0:00:00.866,0:00:04.002
ABD'ye geldikten dört yıl sonra,

0:00:04.026,0:00:05.593
her 16 yaşındaki biri gibi

0:00:05.617,0:00:08.368
sürücü ehliyetimi almaya gittim.

0:00:08.392,0:00:12.241
Göçmenlik belgelerimi ve yeşil kartımı[br]memura gösterdikten sonra,

0:00:12.265,0:00:14.002
bana sahte olduklarını söyledi.

0:00:14.026,0:00:16.650
"Buraya bir daha geri gelme" [br]diye de ekledi.

0:00:17.321,0:00:20.478
Amerika'da yasa dışı bir şekilde [br]bulunduğumu işte böyle öğrendim

0:00:20.502,0:00:23.034
ve yasa dışı bir şekilde hâlâ buradayım.

0:00:23.058,0:00:24.613
Gazeteci ve film yapımcısıyım.

0:00:24.637,0:00:26.488
Hikâyelerin içinde yaşıyorum.

0:00:26.512,0:00:31.226
Çoğu kişinin göçmenlik [br]konusunda anlamadığı şeyin

0:00:31.226,0:00:34.515
kendileri hakkında anlamadıkları[br]şey olduğunu öğrendim:

0:00:34.539,0:00:37.013
Bunlar, ailelerinin eski göç hikâyeleri,

0:00:37.013,0:00:39.736
yeşil kart ile sınırların bile[br]var olmadığı bir zamanda

0:00:39.736,0:00:41.456
aşmaları gereken süreçler

0:00:41.456,0:00:45.171
veya vatandaşlık kavramını [br]algılayışlarını neyin şekillendirdiği idi.

0:00:45.711,0:00:47.008
Filipinler'de doğdum.

0:00:47.008,0:00:50.265
12 yaşındayken annem ebeveynleriyle,[br]yani büyükbabam ve büyükannemle,

0:00:50.265,0:00:53.310
veya Tagalogcada dediğimiz[br]haliyle, lolo ve lola ile yaşamam için

0:00:53.310,0:00:54.691
beni onların yanına gönderdi.

0:00:54.850,0:00:57.051
Lolo'nun ismi Teofilo'ydu.

0:00:57.075,0:01:01.591
Amerika'ya yasal bir şekilde göç ettiğinde[br]ve sonradan bir vatandaş olduğunda

0:01:01.615,0:01:04.658
televizyon programı "Cheers"daki [br]Ted Danson'dan esinlenerek

0:01:04.682,0:01:08.159
adını Teofilo'dan Ted'e değiştirdi.

0:01:08.183,0:01:10.290
Daha Amerikalı olamazdı.

0:01:10.314,0:01:14.218
Lolo'nun favori şarkısı, [br]Frank Sinatra'nın "My Way" şarkısıydı

0:01:14.242,0:01:16.734
ve konu tek torununu, yani beni,

0:01:16.734,0:01:19.217
Amerika'ya nasıl getirebileceğini [br]bulmaya geldiğinde

0:01:19.217,0:01:21.266
bunu kendi yoluyla yapmaya karar verdi.

0:01:21.695,0:01:25.674
Lolo'ya göre beni buraya getirmenin [br]kolay ve basit bir yolu yoktu.

0:01:25.698,0:01:28.744
Bu yüzden sahte yeşil kart için

0:01:28.744,0:01:31.765
ve beni ABD'ye getirecek [br]kaçakçıya ödeme yapmak için

0:01:31.765,0:01:33.646
Lolo 4.500 dolar biriktirdi --

0:01:33.646,0:01:36.971
ki saatte sekiz dolardan fazla[br]kazanmayan bir güvenlik görevlisi için

0:01:36.971,0:01:38.095
bu fazla bir miktar.

0:01:38.095,0:01:39.588
İşte buraya böyle geldim.

0:01:39.612,0:01:42.929
İnsanların bana atalarının [br]Amerika'ya "doğru şekilde" geldiklerini

0:01:42.953,0:01:45.441
kaç kez söylediklerini anlatamam,

0:01:45.465,0:01:46.839
ki onlara hatırlatmam lazım,

0:01:46.863,0:01:49.368
Amerika'nın "doğru şekil" tanımı

0:01:49.392,0:01:54.009
yerleşimcilerin ilk gemisi [br]demir attığından beri değişiyor.

0:01:54.898,0:01:58.339
Amerika bildiğimiz gibi[br]bir kara parçasından çok daha fazlası.

0:01:58.339,0:02:01.504
Özellikle de bugün [br]ABD'yi oluşturan karanın

0:02:01.504,0:02:05.019
eskiden diğer ülkelerden gelen[br]diğer insanlara ait olduğu için bu böyle.

0:02:05.526,0:02:08.271
Amerika aynı zamanda bildiğimiz gibi

0:02:08.271,0:02:10.661
göçmenlerin ulusu [br]olmaktan çok daha fazlası.

0:02:10.661,0:02:14.571
Göçmen olmayan iki grup Amerikalı var:

0:02:14.595,0:02:16.627
Bu toprağın yerlisi olan

0:02:16.627,0:02:19.493
ve soykırım eylemleri sonucunda[br]öldürülen Amerikan yerlileri

0:02:19.517,0:02:21.712
ve bu ülkeyi inşa etmek için

0:02:21.712,0:02:25.226
kaçırılan, gemiye yüklenen [br]ve esir edilen Afrikalı Amerikalılar.

0:02:25.652,0:02:29.469
Amerika her şeyden önce bir fikir,

0:02:29.493,0:02:32.021
ne kadar kusurlu [br]ve gerçekleştirilmemiş olsa da

0:02:32.045,0:02:35.000
ilk yerleşimcilerin [br]vatandaşlık endişesi olmadan

0:02:35.000,0:02:38.074
özgürce geldikleri için [br]var olan bir fikir.

0:02:38.469,0:02:40.563
Nereden geldiniz?

0:02:40.923,0:02:42.142
Buraya nasıl geldiniz?

0:02:42.651,0:02:43.701
Kim ödedi?

0:02:43.701,0:02:46.700
Amerika'nın dört bir yanında,[br]türlü türlü dinleyicinin önünde --

0:02:46.700,0:02:48.147
muhafazakarlar ve ilericiler,

0:02:48.171,0:02:50.197
lise öğrencileri ve yaşlılar --

0:02:50.221,0:02:51.637
bu soruları sordum.

0:02:51.637,0:02:54.437
Beyaz olmayan biri olarak[br]sürekli nereli olduğum soruluyor,

0:02:54.437,0:02:56.888
"Nereden geldin?" gibi sorular soruluyor.

0:02:56.912,0:02:59.931
Bu yüzden beyaz kişilere [br]ben de nereden geldiklerini soruyorum.

0:03:00.463,0:03:04.147
Georgia Üniversitesi'ndeki bir öğrenciye[br]nereli olduğunu sorduktan sonra

0:03:04.147,0:03:05.968
"Amerikalıyım" dedi.

0:03:05.992,0:03:08.623
Ben de "Biliyorum" dedim [br]"Ama aslen nerelisin?"

0:03:09.006,0:03:10.932
"Beyazım" diyerek cevap verdi.

0:03:10.956,0:03:13.847
"Ama beyaz bir ülke değildir" dedim.

0:03:13.871,0:03:15.960
"Ataların nereden geliyor?"

0:03:16.428,0:03:18.159
Omuz silkerek cevap verdiğinde

0:03:18.159,0:03:21.420
ben de "Pekâlâ, nereden geldin?

0:03:21.444,0:03:24.028
Buraya nasıl geldin? Kim ödedi?" dedim.

0:03:24.643,0:03:26.340
Bunu cevaplayamadı.

0:03:26.364,0:03:29.191
Bu üç ana soruya cevap vermeden

0:03:29.215,0:03:32.536
Amerika'yı Amerika olarak[br]konuşabileceğinizi sanmıyorum.

0:03:32.999,0:03:35.874
Göçmenlik, Amerika'nın yaşam hattı;

0:03:35.898,0:03:39.157
bu ülke yüzyıllar boyunca [br]kendi kendini inşa etti,

0:03:39.181,0:03:43.882
On Üç Koloniye yerleşen [br]devrimciler ve yerleşimcilerden,

0:03:43.906,0:03:47.315
büyük bir çoğunluğu Avrupa'dan gelen [br]milyonlarca göçmene kadar

0:03:47.339,0:03:50.293
herkes bıkmadan usanmadan [br]bu toprağı kolonileştirdi.

0:03:50.322,0:03:52.663
Amerika yerlileri zaten burada olmalarına

0:03:52.663,0:03:56.505
ve kendi kabile kimlikleri ve vatandaşlık [br]konusunda fikirleri olmalarına rağmen,

0:03:56.505,0:04:02.069
1924 Kızılderili Vatandaşlık Yasasına [br]kadar ABD vatandaşı sayılmıyorlardı.

0:04:02.093,0:04:04.730
Siyahi Amerikalıların uğruna savaştığı

0:04:04.730,0:04:07.200
ve dönüm noktası olan[br]1964 Medeni Haklar Yasası,

0:04:07.200,0:04:11.478
1965 Göçmenlik ve Uyrukluğa [br]Kabul Edilme Yasası'na ilham verdi

0:04:11.498,0:04:18.133
ve bu, 40 yıldır süren Amerika'nın[br]ırk bazlı ayrımcı sistemine son verdi.

0:04:18.569,0:04:20.511
Daha da devam edebilirim

0:04:20.535,0:04:23.507
ama demek istediğim, [br]asıl demek istediğim şey şu:

0:04:24.201,0:04:25.966
Ne kadarımız,

0:04:25.990,0:04:28.775
ister geçmişte[br]ister günümüzde göçmen olalım,

0:04:28.799,0:04:32.078
Amerika tarihinin [br]bu önemli kısımlarını biliyor?

0:04:32.102,0:04:36.107
Bu tarihin ne kadarı [br]asıl ABD vatandaşlık testini oluşturuyor?

0:04:36.470,0:04:37.721
Daha önce gördünüz mü?

0:04:37.745,0:04:39.462
Çoğunlukla sözlü bir test

0:04:39.486,0:04:44.307
ve devlet görevlileri adaylara [br]10 ile 100 kadar soru soruyor.

0:04:44.307,0:04:48.471
Testi geçmek için adaylar en az [br]altı soruya doğru cevap vermek zorunda.

0:04:48.471,0:04:50.330
Yakın zamanda teste baktım,

0:04:50.354,0:04:53.520
sorulan sorulara, bariz ihmallere

0:04:53.544,0:04:57.683
ve kabul edilebilir cevapları [br]nelerin oluşturduğuna çok şaşırdım.

0:04:57.707,0:05:01.084
Özgürlük Heykeli'nin [br]nerede olduğu hakkında bir soru var.

0:05:01.108,0:05:03.470
Ellis Adası hakkında,

0:05:03.494,0:05:05.942
göçmen bir ulus olan ABD hakkında

0:05:05.966,0:05:09.219
ve onaylanan sayısız göçmen karşıtı [br]yasalar hakkında sorular yoktu.

0:05:09.379,0:05:11.993
Amerika yerlilerinin tarihi [br]hakkında hiçbir şey yoktu.

0:05:12.250,0:05:15.786
Martin Luther King Jr.'ın [br]ne yaptığı hakkında bir soru vardı

0:05:15.810,0:05:18.758
ama büyük ölçüde [br]Afrikalı Amerikalılar hakkında

0:05:18.758,0:05:21.074
yetersiz ve güvenilmez içerikler vardı.

0:05:21.098,0:05:22.288
İşte bir örnek.

0:05:22.312,0:05:26.510
Amerikan tarihi bölümünden[br]74 numaralı soru,

0:05:26.534,0:05:32.024
adaylardan "İç Savaş'a neden olan [br]bir problemi söylemelerini" istiyor.

0:05:32.048,0:05:34.788
Üç kabul edilebilir cevap var:

0:05:35.384,0:05:38.745
Kölelik, eyalet hakları,

0:05:38.745,0:05:41.065
ekonomik sebepler.

0:05:41.399,0:05:44.583
Lola ve Lolo bu soruyu biliyorlar mıydı?

0:05:44.607,0:05:46.150
Eğer biliyor olsalardı bile

0:05:46.174,0:05:48.695
arkasındaki tarihi biliyorlar mıydı?

0:05:49.058,0:05:51.250
Peki ya amcalarım, teyzelerim, kuzenlerim

0:05:51.274,0:05:54.312
ve Amerikalı olmak için[br]bu testi geçmek zorunda olan

0:05:54.312,0:05:56.622
diğer milyonlarca[br]göçmen biliyor muydu?

0:05:56.622,0:05:59.893
Buraya gelmeden önce göçmenler[br]Amerika hakkında ne biliyorlar?

0:06:00.439,0:06:04.020
Ne tür bir vatandaşlık için başvuruyoruz

0:06:04.044,0:06:08.515
ve bu vatandaşlık gerçekten parçası olmak[br]istediğimiz türden bir vatandaşlık mı?

0:06:08.954,0:06:10.019
Şöyle bir düşünelim --

0:06:10.019,0:06:12.139
bunun hakkında[br]bir süredir çok düşünüyorum --

0:06:12.139,0:06:15.568
onurlu vatandaşlık neye benziyor?

0:06:15.592,0:06:20.108
Buraya daha 26 sene önce gelmişken

0:06:20.132,0:06:23.280
yüz yıllardır Amerika'da olan [br]siyahi ve yerli insanlar

0:06:23.280,0:06:26.558
hâlâ kendilerininki için [br]beklerken ben nasıl isteyebilirim ki?

0:06:27.033,0:06:29.814
Favori yazarlarımdan biri Toni Morrison.

0:06:29.838,0:06:34.299
1996'da, ülkede yasa dışı bir şekilde [br]bulunduğumu öğrenmeden bir sene önce,

0:06:34.323,0:06:36.050
içinde bulunduğum sekizinci sınıftan

0:06:36.050,0:06:39.172
Morrison'un ilk kitabı olan [br]"En Mavi Göz" okunulması istenmişti.

0:06:39.172,0:06:43.431
Kitap anında zor sorular [br]sormamı sağlamıştı.

0:06:43.431,0:06:47.717
Pecola Breedlove, [br]kitabın merkezindeki şu siyahi genç kız,

0:06:47.717,0:06:50.641
neden mavi gözler istiyordu?

0:06:50.665,0:06:52.355
Ona istemesini kim söylemişti?

0:06:52.767,0:06:54.431
Onlara neden inanmıştı?

0:06:55.066,0:06:58.376
Morrison, bir insanın "üst anlatı"[br]dediği şeye boyun eğdiğinde

0:06:58.400,0:07:03.271
neler olduğunu yansıtmak için[br]kitabı yazdığını söyledi.

0:07:03.676,0:07:07.613
Morrison, "Tanımlar"[br]"tanımlayıcıya aittir,

0:07:07.613,0:07:10.711
tanımlanana değil." diyor.

0:07:10.711,0:07:13.241
Burada yasa dışı bir şekilde [br]bulunduğumu öğrendiğimde

0:07:13.241,0:07:18.839
doğuştan veya kanunen [br]yasal bir vatandaş değilsem

0:07:18.863,0:07:22.095
başka bir tür vatandaşlığın [br]mümkün olduğuna kendimi inandırdım.

0:07:22.119,0:07:24.542
Katılımcılık açısından vatandaşlık:

0:07:24.566,0:07:25.789
Katılım gösteriyorum.

0:07:25.813,0:07:28.255
Her türden Amerikalı ile ilişki kuruyorum,

0:07:28.255,0:07:30.355
beni burada istemeyen Amerikalılarla bile.

0:07:30.775,0:07:33.022
Katkı açısından vatandaşlık:

0:07:33.046,0:07:36.835
Toplumuma yapabildiğim [br]her şekilde katkıda bulunuyorum.

0:07:36.859,0:07:40.560
Belgesiz bir girişimci olarak --[br]ve evet, böyle bir şey var --

0:07:40.584,0:07:43.194
birçok ABD vatandaşını işe aldım.

0:07:43.218,0:07:45.755
Eğitim açısından vatandaşlık:

0:07:45.779,0:07:49.005
Geçmiş ve günümüze [br]nasıl geldiğimiz hakkında

0:07:49.005,0:07:51.785
başkalarının bizi eğitmesini bekleyemeyiz.

0:07:51.809,0:07:55.039
Kendimizi ve çevremizdekileri eğitmeliyiz.

0:07:55.777,0:07:59.986
Kendimden daha büyük[br]bir şey olmak açısından vatandaşlık:

0:08:00.010,0:08:02.815
Bence bireysel ve kitlesel olarak

0:08:02.839,0:08:06.251
Amerika'nın üst anlatısını [br]tekrardan yazıyoruz.

0:08:06.275,0:08:10.241
Bir zamanlar tanımlanan kişiler,[br]şimdi tanımlama işini yapıyor.

0:08:10.241,0:08:12.664
Sorulması gereken soruları soruyorlar.

0:08:12.664,0:08:14.612
Bu tekrardan tanımlamanın ana parçası ise

0:08:14.612,0:08:17.152
sadece kimin Amerikalı [br]olduğunu tanımlamak değil,

0:08:17.152,0:08:20.611
aynı zamanda vatandaşlığı neyin[br]oluşturduğunu da nasıl tanımladığımızdır,

0:08:20.611,0:08:24.496
ki bana göre bu birbirimize karşı[br]olan sorumluluğumuz.

0:08:25.300,0:08:27.992
O halde kendi özel[br]anlatınızı dikkate alın

0:08:27.992,0:08:29.190
ve kendinize sorun:

0:08:29.814,0:08:31.146
Nereden geldiniz?

0:08:31.603,0:08:32.838
Buraya nasıl geldiniz?

0:08:33.726,0:08:34.994
Kim ödedi?