WEBVTT

00:00:00.866 --> 00:00:04.002
ABD'ye geldikten dört yıl sonra,

00:00:04.026 --> 00:00:05.593
her 16 yaşındaki biri gibi

00:00:05.617 --> 00:00:08.368
sürücü ehliyetimi almaya gittim.

00:00:08.392 --> 00:00:12.241
Göçmenlik belgelerimi ve yeşil kartımı
memura gösterdikten sonra,

00:00:12.265 --> 00:00:14.002
bana sahte olduklarını söyledi.

00:00:14.026 --> 00:00:16.650
"Buraya bir daha geri gelme" 
diye de ekledi.

00:00:17.321 --> 00:00:20.478
Amerika'da yasa dışı bir şekilde 
bulunduğumu işte böyle öğrendim

00:00:20.502 --> 00:00:23.034
ve yasa dışı bir şekilde hâlâ buradayım.

NOTE Paragraph

00:00:23.058 --> 00:00:24.613
Gazeteci ve film yapımcısıyım.

00:00:24.637 --> 00:00:26.488
Hikâyelerin içinde yaşıyorum.

00:00:26.512 --> 00:00:31.226
Çoğu kişinin göçmenlik 
konusunda anlamadığı şeyin

00:00:31.226 --> 00:00:34.515
kendileri hakkında anlamadıkları
şey olduğunu öğrendim:

00:00:34.539 --> 00:00:37.013
Bunlar, ailelerinin eski göç hikâyeleri,

00:00:37.013 --> 00:00:39.736
yeşil kart ile sınırların bile
var olmadığı bir zamanda

00:00:39.736 --> 00:00:41.456
aşmaları gereken süreçler

00:00:41.456 --> 00:00:45.171
veya vatandaşlık kavramını 
algılayışlarını neyin şekillendirdiği idi.

NOTE Paragraph

00:00:45.711 --> 00:00:47.008
Filipinler'de doğdum.

00:00:47.008 --> 00:00:50.265
12 yaşındayken annem ebeveynleriyle,
yani büyükbabam ve büyükannemle,

00:00:50.265 --> 00:00:53.310
veya Tagalogcada dediğimiz
haliyle, lolo ve lola ile yaşamam için

00:00:53.310 --> 00:00:54.691
beni onların yanına gönderdi.

00:00:54.850 --> 00:00:57.051
Lolo'nun ismi Teofilo'ydu.

00:00:57.075 --> 00:01:01.591
Amerika'ya yasal bir şekilde göç ettiğinde
ve sonradan bir vatandaş olduğunda

00:01:01.615 --> 00:01:04.658
televizyon programı "Cheers"daki 
Ted Danson'dan esinlenerek

00:01:04.682 --> 00:01:08.159
adını Teofilo'dan Ted'e değiştirdi.

00:01:08.183 --> 00:01:10.290
Daha Amerikalı olamazdı.

NOTE Paragraph

00:01:10.314 --> 00:01:14.218
Lolo'nun favori şarkısı, 
Frank Sinatra'nın "My Way" şarkısıydı

00:01:14.242 --> 00:01:16.734
ve konu tek torununu, yani beni,

00:01:16.734 --> 00:01:19.217
Amerika'ya nasıl getirebileceğini 
bulmaya geldiğinde

00:01:19.217 --> 00:01:21.266
bunu kendi yoluyla yapmaya karar verdi.

00:01:21.695 --> 00:01:25.674
Lolo'ya göre beni buraya getirmenin 
kolay ve basit bir yolu yoktu.

00:01:25.698 --> 00:01:28.744
Bu yüzden sahte yeşil kart için

00:01:28.744 --> 00:01:31.765
ve beni ABD'ye getirecek 
kaçakçıya ödeme yapmak için

00:01:31.765 --> 00:01:33.646
Lolo 4.500 dolar biriktirdi --

00:01:33.646 --> 00:01:36.971
ki saatte sekiz dolardan fazla
kazanmayan bir güvenlik görevlisi için

00:01:36.971 --> 00:01:38.095
bu fazla bir miktar.

NOTE Paragraph

00:01:38.095 --> 00:01:39.588
İşte buraya böyle geldim.

00:01:39.612 --> 00:01:42.929
İnsanların bana atalarının 
Amerika'ya "doğru şekilde" geldiklerini

00:01:42.953 --> 00:01:45.441
kaç kez söylediklerini anlatamam,

00:01:45.465 --> 00:01:46.839
ki onlara hatırlatmam lazım,

00:01:46.863 --> 00:01:49.368
Amerika'nın "doğru şekil" tanımı

00:01:49.392 --> 00:01:54.009
yerleşimcilerin ilk gemisi 
demir attığından beri değişiyor.

NOTE Paragraph

00:01:54.898 --> 00:01:58.339
Amerika bildiğimiz gibi
bir kara parçasından çok daha fazlası.

00:01:58.339 --> 00:02:01.504
Özellikle de bugün 
ABD'yi oluşturan karanın

00:02:01.504 --> 00:02:05.019
eskiden diğer ülkelerden gelen
diğer insanlara ait olduğu için bu böyle.

00:02:05.526 --> 00:02:08.271
Amerika aynı zamanda bildiğimiz gibi

00:02:08.271 --> 00:02:10.661
göçmenlerin ulusu 
olmaktan çok daha fazlası.

00:02:10.661 --> 00:02:14.571
Göçmen olmayan iki grup Amerikalı var:

00:02:14.595 --> 00:02:16.627
Bu toprağın yerlisi olan

00:02:16.627 --> 00:02:19.493
ve soykırım eylemleri sonucunda
öldürülen Amerikan yerlileri

00:02:19.517 --> 00:02:21.712
ve bu ülkeyi inşa etmek için

00:02:21.712 --> 00:02:25.226
kaçırılan, gemiye yüklenen 
ve esir edilen Afrikalı Amerikalılar.

00:02:25.652 --> 00:02:29.469
Amerika her şeyden önce bir fikir,

00:02:29.493 --> 00:02:32.021
ne kadar kusurlu 
ve gerçekleştirilmemiş olsa da

00:02:32.045 --> 00:02:35.000
ilk yerleşimcilerin 
vatandaşlık endişesi olmadan

00:02:35.000 --> 00:02:38.074
özgürce geldikleri için 
var olan bir fikir.

NOTE Paragraph

00:02:38.469 --> 00:02:40.563
Nereden geldiniz?

00:02:40.923 --> 00:02:42.142
Buraya nasıl geldiniz?

00:02:42.651 --> 00:02:43.701
Kim ödedi?

00:02:43.701 --> 00:02:46.700
Amerika'nın dört bir yanında,
türlü türlü dinleyicinin önünde --

00:02:46.700 --> 00:02:48.147
muhafazakarlar ve ilericiler,

00:02:48.171 --> 00:02:50.197
lise öğrencileri ve yaşlılar --

00:02:50.221 --> 00:02:51.637
bu soruları sordum.

00:02:51.637 --> 00:02:54.437
Beyaz olmayan biri olarak
sürekli nereli olduğum soruluyor,

00:02:54.437 --> 00:02:56.888
"Nereden geldin?" gibi sorular soruluyor.

00:02:56.912 --> 00:02:59.931
Bu yüzden beyaz kişilere 
ben de nereden geldiklerini soruyorum.

NOTE Paragraph

00:03:00.463 --> 00:03:04.147
Georgia Üniversitesi'ndeki bir öğrenciye
nereli olduğunu sorduktan sonra

00:03:04.147 --> 00:03:05.968
"Amerikalıyım" dedi.

00:03:05.992 --> 00:03:08.623
Ben de "Biliyorum" dedim 
"Ama aslen nerelisin?"

00:03:09.006 --> 00:03:10.932
"Beyazım" diyerek cevap verdi.

00:03:10.956 --> 00:03:13.847
"Ama beyaz bir ülke değildir" dedim.

00:03:13.871 --> 00:03:15.960
"Ataların nereden geliyor?"

00:03:16.428 --> 00:03:18.159
Omuz silkerek cevap verdiğinde

00:03:18.159 --> 00:03:21.420
ben de "Pekâlâ, nereden geldin?

00:03:21.444 --> 00:03:24.028
Buraya nasıl geldin? Kim ödedi?" dedim.

00:03:24.643 --> 00:03:26.340
Bunu cevaplayamadı.

NOTE Paragraph

00:03:26.364 --> 00:03:29.191
Bu üç ana soruya cevap vermeden

00:03:29.215 --> 00:03:32.536
Amerika'yı Amerika olarak
konuşabileceğinizi sanmıyorum.

00:03:32.999 --> 00:03:35.874
Göçmenlik, Amerika'nın yaşam hattı;

00:03:35.898 --> 00:03:39.157
bu ülke yüzyıllar boyunca 
kendi kendini inşa etti,

00:03:39.181 --> 00:03:43.882
On Üç Koloniye yerleşen 
devrimciler ve yerleşimcilerden,

00:03:43.906 --> 00:03:47.315
büyük bir çoğunluğu Avrupa'dan gelen 
milyonlarca göçmene kadar

00:03:47.339 --> 00:03:50.293
herkes bıkmadan usanmadan 
bu toprağı kolonileştirdi.

00:03:50.322 --> 00:03:52.663
Amerika yerlileri zaten burada olmalarına

00:03:52.663 --> 00:03:56.505
ve kendi kabile kimlikleri ve vatandaşlık 
konusunda fikirleri olmalarına rağmen,

00:03:56.505 --> 00:04:02.069
1924 Kızılderili Vatandaşlık Yasasına 
kadar ABD vatandaşı sayılmıyorlardı.

00:04:02.093 --> 00:04:04.730
Siyahi Amerikalıların uğruna savaştığı

00:04:04.730 --> 00:04:07.200
ve dönüm noktası olan
1964 Medeni Haklar Yasası,

00:04:07.200 --> 00:04:11.478
1965 Göçmenlik ve Uyrukluğa 
Kabul Edilme Yasası'na ilham verdi

00:04:11.498 --> 00:04:18.133
ve bu, 40 yıldır süren Amerika'nın
ırk bazlı ayrımcı sistemine son verdi.

NOTE Paragraph

00:04:18.569 --> 00:04:20.511
Daha da devam edebilirim

00:04:20.535 --> 00:04:23.507
ama demek istediğim, 
asıl demek istediğim şey şu:

00:04:24.201 --> 00:04:25.966
Ne kadarımız,

00:04:25.990 --> 00:04:28.775
ister geçmişte
ister günümüzde göçmen olalım,

00:04:28.799 --> 00:04:32.078
Amerika tarihinin 
bu önemli kısımlarını biliyor?

00:04:32.102 --> 00:04:36.107
Bu tarihin ne kadarı 
asıl ABD vatandaşlık testini oluşturuyor?

00:04:36.470 --> 00:04:37.721
Daha önce gördünüz mü?

00:04:37.745 --> 00:04:39.462
Çoğunlukla sözlü bir test

00:04:39.486 --> 00:04:44.307
ve devlet görevlileri adaylara 
10 ile 100 kadar soru soruyor.

00:04:44.307 --> 00:04:48.471
Testi geçmek için adaylar en az 
altı soruya doğru cevap vermek zorunda.

NOTE Paragraph

00:04:48.471 --> 00:04:50.330
Yakın zamanda teste baktım,

00:04:50.354 --> 00:04:53.520
sorulan sorulara, bariz ihmallere

00:04:53.544 --> 00:04:57.683
ve kabul edilebilir cevapları 
nelerin oluşturduğuna çok şaşırdım.

00:04:57.707 --> 00:05:01.084
Özgürlük Heykeli'nin 
nerede olduğu hakkında bir soru var.

00:05:01.108 --> 00:05:03.470
Ellis Adası hakkında,

00:05:03.494 --> 00:05:05.942
göçmen bir ulus olan ABD hakkında

00:05:05.966 --> 00:05:09.219
ve onaylanan sayısız göçmen karşıtı 
yasalar hakkında sorular yoktu.

00:05:09.379 --> 00:05:11.993
Amerika yerlilerinin tarihi 
hakkında hiçbir şey yoktu.

00:05:12.250 --> 00:05:15.786
Martin Luther King Jr.'ın 
ne yaptığı hakkında bir soru vardı

00:05:15.810 --> 00:05:18.758
ama büyük ölçüde 
Afrikalı Amerikalılar hakkında

00:05:18.758 --> 00:05:21.074
yetersiz ve güvenilmez içerikler vardı.

NOTE Paragraph

00:05:21.098 --> 00:05:22.288
İşte bir örnek.

00:05:22.312 --> 00:05:26.510
Amerikan tarihi bölümünden
74 numaralı soru,

00:05:26.534 --> 00:05:32.024
adaylardan "İç Savaş'a neden olan 
bir problemi söylemelerini" istiyor.

00:05:32.048 --> 00:05:34.788
Üç kabul edilebilir cevap var:

00:05:35.384 --> 00:05:38.745
Kölelik, eyalet hakları,

00:05:38.745 --> 00:05:41.065
ekonomik sebepler.

NOTE Paragraph

00:05:41.399 --> 00:05:44.583
Lola ve Lolo bu soruyu biliyorlar mıydı?

00:05:44.607 --> 00:05:46.150
Eğer biliyor olsalardı bile

00:05:46.174 --> 00:05:48.695
arkasındaki tarihi biliyorlar mıydı?

00:05:49.058 --> 00:05:51.250
Peki ya amcalarım, teyzelerim, kuzenlerim

00:05:51.274 --> 00:05:54.312
ve Amerikalı olmak için
bu testi geçmek zorunda olan

00:05:54.312 --> 00:05:56.622
diğer milyonlarca
göçmen biliyor muydu?

00:05:56.622 --> 00:05:59.893
Buraya gelmeden önce göçmenler
Amerika hakkında ne biliyorlar?

00:06:00.439 --> 00:06:04.020
Ne tür bir vatandaşlık için başvuruyoruz

00:06:04.044 --> 00:06:08.515
ve bu vatandaşlık gerçekten parçası olmak
istediğimiz türden bir vatandaşlık mı?

00:06:08.954 --> 00:06:10.019
Şöyle bir düşünelim --

00:06:10.019 --> 00:06:12.139
bunun hakkında
bir süredir çok düşünüyorum --

00:06:12.139 --> 00:06:15.568
onurlu vatandaşlık neye benziyor?

00:06:15.592 --> 00:06:20.108
Buraya daha 26 sene önce gelmişken

00:06:20.132 --> 00:06:23.280
yüz yıllardır Amerika'da olan 
siyahi ve yerli insanlar

00:06:23.280 --> 00:06:26.558
hâlâ kendilerininki için 
beklerken ben nasıl isteyebilirim ki?

NOTE Paragraph

00:06:27.033 --> 00:06:29.814
Favori yazarlarımdan biri Toni Morrison.

00:06:29.838 --> 00:06:34.299
1996'da, ülkede yasa dışı bir şekilde 
bulunduğumu öğrenmeden bir sene önce,

00:06:34.323 --> 00:06:36.050
içinde bulunduğum sekizinci sınıftan

00:06:36.050 --> 00:06:39.172
Morrison'un ilk kitabı olan 
"En Mavi Göz" okunulması istenmişti.

00:06:39.172 --> 00:06:43.431
Kitap anında zor sorular 
sormamı sağlamıştı.

00:06:43.431 --> 00:06:47.717
Pecola Breedlove, 
kitabın merkezindeki şu siyahi genç kız,

00:06:47.717 --> 00:06:50.641
neden mavi gözler istiyordu?

00:06:50.665 --> 00:06:52.355
Ona istemesini kim söylemişti?

00:06:52.767 --> 00:06:54.431
Onlara neden inanmıştı?

00:06:55.066 --> 00:06:58.376
Morrison, bir insanın "üst anlatı"
dediği şeye boyun eğdiğinde

00:06:58.400 --> 00:07:03.271
neler olduğunu yansıtmak için
kitabı yazdığını söyledi.

00:07:03.676 --> 00:07:07.613
Morrison, "Tanımlar"
"tanımlayıcıya aittir,

00:07:07.613 --> 00:07:10.711
tanımlanana değil." diyor.

NOTE Paragraph

00:07:10.711 --> 00:07:13.241
Burada yasa dışı bir şekilde 
bulunduğumu öğrendiğimde

00:07:13.241 --> 00:07:18.839
doğuştan veya kanunen 
yasal bir vatandaş değilsem

00:07:18.863 --> 00:07:22.095
başka bir tür vatandaşlığın 
mümkün olduğuna kendimi inandırdım.

NOTE Paragraph

00:07:22.119 --> 00:07:24.542
Katılımcılık açısından vatandaşlık:

00:07:24.566 --> 00:07:25.789
Katılım gösteriyorum.

00:07:25.813 --> 00:07:28.255
Her türden Amerikalı ile ilişki kuruyorum,

00:07:28.255 --> 00:07:30.355
beni burada istemeyen Amerikalılarla bile.

NOTE Paragraph

00:07:30.775 --> 00:07:33.022
Katkı açısından vatandaşlık:

00:07:33.046 --> 00:07:36.835
Toplumuma yapabildiğim 
her şekilde katkıda bulunuyorum.

00:07:36.859 --> 00:07:40.560
Belgesiz bir girişimci olarak --
ve evet, böyle bir şey var --

00:07:40.584 --> 00:07:43.194
birçok ABD vatandaşını işe aldım.

NOTE Paragraph

00:07:43.218 --> 00:07:45.755
Eğitim açısından vatandaşlık:

00:07:45.779 --> 00:07:49.005
Geçmiş ve günümüze 
nasıl geldiğimiz hakkında

00:07:49.005 --> 00:07:51.785
başkalarının bizi eğitmesini bekleyemeyiz.

00:07:51.809 --> 00:07:55.039
Kendimizi ve çevremizdekileri eğitmeliyiz.

NOTE Paragraph

00:07:55.777 --> 00:07:59.986
Kendimden daha büyük
bir şey olmak açısından vatandaşlık:

00:08:00.010 --> 00:08:02.815
Bence bireysel ve kitlesel olarak

00:08:02.839 --> 00:08:06.251
Amerika'nın üst anlatısını 
tekrardan yazıyoruz.

00:08:06.275 --> 00:08:10.241
Bir zamanlar tanımlanan kişiler,
şimdi tanımlama işini yapıyor.

00:08:10.241 --> 00:08:12.664
Sorulması gereken soruları soruyorlar.

00:08:12.664 --> 00:08:14.612
Bu tekrardan tanımlamanın ana parçası ise

00:08:14.612 --> 00:08:17.152
sadece kimin Amerikalı 
olduğunu tanımlamak değil,

00:08:17.152 --> 00:08:20.611
aynı zamanda vatandaşlığı neyin
oluşturduğunu da nasıl tanımladığımızdır,

00:08:20.611 --> 00:08:24.496
ki bana göre bu birbirimize karşı
olan sorumluluğumuz.

NOTE Paragraph

00:08:25.300 --> 00:08:27.992
O halde kendi özel
anlatınızı dikkate alın

00:08:27.992 --> 00:08:29.190
ve kendinize sorun:

00:08:29.814 --> 00:08:31.146
Nereden geldiniz?

00:08:31.603 --> 00:08:32.838
Buraya nasıl geldiniz?

00:08:33.726 --> 00:08:34.994
Kim ödedi?