1
00:00:01,060 --> 00:00:04,075
Bu bir tüberküloz koğuşu

2
00:00:04,100 --> 00:00:07,916
ve 1880'lerin sonunda
bu fotoğraf çekildiğinde,

3
00:00:07,939 --> 00:00:10,556
buradaki her yedi kişiden biri

4
00:00:10,580 --> 00:00:12,340
tüberkülozdan öldü.

5
00:00:12,780 --> 00:00:15,540
Hastalığa neden olan şey
hakkında hiçbir fikrimiz yoktu.

6
00:00:16,140 --> 00:00:18,196
Aslında sizi duyarlı kılan şeyin

7
00:00:18,220 --> 00:00:21,476
sizin yapınız olduğu varsayıldı.

8
00:00:21,500 --> 00:00:24,236
Ve fazlasıyla da
romantikleştirilmiş bir hastalık.

9
00:00:24,260 --> 00:00:27,076
Ayrıca verem olarak da adlandırılıyor

10
00:00:27,100 --> 00:00:30,236
ve şairlerin,
sanatçıların, entelektüellerin de

11
00:00:30,260 --> 00:00:32,996
rahatsızlığı bu.

12
00:00:33,020 --> 00:00:36,756
Ve bazı insanlar bunun
kişiye abartılmış bir hassasiyet ve

13
00:00:36,780 --> 00:00:38,980
yaratıcı dehalık verdiğini düşündüler.

14
00:00:40,700 --> 00:00:42,836
1950'lere kadar

15
00:00:42,860 --> 00:00:45,436
tüberkülozun nispeten daha az
romantik olan,

16
00:00:45,460 --> 00:00:48,836
bulaşıcı bir bakteri enfeksiyonundan
kaynaklandığını biliyorduk,

17
00:00:48,860 --> 00:00:51,036
fakat onu tedavi etmek için

18
00:00:51,060 --> 00:00:53,316
ilaç üretebilme ihtimalimiz

19
00:00:53,340 --> 00:00:56,676
her şeyi tersine çevirdi.

20
00:00:56,700 --> 00:00:59,716
Böylece doktorlar iproniazit
adında yeni bir ilaç keşfetti ve

21
00:00:59,740 --> 00:01:03,116
tüberkülozu tedavi edebileceği
konusunda olumlu düşünüyorlardı,

22
00:01:03,140 --> 00:01:04,916
ilacı hastalara verdiler ve

23
00:01:04,940 --> 00:01:06,716
hastalar memnun olmuştu.

24
00:01:06,740 --> 00:01:10,236
Daha sosyal, daha enerjiklerdi.

25
00:01:10,260 --> 00:01:14,860
Tıbbi bir raporda hastaların
"koridorlarda dans ettikleri" söylenmişti.

26
00:01:15,500 --> 00:01:17,116
Ve ne yazık ki

27
00:01:17,140 --> 00:01:19,860
bunun nedeni iyileşiyor olmaları değildi.

28
00:01:20,420 --> 00:01:22,620
Çoğu hâlâ ölüyordu.

29
00:01:23,660 --> 00:01:30,260
Başka bir tıbbi rapor onların
"uygunsuzca mutlu" olduklarını söylüyordu.

30
00:01:31,220 --> 00:01:34,820
Ve antidepresan bu şekilde keşfedildi.

31
00:01:35,980 --> 00:01:40,036
Bilimde tesadüfi
keşif alışılmış bir şeydir,

32
00:01:40,060 --> 00:01:43,196
fakat bunun için sevindirici
bir tesadüften fazlası gerekir.

33
00:01:43,220 --> 00:01:46,660
Keşfin meydana gelmesi
için onu anlayabilmeniz gerekir.

34
00:01:47,500 --> 00:01:50,236
Bir nörolog olarak sizlere
birinci ağızdan tecrübelerimi

35
00:01:50,260 --> 00:01:51,676
anlatacağım,

36
00:01:51,700 --> 00:01:54,916
dilerseniz buna acemi şansının
tam tersi diyebilirsiniz --

37
00:01:54,940 --> 00:01:56,556
en iyisi zekâ şansı diyelim.

38
00:01:56,580 --> 00:01:59,300
Öncelikle biraz daha
arka plandan bahsedeceğim.

39
00:02:00,460 --> 00:02:03,116
Neyse ki, 1950'lerden bu yana

40
00:02:03,140 --> 00:02:07,116
başka ilaçlar geliştirdik ve
artık tüberkülozu tedavi edebiliyoruz.

41
00:02:07,140 --> 00:02:10,795
Diğer ülkelerde olmasa bile,
en azından Amerika'da,

42
00:02:10,820 --> 00:02:12,316
sanatoryumlarımızı kapattık

43
00:02:12,340 --> 00:02:16,020
ve muhtelemen çoğunuz
tüberküloz endişesi duymuyor.

44
00:02:16,900 --> 00:02:19,556
Fakat 1900'lerin
başında bulaşıcı hastalıkla ilgili

45
00:02:19,580 --> 00:02:21,436
doğru olan şeyler,

46
00:02:21,460 --> 00:02:24,100
artık psikiyatrik 
hastalıklar için geçerli.

47
00:02:24,820 --> 00:02:27,836
Depresyon, travma sonrası
stres bozukluğu ya da TSSB gibi

48
00:02:27,860 --> 00:02:31,620
duygu bozuklarının bir salgına
dönüştüğü zamanın tam ortasındayız.

49
00:02:32,300 --> 00:02:36,156
Amerika'da her dört yetişkinden birisi

50
00:02:36,180 --> 00:02:37,660
ruhsal bozukluktan muzdarip,

51
00:02:38,180 --> 00:02:41,316
yani kişisel olarak tecrübe
etmemiş olsanız bile veya ailenizde

52
00:02:41,340 --> 00:02:43,636
birisinin başına gelmemiş olsa bile,

53
00:02:43,660 --> 00:02:46,916
tanıdığınız birisinin başına
gelmiş olma ihtimali oldukça yüksek ve

54
00:02:46,940 --> 00:02:48,580
size bahsetmemiş olabilirler.

55
00:02:50,220 --> 00:02:53,516
Depresyon artık dünya çapında

56
00:02:53,540 --> 00:02:58,396
maluliyetin başlıca nedeni olarak
HIV/AIDS, sıtma, diyabet

57
00:02:58,420 --> 00:03:01,676
ve savaşı geride bıraktı.

58
00:03:01,700 --> 00:03:05,316
Ayrıca, tıpkı 1950'lerin tüberkülozu gibi,

59
00:03:05,340 --> 00:03:07,360
nedenini bilmiyoruz.

60
00:03:07,360 --> 00:03:09,356
Bir kez gelişince kronik bir hâl alıyor,

61
00:03:09,380 --> 00:03:10,876
yaşam boyu sürüyor

62
00:03:10,900 --> 00:03:13,220
ve bilinen bir tedavisi yok.

63
00:03:14,660 --> 00:03:16,876
1950'lerde kazara keşfettiğimiz

64
00:03:16,900 --> 00:03:19,356
ikinci antidepresan ise,

65
00:03:19,380 --> 00:03:22,580
bir antihistaminden üretilen ve
insanları manikleştiren

66
00:03:23,860 --> 00:03:25,060
imipramin idi.

67
00:03:26,220 --> 00:03:29,876
Hem tüberküloz koğuşu,
hem de antihistamin durumlarında,

68
00:03:29,900 --> 00:03:31,596
birisinin, bir şey yapmak için

69
00:03:31,620 --> 00:03:34,036
tasarlanan bu ilacın --
tüberkülozu tedavi etmek

70
00:03:34,060 --> 00:03:36,636
veya alerjiyi yok etmek --
aynı zamanda çok farklı bir

71
00:03:36,660 --> 00:03:39,396
şey için kullanılabileceğini
bilmesi gerekiyordu --

72
00:03:39,420 --> 00:03:40,620
depresyonu tedavi etmek.

73
00:03:41,380 --> 00:03:44,396
Bu tür bir değişiklik
aslında oldukça zorludur.

74
00:03:44,420 --> 00:03:48,356
Doktorlar iproniazitin
ruhsal durum geliştirici etkisini

75
00:03:48,380 --> 00:03:50,836
gördüklerinde,
gördükleri şeyin farkına varmadılar.

76
00:03:50,860 --> 00:03:52,716
İlacın bir tüberküloz ilacı olduğunu

77
00:03:52,740 --> 00:03:55,516
düşünmeye alıştıkları için,

78
00:03:55,540 --> 00:03:57,596
diğer etkiyi

79
00:03:57,620 --> 00:04:00,396
bir yan etki, ters etki
olarak kaydettiler.

80
00:04:00,420 --> 00:04:01,571
Gördüğünüz gibi,

81
00:04:01,596 --> 00:04:05,620
1954'te bu hastaların çoğu
şiddetli mutluluk yaşıyorlardı.

82
00:04:06,900 --> 00:04:10,516
Bunun bir şekilde
tüberküloz tedavisine engel olacağı

83
00:04:10,540 --> 00:04:13,396
endişesi duyuyorlardı.

84
00:04:13,420 --> 00:04:19,676
Dolayısıyla iproniazitin
yalnızca aşırı tüberküloz durumlarında

85
00:04:19,700 --> 00:04:23,380
ve antidepresan kullanımının
tam tersi olarak, duygusal açıdan

86
00:04:24,220 --> 00:04:28,116
oldukça durağan hastalarda
kullanılabileceğini öne sürdüler.

87
00:04:28,140 --> 00:04:32,596
İlaca tek bir hastalık
açısından bakmaya öyle alışkınlardı ki,

88
00:04:32,620 --> 00:04:36,540
başka bir hastalık için
var olan içeriğini göremediler.

89
00:04:37,380 --> 00:04:40,076
Adil olmak gerekirse,
bu tamamen onların hatası değildi.

90
00:04:40,100 --> 00:04:42,876
İşlevsel sabitlik,
hepimizi etkileyen bir eğilimdir.

91
00:04:42,900 --> 00:04:46,356
Yani bir objeyi,
geleneksel kullanımı veya işlevi

92
00:04:46,380 --> 00:04:48,980
bağlamında düşünme eğilimidir.

93
00:04:49,740 --> 00:04:51,636
Zihinsel set de başka bir şey.

94
00:04:51,660 --> 00:04:53,676
Bu, sorunlara yaklaşımımıza dair önceden

95
00:04:53,700 --> 00:04:55,476
edinilmiş bir çerçeve biçimidir.

96
00:04:55,500 --> 00:04:58,756
Bu da değişimi bizler için
oldukça zorlaştırır ve sanırım

97
00:04:58,780 --> 00:05:02,316
değişim konusunda oldukça iyi
olan adama dair bir dizi çekmelerinin

98
00:05:02,340 --> 00:05:04,140
nedeni de bu.

99
00:05:04,660 --> 00:05:06,540
(Gülüşmeler)

100
00:05:07,180 --> 00:05:11,516
Yani hem iproniazit,
hem de imipramin durumunda

101
00:05:11,540 --> 00:05:12,916
etkiler çok güçlü --

102
00:05:12,940 --> 00:05:15,156
maniklik ya da
koridorlarda dans eden insanlar.

103
00:05:15,180 --> 00:05:18,316
Yakalandıkları şey
aslında çok da şaşırtıcı değil.

104
00:05:18,340 --> 00:05:21,820
Başka neyi kaçırdığınızı
merak etmenizi sağlıyor bu durum.

105
00:05:23,020 --> 00:05:25,196
Yani iproniazit ve imipramin,

106
00:05:25,220 --> 00:05:27,636
değişime dair çalışma
alanı olmaktan daha fazlası.

107
00:05:27,660 --> 00:05:30,430
İkisinin de çok
önemli iki ortak özelliği var.

108
00:05:30,450 --> 00:05:33,156
Birincisi, korkunç yan etkileri var.

109
00:05:33,180 --> 00:05:35,796
Karaciğer zehirlenmesi,

110
00:05:35,820 --> 00:05:38,796
20 kilo üzerinde kilo alımı
ve intihar eğilimi

111
00:05:38,820 --> 00:05:40,596
bunlardan birkaçı.

112
00:05:40,620 --> 00:05:44,796
İkincisi, ikisi de serotonin
düzeyini yükseltiyor, serotonin de

113
00:05:44,820 --> 00:05:47,156
beyindeki kimyasal bir sinyal veya

114
00:05:47,180 --> 00:05:48,380
sinir ileticidir.

115
00:05:49,380 --> 00:05:51,876
Bu ikisi, evet, birincisi veya ikincisi,

116
00:05:51,900 --> 00:05:53,386
o kadar da önemli olmayabilir,

117
00:05:53,400 --> 00:05:57,276
ama ikisi birden, daha güvenli
ilaçlar üretmemiz gerektiğini ifade eder

118
00:05:57,300 --> 00:06:00,820
ve serotonin güzel
bir başlangıç noktası olabilir.

119
00:06:01,660 --> 00:06:05,556
Böylece spesifik olarak
serotonine, selektif seretonin geri alım

120
00:06:05,580 --> 00:06:09,236
engelleyiciye, yani SSRI'ye
odaklanan ilaçlar ürettik,

121
00:06:09,260 --> 00:06:11,996
bunlardan en bilineni ise Prozac.

122
00:06:12,020 --> 00:06:13,996
Bu 30 yıl önceydi ve o zamandan beri

123
00:06:14,020 --> 00:06:17,220
en çok, bu ilaçları en
iyi hâle getirme üzerine çalıştık.

124
00:06:17,740 --> 00:06:20,956
Ve SSRI'ler, kendisinden
önceki ilaçlardan daha iyiler, fakat

125
00:06:20,980 --> 00:06:23,076
yine de çok fazla yan etkileri var;

126
00:06:23,100 --> 00:06:25,996
kilo alımı, uykusuzluk,

127
00:06:26,020 --> 00:06:27,220
intihar eğilimi --

128
00:06:28,100 --> 00:06:30,436
ve işe yaraması uzun zaman alıyor,

129
00:06:30,460 --> 00:06:32,976
çoğu hastada dört ila
altı hafta arası gibi bir süre.

130
00:06:33,020 --> 00:06:35,196
İşlev gösterdikleri yer, bu hastalar.

131
00:06:35,220 --> 00:06:38,076
Bu ilaçların işe
yaramadığı birçok hasta var.

132
00:06:38,100 --> 00:06:41,476
Yani şu an, 2016 yılında,

133
00:06:41,500 --> 00:06:45,316
herhangi bir ruhsal bozukluk
için hâlâ bir tedavimiz yok, yalnızca

134
00:06:45,340 --> 00:06:47,396
semptomları gizleyen ilaçlar var;

135
00:06:47,420 --> 00:06:51,476
yani bir enfeksiyon için ağrı kesici
içmek ve antibiyotik içmek arasındaki

136
00:06:51,500 --> 00:06:52,916
fark gibi.

137
00:06:52,940 --> 00:06:54,796
Ağrı kesici iyi hissettirecektir,

138
00:06:54,820 --> 00:06:57,900
fakat hastalığı tedavi etmek
için hiçbir şey yapmayacaktır.

139
00:06:58,700 --> 00:07:01,036
İproniazit ve imipraminin bu şekilde

140
00:07:01,060 --> 00:07:03,996
değiştirilebileceğini fark
etmemizi de bu düşünce esnekliği

141
00:07:04,020 --> 00:07:06,116
sağlamıştı, bu da bizi,

142
00:07:06,140 --> 00:07:08,116
sonrasında üzerinde ironik olarak

143
00:07:08,140 --> 00:07:11,140
sabitlendiğimiz,
serotonin hipotezine yönlendirdi.

144
00:07:11,980 --> 00:07:14,516
Bu, bir SSRI reklamından, serotonin

145
00:07:14,540 --> 00:07:15,796
sinyali veren beyin.

146
00:07:15,820 --> 00:07:18,180
Anlaşılmıyor olabilir,
bu abartılı bir gösterim.

147
00:07:18,660 --> 00:07:22,716
Ve bilimde, iki taraflı deneyler
yaparak veya sonuçlarımıza istatistiksel

148
00:07:22,740 --> 00:07:25,116
olarak bilinemezci yaklaşarak,

149
00:07:25,140 --> 00:07:28,836
önyargılarımızı deniyor
ve ortadan kaldırıyoruz, evet.

150
00:07:28,860 --> 00:07:33,156
Fakat önyargı, çalıştığımız
şeyin ve çalışma biçimimizin içerisine

151
00:07:33,180 --> 00:07:34,900
daha sinsice süzülüyor.

152
00:07:36,260 --> 00:07:39,836
Yani geçtiğimiz 30 yıl boyunca
genelde diğer şeyleri hariç tutarak

153
00:07:39,860 --> 00:07:42,100
serotonine odaklandık.

154
00:07:42,860 --> 00:07:44,220
Elimizde hâlâ bir tedavi yok

155
00:07:45,180 --> 00:07:48,596
ve depresyon için gereken
tek şey serotonin değilse ne olacak?

156
00:07:48,620 --> 00:07:50,676
Onun kilit noktası değilse ne olacak?

157
00:07:50,700 --> 00:07:52,876
Bu demek oluyor ki, ne kadar zaman

158
00:07:52,900 --> 00:07:55,636
veya para veya efor harcarsak harcayalım,

159
00:07:55,660 --> 00:07:57,580
bir tedavi üretemeyeceğiz.

160
00:07:58,500 --> 00:08:01,076
Geçtiğimiz birkaç yılda
doktorlar muhtemelen SSRI'den

161
00:08:01,100 --> 00:08:06,020
bu yana bulunan ilk gerçek
antidepresanı, yani Calypsol'ü

162
00:08:06,540 --> 00:08:07,836
keşfettiler ve bu ilaç

163
00:08:07,860 --> 00:08:11,316
çok çabuk işe yarıyor,
birkaç saat ya da günde

164
00:08:11,340 --> 00:08:13,236
ve serotonin üzerinde çalışmıyor.

165
00:08:13,260 --> 00:08:15,940
Diğer bir sinir iletici olan
glutamat üzerinde çalışıyor.

166
00:08:16,380 --> 00:08:17,876
Ayrıca değiştirilmiş.

167
00:08:17,900 --> 00:08:20,980
Eskiden ameliyatlarda
anestezi olarak kullanılıyordu.

168
00:08:21,540 --> 00:08:23,196
Fakat hemen fark ettiğimiz diğer

169
00:08:23,220 --> 00:08:25,036
ilaçlardan farklı olarak,

170
00:08:25,060 --> 00:08:26,756
Calypsol'ün bir antidepresan

171
00:08:26,780 --> 00:08:29,436
olduğunu anlamamız
20 yıl sürdü, ayrıca bu aslında,

172
00:08:29,460 --> 00:08:32,316
muhtemelen, diğer ilaçlardan daha

173
00:08:32,340 --> 00:08:33,956
iyi bir antidepresan.

174
00:08:33,980 --> 00:08:38,076
Bunun nedeni muhtemelen,
daha iyi bir antidepresan olduğu

175
00:08:38,100 --> 00:08:39,995
için farkına varmamızın zor olması.

176
00:08:40,019 --> 00:08:42,100
Etkilerini gösterecek bir maniklik yoktu.

177
00:08:42,580 --> 00:08:45,676
2013 yılında, Kolumbiya Üniversitesi'nde,

178
00:08:45,700 --> 00:08:47,816
meslektaşım Dr. Christine Ann Denny ile

179
00:08:47,866 --> 00:08:49,276
çalışıyordum

180
00:08:49,300 --> 00:08:53,100
ve farelerde bir antidepresan
olarak Calypsol'ü çalışıyorduk.

181
00:08:53,660 --> 00:08:56,476
Ve Calypsol'ün gerçekten
çok az bir yarı-ömrü var,

182
00:08:56,500 --> 00:08:59,556
yani birkaç saat
içerisinde vücudunuzdan atılıyor.

183
00:08:59,580 --> 00:09:00,996
Biz de deney yapıyorduk.

184
00:09:01,020 --> 00:09:03,276
Fareye bir kez enjekte ediyorduk ve

185
00:09:03,300 --> 00:09:04,596
bir hafta bekliyorduk,

186
00:09:04,620 --> 00:09:07,300
daha sonra, tasarruf
etmek için, başka deney yapıyorduk.

187
00:09:08,020 --> 00:09:10,156
Yaptığım deneylerden birisinde

188
00:09:10,180 --> 00:09:11,836
fareye baskı yapıyorduk ve onu

189
00:09:11,860 --> 00:09:14,076
bir depresyon modeli olarak kullanıyorduk.

190
00:09:14,100 --> 00:09:17,436
Aslında ilk başlarda
işe yaramıyormuş gibi göründü.

191
00:09:17,460 --> 00:09:18,980
O noktada bırakabilirdik.

192
00:09:19,540 --> 00:09:22,436
Fakat bu depresyon
modelini yıllarca sürdürdüm ve

193
00:09:22,460 --> 00:09:24,356
veriler tuhaf görünüyordu.

194
00:09:24,380 --> 00:09:26,236
Bana doğruymuş gibi görünmüyorlardı.

195
00:09:26,260 --> 00:09:27,476
Geri döndüm ve

196
00:09:27,500 --> 00:09:28,996
bir hafta önceden

197
00:09:29,020 --> 00:09:32,836
bir kez Calypsol enjekte edilip
edilmediğine odaklanarak yeniden

198
00:09:32,860 --> 00:09:34,060
analiz ettik.

199
00:09:34,940 --> 00:09:36,956
Ortaya böyle bir şey çıktı.

200
00:09:36,980 --> 00:09:39,116
En sola bakarsanız,

201
00:09:39,140 --> 00:09:41,636
bir fareyi yeni bir alana koyarsanız,

202
00:09:41,660 --> 00:09:43,916
kutu bu şekilde, çok heyecanlı,

203
00:09:43,940 --> 00:09:46,076
fare etrafta gezinerek keşfedecektir ve

204
00:09:46,100 --> 00:09:50,396
pembe çizginin, onların
yürüme ölçüleri olduğunu görebilirsiniz.

205
00:09:50,420 --> 00:09:53,596
Ayrıca bir kalemlik içinde
duran diğer bir fareye de verdik ve

206
00:09:53,620 --> 00:09:55,676
etkileşime geçme kararı ona aitti.

207
00:09:55,700 --> 00:09:58,916
Anlaşılmıyor olabilir,
bu da abartılı bir gösterim.

208
00:09:58,940 --> 00:10:02,636
Normal bir fare keşfeder.

209
00:10:02,660 --> 00:10:03,900
Sosyal olur.

210
00:10:04,620 --> 00:10:05,996
Bakın neler oluyor.

211
00:10:06,020 --> 00:10:08,916
Ortadaki kutuda bulunan
bu depresyon modelinde bir fareye

212
00:10:08,940 --> 00:10:10,220
baskı yaparsanız,

213
00:10:11,100 --> 00:10:12,996
sosyalleşmezler ve keşfetmezler.

214
00:10:13,020 --> 00:10:16,300
Çoğunlukla bir bardağın
arkasına, arka köşeye saklanırlar.

215
00:10:17,020 --> 00:10:20,116
Bir kez Calypsol enjekte edilmiş fareler,

216
00:10:20,140 --> 00:10:21,340
sağınızdaki,

217
00:10:22,060 --> 00:10:24,020
keşfediyorlar ve sosyaller.

218
00:10:24,740 --> 00:10:27,220
Daha önce hiç stresli
olmamış gibi görünüyorlar,

219
00:10:28,020 --> 00:10:29,220
bu imkânsız.

220
00:10:30,260 --> 00:10:31,980
Bu noktada durabilirdik,

221
00:10:32,780 --> 00:10:37,076
fakat Christine Calypsol'ü daha
önce anestezi olarak da kullanmıştı ve

222
00:10:37,100 --> 00:10:38,676
birkaç yıl önce bunun,

223
00:10:38,700 --> 00:10:41,076
ilaç alındıktan sonra
belki de birkaç hafta süren,

224
00:10:41,100 --> 00:10:42,316
hücreler üzerinde

225
00:10:42,340 --> 00:10:45,356
bazı tuhaf etkilere ve
diğer davranışlara neden

226
00:10:45,380 --> 00:10:46,636
olduğunu gördü.

227
00:10:46,660 --> 00:10:47,916
Pekâlâ, belki de bu

228
00:10:47,940 --> 00:10:50,116
tamamen imkânsız değildir dedik,

229
00:10:50,140 --> 00:10:51,636
ama gerçekten şüpheliydik.

230
00:10:51,660 --> 00:10:54,196
Bilimde emin olunmadığı
zaman yapılan şeyi yaptık,

231
00:10:54,220 --> 00:10:55,420
yani tekrar deney yaptık.

232
00:10:56,460 --> 00:10:59,476
Hayvan odasında fareleri test etmek için

233
00:10:59,500 --> 00:11:03,156
bir kutudan diğerine
taşıdığımı hatırlıyorum ve

234
00:11:03,180 --> 00:11:06,796
Christine de farelerin onu
görmemesi için, kucağında bilgisayarla

235
00:11:06,820 --> 00:11:08,236
yerde oturuyordu ve

236
00:11:08,260 --> 00:11:10,516
verileri gerçek zamanlı analiz ediyordu.

237
00:11:10,540 --> 00:11:11,916
Bağırdığımızı hatırlıyorum,

238
00:11:11,940 --> 00:11:15,236
test yaparken hayvan odasında
bunu yapmamanız gerekir, bağırdık

239
00:11:15,260 --> 00:11:16,836
çünkü işe yaramıştı.

240
00:11:16,860 --> 00:11:21,236
Fareler strese karşı korunmuş
gibiydi veya uygunsuz bir şekilde

241
00:11:21,260 --> 00:11:24,316
neşelilerdi, nasıl adlandırmak isterseniz.

242
00:11:25,130 --> 00:11:26,780
Çok heyecanlıydık.

243
00:11:27,820 --> 00:11:31,300
Sonrasında şüphe duyduk, çünkü
gerçek olamayacak kadar güzeldi.

244
00:11:31,860 --> 00:11:33,060
Ve tekrar denedik.

245
00:11:33,740 --> 00:11:36,476
Bir TSSB modelinde tekrar denedik

246
00:11:36,500 --> 00:11:38,916
ve fizyolojik bir modelde tekrar denedik,

247
00:11:38,940 --> 00:11:41,156
burada yalnızca stres hormonu verdik.

248
00:11:41,180 --> 00:11:42,796
Öğrencilerimiz de bunu yürüttü.

249
00:11:42,820 --> 00:11:46,940
Daha sonra Fransa'da bunu yürüten
dünyanın her yerinden ortaklarımız oldu.

250
00:11:47,780 --> 00:11:50,996
Ne zaman birisi yürütse,
aynı şeyi onayladılar.

251
00:11:51,020 --> 00:11:53,836
Bir Calypsol enjektesi
bir şekilde haftalarca stresten

252
00:11:53,860 --> 00:11:56,620
korunma sağlıyor gibiydi.

253
00:11:57,180 --> 00:11:59,036
Bunu yalnızca bir yıl önce yayınladık,

254
00:11:59,060 --> 00:12:03,140
ondan sonra diğer laboratuvarlar da
bağımsız olarak bu etkiyi onayladı.

255
00:12:03,940 --> 00:12:05,860
Yani depresyona neyin 
sebep olduğunu bilmiyoruz,

256
00:12:06,460 --> 00:12:10,156
fakat olayların %80'inde
stresin öncü neden olduğunu biliyoruz

257
00:12:10,180 --> 00:12:12,516
ve depresyon ile

258
00:12:12,540 --> 00:12:14,756
TSSB farklı hastalıklardır,

259
00:12:14,780 --> 00:12:16,796
fakat bu paylaştıkları bir şeydir.

260
00:12:16,820 --> 00:12:18,636
Değil mi? Travma sonrası 
stres bozukluğuna

261
00:12:18,660 --> 00:12:21,556
neden olan şey aktif savaşlar

262
00:12:21,580 --> 00:12:24,036
veya doğal afetler ya da toplum şiddeti

263
00:12:24,060 --> 00:12:26,340
veya cinsel saldırı gibi şeylerdir

264
00:12:26,980 --> 00:12:32,596
ve strese maruz kalan herkes
ruhsal bir bozukluk geliştirmez.

265
00:12:32,620 --> 00:12:35,516
Stresi deneyimleme, dirençlilik,

266
00:12:35,540 --> 00:12:39,700
sonra geriye dönme ve
depresyon geliştirmeme veya TSSB,

267
00:12:40,500 --> 00:12:42,756
stres direnci olarak bilinmektedir

268
00:12:42,780 --> 00:12:44,636
ve insandan insana değişim gösterir.

269
00:12:44,660 --> 00:12:47,996
Bunu her zaman bir tür pasif
sahiplik olarak düşünmüşüzdür.

270
00:12:48,020 --> 00:12:50,556
Aslında bu rahatsızlıklar
için gereken hassaslık ve

271
00:12:50,580 --> 00:12:52,660
risk faktörlerinin eksikliğidir.

272
00:12:53,620 --> 00:12:55,500
Aktif olsa ne olurdu?

273
00:12:56,420 --> 00:12:57,916
Belki de geliştirebilirdik,

274
00:12:57,940 --> 00:13:00,100
zırhla kaplamaya benzer bir şekilde.

275
00:13:01,220 --> 00:13:05,820
Tesadüfen, ilk dirençlilik-geliştiren
ilacı keşfettik.

276
00:13:06,740 --> 00:13:09,516
Ve dediğim gibi,
ilacın çok azını veriyorduk ve

277
00:13:09,540 --> 00:13:11,116
etkisi haftalarca sürdü,

278
00:13:11,140 --> 00:13:14,356
yani antidepresanlarda
gördüğünüz şeyler gibi değiller.

279
00:13:14,380 --> 00:13:18,700
Aslında daha çok, bağışıklık
aşısında gördüğünüz şeylere benziyor.

280
00:13:19,180 --> 00:13:22,116
Bağışıklık aşılarında
aşınızı vuruluyorsunuz

281
00:13:22,140 --> 00:13:25,516
ve haftalar, aylar, yıllar sonra,

282
00:13:25,540 --> 00:13:27,876
gerçekten bakteriye maruz kaldığınızda

283
00:13:27,900 --> 00:13:30,356
sizi koruyan şey aşı olmuyor.

284
00:13:30,380 --> 00:13:31,756
Bakteriyi yok eden şey,

285
00:13:31,780 --> 00:13:35,916
dirençlilik geliştirmiş olan
bağışıklık sisteminiz ve

286
00:13:35,940 --> 00:13:38,076
hiçbir zaman mikrop kapmıyorsunuz,

287
00:13:38,100 --> 00:13:41,156
bizim tedavilerimizden
oldukça farklı. Değil mi?

288
00:13:41,180 --> 00:13:44,996
Bu durumda enfeksiyon kapıyorsunuz,
bakteriye maruz kalıyor ve

289
00:13:45,020 --> 00:13:48,876
hasta oluyorsunuz, daha sonra,
diyelim ki, bir antibiyotik alıyorsunuz

290
00:13:48,900 --> 00:13:52,140
ve bu ilaçlar da
bakteriyi öldürmeye uğraşıyorlar.

291
00:13:52,780 --> 00:13:55,276
Veya daha önce
söylediğim gibi, bu hafifletici ile,

292
00:13:55,300 --> 00:13:58,156
semptomları gizleyecek
bir şey almış oluyorsunuz,

293
00:13:58,180 --> 00:14:00,876
fakat altında yatan enfeksiyonu
tedavi etmeyecek ve yalnızca

294
00:14:00,900 --> 00:14:04,236
ilacı içtiğiniz zaman iyi hissedeceksiniz,

295
00:14:04,260 --> 00:14:06,196
sürekli içmenizin nedeni de bu.

296
00:14:06,220 --> 00:14:08,916
Depresyon ve TSSB'de

297
00:14:08,940 --> 00:14:10,916
-- burada strese maruz kalıyorsunuz --

298
00:14:10,940 --> 00:14:13,556
yalnızca hafifletici tedavimiz var.

299
00:14:13,580 --> 00:14:16,076
Antidepresanlar
yalnızca semptomları gizlerler ve

300
00:14:16,100 --> 00:14:18,956
hastalık boyunca ilaçları
içmeye devam edip durmanızın

301
00:14:18,980 --> 00:14:20,676
nedeni budur, hastalığın ömrü ise

302
00:14:20,700 --> 00:14:22,900
genelde sizin ömrünüz kadardır.

303
00:14:23,940 --> 00:14:28,156
Direnç-geliştiren ilaçlarımıza
"yan aşı" yani "paravaccine" adını verdik,

304
00:14:28,180 --> 00:14:29,716
bu, aşıya benzeyen anlamına geliyor,

305
00:14:29,740 --> 00:14:32,236
çünkü strese karşı koruma 
potansiyeline sahip olabilirler

306
00:14:32,260 --> 00:14:34,076
ve farelerin

307
00:14:34,100 --> 00:14:37,516
depresyon ve travma sonrası

308
00:14:37,540 --> 00:14:40,300
stres bozukluğu
geliştirmelerini engelleyebilirler.

309
00:14:40,780 --> 00:14:44,220
Ayrıca, her antidepresan
"paravaccine" değildir.

310
00:14:45,300 --> 00:14:46,916
Prozac'ı da denedik,

311
00:14:46,940 --> 00:14:48,300
hiçbir etkisi olmadı.

312
00:14:49,060 --> 00:14:52,076
Yani eğer bu insanlara çevrilseydi,

313
00:14:52,100 --> 00:14:54,676
depresyon ve TSSB gibi stres içerikli

314
00:14:54,700 --> 00:14:56,956
rahatsızlıklara karşı risk taşıdığı

315
00:14:56,980 --> 00:15:00,836
tahmin edilen insanları koruyabilirdik.

316
00:15:00,860 --> 00:15:03,996
Yani ilk müdahale ekipleri ve itfaiye,

317
00:15:04,020 --> 00:15:08,156
göçmenler, mahkûmlar ve
hapishane gardiyanları,

318
00:15:08,180 --> 00:15:10,260
askerler, aklınıza gelen herkes.

319
00:15:11,220 --> 00:15:15,020
Bu hastalıklara dair
sizlere bir ölçek vermek için;

320
00:15:15,620 --> 00:15:18,676
2010 yılında, hastalığın dünya çapında

321
00:15:18,700 --> 00:15:22,540
neden olduğu yük 2,5 trilyon dolar
olarak hesaplandı

322
00:15:23,060 --> 00:15:24,596
ve kronik olduğu için

323
00:15:24,620 --> 00:15:27,836
bu masraf şiddetlenmekte
ve dolayısıyla, önümüzdeki 15 yılda

324
00:15:27,860 --> 00:15:31,100
altı trilyon dolara
kadar yükselmesi bekleniyor.

325
00:15:32,460 --> 00:15:34,039
Belirttiğim gibi,

326
00:15:34,064 --> 00:15:38,140
önyargılarımız
yüzünden değişim çok zor olabilir.

327
00:15:38,860 --> 00:15:40,380
Calypsol'ün başka bir adı da var,

328
00:15:41,100 --> 00:15:42,300
Ketamine

329
00:15:43,380 --> 00:15:44,940
ve bunun da başka bir adı var,

330
00:15:45,460 --> 00:15:46,876
Special K,

331
00:15:46,900 --> 00:15:49,300
bu bir uyuşturucu ve kötüye kullanılıyor.

332
00:15:50,540 --> 00:15:53,636
Tüm dünyada hâlâ
anestezi için kullanılıyor.

333
00:15:53,660 --> 00:15:56,516
Çocuklarda kullanılıyor.
Savaş alanlarında kullanıyoruz.

334
00:15:56,540 --> 00:15:59,516
Çoğu gelişen ülkede
tercih edilen bir ilaç aslında,

335
00:15:59,540 --> 00:16:01,396
çünkü nefes alışı etkilemiyor.

336
00:16:01,420 --> 00:16:06,100
Dünya Sağlık Örgütü'nün
en önemli ilaçlar listesinde yer alıyor.

337
00:16:06,580 --> 00:16:10,140
Bir "paravaccine" olarak
ilk Ketamine'i keşfetmiş olsaydık,

338
00:16:10,820 --> 00:16:13,676
onu geliştirmemiz daha kolay olurdu,

339
00:16:13,700 --> 00:16:17,556
fakat şimdi bunu yapmak
için işlevsel durağanlığımızla ve

340
00:16:17,580 --> 00:16:20,380
zihinsel setimizle
mücadele etmemiz gerekiyor.

341
00:16:21,700 --> 00:16:25,556
Neyse ki bu önleyici,
"paravaccine" özelliklere sahip olan

342
00:16:25,580 --> 00:16:29,020
keşfettiğimiz tek bileşim
bu değil, keşfettiğimiz diğer

343
00:16:29,700 --> 00:16:31,900
tüm ilaçlar veya bileşimler,
hepsi tamamen yeni

344
00:16:32,780 --> 00:16:34,956
ve gıda ve ilaç
yönetiminin onay sürecinden

345
00:16:34,980 --> 00:16:38,596
geçmek zorundalar --
insanlarda kullanılmadan önce

346
00:16:38,620 --> 00:16:42,196
işe yarayıp yaramayacaklarının
anlaşılması için.

347
00:16:42,220 --> 00:16:43,876
Ve bu yıllar sürecek.

348
00:16:43,900 --> 00:16:46,156
Daha hızlı bir şey istiyorsak,

349
00:16:46,180 --> 00:16:48,556
Ketamine yönetim
tarafından zaten onaylandı.

350
00:16:48,580 --> 00:16:51,276
Kapsamlı ve mevcut.

351
00:16:51,300 --> 00:16:55,460
Onu maliyetinin çok altında
ve kısa zamanda geliştirebilirdik.

352
00:16:56,380 --> 00:17:00,756
Fakat, işlevsel durağanlık
ve zihinsel setin de ötesinde,

353
00:17:00,780 --> 00:17:04,356
ilaçlarda değişim konusunda
başka bir sıkıntı daha var,

354
00:17:04,380 --> 00:17:05,579
o da politika.

355
00:17:06,179 --> 00:17:08,395
Kapsamlı bir ilaç
patentsiz kaldığında ve artık

356
00:17:08,419 --> 00:17:12,155
piyasada bulunmadığında,
ilaç firmalarını bu ilaçları geliştirmeye

357
00:17:12,179 --> 00:17:14,516
teşvik edecek bir prim yok,

358
00:17:14,540 --> 00:17:15,969
çünkü para kazanmıyorlar.

359
00:17:16,380 --> 00:17:19,500
Bu yalnızca Ketamine için değil,
tüm ilaçlar için geçerli.

360
00:17:20,579 --> 00:17:26,236
Her şeye rağmen,
bu fikir psikiyatride oldukça yeni,

361
00:17:26,260 --> 00:17:30,156
yani ilaçları zihinsel hastalığı
tedavi etmektense, onu önlemek için

362
00:17:30,180 --> 00:17:31,540
kullanma fikri.

363
00:17:32,740 --> 00:17:37,796
Muhtemelen bundan 20, 50,
100 yıl sonra geçmişe baktığımızda

364
00:17:37,820 --> 00:17:41,916
depresyon ve TSSB'yi,
tıpkı tüberküloz koğuşları gibi,

365
00:17:41,940 --> 00:17:44,900
geçmişte kalmış bir şey

366
00:17:44,930 --> 00:17:46,380
olarak göreceğiz.

367
00:17:47,180 --> 00:17:52,420
Bu, zihinsel sağlık salgınında
sonunun başlangıcı olabilir.

368
00:17:53,380 --> 00:17:56,580
Fakat, büyük bir bilim
adamının da dediği gibi,

369
00:17:57,900 --> 00:18:00,156
"Yalnızca bir budala her şeyden emindir.

370
00:18:00,180 --> 00:18:02,220
Bilge bir insan tahmin etmeye devam eder."

371
00:18:04,044 --> 00:18:05,284
Teşekkürler arkadaşlar.

372
00:18:05,780 --> 00:18:09,846
(Alkışlar)