniazid trong trường hợp lao nặng

00:04:19.700 --> 00:04:23.380
và với những bệnh nhân 
có tâm lý ổn định.

00:04:24.220 --> 00:04:28.116
Điều này đi ngược lại cách ta sử dụng
nó như một loại thuốc chống trầm cảm.

00:04:28.140 --> 00:04:32.596
Họ đã quá quen nhìn nó 
từ góc độ của một căn bệnh,

00:04:32.620 --> 00:04:36.540
họ không thấy được giải pháp
cho một căn bệnh khác ẩn sau đó.

NOTE Paragraph

00:04:37.380 --> 00:04:40.076
Nói một cách công bằng,
lỗi không hoàn toàn nằm ở họ.

00:04:40.100 --> 00:04:42.876
Chúng ta thường cho rằng
chức năng nào đó là bất biến.

00:04:42.900 --> 00:04:46.356
Ta thường có xu hướng 
nghĩ đến một vật thể

00:04:46.380 --> 00:04:48.980
gắn với việc sử dụng và 
chức năng truyền thống của nó.

00:04:49.740 --> 00:04:51.636
Suy nghĩ nhất định cũng là nguyên nhân
khác, đúng chứ?

00:04:51.660 --> 00:04:53.676
Đó là sự nhận thức trong khuôn khổ

00:04:53.700 --> 00:04:55.476
khi chúng ta tiếp cận vấn đề.

00:04:55.500 --> 00:04:58.756
Và đó là điều gây khó khăn cho ta
trong việc tái chế,

00:04:58.780 --> 00:05:02.316
tôi đoán đó là lý do người ta
lại giao một chương trình tivi

00:05:02.340 --> 00:05:04.140
cho một anh chàng chuyên tái dụng.

NOTE Paragraph

00:05:04.660 --> 00:05:06.540
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:05:07.180 --> 00:05:11.516
Tác dụng trong cả hai trường hợp
iproniazid và imipramine,

00:05:11.540 --> 00:05:12.916
rất là mạnh mẽ--

00:05:12.940 --> 00:05:15.156
những bệnh nhân đã nhảy múa
điên cuồng.

00:05:15.180 --> 00:05:18.316
Không ngạc nhiên là họ đã nhận ra
được tác dụng đó.

00:05:18.340 --> 00:05:21.820
Nhưng điều này sẽ khiến ta thắc mắc
ta đã bỏ sót gì nữa.

00:05:22.190 --> 00:05:25.196
Iproniazid và imipramine
có ý nghĩa nhiều hơn là

00:05:25.220 --> 00:05:27.636
một nghiên cứu trong sự dùng thuốc
trong tác dụng khác.
.

00:05:27.660 --> 00:05:30.636
Chúng có hai điểm chung 
rất quan trọng.

00:05:30.660 --> 00:05:33.156
Một là chúng có 
tác dụng phụ kinh khủng.

00:05:33.180 --> 00:05:35.796
Trong đó có nhiễm độc gan,

00:05:35.820 --> 00:05:38.796
tăng hơn 20kg cân nặng,

00:05:38.820 --> 00:05:40.596
tự tử.

00:05:40.620 --> 00:05:44.796
Hai là chúng làm tăng
nồng độ serotonin,

00:05:44.820 --> 00:05:47.156
một loại chất hóa học trong não,

00:05:47.180 --> 00:05:48.380
hay chất dẫn truyền thần kinh.

00:05:49.380 --> 00:05:51.876
Và nếu chỉ một trong hai

00:05:51.900 --> 00:05:53.516
có thể đã không quan trọng lắm,
nhưng nếu cả hai kết hợp

00:05:53.540 --> 00:05:57.276
có nghĩa là ta phải phát minh
loại thuốc an toàn hơn,

00:05:57.300 --> 00:06:00.820
và serotonin trở thành một 
khởi đầu lý tưởng.

NOTE Paragraph

00:06:01.660 --> 00:06:05.556
Vậy là ta đã chế ra thuốc
chú trọng đặc biệt tới serotonin,

00:06:05.580 --> 00:06:09.236
các chất ức chế tái hấp thụ serotonin 
có chọn lọc, loại SSRI

00:06:09.260 --> 00:06:11.996
nổi tiếng nhất là Prozac.

00:06:12.020 --> 00:06:13.996
Đó là 30 năm về trước,

00:06:14.020 --> 00:06:17.220
từ đó ta gần như chỉ tập trung 
tối ưu các loại thuốc đó.

00:06:17.740 --> 00:06:20.956
SSIR ngày càng tốt hơn 
những loại thuốc trước đó,

00:06:20.980 --> 00:06:23.076
nhưng chúng vẫn có tác dụng phụ,

00:06:23.100 --> 00:06:25.996
gồm có tăng cân, mất ngủ,

00:06:26.020 --> 00:06:27.220
tự tử --

00:06:28.100 --> 00:06:30.436
và mất rất nhiều thời gian

00:06:30.460 --> 00:06:32.996
bốn đến sáu tuần mới có tác dụng ở 
người bệnh.

00:06:33.020 --> 00:06:35.196
Đó là ở những người
mà thuốc có tác dụng.

00:06:35.220 --> 00:06:38.076
Còn ở nhiều người khác thì 
thuốc không có tác dụng.

NOTE Paragraph

00:06:38.100 --> 00:06:41.476
Có nghĩa là giờ đây, năm 2016 này,

00:06:41.500 --> 00:06:45.316
ta vẫn chưa có cách chữa
cho nhiều dạng rối loạn tâm lý,

00:06:45.340 --> 00:06:47.396
chỉ có thuốc làm giảm triệu chứng,

00:06:47.420 --> 00:06:51.476
cũng giống như việc 
uống thuốc giảm đau

00:06:51.500 --> 00:06:52.916
thay vì uống kháng sinh.

00:06:52.940 --> 00:06:54.796
Thuốc giảm đau làm bạn 
cảm thấy đỡ hơn

00:06:54.820 --> 00:06:57.900
nhưng nó không có tác dụng 
chữa bệnh gì cả.

00:06:58.700 --> 00:07:01.036
Chính sự linh hoạt trong suy nghĩ

00:07:01.060 --> 00:07:03.996
khiến chúng ta nhận ra 
rằng iproniazid và imipramine

00:07:04.020 --> 00:07:06.116
có thể thay đổi mục đích sử dụng
theo cách này,

00:07:06.140 --> 00:07:08.116
nó đưa ta tới giả thuyết serotonin,

00:07:08.140 --> 00:07:11.140
mà chúng ta đã nhắm vào
một cách ngây ngô.

00:07:11.980 --> 00:07:14.516
Đây là tín hiệu não,
serotonin

00:07:14.540 --> 00:07:15.796
từ một chương quảng cáo SSIR.

00:07:15.820 --> 00:07:18.180
Nếu bạn chưa rõ, 
đây là một minh họa.

00:07:18.660 --> 00:07:22.716
Trong khoa học, ta cố loại bỏ 
thành kiến,

00:07:22.740 --> 00:07:25.116
bằng cách thực hành các thí nghiệm
"mù đôi"

00:07:25.140 --> 00:07:28.836
hoặc theo thuyết bất khả tri
về những kết quả của thí nghiệm.

00:07:28.860 --> 00:07:33.156
Nhưng thành kiến đã ăn sâu 
vào cái chúng ta chọn nghiên cứu

00:07:33.180 --> 00:07:34.900
và cách chúng ta chọn nghiên cứu.

NOTE Paragraph

00:07:36.260 --> 00:07:39.836
Vì vậy đã tập trung vài serotonin
trong 30 năm qua,

00:07:39.860 --> 00:07:42.100
bỏ qua những thứ khác.

00:07:42.860 --> 00:07:44.220
Ta vẫn chưa tìm ra cách chữa,

00:07:45.180 --> 00:07:48.596
nhưng sẽ ra sao nếu serotonin 
chỉ là một phần trong trầm cảm?

00:07:48.620 --> 00:07:50.676
Sẽ ra sao nếu nó chẳng phải 
là phần chính yếu?

00:07:50.700 --> 00:07:52.876
Có nghĩa là dù ta có bỏ ra 
bao nhiêu thời gian

00:07:52.900 --> 00:07:55.636
hay tiền bạc và công sức,

00:07:55.660 --> 00:07:57.580
thì cũng sẽ chẳng dẫn đến 
cách chữa.

NOTE Paragraph

00:07:58.500 --> 00:08:01.076
Trong ít năm trở lại đây,
các bác sĩ đã tìm ra

00:08:01.100 --> 00:08:06.020
một loại thuốc thực sự chống
trầm cảm kể từ sau SSIR,

00:08:06.540 --> 00:08:07.836
đó là Calypsol,

00:08:07.860 --> 00:08:11.316
thuốc này có tác dụng rất nhanh,
chỉ trong vòng vài giờ hay 1 ngày,

00:08:11.340 --> 00:08:13.236
nó không tập trung vào serotonin.

00:08:13.260 --> 00:08:15.940
Nó chú trọng tới glutamate,
một chất dẫn truyền thần kinh khác.

00:08:16.380 --> 00:08:17.876
Nó cũng đã được 
chuyển mục đích sử dụng.

00:08:17.900 --> 00:08:20.980
Ban đầu nó được sử dụng
là một chất gây mê trong phẫu thuật.

00:08:21.540 --> 00:08:23.196
Nhưng không như những 
loại thuốc khác,

00:08:23.220 --> 00:08:25.036
được công nhận khá nhanh,

00:08:25.060 --> 00:08:26.756
Calypsol mất tới 20 năm

00:08:26.780 --> 00:08:29.436
để được công nhận như
một loại thuốc chống trầm cảm,

00:08:29.460 --> 00:08:32.316
mặc dù thực tế nó là 
loại thuốc chống trầm cảm tốt hơn

00:08:32.340 --> 00:08:33.956
cả những loại thuốc khác.

00:08:33.980 --> 00:08:38.076
Có lẽ vì nó là loại thuốc tốt hơn

00:08:38.100 --> 00:08:39.995
nên khó để chúng ta công nhận hơn.

00:08:40.019 --> 00:08:42.100
Không có dấu hiệu điên cuồng nào
về tác dụng của nó.

NOTE Paragraph

00:08:42.580 --> 00:08:45.676
Thế nên năm 2013, tại Đại học Columbia,

00:08:45.700 --> 00:08:47.276
khi đó tôi đang làm việc 
với đồng nghiệp

00:08:47.300 --> 00:08:49.276
là tiến sĩ Chistine Ann Denny,

00:08:49.300 --> 00:08:53.100
chúng tôi đang thử nghiệm xem
Calypsol có chống trầm cảm trên chuột.

00:08:53.660 --> 00:08:56.476
Calypsol không tồn tại được lâu,

00:08:56.500 --> 00:08:59.556
nó chỉ có thể ở trong cơ thể bạn 
trong vòng vài giờ.

00:08:59.580 --> 00:09:00.996
Chúng tôi thí nghiệm lần đầu.

00:09:01.020 --> 00:09:03.276
Chúng tôi tiêm Calypsol vào chuột,

00:09:03.300 --> 00:09:04.596
rồi đợi một tuần,

00:09:04.620 --> 00:09:07.300
sau đó làm tiếp một thí nghiệm khác
để tiết kiệm tiền.

NOTE Paragraph

00:09:08.020 --> 00:09:10.156
Và một thí nghiệm mà tôi
đã thực hiện là

00:09:10.180 --> 00:09:11.836
gây căng thẳng cho chuột,

00:09:11.860 --> 00:09:14.076
coi đó như một kiểu trầm cảm.

00:09:14.100 --> 00:09:17.436
Lúc đầu có vẻ như 
chẳng có tác dụng gì.

00:09:17.460 --> 00:09:18.980
Vì vậy chúng tôi đáng lẽ đã
dừng lại ở đó.

00:09:19.540 --> 00:09:22.436
Nhưng tôi đã tiếp tục thử nghiệm
này trong nhiều năm,

00:09:22.460 --> 00:09:24.356
và các dữ liệu có vẻ hơi kì quặc.

00:09:24.380 --> 00:09:26.236
Tôi thấy có gì đó không đúng.

00:09:26.260 --> 00:09:27.476
Tôi đã quay lại,

00:09:27.500 --> 00:09:28.996
chúng tôi phân tích lại,

00:09:29.020 --> 00:09:32.836
xem xét lại liệu chúng đã 
được tiêm Calypsol

00:09:32.860 --> 00:09:34.060
trước một tuần hay chưa.

00:09:34.940 --> 00:09:36.956
Và đây là điều đã xảy ra.

00:09:36.980 --> 00:09:39.116
Nếu bạn nhìn vào góc xa bên trái,

00:09:39.140 --> 00:09:41.636
nếu bạn đặt con chuột
trong một không gian mới,

00:09:41.660 --> 00:09:43.916
đây là một chiếc hộp, rất thú vị là

00:09:43.940 --> 00:09:46.076
con chuột sẽ chạy vòng quanh 
và khám phá

00:09:46.100 --> 00:09:50.396
bạn có thể thấy đường màu hồng
đo quãng đường chúng chạy.

00:09:50.420 --> 00:09:53.596
Chúng tôi lại đặt một con chuột khác
trong một chiếc cốc đựng bút chì

00:09:53.620 --> 00:09:55.676
để xem chuột có muốn tương tác 
với chuôt kia.

00:09:55.700 --> 00:09:58.916
Đây cũng là một minh họa.

00:09:58.940 --> 00:10:02.636
Một con chuột bình thường
sẽ khám phá.

00:10:02.660 --> 00:10:03.900
Nó sẽ thích xã giao.

00:10:04.620 --> 00:10:05.996
Xem điều gì tiếp theo nào.

00:10:06.020 --> 00:10:08.916
Nếu bạn gây căng thẳng cho con chuột 
trong kiểu trầm cảm này,

00:10:08.940 --> 00:10:10.220
tức ở chiếc hộp chính giữa,

00:10:11.100 --> 00:10:12.996
nó sẽ không thích xã giao, 
không khám phá.

00:10:13.020 --> 00:10:16.300
Nó sẽ chỉ nấp sau góc 
phía sau chiếc cốc.

00:10:17.020 --> 00:10:20.116
Nhưng nếu chuột đã được tiêm Calypsol

00:10:20.140 --> 00:10:21.340
ở phía bên phải của bạn,

00:10:22.060 --> 00:10:24.020
nó khám phá, và tỏ ra thích xã giao.

00:10:24.740 --> 00:10:27.220
Trông như nó chưa hề 
bị gây căng thẳng,

00:10:28.020 --> 00:10:29.220
thật khó tin.

NOTE Paragraph

00:10:30.260 --> 00:10:31.980
Chúng tôi cũng có thể dừng ở đây,

00:10:32.780 --> 00:10:37.076
nhưng trước đây Christine 
đã dùng Calypsol như thuốc gây mê,

00:10:37.100 --> 00:10:38.676
và một vài năm trước,
cô nhận thấy

00:10:38.700 --> 00:10:41.076
nó có một vài 
tác dụng kì quặc lên tế bào

00:10:41.100 --> 00:10:42.316
và một số hành vi khác

00:10:42.340 --> 00:10:45.356
vẫn kéo dài sau khi dùng thuốc,

00:10:45.380 --> 00:10:46.636
có lẽ là vài tuần.

00:10:46.660 --> 00:10:47.916
Vì vậy chúng tôi nghĩ, Được rồi,

00:10:47.940 --> 00:10:50.116
điều này không hoàn toàn là
không thể xảy ra,

00:10:50.140 --> 00:10:51.636
nhưng chúng tôi đã rất hoài nghi.

NOTE Paragraph

00:10:51.660 --> 00:10:54.196
Vậy là chúng tôi làm cái mà ta làm
trong khoa học khi chưa chắc chắn

00:10:54.220 --> 00:10:55.420
chúng tôi lại thí nghiệm lần nữa.

00:10:56.460 --> 00:10:59.476
Tôi nhớ lúc ở trong phòng 
thí nghiệm động vật,

00:10:59.500 --> 00:11:03.156
chuyển lũ chuột từ hết hộp này
qua hộp khác thí nghiệm,

00:11:03.180 --> 00:11:06.796
Christine đã ngồi cả trên sàn
với chiếc máy vi tính trên đùi

00:11:06.820 --> 00:11:08.236
để lũ chuột không nhìn thấy,

00:11:08.260 --> 00:11:10.516
và cô đã phân tích dữ liệu 
trên máy tính.

00:11:10.540 --> 00:11:11.916
Tôi nhớ chúng tôi 
đã hét lên.

00:11:13.710 --> 00:11:14.710
mặc dù la hét không phải
điều nên làm trong phòng thí nghiệm.

00:11:14.710 --> 00:11:16.860
khi thí nghiệm thành công,

00:11:16.860 --> 00:11:21.236
Hình như là lũ chuột đã được
bảo vệ khỏi sự căng thẳng,

00:11:21.260 --> 00:11:24.316
hay chúng đã phấn khích lạ lùng,
hay bạn muốn hiểu sao cũng được.

00:11:24.340 --> 00:11:26.780
Và chúng tôi đã thực sự phấn khởi.

NOTE Paragraph

00:11:27.820 --> 00:11:31.300
Rồi chúng tôi lại hoài nghi
bởi điều này tuyệt không tưởng nổi.

00:11:31.860 --> 00:11:32.750
Chúng tôi lại thí nghiệm lần nữa.

00:11:33.100 --> 00:11:36.726
Chúng tôi thí nghiệm lại
trong mô hình PTSD,

00:11:36.726 --> 00:11:38.916
thí nghiệm lại trong 
mô hình sinh lý.

00:11:38.940 --> 00:11:41.156
Chúng tôi cho vào hormone gây
căng thẳng,

00:11:41.180 --> 00:11:42.796
rồi chúng tôi để các sinh viên làm.

00:11:42.820 --> 00:11:46.940
Rồi để các cộng tác viên cách 
nửa vòng trái đất ở Pháp làm.

00:11:47.780 --> 00:11:50.996
Tất cả họ đều cho ra cùng một kết quả.

00:11:51.020 --> 00:11:53.836
Dường như việc tiêm chỉ
một liều Calypsol

00:11:53.860 --> 00:11:56.620
đã giúp chống lại căng thẳng
trong nhiều tuần.

NOTE Paragraph

00:11:57.180 --> 00:11:59.036
Chúng tôi chỉ mới công bố
điều này một năm trước,

00:11:59.060 --> 00:12:03.140
nhưng các phòng thí nghiệm khác
cũng đã xác nhận tác dụng này.

00:12:03.940 --> 00:12:05.860
Chúng tôi vẫn chưa biết nguyên nhân
gây trầm cảm,

00:12:06.460 --> 00:12:10.156
nhưng biết là sự căng thẳng là 
dấu hiệu khởi đầu

00:12:10.180 --> 00:12:12.516
trong 80% trường hợp,

00:12:12.540 --> 00:12:14.756
và biết trầm cảm và PTSD
là hai căn bệnh khác nhau,

00:12:14.780 --> 00:12:16.796
nhưng chúng có một điểm chung.

00:12:16.820 --> 00:12:18.636
Đúng không? Đó là căng thẳng 
do chấn thương

00:12:18.660 --> 00:12:21.556
như trên trận chiến hay 
các thảm họa tự nhiên

00:12:21.580 --> 00:12:24.036
hay bạo lực trong cộng đồng 
hoặc tấn công tình dục

00:12:24.060 --> 00:12:26.340
gây ra rối loạn căng thẳng 
hậu chấn thương,

00:12:26.980 --> 00:12:32.596
không phải ai trải qua căng thẳng
cũng mắc rối loạn khí sắc.

00:12:32.620 --> 00:12:35.516
Khả năng bị căng thẳng nhưng 
có thể thích ứng được

00:12:35.540 --> 00:12:39.700
và không biến thành 
trầm cảm hay PTSD

00:12:40.500 --> 00:12:42.756
được gọi là thích ứng căng thẳng,

00:12:42.780 --> 00:12:44.636
nó khác biệt tùy người.

00:12:44.660 --> 00:12:47.996
Ta vẫn luôn nghĩ nó là một 
đặc tính thụ động.

00:12:48.020 --> 00:12:50.556
Tưởng là sự vắng mặc của
các yếu tố mẫn cảm

00:12:50.580 --> 00:12:52.660
và các yếu tố rủi ro.

00:12:53.620 --> 00:12:55.500
Nhưng sẽ ra sao nếu chúng
hoạt động?

00:12:56.420 --> 00:12:57.916
Hay là ta có thể kích thích nó,

00:12:57.940 --> 00:13:00.100
như là mặc thêm áo giáp.

NOTE Paragraph

00:13:01.220 --> 00:13:05.820
Chúng tôi đã tình cờ tìm ra loại thuốc tăng cường thích ứng đầu tiên.

00:13:06.740 --> 00:13:09.516
Như đã nói, ta chỉ cho vào một 
lượng thuốc rất nhỏ,

00:13:09.540 --> 00:13:11.116
nó đã kéo dài trong nhiều tuần,

00:13:11.140 --> 00:13:14.356
và nó không như những loại thuốc
chống trầm cảm trước đây.

NOTE Paragraph

00:13:14.380 --> 00:13:18.700
Nhưng nó lại giống với cái bạn thấy trong thuốc miễn dịch.

00:13:19.180 --> 00:13:22.116
Với vắc-xin miễn dịch, bạn sẽ được tiêm
những liều thuốc

00:13:22.140 --> 00:13:25.516
và khi nhiều tuần, tháng, năm qua

00:13:25.540 --> 00:13:27.876
khi bạn thực sự đối mặt
với vi khuẩn,

00:13:27.900 --> 00:13:30.356
không phải vắc-xin trong cơ thể
bảo vệ bạn

00:13:30.380 --> 00:13:31.756
mà là hệ miễn dịch của bạn

00:13:31.780 --> 00:13:35.916
đã hình thành cơ chế kháng lại 
và ứng phó với vi khuẩn,

00:13:35.940 --> 00:13:38.076
bạn thực sự chẳng bao giờ nhiễm bệnh,

00:13:38.100 --> 00:13:41.156
rất khác với khi bạn đã được trị liệu.
Đúng không?

00:13:41.180 --> 00:13:44.996
Trong trường hợp ấy,
bạn bị nhiễm khuẩn,

00:13:45.020 --> 00:13:48.876
bạn bệnh, bạn uống thuốc kháng sinh
để chữa trị

00:13:48.900 --> 00:13:52.140
những thứ thuốc này thực sự
hoạt động để giết vi khuẩn.

00:13:52.780 --> 00:13:55.276
Hay như tôi đã nói,
với loại thuốc giảm đau này

00:13:55.300 --> 00:13:58.156
bạn sẽ chọn lấy loại thuốc nào đó
làm giảm triệu chứng,

00:13:58.180 --> 00:14:00.876
nhưng nó sẽ không có
tác dụng chữa trị,

00:14:00.900 --> 00:14:04.236
bạn chỉ có thể thấy đở hơn 
trong khoảng thời gian uống thuốc,

00:14:04.260 --> 00:14:06.196
đó là lý do mà bạn phải 
tiếp tục uống mãi.

00:14:06.220 --> 00:14:08.916
Trong trầm cảm và PTSD --

00:14:08.940 --> 00:14:10.916
khi chúng ta bị căng thẳng --

00:14:10.940 --> 00:14:13.556
ta chỉ có thuốc làm giảm bệnh.

00:14:13.580 --> 00:14:16.076
Thuốc chống trầm cảm chỉ có thể
làm giảm triệu chứng,

00:14:16.100 --> 00:14:18.956
đó là tại sao bạn phải liên tục 
uống thuốc

00:14:18.980 --> 00:14:20.676
trong suốt thời gian bị bệnh,

00:14:20.700 --> 00:14:22.900
thường có nghĩa là đến suốt đời.

NOTE Paragraph

00:14:23.940 --> 00:14:28.156
Chúng tôi gọi những 
loại thuốc tăng cường thích ứng 
này là ""paravaccines"

00:14:28.180 --> 00:14:29.716
nghĩa là tương tự vắc-xin,

00:14:29.740 --> 00:14:32.236
bởi nó hình như có tiềm năng

00:14:32.260 --> 00:14:34.076
giúp ngăn cản sự căng thẳng

00:14:34.100 --> 00:14:37.516
và ngăn lũ chuột phát triển

00:14:37.540 --> 00:14:40.300
trầm cảm và rối loạn căng thẳng
hậu chấn thương.

00:14:40.780 --> 00:14:44.220
Còn nữa không phải thuốc chống trầm
cảm nào đều là paravaccine.

00:14:45.300 --> 00:14:46.916
Chúng tôi cũng đã thử Prozac,

00:14:46.940 --> 00:14:48.300
và nó không tác dụng.

NOTE Paragraph

00:14:49.060 --> 00:14:52.076
Nếu được áp dụng với con người,

00:14:52.100 --> 00:14:54.676
chúng ta có thể bảo vệ

00:14:54.700 --> 00:14:56.956
những người có nguy cơ

00:14:56.980 --> 00:15:00.836
chống lại các bệnh do căng thẳng
gây ra như trầm cảm và PTSD.

00:15:00.860 --> 00:15:03.996
Đó là những làm sơ cứu, và các
lính cứu hỏa,

00:15:04.020 --> 00:15:08.156
người tị nạn, tù nhân 
và quản tù.

00:15:08.180 --> 00:15:10.260
lính chiến, bạn biết đó.

NOTE Paragraph

00:15:11.220 --> 00:15:15.020
Và để cho bạn thấy mức độ ảnh hưởng
của những căn bệnh này,

00:15:15.620 --> 00:15:18.676
trong năm 2010, gánh nặng bệnh tật 
toàn cầu

00:15:18.700 --> 00:15:22.540
ước tính khoảng 2,5 nghìn tỉ đô la,

00:15:23.060 --> 00:15:24.596
vì là các bệnh mạn tính

00:15:24.620 --> 00:15:27.836
nên chi phí cứ thế cộng dồn
và dự đoán sẽ tăng

00:15:27.860 --> 00:15:31.100
tới 6 nghìn tỉ đô
chỉ trong 15 năm tiếp theo.

NOTE Paragraph

00:15:32.460 --> 00:15:34.039
Như tôi đã đề cập,

00:15:34.064 --> 00:15:38.140
thay đổi mục đích có thể rất khó khăn
bởi ta đã có những định kiến từ trước.

00:15:38.860 --> 00:15:40.380
Calypsol có một cái tên khác,

00:15:41.100 --> 00:15:42.300
ketamine,

00:15:43.380 --> 00:15:44.940
còn được gọi là

00:15:45.460 --> 00:15:46.876
Special K,

00:15:46.900 --> 00:15:49.300
một loại hóa chất của "hộp đêm"
và rất dễ gây nghiện.

00:15:50.540 --> 00:15:53.636
Nó vẫn được sử dụng khắp thế giới
là một loại thuốc gây mê.

00:15:53.660 --> 00:15:56.516
Nó được sử dụng cho trẻ em.
Nó được mang ra chiến trường.

00:15:56.540 --> 00:15:59.516
Nó là một loại thuốc tình thế
ở nhiều quốc gia phát triển,

00:15:59.540 --> 00:16:01.396
bởi nó không ảnh hưởng 
đến hô hấp.

00:16:01.420 --> 00:16:06.100
Nó được WHO liệt vào danh sách
những dược phẩm thiết yếu nhất.

NOTE Paragraph

00:16:06.580 --> 00:16:10.140
Nếu ta phát hiện ketamine
như một loại paravaccine trước,

00:16:10.820 --> 00:16:13.676
ta sẽ dễ dàng phát triển nó,

00:16:13.700 --> 00:16:17.556
nhưng vì thế, ta phải đấu tranh 
với những định kiến về chức năng

00:16:17.580 --> 00:16:19.654
và quan điểm ngăn chận sự phát triễn.

00:16:20.044 --> 00:16:26.040
May thay, nó không phải loại thuốc
duy nhất ta phát hiện được


00:16:26.040 --> 00:16:29.020
có tính năng phòng bệnh,

00:16:29.700 --> 00:16:31.900
nhưng những thứ thuốc khác
chúng tôi tìm thấy

00:16:32.780 --> 00:16:34.956
thì vẫn còn rất lạ lẫm,

00:16:34.980 --> 00:16:38.596
chúng phải trải qua quy trình
kiểm định FDA --

00:16:38.620 --> 00:16:42.196
nếu qua được kiểm tra thì mới
có thể được sử dụng cho người.

00:16:42.220 --> 00:16:43.876
Việc đó sẽ mất nhiều năm.

00:16:43.900 --> 00:16:46.156
Nên nếu bạn muốn việc này 
xảy ra sớm hơn,

00:16:46.180 --> 00:16:48.556
ketamine đã được FDA kiểm định.

00:16:48.580 --> 00:16:51.276
Nó có tính đặc trưng chủng loại và 
có sẵn để dùng.

00:16:51.300 --> 00:16:55.880
Ta có thể phát triển nó với rất ít chi phí và thời gian.

NOTE Paragraph

00:16:56.380 --> 00:17:00.756
Nhưng trên thực tế, ngoài định kiến 
về chức năng và quan điểm,

00:17:00.780 --> 00:17:04.356
việc tái chức năng thuốc 
còn vấp phải một thách thức khác,

00:17:04.380 --> 00:17:05.579
đó là chính sách.

00:17:06.179 --> 00:17:08.395
Hiện không có chính sách khuyến khích 


00:17:08.419 --> 00:17:12.155
khi thuốc công khai, không có bằng 
sáng chế và không còn độc quyền

00:17:12.179 --> 00:17:14.516
để khuyến khích các công ty dược phẩm
phát triển nó

00:17:14.540 --> 00:17:15.969
bởi nó không tạo ra lợi nhuận.

00:17:16.380 --> 00:17:19.500
Trường hợp này không chỉ ở ketamine 
mà còn ở tất cả các loại thuốc.

00:17:20.579 --> 00:17:26.236
Tuy nhiên, ý tưởng sử dụng thuốc 
để ngăn ngừa các bệnh tâm thần

00:17:26.260 --> 00:17:30.156
so với việc chỉ chữa bệnh

00:17:30.180 --> 00:17:31.540
là hoàn toàn mới lạ 
trong tâm thần học.

NOTE Paragraph

00:17:32.740 --> 00:17:37.796
Có thể là từ 20, 50, 100 năm sau,

00:17:37.820 --> 00:17:41.916
chúng ta sẽ nhìn lại 
chứng trầm cảm và PTSD

00:17:41.940 --> 00:17:45.156
như cách đã nhìn về các khu bệnh lao

00:17:45.180 --> 00:17:46.380
trong quá khứ.

00:17:47.180 --> 00:17:52.420
Đây có thể là khởi đầu cho việc
loại bỏ hoàn toàn các bệnh tâm thần.

NOTE Paragraph

00:17:53.380 --> 00:17:56.580
Nhưng như một nhà khoa học vĩ đại 
đã từng nói,

00:17:57.900 --> 00:18:00.156
"Chỉ có kẻ ngốc mới chắn chắn mọi thứ.

00:18:00.180 --> 00:18:02.220
Người thông minh thì 
vẫn cứ nghiên cứu."

NOTE Paragraph

00:18:04.044 --> 00:18:05.284
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:18:05.780 --> 00:18:09.846
(Vỗ tay)