WEBVTT

00:00:01.087 --> 00:00:05.272
ભૌતિકશાસ્ત્ર વિશે

00:00:05.296 --> 00:00:09.296
કઈક એવું છે જે મને નાનપણથી સતાવે છે.

00:00:11.010 --> 00:00:12.819
અને એ એક પ્રશ્ન સંબંધી છે

00:00:12.843 --> 00:00:16.087
જે વિજ્ઞાનીકો છેલ્લા સૌ વર્ષથી
પુછી રહ્યા છે

00:00:16.111 --> 00:00:17.280
કોઈ જવાબ વગર.

00:00:19.108 --> 00:00:22.118
કઈરીતે પ્રકૃતિની નાની નાની વસ્તુઓ,

00:00:22.142 --> 00:00:24.295
અણુની દુનિયાનાં કણો,

00:00:24.319 --> 00:00:27.350
પ્રકૃતિની મોટી વસ્તુઓ સાથે જોડાઈ છે --

00:00:27.374 --> 00:00:30.621
ગ્રહો અને તારાઓ અને આકાશગંગા 
સાથે રહે છે, ગુરુત્વાકર્ષણથી??

NOTE Paragraph

00:00:31.250 --> 00:00:34.023
બાળકની જેમ, આવા પ્રશ્નો 
મને અસમંજસ માં નાખતા.

00:00:34.047 --> 00:00:36.939
હું શુક્ષ્મ્દર્શક યંત્ર અને વિદ્યુતચુંબકો
થી જજુમતો.

00:00:36.963 --> 00:00:39.158
અને હું વાંચતો,
નાની વસ્તુના બળો વિષે

00:00:39.182 --> 00:00:40.516
અને અણુ રચના બંધારણ વિષે

00:00:40.540 --> 00:00:44.104
અને હું આશ્ચર્ય પામતો કે 
કેવી સરળતાથી વર્ણન સરખાય છે

00:00:44.128 --> 00:00:45.298
આપણા અવલોકન સાથે.

00:00:46.220 --> 00:00:47.727
પછી હું તારા તરફ જોતો,

00:00:47.727 --> 00:00:50.351
અને વાંચતો કે કેવી સારીરીતે
આપણે ગુરુત્વાકર્ષણ જાણીએ છીએ

00:00:50.375 --> 00:00:53.725
અને હું ચોક્કસપણે વિચારું છું,
કોઈતો ભવ્ય રસ્તો હશે

00:00:53.749 --> 00:00:56.394
જે આ બે પ્રણાલીને સાંકળે છે.

00:00:57.021 --> 00:00:58.422
પણ કોઈ નથી.

00:00:59.673 --> 00:01:00.833
અને પુસ્તકો કહેશે,

00:01:00.857 --> 00:01:04.040
હા, આપણે આ બે વિસ્તાર વિષે
અલગથી ઘણું જાણીએ છીએ.

00:01:04.064 --> 00:01:06.674
પણ જયારે આપણે બંનેને ગાણિતિકરીતે
જોડવાનો પ્રયત્ન કરીએ,

00:01:06.698 --> 00:01:08.028
કઈ હાથમાં આવતું નથી.

NOTE Paragraph

00:01:08.674 --> 00:01:09.984
અને ૧૦૦ વર્ષથી,

00:01:10.008 --> 00:01:15.036
આપણો કોઈપણ સુજાવ, આ પ્રાથમિક સમસ્યાને
ઉકેલવામાં સક્ષમ રહ્યો નથી.

00:01:15.060 --> 00:01:16.874
કોઈપણ પુરાવા આધારભૂત રહ્યા નથી.

00:01:18.271 --> 00:01:19.925
અને હું વૃદ્ધ નાનું બાળક,

00:01:19.949 --> 00:01:21.759
નાનો, જીજ્ઞાશું, શંકાસ્પદ જેમ્સ --

00:01:21.783 --> 00:01:24.651
આ અત્યંત અસંતોષી જવાબ હતો.

NOTE Paragraph

00:01:26.011 --> 00:01:28.244
તેથી, હાલ પણ હું શંકાસ્પદ નાનું બાળક છું.

00:01:28.268 --> 00:01:32.078
હવે આગળ તરફ જઈએ,
૨૦૧૫નાં ડીસેમ્બરમાં

00:01:33.029 --> 00:01:35.503
જયારે મેં મારીજાતને હુમલાની વચ્ચે પામ્યો

00:01:35.527 --> 00:01:38.467
ભૌતિક દુનિયાનાં માથા ભમી ગયા હતાં.

00:01:39.999 --> 00:01:43.319
આ બધું શરુ થયું જયારે અમે CERN માં 
અમારી માહિતીમાં ઘુસી કરીને જોયુ

00:01:43.343 --> 00:01:45.617
એક નવા કણનો ઈશારો,

00:01:45.641 --> 00:01:49.857
આ એ પ્રશ્નના અદ્ભુત જવાબનો સંકેત હતો.

NOTE Paragraph

00:01:51.137 --> 00:01:53.904
આથી, હું હજુ એક શંકાશીલ નાનું બાળક છું,
એવું હું માનું છું.

00:01:53.928 --> 00:01:56.061
પણ હું એક કણનો શિકારી છું.

00:01:56.085 --> 00:01:59.548
હું એક ભૌતિકશાસ્ત્રી છું. CERNના
મોટા હર્ડોન કોલાઇડર માં.

00:01:59.572 --> 00:02:03.043
હાલ સુધીનું મોટામાં મોટો
સ્થપાયેલ પરીક્ષણ

00:02:03.877 --> 00:02:07.412
આ ફ્રાંસ અને સ્વીસ્ઝરલેન્ડ ની સરહદ 
પર ૨૭ કિલોમીટર લાંબી ગુફા છે.

00:02:07.436 --> 00:02:09.286
૧૦૦ મીટર ઊંડે દફન.

00:02:09.310 --> 00:02:10.464
અને આ ગુફા છે,

00:02:10.488 --> 00:02:14.441
અમે અતિસંવેદનશીલ ચુંબક વાપરીએ છીએ
જે બહારના વાતાવરણ કરતા ઠંડા છે

00:02:14.465 --> 00:02:17.526
જે પ્રોટોનના પ્રવેગને 
પ્રકાશની ગતિ સુધી પહોચાડે છે.

00:02:17.550 --> 00:02:21.427
અને એકબીજા સાથે સેકેન્ડનાં
લાખમાં ભાગમાં અથડાય છે,

00:02:21.451 --> 00:02:24.277
આ અથડામણની રજ ભેગી કરીને

00:02:24.301 --> 00:02:28.272
કઈક નવો, અણશોધાયેલો મૂળભૂત કણ શોધવા.

00:02:28.727 --> 00:02:31.191
આ ડીઝાઇન અને બાંધતા દશકાઓ નીકળી ગયા.

00:02:31.215 --> 00:02:34.247
દુનિયાભરના ભૌતિકશાસ્ત્રીઓ એ મળીને,

00:02:34.271 --> 00:02:36.812
અને ૨૦૧૫નાં ઉનાળામાં,

00:02:36.836 --> 00:02:40.260
અમે LHCને ચાલુ કરવા 
થાક્યા વગર કામ કરી રહ્યા હતા

00:02:40.284 --> 00:02:44.751
ઉચામાં ઉચી શક્તિનો ઉપયોગ કરીને
જે ક્યારે પણ અથડામણનાં પ્રયોગમાં વાપરી હોય

NOTE Paragraph

00:02:45.735 --> 00:02:48.258
અહી, ઉચી શક્તિ ખુબ મહત્વની છે

00:02:48.282 --> 00:02:50.469
કેમકે, તે કણ માટે સમતુલન બનાવે છે

00:02:50.493 --> 00:02:52.694
ઉર્જા અને દળ વચ્ચે,

00:02:52.718 --> 00:02:55.179
અને દળ માત્ર પ્રકૃતિએ મુકેલો અંક છે

00:02:56.068 --> 00:02:57.386
નવા કણની શોધમાં,

00:02:57.410 --> 00:02:59.532
આપણે તે મોટી સંખ્યાસુધી પોહાચવું પડે.

00:02:59.556 --> 00:03:02.810
અને આ કરવામાટે, આપણે એ મોટું બનાવું પડે,
ઉચી ઉર્જાવાળું કોલાઈડર,

00:03:02.834 --> 00:03:05.399
અને દુનિયાનું સૌથી મોટું અને ઉચું કોલાઇડર.

00:03:05.423 --> 00:03:06.889
જે લાર્જ હદ્રોન કોલાઇડર છે.

00:03:08.271 --> 00:03:13.170
અને પછી, અમે પ્રોટોનને કરોડોવાર
અથડાવીએ છીએ.

00:03:13.194 --> 00:03:17.478
અને અમે ખુબજ ધીરે, મહિનાઓ સુધી
માહિતી એકઠી કરી.

00:03:18.813 --> 00:03:23.148
અને આ માહિતીમાં એક ગાંઠ જેવો
પછી એક નવો કણ દેખાયો

00:03:23.172 --> 00:03:25.617
તમારી ધારણાથી કઈક અલગ,

00:03:25.641 --> 00:03:29.608
માહિતીનો નાનો વિભાગ જે
સરળરેખા બનાવે એ સરળ નહતી.

00:03:30.379 --> 00:03:32.100
જેમકે, આ ગાંઠ,

00:03:33.010 --> 00:03:35.543
૨૦૧૨ માં માહિતી લીધાનાં મહિના પછી,

00:03:35.567 --> 00:03:37.696
દોરી ગયું હિગ્ગ્સ કણની શોધ તરફ --

00:03:37.720 --> 00:03:38.925
હિગ્ગસ બોઝોન

00:03:38.949 --> 00:03:42.314
અને આના અસ્તિત્વની ખાતરીએ
નોબલ પુરષ્કાર અપાવ્યો.

NOTE Paragraph

00:03:43.972 --> 00:03:47.530
૨૦૧૫માં, આ ઉર્જાનો ઉચાક

00:03:48.628 --> 00:03:51.920
શ્રેષ્ઠ મોકો દર્શાવ્યો કે આપણે પ્રજાતિ
તરીકે કદી નાં મળેલું

00:03:51.944 --> 00:03:53.421
કણ શોધ્યું --

00:03:53.445 --> 00:03:55.557
આ લાંબા સવાલનો, નવો જવાબ

00:03:55.581 --> 00:03:58.678
કારણકે આ લગભગ બમણી શક્તિ હતી,
જેટલી આપણે વાપરી ચુક્યા.

00:03:58.702 --> 00:04:00.624
જયારે અમે હિગ્ગ્સ બોસોન શોધ્યું.

00:04:00.648 --> 00:04:04.389
મારા ઘણા સહકર્મીઓ આખી કારકિર્દી
આ ક્ષણ માટે કામ કરી રહ્યા હતા.

00:04:04.413 --> 00:04:06.489
અને પ્રમાણિકપણે, થોડોક જીજ્ઞાશું હું,

00:04:06.513 --> 00:04:09.423
આ ક્ષણ ની રાહ મેં આખી જીંદગી જોઈ હતી.

00:04:09.447 --> 00:04:11.178
તેથી, ૨૦૧૫ અંતિમ સમય હતો.

NOTE Paragraph

00:04:12.654 --> 00:04:14.864
તેથી જુન ૨૦૧૫,

00:04:15.722 --> 00:04:18.381
LHCને ફરી ચાલુ કરાયું.

00:04:19.040 --> 00:04:21.917
મારા સહકર્મીઓ અને હું શ્વાસ રોકીને
અને નખ ચાવતા બેઠા હતા,

00:04:21.941 --> 00:04:24.452
અને છેવટે અમે પ્રથમ પ્રોટોન અથડામણ જોઈ

00:04:24.476 --> 00:04:26.432
ઉચા માં ઉચી ઉર્જાની ક્ષમતાએ.

00:04:26.456 --> 00:04:28.532
તાળીઓ, શેમ્પેઇન, ઉજવણી.

00:04:28.556 --> 00:04:32.152
આ વિજ્ઞાનમાટે સીમાસ્તંભ હતો,

00:04:32.176 --> 00:04:36.798
અને અમને કોઈ વિચાર નત્તો કે
નવી માહિતીમાં અમને શું મળશે.

00:04:39.990 --> 00:04:42.168
અને થોડા અઠવાડિયા પછી,
અમને એક ગાંઠ મળી.

00:04:44.192 --> 00:04:45.868
આ ખુબ મોટી ગાંઠ હતી,

00:04:46.952 --> 00:04:49.464
પણ એટલી મોટી કે તમારી ભમર ઉચી થઇ જશે.

00:04:49.488 --> 00:04:51.739
પણ ૧ થી ૧૦ નાં આંક પર ઉંચી થશે,

00:04:51.763 --> 00:04:54.373
જો ૧૦ દર્શાવે છે કે તમે કણ શોધી લીધો છે,

00:04:54.397 --> 00:04:56.124
તો તમારી ભમર લગભગ ૪ પર આવશે.

NOTE Paragraph

00:04:56.148 --> 00:04:57.298
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:04:58.432 --> 00:05:03.643
મેં કલાકો, દિવસો. અઠવાડિયાઓ
ખાનગી મીટીંગમાં ગાળ્યા છે,

00:05:03.667 --> 00:05:06.027
આ નાની ગાંઠ પર સહકર્મીઓ
સાથેની દલીલો કરવામાં,

00:05:06.051 --> 00:05:09.287
નીર્દય પરીક્ષણ પર ખૂબ અકરા
પ્રહારો કરવામાં આવતા

00:05:09.311 --> 00:05:11.288
એ જોવા માટે કે ચકાસણીમાં પાર ઉતારે.

00:05:11.988 --> 00:05:15.449
તેમ છતા મહિનાઓ સુધી
ઉત્કૃષ્ઠરીતે કામ કાર્યા પછી --

00:05:15.473 --> 00:05:17.905
ઓફિસમાં ઊંઘી અને ઘરે ન જવું,

00:05:17.929 --> 00:05:20.006
જમવામાટે કેન્ડીનો ચોસલો,

00:05:20.030 --> 00:05:21.600
ડોલ ભરાય એટલી કોફી --

00:05:21.624 --> 00:05:25.867
ભૌતિકશાસ્ત્રીઓ મશીન છે,
કોફીને આકૃતિઓમાં બદલવાનાં --

NOTE Paragraph

00:05:25.891 --> 00:05:27.290
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:05:27.314 --> 00:05:29.850
આ નાની ગાંઠ ક્યાય નહિ જાય.

00:05:30.704 --> 00:05:32.842
આથી થોડા મહિના પછી,

00:05:32.866 --> 00:05:36.576
અમે આ નાની ગાંઠને દુનિયા સમક્ષ મૂકી,
એક ખુબ ચોખ્ખા સંદેશ સાથે:

00:05:37.457 --> 00:05:40.168
આ નાની ગાંઠ ખુબ રસપ્રદ છે 
પણ આ નિર્ણાયક ન હતી.

00:05:40.192 --> 00:05:43.521
આથી આપણે આપણી આંખો
વધું માહિતી પર ટેક્વશું .

00:05:43.872 --> 00:05:46.163
આથી અમે આને વધું રસપ્રદ
બનાવાનો પ્રયત્ન કરીએ છીએ.

NOTE Paragraph

00:05:47.463 --> 00:05:49.651
અને દુનિયા તેની સાથે કોઈરીતે ચાલશે.

00:05:50.383 --> 00:05:52.015
પત્રકારોને આ ગમ્યું.

00:05:52.735 --> 00:05:55.290
લોકોએ કહ્યુંકે તેમને
એ નાની ગાંઠ યાદ આવી ગઈ

00:05:55.314 --> 00:05:58.737
જેણે હિગ્ગ્સ બોસોનની શોધનો 
રસ્તો બતાવ્યો હતો.

00:05:58.761 --> 00:06:01.889
એનાથી પણ સારું,
'મારા સિદ્ધાંતવાદી સહકર્મીઓ --

00:06:02.548 --> 00:06:04.865
મારા સિદ્ધાંતવાદી સહકર્મીઓ
મને બહુ વહાલા છે --

00:06:04.889 --> 00:06:08.501
મારા સિદ્ધાંતવાદી સહકર્મીઓએ
નાની ગાંઠ પર ૫૦૦ શોધપત્રો લખ્યા છે.

NOTE Paragraph

00:06:08.525 --> 00:06:09.980
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:06:10.574 --> 00:06:14.540
ભૌતીક્શાસ્ત્રની દુનિયા
ઉલટી ચત્તી થાય ગઈ છે.

00:06:15.745 --> 00:06:19.987
પણ પેલી ગાંઠમાં શું હતું

00:06:20.011 --> 00:06:24.101
જેને હજારો વિજ્ઞાનીકોને એકસાથે
હક્કાબક્કા કરી નાખ્યા?

00:06:25.596 --> 00:06:27.032
એ નાની ગાંઠ અનન્ય હતી.

00:06:28.198 --> 00:06:29.567
એ નાની ગાંઠે દર્શાવ્યું કે

00:06:29.591 --> 00:06:32.613
અમે નકામા હજારો અથડામણ જોતા હતા.

00:06:32.637 --> 00:06:35.968
જેની રજ માત્ર બે ફોટોનની બનેલી હતી,

00:06:35.992 --> 00:06:37.236
બે પ્રકાશના કણ.

00:06:37.260 --> 00:06:38.497
અને તે અનમોલ હતી.

NOTE Paragraph

00:06:39.069 --> 00:06:41.689
કણોની અથડામણ એ વાહનોની
અથડામણ જેવી નથી હોતી.

00:06:41.713 --> 00:06:43.232
તેમના અલગ નિયમ હોય છે.

00:06:43.256 --> 00:06:45.906
જયારે બે કણ લગભગ પ્રકાશની ગતિ એ અથડાય,

00:06:45.930 --> 00:06:47.351
અણુની દુનિયા સ્થાન લે છે

00:06:47.375 --> 00:06:48.635
અને આ અણુની દુનિયામાં,

00:06:48.659 --> 00:06:51.852
આ બે કણો નવો કણ સર્જે છે.

00:06:51.876 --> 00:06:54.656
જે નાની ક્ષણ માટેજ જીવે છે

00:06:54.680 --> 00:06:57.561
અલગ બીજા કણ થઈ
અમારા યંત્રમાં અથડાય એ પહેલા.

00:06:57.585 --> 00:07:00.990
કાર અથડામણનાં કિસ્સામાં,
જયારે બે કાર અથડાઈને નષ્ઠ થઇ જાય,

00:07:01.014 --> 00:07:03.283
અને તેની જગ્યાએ સાયકલ દેખાય --

NOTE Paragraph

00:07:03.307 --> 00:07:04.378
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:07:04.402 --> 00:07:06.863
અને આ સાયકલ બે સ્કેટબોર્ડમાં
રૂપાંતર થાય જાય,

00:07:06.887 --> 00:07:08.068
જે અમારા યંત્રમાં અથડાશે

NOTE Paragraph

00:07:08.092 --> 00:07:09.471
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:07:09.495 --> 00:07:11.448
હાશ, સાચ્ચે નહિ.

00:07:11.472 --> 00:07:12.814
તે ખુબ મોંઘુ છે.

NOTE Paragraph

00:07:14.191 --> 00:07:17.939
બે પ્રોટોન અથડાવાની ઘટના ભાગ્યેજ બને છે.

00:07:17.963 --> 00:07:21.685
કારણકે આ ફોટોનનાં
વિશિષ્ઠ અણુનાં ગુણધર્મો છે,

00:07:21.709 --> 00:07:25.497
નવા શક્ય કણ બનવાની
સમભાવના બહુ ઓછી છે --

00:07:25.521 --> 00:07:27.018
આ કલ્પનાની સાયકલ છે --

00:07:27.042 --> 00:07:29.285
જે માત્ર બે ફોટોનને જન્મે છે.

00:07:29.812 --> 00:07:32.648
પરંતુ આ વિકલ્પ ખુબ મોટો હતો,

00:07:32.672 --> 00:07:35.508
અને આનો સંબંધ
ખુબ જુના પ્રશ્નથી છે

00:07:35.532 --> 00:07:38.054
જે મને નાનપણથી હેરાન કરતો હતો,

00:07:38.078 --> 00:07:39.438
ગુરુત્વાકર્ષણ વિષે.

NOTE Paragraph

00:07:41.946 --> 00:07:44.618
ગુરુત્વાકર્ષણ તમને ખુબ મજબુત લાગશે,

00:07:44.642 --> 00:07:48.742
પણ આ ખરેખર પ્રકૃતિનાં બીજા બળોની
સરખામણી માં અતિ નબળું છે.

00:07:48.766 --> 00:07:51.397
હું કુદુ ત્યારે ગુરુત્વાકર્ષણને
પાછળ પડું છું.

00:07:52.390 --> 00:07:55.233
પણ હું પ્રોટોનને મારા હાથમાં પકડી શકતો નથી

00:07:56.463 --> 00:07:59.679
બીજા બળોની સરખામણીમાં
ગુરુત્વાકર્ષણની શક્તિ શું છે?

00:08:00.480 --> 00:08:02.670
તે ૧૦ની ઋણ ૩૯ ઘાત છે.

00:08:02.694 --> 00:08:05.231
પોઈન્ટ પછી ૩૯ શૂન્ય પછી એક આંક.

NOTE Paragraph

00:08:05.255 --> 00:08:06.412
તેનાથી પણ ખરાબ,

00:08:06.436 --> 00:08:09.463
પ્રકૃતિના બીજા નિયમોને
સમ્પૂર્ણરીતે વર્ણવી શકાય છે

00:08:09.487 --> 00:08:11.524
તેને સામાન્ય માળખું કહે છે,

00:08:11.548 --> 00:08:14.983
જેને નાના પ્રમાણમાં શ્રેષ્ઠરીતે
વર્ણવી શકાય છે

00:08:15.007 --> 00:08:16.163
અને ખાસા પ્રમાણિકપણે,

00:08:16.187 --> 00:08:20.364
એક માનવજાતિની ખુબ સફળ સિદ્ધિ --

00:08:20.388 --> 00:08:24.400
ગુરુત્વાકર્ષણને છોડીને,
જે સામાન્ય માળખાથી દૂર છે.

00:08:24.424 --> 00:08:25.574
આ ગાંડપણ છે.

00:08:26.046 --> 00:08:29.146
મોટાભાગનું ગુરુત્વાકર્ષણને
છોડી દીધા પછી પણ,

00:08:30.394 --> 00:08:32.061
આપણને થોડી અસર દેખાય છે,

00:08:32.085 --> 00:08:33.761
પણ બાકીની ક્યાં છે?

00:08:33.785 --> 00:08:35.067
કોને ખબર.

NOTE Paragraph

00:08:36.003 --> 00:08:40.406
પણ એક સૈદ્ધાંતિક સમજૂતી એક બહોળી
સ્થિતિની પ્રસ્તાવના મુકે છે.

00:08:42.120 --> 00:08:43.459
તમે અને હું --

00:08:43.483 --> 00:08:45.061
અને જે પાછળ બેઠેલા છે --

00:08:45.085 --> 00:08:47.230
આપણે ત્રી-પરિમાણીય
અવકાશમાં રહીએ છીએ.

00:08:47.254 --> 00:08:49.811
હું ધરું છું કે તે બિન વિવાદાસ્પદહતું.

NOTE Paragraph

00:08:49.835 --> 00:08:51.664
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:08:51.688 --> 00:08:55.126
બધા કણો પણ તરી પરિમાણીય અવકાશમાં રહે છે.

00:08:55.150 --> 00:08:57.340
ખરેખર, કણ એ બીજું નામ છે

00:08:57.364 --> 00:09:00.373
ઉત્તેજિત ત્રી-પરિમાણીય ક્ષેત્રનું;

00:09:00.397 --> 00:09:02.317
અવકાશમાં નજીકની ધ્રુજારી.

00:09:03.288 --> 00:09:06.817
ખાસ કરીને, જે બધું ગણિત
આપણે આ વસ્તુને વર્ણવવા.

00:09:06.841 --> 00:09:09.914
એ ધરીને કે આ ત્રી પરિમાણીય અવકાશ છે.

00:09:09.938 --> 00:09:13.319
પણ ગણિત એ ગણિત છે, અને આપણે એની
આસપાસ ધારીએ એટલું રમી શકીએ છીએ.

00:09:13.343 --> 00:09:16.509
અને લોકો રમે છે
અવકાશના વધારાનાં પરિમાણ સાથે

00:09:16.533 --> 00:09:17.688
લાંબા સમય માટે,

00:09:17.712 --> 00:09:20.297
પણ આ માત્ર ધૂંધળો ગાણિતિક ખ્યાલ હતો.

00:09:20.321 --> 00:09:23.493
મારો મતલબ, તમારી આસપાસ જુઓ --
પાછળ બેઠેલા, તમે પણ આસપાસ જુઓ --

00:09:23.517 --> 00:09:25.798
ત્યાં ચોખ્ખું ત્રી પ્રરીમાણીય અવકાશ છે.

NOTE Paragraph

00:09:26.954 --> 00:09:28.513
પણ શું થાય જો એ સાચું નાં હોય?

00:09:30.109 --> 00:09:36.364
કદાચ વધારાના અવકાશી પરિમાણમાં
જો તરછોડેલું ગુરુત્વાકર્ષણ જવવા માંડે.

00:09:36.388 --> 00:09:38.344
તે અદ્રશ્ય છે તમારા અને મારા માટે?

00:09:39.355 --> 00:09:42.449
જો ગુરુત્વાકર્ષણ બીજા બળોની જેમ મજબુત હોય

00:09:42.473 --> 00:09:45.614
જો આપણને વધારાના
અવકાશી પરિમાણમાં જોવાનું હોય,

00:09:45.638 --> 00:09:48.538
અને જે મેં અને તમે આ નજીવા
ગુરુત્વાકર્ષણને અનુંભાવ્યે છીએ

00:09:48.562 --> 00:09:50.459
તેને ખુબ નબળું બનાવે છે?

00:09:52.158 --> 00:09:53.333
જો આ ખરું છે,

00:09:53.357 --> 00:09:56.105
તો આપણે કાણોનાં
સામાન્ય માળખાને વિસ્તારવું પડશે

00:09:56.129 --> 00:10:00.215
નવપરિમાણીય ગુરુત્વાકર્ષણનાં કણનાં
સમાવેશ કરવા માટે,

00:10:00.239 --> 00:10:03.234
વિશિષ્ઠ ગુરુત્વાકર્ષણ જે વધારાના
અવકાશી પરિમાણમાં રહે છે.

NOTE Paragraph

00:10:03.258 --> 00:10:04.723
હું તમારા ચહેરા જોઈ શકું છું.

00:10:04.747 --> 00:10:06.566
તમારે મને એક પ્રશ્ન પૂછવો જોઈએ,

00:10:06.590 --> 00:10:10.234
"દુનિયા આ પાગલ, કાલ્પનિક વિચારની
પરિક્ષા કઈ રીતે કરશે,

00:10:10.258 --> 00:10:12.749
જે આપણી જેમ અટકેલો છે
આ પરિમાણીય દુનિયામાં?

00:10:12.773 --> 00:10:14.055
જેમ આપણે હંમેશા કરીએ છીએ,

00:10:14.079 --> 00:10:16.218
બે પ્રોટોન ને અથડાવીને --

NOTE Paragraph

00:10:16.242 --> 00:10:17.394
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:10:17.418 --> 00:10:19.982
ખુબ જોરથી કે અથડામણનો પડઘો પડે

00:10:20.006 --> 00:10:22.697
વધારાના અવકાશી પરિમાણમાં જે ત્યાં છે,

00:10:22.721 --> 00:10:25.320
જે આ વધારાનું અવકાશી પરિમાણ
ક્ષણભરમાટે સર્જે છે.

00:10:25.344 --> 00:10:29.724
જે ઝડપથી LHC
ત્રીપરિમાણ માં પાછું ફરે છે

00:10:29.748 --> 00:10:31.570
અને બે પ્રોટોનમાં વિભાજીત થાય છે,

00:10:32.278 --> 00:10:33.616
બે પ્રકાશના કણ.

00:10:35.417 --> 00:10:38.327
અને આ અનુમાનિત
વધારાનાં પરિમાણનું ગુરુત્વાકર્ષણ છે.

00:10:38.351 --> 00:10:42.058
આ એકમાત્ર શક્યતા છે,
અનુમાનિત નવા કણ માટેની

00:10:42.082 --> 00:10:44.217
તેના વિશિષ્ઠ અણુ ગુણધર્મો છે

00:10:44.241 --> 00:10:48.477
જે આપણા નાનાં બે-ફોટોન ગાંઠને જન્મે છે.

NOTE Paragraph

00:10:50.000 --> 00:10:55.820
આથી, આ શક્યતા 
ગુરુત્વાકર્ષણનાં રહસ્યને સમજવાની

00:10:55.844 --> 00:10:59.342
અને વધારા પરિમાણને શોધવાની --

00:10:59.366 --> 00:11:00.958
કદાચ તમને ખબર પડવા લાગી હશે

00:11:00.982 --> 00:11:05.106
કેમ હજારો ધૂની વિજ્ઞાનીકો એક સાથે મળીને
તેમની શાંતિ ગુમાવે છે

00:11:05.130 --> 00:11:07.012
આપણી નાની બે ફોટોનની ગાંઠ પર.

00:11:07.036 --> 00:11:09.936
આ રીતની શોધ નવા પાઠ્યપુસ્તકો લખે છે.

00:11:10.739 --> 00:11:11.891
પણ યાદ રાખો,

00:11:11.915 --> 00:11:13.639
અમારા અનુભવીઓ તરફથી સંદેશ

00:11:13.663 --> 00:11:15.902
જે ખરેખર એ સમયે ત્યાં કામમ કરી રહ્યા હતા,

00:11:15.926 --> 00:11:17.080
એકદમ સાફ હતું;

00:11:17.104 --> 00:11:18.278
અમને વધુ માહિતી જોતી હતી

00:11:18.302 --> 00:11:19.821
વધું માહિતી સાથે,

00:11:19.845 --> 00:11:23.869
એ નાની ગાંઠ કદાચ
નોબલ પુરસ્કાર માં બદલી શકે --

NOTE Paragraph

00:11:23.893 --> 00:11:25.653
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:11:25.677 --> 00:11:28.641
અથવા વધારાની માહિતી
જે ગાંઠની આસપાસની જગ્યા ભરીદે.

00:11:28.665 --> 00:11:30.531
અને સરસ અને સરળ રેખા માં બદલી શકે.

NOTE Paragraph

00:11:31.515 --> 00:11:32.733
આથી અમે વધું માહિતી લીધી,

00:11:32.757 --> 00:11:35.334
અને પાંચ ગણી વધું માહિતી,
થોડા મહીના પછી,

00:11:35.358 --> 00:11:37.048
અમારી નાની ગાંઠ

00:11:37.072 --> 00:11:39.420
સરળ રેખામાં બદલી ગઈ.

00:11:43.217 --> 00:11:46.701
સમાચારો માં આવ્યું 
ભવ્ય નિરાશા" પર, "ઝાંખી આશા" પર

00:11:46.725 --> 00:11:49.235
અને કણનાં ભૌતિક શાસ્ત્રીઓ "દુખી થયા" પર.

00:11:49.259 --> 00:11:51.070
ક્ષેત્રને અલગ સ્વર આપ્યો,

00:11:51.094 --> 00:11:54.582
તમને લાગતું હશે કે અમે LHC
બંધ કરીને ઘરે જવાનું વિચાર્યું હતું.

NOTE Paragraph

00:11:54.606 --> 00:11:55.756
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:11:56.628 --> 00:11:58.231
પણ એવું અમે નથી કર્યું.

00:12:01.057 --> 00:12:03.071
પણ કેમ નહિ?

00:12:04.475 --> 00:12:07.320
મારો મતલબ, જો અમને કણ નાં
મળ્યું-- અને મને ના મળ્યું--

00:12:08.209 --> 00:12:11.238
જો મેં આ કણ નાં શોધ્યું હોત તો 
હું અહિયાં કઈરીતે વાતો કરતો હોત?

00:12:11.262 --> 00:12:13.699
કેમ મેં શરમમાં મારું માથું લટકાવ્યું નહિ

00:12:13.723 --> 00:12:14.947
અને ઘરે ગયો નહિ?

NOTE Paragraph

00:12:19.169 --> 00:12:22.520
કણનાં વિજ્ઞાનીકો સંશોધકો છે.

00:12:23.421 --> 00:12:26.373
અને મને ખુબ નકશાઓ અને આલેખો બનાવીએ છીએ.

00:12:27.468 --> 00:12:30.320
ચાલો આને આરીતે મુકીએ:
LHC વિષે હાલ ભૂલી જાઓ.

00:12:30.344 --> 00:12:33.726
ધરોકો તમે અવકાશયાત્રી છો અને
કોઈ દુરના ગ્રહ પર ઉતારો છો,

00:12:33.750 --> 00:12:35.075
પરગ્રહીની શોધમાં.

00:12:35.099 --> 00:12:36.621
તમારૂ પહેલું કાર્ય શું હશે?

00:12:37.931 --> 00:12:41.007
ગ્રહ, જમીનની છેલ્લી કક્ષામાં નજર ફેરવી લો

00:12:41.031 --> 00:12:42.917
કોઈ મોટી વસ્તુ, જીવનની સ્પષ્ટ નિશાની,

00:12:42.941 --> 00:12:44.760
અને મુખ્ય સ્થળ પર અહેવાલ આપો.

00:12:44.784 --> 00:12:46.408
હાલ અમે આ સ્થિતિ પર છીએ.

00:12:47.269 --> 00:12:48.756
અમે LHC માં એક નજર કરી

00:12:48.780 --> 00:12:51.064
કોઈ નવા, મોટા,
ઓળખી શકાય એવા સ્પષ્ઠ કણો માટે,

00:12:51.088 --> 00:12:53.038
અને અમે અહેવાલ લખ્યો કે ત્યાં કોઈ નથી.

00:12:53.631 --> 00:12:56.304
અમને વિચિત્ર દેખાતી પરગ્રહી ગાંઠો
દુરના પહાડો પર દેખાઈ,

00:12:56.328 --> 00:12:58.498
પણ જયારે અમે નજીક ગયા
અમને એક ખડક દેખાયો.

NOTE Paragraph

00:12:58.816 --> 00:13:01.456
પણ પછી અમે શું કરતા?
બધું છોડીને ક્યાંક જતા રહેતા?

00:13:01.480 --> 00:13:02.767
અલબત્તપણે નાં;

00:13:02.791 --> 00:13:05.096
જો અમે તે કર્યું હોત તો
અમે ભયંકર વિજ્ઞાનીકો હોત.

00:13:05.120 --> 00:13:08.733
ના, અમે બીજા બે દશકા શોધખોળ માં કાઢ્યા,

00:13:08.757 --> 00:13:10.237
આ જમીનનો ખૂણો ખૂણો ઓળખાવા,

00:13:10.261 --> 00:13:12.626
બારીક ચારણીથી રેતીને પાર કરવા,

00:13:12.650 --> 00:13:14.108
દરેક પથ્થર પર નજર કરવા,

00:13:14.132 --> 00:13:15.686
જમીનની નીચે શારકામ કરવામાં.

00:13:16.106 --> 00:13:18.699
કે નવા કણ તરતજ દેખાય આવશે

00:13:18.723 --> 00:13:20.856
સ્પષ્ઠરીતે ઓળખાય જાય એવી મોટી ગાંઠ,

00:13:20.880 --> 00:13:24.821
અથવા વર્ષોની એકઠી માહિતી પછી
તે તેમની જાતને ઉઘાડી કરે

NOTE Paragraph

00:13:26.103 --> 00:13:30.513
આટલી ઉચી ઉર્જા એ LHCમાં માનવજાતિએ
એવું સંશોધન કરવાનું ચાલુ કરી દીધું હતું,

00:13:30.537 --> 00:13:32.328
અને અમારે વધુ સંશોધન કરવાનું બાકી છે.

00:13:32.352 --> 00:13:38.177
પણ શું થાય,જો ૧૦ અથવા ૨૦ વર્ષ પછી,
અમારી પાસે કોઈ નવો કણનાં હોય?

00:13:39.053 --> 00:13:40.748
અમે મોટા યંત્રો બનાવ્યા.

NOTE Paragraph

00:13:40.772 --> 00:13:42.346
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:13:42.370 --> 00:13:44.060
અમે ઉચી ઉર્જાએ શોધ્યું.

00:13:44.476 --> 00:13:46.046
અમે ઉચી ઉર્જાએ શોધ્યુ,

00:13:46.946 --> 00:13:49.999
આયોજન જમીનનીચે 
૧૦૦ કીલોમીટર લાંબા ભોયરા માં જ છે

00:13:50.612 --> 00:13:53.588
કે જ્યાં અમે કણોને ૧૦ ગણી ઉર્જાથી
LHCમાં અથડાવીએ છીએ.

00:13:53.612 --> 00:13:55.949
અમે નક્કી નથી કરતા કે
કઈ પ્રકૃતિક જગ્યા પર નવા કણને મુકવો

00:13:56.366 --> 00:13:58.012
માત્ર સંશોધન
ચાલુ રાખવાનું નક્કી કરીએ છીએ

00:13:58.036 --> 00:14:00.594
પણ શું થાય, જો ૧૦૦ કીલોમીટર લાંબુ

00:14:00.618 --> 00:14:02.478
અથવા ૫૦૦ કિલોમીટર લાંબુ

00:14:02.502 --> 00:14:05.343
કે ૧૦,૦૦૦ કિમી લાંબુ ભોયરું
અવકાશમાં તરતું હોય

00:14:05.367 --> 00:14:06.945
પૃથ્વી અને ચંદ્રની વચ્ચે

00:14:06.969 --> 00:14:10.031
છતાં આપણી પાસે કોઈ નવો કણ ના હોત?

00:14:11.597 --> 00:14:14.291
કદાચ અમે કણનું
ભૌતિકશાસ્ત્ર ખોટું કરતા હોય.

NOTE Paragraph

00:14:14.315 --> 00:14:16.106
(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:14:16.130 --> 00:14:18.087
કદાચ અમારે વસ્તુઓ ફરીથી વિચારવી પડે.

00:14:19.127 --> 00:14:22.389
કદાચ અમને વધું સ્ત્રોત, તકનીક,
અનુભવની જરૂર છે

00:14:22.413 --> 00:14:23.921
અમારી પાસે હાલ છે એનાથી વધું.

00:14:24.610 --> 00:14:27.951
અમે કૃત્રિમ બુદ્ધિ અને મશીન ને શીખવાડવાની
એ તકનીકો વાપરી ચુક્યા છીએ

00:14:27.975 --> 00:14:29.128
LHC નાં ભાગો માં,

00:14:29.152 --> 00:14:31.558
પણ ધારો કોઈ એવો
કણ ભૌતિકશાસ્ત્રનો પ્રયોગ કરીએ

00:14:31.582 --> 00:14:33.251
આધુનિક ગાણિતીક નિયમો વાપરી

00:14:33.275 --> 00:14:36.443
કે જે પોતાની જાતને ઉચ્ચપરિમાણમાં
ગુરુત્વાકર્ષણની શોધ કરતા શીખવાડે.

NOTE Paragraph

00:14:36.467 --> 00:14:37.624
પણ શું થાય?

00:14:37.648 --> 00:14:39.093
આ અંતિમ સવાલનું શું થાય:

00:14:39.117 --> 00:14:42.590
શું થાય જો કૃત્રિમ બુદ્ધિ
આ પ્રશ્નનો જવાબ નાં આપી શકે?

00:14:42.614 --> 00:14:44.725
શું થાય જો આ પ્રશ્ન સદીઓ ખુલ્લો રહે,

00:14:44.749 --> 00:14:47.418
નજીકના ભવિષ્યમાટે જવાબ મળવો અઘરો હશે?

00:14:47.442 --> 00:14:50.371
શું થાય એ પ્રશ્નોનું જે
મને નાનપણથી હેરાન કરે છે

00:14:50.395 --> 00:14:52.918
શું મારી જીંદગી પ્રશ્નનાં
ઉકેલ વગર જ પૂરી થઇ જશે?

00:14:54.395 --> 00:14:55.551
કે પછી ..

00:14:56.282 --> 00:14:58.376
એથી વધું રસપ્રદ રહેશે.

NOTE Paragraph

00:15:00.144 --> 00:15:03.369
અમને અલગરીતે વિચારવા માટે
નવા રસ્તા શોધવા બળ આપવું પડશે.

00:15:04.361 --> 00:15:06.419
અમારે પાછુ વળવું પડશે અમારી ધારણા સુધી,

00:15:06.443 --> 00:15:08.782
અને નક્કી કરવું પડશે જે ખામી વાળું છે.

00:15:09.401 --> 00:15:12.796
અને અમારે વધુ લોકોને વિજ્ઞાન તરફ
પ્રોત્સાહન આપવું પડશે.

00:15:12.820 --> 00:15:15.882
અમારે નવી નજરની જરૂર છે
સદીઓ જુની દુવિધા દુર કરવા.

00:15:15.906 --> 00:15:19.040
મારી પાસે જવાબ નથી, અને
હું હજુ શોધી રહ્યો છું.

00:15:19.064 --> 00:15:21.393
પણ કોઈ -- તેણી કદાચ હાલ કોઈ સ્કુલમાં હશે,

00:15:21.417 --> 00:15:23.101
કદાચ જન્મી પણ નહિ હોય --

00:15:23.783 --> 00:15:26.916
તે આ ભૌતિકશસ્ત્રને નવી દિશા તરફ દોરી શકે,

00:15:26.940 --> 00:15:31.208
અને દર્શાવી શકે કે
કદાચ અમે ખોટા સવાલ પૂછતા હતા

00:15:32.112 --> 00:15:34.522
જે ભૌતિકશાસ્ત્રનો અંત ન હતો,

00:15:34.546 --> 00:15:35.952
પણ એક નવી શરૂઆત હતી.

NOTE Paragraph

00:15:37.204 --> 00:15:38.354
આભાર.

NOTE Paragraph

00:15:38.378 --> 00:15:40.919
(તાળીઓ)