1
00:00:07,249 --> 00:00:10,089
Kinci bir tutkuya tutunmuş olan
Gecenin Kraliçesi

2
00:00:10,089 --> 00:00:11,859
sahne boyunca koşuşturuyor.

3
00:00:11,859 --> 00:00:14,249
Asil aryasını, Mozart'ın
çok sevilen operasının

4
00:00:14,249 --> 00:00:16,680
en bilinen parçalarından biri olan

5
00:00:16,680 --> 00:00:19,350
"Sihirli Flüt" ile söylemeye başlıyor.

6
00:00:19,350 --> 00:00:21,890
Orkestra, salonu müzikle dolduruyor

7
00:00:21,890 --> 00:00:25,460
fakat kraliçenin sesi
enstrümanları bastırıyor.

8
00:00:25,460 --> 00:00:28,775
Melodisi binlerce kişinin
kulaklarında çınlıyor,

9
00:00:28,775 --> 00:00:34,136
40 metre ötedekilere
mikrofon yardımı olmadan ulaşabiliyor.

10
00:00:34,136 --> 00:00:38,116
Tek bir sesin düzinelerce
enstrümanın üstünde

11
00:00:38,116 --> 00:00:40,976
bu kadar net duyulması
nasıl mümkün oluyor?

12
00:00:40,976 --> 00:00:43,206
Yanıtı insan sesinin fiziğinde

13
00:00:43,206 --> 00:00:48,558
ve usta bir opera şarkıcısının dikkatle
keskinleşmiş bir tekniğinde yatıyor.

14
00:00:48,558 --> 00:00:50,078
Bu operadaki her müzik,

15
00:00:50,078 --> 00:00:53,458
enstrümanların oluşturduğu
titreşimlerden kaynaklanıyor -

16
00:00:53,458 --> 00:00:57,615
bu bir kemanın telleri
veya bir müzisyenin ses telleri olabilir.

17
00:00:57,615 --> 00:01:02,746
Bu titreşimler havaya dalgalar gönderirler
ve beynimiz bunları ses olarak yorumlar.

18
00:01:02,746 --> 00:01:04,706
Bu titreşimlerin frekansları

19
00:01:04,706 --> 00:01:07,886
özellikle saniye başı dalgaların sayısı

20
00:01:07,886 --> 00:01:11,386
tek bir nota perdesini
beynimizin nasıl saptadığını gösterir.

21
00:01:11,386 --> 00:01:13,686
Fakat duyduğumuz her nota

22
00:01:13,686 --> 00:01:17,336
aslında birçok titreşimin 
bir kombinasyonudur.

23
00:01:17,336 --> 00:01:21,336
Bir gitar telinin en düşük frekansta
titrediğini hayal edin.

24
00:01:21,336 --> 00:01:22,946
Buna temel frekans denir,

25
00:01:22,946 --> 00:01:26,012
bu düşük perde, kulaklarımızın
bir notayı tanımlamak için

26
00:01:26,012 --> 00:01:27,472
sıklıkla kullandığı şeydir.

27
00:01:27,472 --> 00:01:32,434
Fakat bu en düşük frekans, armonik ses
denilen ilave frekansları tetikler

28
00:01:32,434 --> 00:01:35,574
ve temel frekansın üzerindeki katmandadır.

29
00:01:35,574 --> 00:01:38,804
Bu armonik sesler, harmonikler
veya ikincil sesler denen

30
00:01:38,804 --> 00:01:41,074
belirli frekanslara bölünürler

31
00:01:41,191 --> 00:01:42,879
ve o sesleri yönetmek,

32
00:01:42,879 --> 00:01:45,999
opera şarkıcılarının, sihirlerini
nasıl kullandıklarını gösterir.

33
00:01:46,149 --> 00:01:50,323
Her notanın, harmonik serilerini kapsayan
bir dizi frekansı vardır.

34
00:01:50,323 --> 00:01:55,075
İlk sıradaki ikincil ses,
temel frekansta iki kez titreşir.

35
00:01:55,075 --> 00:01:59,728
Sonraki ikincil ses, temel frekansta
üç kez titreşir ve böyle devam eder.

36
00:01:59,728 --> 00:02:03,608
Neredeyse bütün akustik enstrümanlar
harmonik seriler üretir

37
00:02:03,608 --> 00:02:06,088
fakat her enstrümanın şekli ve materyali,

38
00:02:06,088 --> 00:02:08,478
onun harmonik sesindeki
dengeyi değiştirir.

39
00:02:08,478 --> 00:02:14,904
Örneğin, bir flüt ilk sıradaki
birkaç ikincil sese vurgu yapar

40
00:02:15,484 --> 00:02:17,614
fakat klarnetin en düşük ses perdesi

41
00:02:17,614 --> 00:02:21,344
ve tek sayılı ikincil sesleri
çok daha güçlü rezonans üretir.

42
00:02:21,344 --> 00:02:23,064
Çeşitli ikincil seslerin gücü,

43
00:02:23,064 --> 00:02:27,064
her bir enstrümanın
eşsiz ses dalgasının bir parçasıdır.

44
00:02:27,064 --> 00:02:31,217
Bu ayrıca, bir enstrümanın kalabalıkta
ortaya çıkma yeteneğini de etkiler

45
00:02:31,217 --> 00:02:36,647
çünkü kulaklarımız bazı frekanslara
diğerlerinden daha güçlü uyum sağlar.

46
00:02:36,647 --> 00:02:40,947
Bu, bir opera şarkıcısının gücünün
yansımasının anahtarıdır.

47
00:02:40,947 --> 00:02:42,437
Bir soprano -

48
00:02:42,437 --> 00:02:44,797
standart dört ses parçasının en yükseği -

49
00:02:44,797 --> 00:02:49,277
saniyede 250'den
1,500'e kadar titreşimli olan

50
00:02:49,277 --> 00:02:53,047
temel frekansta notalar oluşturabilir.

51
00:02:53,047 --> 00:02:56,957
İnsan kulağı, saniyede
2 bin ile 5 bin aralığındaki

52
00:02:56,957 --> 00:02:59,737
frekanslara oldukça duyarlıdır.

53
00:02:59,737 --> 00:03:03,657
Şarkıcı bu aralıktaki
ikincil sesleri çıkarırsa

54
00:03:03,657 --> 00:03:08,497
yüksek ihtimalle duyulacağı
en etkili duyusal sesi hedef alabilir.

55
00:03:08,497 --> 00:03:10,817
Daha yüksek ikincil sesler de avantajlıdır

56
00:03:10,817 --> 00:03:13,537
çünkü bu frekanstaki armonik sesi

57
00:03:13,537 --> 00:03:16,817
daha zayıf olan orkestradan
daha az rekabet gelir.

58
00:03:16,817 --> 00:03:19,497
Bu ikincil seslerin vurgulanmasının sonucu

59
00:03:19,497 --> 00:03:22,039
şarkıcının çınlama sesi adı verilen

60
00:03:22,039 --> 00:03:24,889
ve kendine özgü çınlaması olan
bir ses tınısıdır.

61
00:03:24,889 --> 00:03:28,469
Opera şarkıcıları, çınlama sesi
çıkarabilmek için onlarca yıl çalışırlar.

62
00:03:28,469 --> 00:03:30,329
Ses telleri ile ses yollarının

63
00:03:30,329 --> 00:03:35,276
şeklini ve gerginliğini değiştirerek
daha yüksek frekanslar üretebilirler.

64
00:03:35,276 --> 00:03:38,536
Ayrıca dilleri ve dudaklarının
pozisyonunu değiştirerek

65
00:03:38,536 --> 00:03:42,536
bazı armonik sesleri ortaya çıkarıp
diğerlerini azaltabilirler.

66
00:03:42,536 --> 00:03:46,556
Şarkıcılar ayrıca ikincil ses aralıklarını
titreştirme yoluyla artırabilirler -

67
00:03:46,556 --> 00:03:50,835
titreştirme, bir notanın perdesinin
dalgalandığı müzikal bir etmen.

68
00:03:50,835 --> 00:03:53,415
Bu etmen, nispeten daha dar
titreştirmeye sahip olan

69
00:03:53,415 --> 00:03:56,685
enstrümanların önüne geçen
daha detaylı bir ses üretir.

70
00:03:56,685 --> 00:03:58,785
Doğru ikincil sesleri elde ettiklerinde,

71
00:03:58,785 --> 00:04:01,803
ses güçlerini yükseltmek için
başka teknikler kullanırlar.

72
00:04:01,803 --> 00:04:04,623
Şarkıcılar, tutarlı ve kontrollü
hava akımı için

73
00:04:04,623 --> 00:04:08,433
akciğer kapasitelerini genişletirler
ve vücut duruşlarını geliştirirler.

74
00:04:08,433 --> 00:04:12,103
Ses dalgalarını seyirciye yansıtan
sert yüzeylerle

75
00:04:12,103 --> 00:04:14,465
konser salonu da buna yardımcı olur.

76
00:04:14,465 --> 00:04:17,075
Bütün şarkıcılar
bu tekniklerden faydalanırlar

77
00:04:17,075 --> 00:04:21,207
fakat farklı ses karakterleri için
farklı fiziksel hazırlıklar gerekir.

78
00:04:21,207 --> 00:04:23,002
Wagner ekolünden gelen bir şarkıcının

79
00:04:23,002 --> 00:04:26,192
bestecinin dört saatlik epik eserini
kararlı olarak sürdürmesi için

80
00:04:26,192 --> 00:04:28,012
dayanıklılığını geliştirmesi gerekir.

81
00:04:28,012 --> 00:04:31,612
Öte yandan, bel kanto şarkıcılarının
akrobatik aryalara sıçramaları için

82
00:04:31,612 --> 00:04:34,413
çok yönlü ses tellerinin olması gerekir.

83
00:04:34,413 --> 00:04:36,813
Biyoloji bu duruma bazı sınırlar koyuyor

84
00:04:36,813 --> 00:04:39,873
her kas için her teknik makul değildir

85
00:04:39,873 --> 00:04:42,833
ve şarkıcılar yaş aldıkça
onların sesleri değişir.

86
00:04:42,833 --> 00:04:46,023
Fakat opera salonunda
veya duşta da olsanız

87
00:04:46,023 --> 00:04:49,173
bu teknikler, güçlendirilmemiş sesleri

88
00:04:49,173 --> 00:04:51,342
gürleyen müzikal başyapıtlara
dönüştürebilir.