0:00:01.087,0:00:05.272
ભૌતિકશાસ્ત્ર વિશે

0:00:05.296,0:00:09.296
કઈક એવું છે જે મને નાનપણથી સતાવે છે.

0:00:11.010,0:00:12.819
અને એ એક પ્રશ્ન સંબંધી છે

0:00:12.843,0:00:16.087
જે વિજ્ઞાનીકો છેલ્લા સૌ વર્ષથી[br]પુછી રહ્યા છે

0:00:16.111,0:00:17.280
કોઈ જવાબ વગર.

0:00:19.108,0:00:22.118
કઈરીતે પ્રકૃતિની નાની નાની વસ્તુઓ,

0:00:22.142,0:00:24.295
અણુની દુનિયાનાં કણો,

0:00:24.319,0:00:27.350
પ્રકૃતિની મોટી વસ્તુઓ સાથે જોડાઈ છે --

0:00:27.374,0:00:30.621
ગ્રહો અને તારાઓ અને આકાશગંગા [br]સાથે રહે છે, ગુરુત્વાકર્ષણથી??

0:00:31.250,0:00:34.023
બાળકની જેમ, આવા પ્રશ્નો [br]મને અસમંજસ માં નાખતા.

0:00:34.047,0:00:36.939
હું શુક્ષ્મ્દર્શક યંત્ર અને વિદ્યુતચુંબકો[br]થી જજુમતો.

0:00:36.963,0:00:39.158
અને હું વાંચતો,[br]નાની વસ્તુના બળો વિષે

0:00:39.182,0:00:40.516
અને અણુ રચના બંધારણ વિષે

0:00:40.540,0:00:44.104
અને હું આશ્ચર્ય પામતો કે [br]કેવી સરળતાથી વર્ણન સરખાય છે

0:00:44.128,0:00:45.298
આપણા અવલોકન સાથે.

0:00:46.220,0:00:47.727
પછી હું તારા તરફ જોતો,

0:00:47.727,0:00:50.351
અને વાંચતો કે કેવી સારીરીતે[br]આપણે ગુરુત્વાકર્ષણ જાણીએ છીએ

0:00:50.375,0:00:53.725
અને હું ચોક્કસપણે વિચારું છું,[br]કોઈતો ભવ્ય રસ્તો હશે

0:00:53.749,0:00:56.394
જે આ બે પ્રણાલીને સાંકળે છે.

0:00:57.021,0:00:58.422
પણ કોઈ નથી.

0:00:59.673,0:01:00.833
અને પુસ્તકો કહેશે,

0:01:00.857,0:01:04.040
હા, આપણે આ બે વિસ્તાર વિષે[br]અલગથી ઘણું જાણીએ છીએ.

0:01:04.064,0:01:06.674
પણ જયારે આપણે બંનેને ગાણિતિકરીતે[br]જોડવાનો પ્રયત્ન કરીએ,

0:01:06.698,0:01:08.028
કઈ હાથમાં આવતું નથી.

0:01:08.674,0:01:09.984
અને ૧૦૦ વર્ષથી,

0:01:10.008,0:01:15.036
આપણો કોઈપણ સુજાવ, આ પ્રાથમિક સમસ્યાને[br]ઉકેલવામાં સક્ષમ રહ્યો નથી.

0:01:15.060,0:01:16.874
કોઈપણ પુરાવા આધારભૂત રહ્યા નથી.

0:01:18.271,0:01:19.925
અને હું વૃદ્ધ નાનું બાળક,

0:01:19.949,0:01:21.759
નાનો, જીજ્ઞાશું, શંકાસ્પદ જેમ્સ --

0:01:21.783,0:01:24.651
આ અત્યંત અસંતોષી જવાબ હતો.

0:01:26.011,0:01:28.244
તેથી, હાલ પણ હું શંકાસ્પદ નાનું બાળક છું.

0:01:28.268,0:01:32.078
હવે આગળ તરફ જઈએ,[br]૨૦૧૫નાં ડીસેમ્બરમાં

0:01:33.029,0:01:35.503
જયારે મેં મારીજાતને હુમલાની વચ્ચે પામ્યો

0:01:35.527,0:01:38.467
ભૌતિક દુનિયાનાં માથા ભમી ગયા હતાં.

0:01:39.999,0:01:43.319
આ બધું શરુ થયું જયારે અમે CERN માં [br]અમારી માહિતીમાં ઘુસી કરીને જોયુ

0:01:43.343,0:01:45.617
એક નવા કણનો ઈશારો,

0:01:45.641,0:01:49.857
આ એ પ્રશ્નના અદ્ભુત જવાબનો સંકેત હતો.

0:01:51.137,0:01:53.904
આથી, હું હજુ એક શંકાશીલ નાનું બાળક છું,[br]એવું હું માનું છું.

0:01:53.928,0:01:56.061
પણ હું એક કણનો શિકારી છું.

0:01:56.085,0:01:59.548
હું એક ભૌતિકશાસ્ત્રી છું. CERNના[br]મોટા હર્ડોન કોલાઇડર માં.

0:01:59.572,0:02:03.043
હાલ સુધીનું મોટામાં મોટો[br]સ્થપાયેલ પરીક્ષણ

0:02:03.877,0:02:07.412
આ ફ્રાંસ અને સ્વીસ્ઝરલેન્ડ ની સરહદ [br]પર ૨૭ કિલોમીટર લાંબી ગુફા છે.

0:02:07.436,0:02:09.286
૧૦૦ મીટર ઊંડે દફન.

0:02:09.310,0:02:10.464
અને આ ગુફા છે,

0:02:10.488,0:02:14.441
અમે અતિસંવેદનશીલ ચુંબક વાપરીએ છીએ[br]જે બહારના વાતાવરણ કરતા ઠંડા છે

0:02:14.465,0:02:17.526
જે પ્રોટોનના પ્રવેગને [br]પ્રકાશની ગતિ સુધી પહોચાડે છે.

0:02:17.550,0:02:21.427
અને એકબીજા સાથે સેકેન્ડનાં[br]લાખમાં ભાગમાં અથડાય છે,

0:02:21.451,0:02:24.277
આ અથડામણની રજ ભેગી કરીને

0:02:24.301,0:02:28.272
કઈક નવો, અણશોધાયેલો મૂળભૂત કણ શોધવા.

0:02:28.727,0:02:31.191
આ ડીઝાઇન અને બાંધતા દશકાઓ નીકળી ગયા.

0:02:31.215,0:02:34.247
દુનિયાભરના ભૌતિકશાસ્ત્રીઓ એ મળીને,

0:02:34.271,0:02:36.812
અને ૨૦૧૫નાં ઉનાળામાં,

0:02:36.836,0:02:40.260
અમે LHCને ચાલુ કરવા [br]થાક્યા વગર કામ કરી રહ્યા હતા

0:02:40.284,0:02:44.751
ઉચામાં ઉચી શક્તિનો ઉપયોગ કરીને[br]જે ક્યારે પણ અથડામણનાં પ્રયોગમાં વાપરી હોય

0:02:45.735,0:02:48.258
અહી, ઉચી શક્તિ ખુબ મહત્વની છે

0:02:48.282,0:02:50.469
કેમકે, તે કણ માટે સમતુલન બનાવે છે

0:02:50.493,0:02:52.694
ઉર્જા અને દળ વચ્ચે,

0:02:52.718,0:02:55.179
અને દળ માત્ર પ્રકૃતિએ મુકેલો અંક છે

0:02:56.068,0:02:57.386
નવા કણની શોધમાં,

0:02:57.410,0:02:59.532
આપણે તે મોટી સંખ્યાસુધી પોહાચવું પડે.

0:02:59.556,0:03:02.810
અને આ કરવામાટે, આપણે એ મોટું બનાવું પડે,[br]ઉચી ઉર્જાવાળું કોલાઈડર,

0:03:02.834,0:03:05.399
અને દુનિયાનું સૌથી મોટું અને ઉચું કોલાઇડર.

0:03:05.423,0:03:06.889
જે લાર્જ હદ્રોન કોલાઇડર છે.

0:03:08.271,0:03:13.170
અને પછી, અમે પ્રોટોનને કરોડોવાર[br]અથડાવીએ છીએ.

0:03:13.194,0:03:17.478
અને અમે ખુબજ ધીરે, મહિનાઓ સુધી[br]માહિતી એકઠી કરી.

0:03:18.813,0:03:23.148
અને આ માહિતીમાં એક ગાંઠ જેવો[br]પછી એક નવો કણ દેખાયો

0:03:23.172,0:03:25.617
તમારી ધારણાથી કઈક અલગ,

0:03:25.641,0:03:29.608
માહિતીનો નાનો વિભાગ જે[br]સરળરેખા બનાવે એ સરળ નહતી.

0:03:30.379,0:03:32.100
જેમકે, આ ગાંઠ,

0:03:33.010,0:03:35.543
૨૦૧૨ માં માહિતી લીધાનાં મહિના પછી,

0:03:35.567,0:03:37.696
દોરી ગયું હિગ્ગ્સ કણની શોધ તરફ --

0:03:37.720,0:03:38.925
હિગ્ગસ બોઝોન

0:03:38.949,0:03:42.314
અને આના અસ્તિત્વની ખાતરીએ[br]નોબલ પુરષ્કાર અપાવ્યો.

0:03:43.972,0:03:47.530
૨૦૧૫માં, આ ઉર્જાનો ઉચાક

0:03:48.628,0:03:51.920
શ્રેષ્ઠ મોકો દર્શાવ્યો કે આપણે પ્રજાતિ[br]તરીકે કદી નાં મળેલું

0:03:51.944,0:03:53.421
કણ શોધ્યું --

0:03:53.445,0:03:55.557
આ લાંબા સવાલનો, નવો જવાબ

0:03:55.581,0:03:58.678
કારણકે આ લગભગ બમણી શક્તિ હતી,[br]જેટલી આપણે વાપરી ચુક્યા.

0:03:58.702,0:04:00.624
જયારે અમે હિગ્ગ્સ બોસોન શોધ્યું.

0:04:00.648,0:04:04.389
મારા ઘણા સહકર્મીઓ આખી કારકિર્દી[br]આ ક્ષણ માટે કામ કરી રહ્યા હતા.

0:04:04.413,0:04:06.489
અને પ્રમાણિકપણે, થોડોક જીજ્ઞાશું હું,

0:04:06.513,0:04:09.423
આ ક્ષણ ની રાહ મેં આખી જીંદગી જોઈ હતી.

0:04:09.447,0:04:11.178
તેથી, ૨૦૧૫ અંતિમ સમય હતો.

0:04:12.654,0:04:14.864
તેથી જુન ૨૦૧૫,

0:04:15.722,0:04:18.381
LHCને ફરી ચાલુ કરાયું.

0:04:19.040,0:04:21.917
મારા સહકર્મીઓ અને હું શ્વાસ રોકીને[br]અને નખ ચાવતા બેઠા હતા,

0:04:21.941,0:04:24.452
અને છેવટે અમે પ્રથમ પ્રોટોન અથડામણ જોઈ

0:04:24.476,0:04:26.432
ઉચા માં ઉચી ઉર્જાની ક્ષમતાએ.

0:04:26.456,0:04:28.532
તાળીઓ, શેમ્પેઇન, ઉજવણી.

0:04:28.556,0:04:32.152
આ વિજ્ઞાનમાટે સીમાસ્તંભ હતો,

0:04:32.176,0:04:36.798
અને અમને કોઈ વિચાર નત્તો કે[br]નવી માહિતીમાં અમને શું મળશે.

0:04:39.990,0:04:42.168
અને થોડા અઠવાડિયા પછી,[br]અમને એક ગાંઠ મળી.

0:04:44.192,0:04:45.868
આ ખુબ મોટી ગાંઠ હતી,

0:04:46.952,0:04:49.464
પણ એટલી મોટી કે તમારી ભમર ઉચી થઇ જશે.

0:04:49.488,0:04:51.739
પણ ૧ થી ૧૦ નાં આંક પર ઉંચી થશે,

0:04:51.763,0:04:54.373
જો ૧૦ દર્શાવે છે કે તમે કણ શોધી લીધો છે,

0:04:54.397,0:04:56.124
તો તમારી ભમર લગભગ ૪ પર આવશે.

0:04:56.148,0:04:57.298
(હાસ્ય)

0:04:58.432,0:05:03.643
મેં કલાકો, દિવસો. અઠવાડિયાઓ[br]ખાનગી મીટીંગમાં ગાળ્યા છે,

0:05:03.667,0:05:06.027
આ નાની ગાંઠ પર સહકર્મીઓ[br]સાથેની દલીલો કરવામાં,

0:05:06.051,0:05:09.287
નીર્દય પરીક્ષણ પર ખૂબ અકરા[br]પ્રહારો કરવામાં આવતા

0:05:09.311,0:05:11.288
એ જોવા માટે કે ચકાસણીમાં પાર ઉતારે.

0:05:11.988,0:05:15.449
તેમ છતા મહિનાઓ સુધી[br]ઉત્કૃષ્ઠરીતે કામ કાર્યા પછી --

0:05:15.473,0:05:17.905
ઓફિસમાં ઊંઘી અને ઘરે ન જવું,

0:05:17.929,0:05:20.006
જમવામાટે કેન્ડીનો ચોસલો,

0:05:20.030,0:05:21.600
ડોલ ભરાય એટલી કોફી --

0:05:21.624,0:05:25.867
ભૌતિકશાસ્ત્રીઓ મશીન છે,[br]કોફીને આકૃતિઓમાં બદલવાનાં --

0:05:25.891,0:05:27.290
(હાસ્ય)

0:05:27.314,0:05:29.850
આ નાની ગાંઠ ક્યાય નહિ જાય.

0:05:30.704,0:05:32.842
આથી થોડા મહિના પછી,

0:05:32.866,0:05:36.576
અમે આ નાની ગાંઠને દુનિયા સમક્ષ મૂકી,[br]એક ખુબ ચોખ્ખા સંદેશ સાથે:

0:05:37.457,0:05:40.168
આ નાની ગાંઠ ખુબ રસપ્રદ છે [br]પણ આ નિર્ણાયક ન હતી.

0:05:40.192,0:05:43.521
આથી આપણે આપણી આંખો[br]વધું માહિતી પર ટેક્વશું .

0:05:43.872,0:05:46.163
આથી અમે આને વધું રસપ્રદ[br]બનાવાનો પ્રયત્ન કરીએ છીએ.

0:05:47.463,0:05:49.651
અને દુનિયા તેની સાથે કોઈરીતે ચાલશે.

0:05:50.383,0:05:52.015
પત્રકારોને આ ગમ્યું.

0:05:52.735,0:05:55.290
લોકોએ કહ્યુંકે તેમને[br]એ નાની ગાંઠ યાદ આવી ગઈ

0:05:55.314,0:05:58.737
જેણે હિગ્ગ્સ બોસોનની શોધનો [br]રસ્તો બતાવ્યો હતો.

0:05:58.761,0:06:01.889
એનાથી પણ સારું,[br]'મારા સિદ્ધાંતવાદી સહકર્મીઓ --

0:06:02.548,0:06:04.865
મારા સિદ્ધાંતવાદી સહકર્મીઓ[br]મને બહુ વહાલા છે --

0:06:04.889,0:06:08.501
મારા સિદ્ધાંતવાદી સહકર્મીઓએ[br]નાની ગાંઠ પર ૫૦૦ શોધપત્રો લખ્યા છે.

0:06:08.525,0:06:09.980
(હાસ્ય)

0:06:10.574,0:06:14.540
ભૌતીક્શાસ્ત્રની દુનિયા[br]ઉલટી ચત્તી થાય ગઈ છે.

0:06:15.745,0:06:19.987
પણ પેલી ગાંઠમાં શું હતું

0:06:20.011,0:06:24.101
જેને હજારો વિજ્ઞાનીકોને એકસાથે[br]હક્કાબક્કા કરી નાખ્યા?

0:06:25.596,0:06:27.032
એ નાની ગાંઠ અનન્ય હતી.

0:06:28.198,0:06:29.567
એ નાની ગાંઠે દર્શાવ્યું કે

0:06:29.591,0:06:32.613
અમે નકામા હજારો અથડામણ જોતા હતા.

0:06:32.637,0:06:35.968
જેની રજ માત્ર બે ફોટોનની બનેલી હતી,

0:06:35.992,0:06:37.236
બે પ્રકાશના કણ.

0:06:37.260,0:06:38.497
અને તે અનમોલ હતી.

0:06:39.069,0:06:41.689
કણોની અથડામણ એ વાહનોની[br]અથડામણ જેવી નથી હોતી.

0:06:41.713,0:06:43.232
તેમના અલગ નિયમ હોય છે.

0:06:43.256,0:06:45.906
જયારે બે કણ લગભગ પ્રકાશની ગતિ એ અથડાય,

0:06:45.930,0:06:47.351
અણુની દુનિયા સ્થાન લે છે

0:06:47.375,0:06:48.635
અને આ અણુની દુનિયામાં,

0:06:48.659,0:06:51.852
આ બે કણો નવો કણ સર્જે છે.

0:06:51.876,0:06:54.656
જે નાની ક્ષણ માટેજ જીવે છે

0:06:54.680,0:06:57.561
અલગ બીજા કણ થઈ[br]અમારા યંત્રમાં અથડાય એ પહેલા.

0:06:57.585,0:07:00.990
કાર અથડામણનાં કિસ્સામાં,[br]જયારે બે કાર અથડાઈને નષ્ઠ થઇ જાય,

0:07:01.014,0:07:03.283
અને તેની જગ્યાએ સાયકલ દેખાય --

0:07:03.307,0:07:04.378
(હાસ્ય)

0:07:04.402,0:07:06.863
અને આ સાયકલ બે સ્કેટબોર્ડમાં[br]રૂપાંતર થાય જાય,

0:07:06.887,0:07:08.068
જે અમારા યંત્રમાં અથડાશે

0:07:08.092,0:07:09.471
(હાસ્ય)

0:07:09.495,0:07:11.448
હાશ, સાચ્ચે નહિ.

0:07:11.472,0:07:12.814
તે ખુબ મોંઘુ છે.

0:07:14.191,0:07:17.939
બે પ્રોટોન અથડાવાની ઘટના ભાગ્યેજ બને છે.

0:07:17.963,0:07:21.685
કારણકે આ ફોટોનનાં[br]વિશિષ્ઠ અણુનાં ગુણધર્મો છે,

0:07:21.709,0:07:25.497
નવા શક્ય કણ બનવાની[br]સમભાવના બહુ ઓછી છે --

0:07:25.521,0:07:27.018
આ કલ્પનાની સાયકલ છે --

0:07:27.042,0:07:29.285
જે માત્ર બે ફોટોનને જન્મે છે.

0:07:29.812,0:07:32.648
પરંતુ આ વિકલ્પ ખુબ મોટો હતો,

0:07:32.672,0:07:35.508
અને આનો સંબંધ[br]ખુબ જુના પ્રશ્નથી છે

0:07:35.532,0:07:38.054
જે મને નાનપણથી હેરાન કરતો હતો,

0:07:38.078,0:07:39.438
ગુરુત્વાકર્ષણ વિષે.

0:07:41.946,0:07:44.618
ગુરુત્વાકર્ષણ તમને ખુબ મજબુત લાગશે,

0:07:44.642,0:07:48.742
પણ આ ખરેખર પ્રકૃતિનાં બીજા બળોની[br]સરખામણી માં અતિ નબળું છે.

0:07:48.766,0:07:51.397
હું કુદુ ત્યારે ગુરુત્વાકર્ષણને[br]પાછળ પડું છું.

0:07:52.390,0:07:55.233
પણ હું પ્રોટોનને મારા હાથમાં પકડી શકતો નથી

0:07:56.463,0:07:59.679
બીજા બળોની સરખામણીમાં[br]ગુરુત્વાકર્ષણની શક્તિ શું છે?

0:08:00.480,0:08:02.670
તે ૧૦ની ઋણ ૩૯ ઘાત છે.

0:08:02.694,0:08:05.231
પોઈન્ટ પછી ૩૯ શૂન્ય પછી એક આંક.

0:08:05.255,0:08:06.412
તેનાથી પણ ખરાબ,

0:08:06.436,0:08:09.463
પ્રકૃતિના બીજા નિયમોને[br]સમ્પૂર્ણરીતે વર્ણવી શકાય છે

0:08:09.487,0:08:11.524
તેને સામાન્ય માળખું કહે છે,

0:08:11.548,0:08:14.983
જેને નાના પ્રમાણમાં શ્રેષ્ઠરીતે[br]વર્ણવી શકાય છે

0:08:15.007,0:08:16.163
અને ખાસા પ્રમાણિકપણે,

0:08:16.187,0:08:20.364
એક માનવજાતિની ખુબ સફળ સિદ્ધિ --

0:08:20.388,0:08:24.400
ગુરુત્વાકર્ષણને છોડીને,[br]જે સામાન્ય માળખાથી દૂર છે.

0:08:24.424,0:08:25.574
આ ગાંડપણ છે.

0:08:26.046,0:08:29.146
મોટાભાગનું ગુરુત્વાકર્ષણને[br]છોડી દીધા પછી પણ,

0:08:30.394,0:08:32.061
આપણને થોડી અસર દેખાય છે,

0:08:32.085,0:08:33.761
પણ બાકીની ક્યાં છે?

0:08:33.785,0:08:35.067
કોને ખબર.

0:08:36.003,0:08:40.406
પણ એક સૈદ્ધાંતિક સમજૂતી એક બહોળી[br]સ્થિતિની પ્રસ્તાવના મુકે છે.

0:08:42.120,0:08:43.459
તમે અને હું --

0:08:43.483,0:08:45.061
અને જે પાછળ બેઠેલા છે --

0:08:45.085,0:08:47.230
આપણે ત્રી-પરિમાણીય[br]અવકાશમાં રહીએ છીએ.

0:08:47.254,0:08:49.811
હું ધરું છું કે તે બિન વિવાદાસ્પદહતું.

0:08:49.835,0:08:51.664
(હાસ્ય)

0:08:51.688,0:08:55.126
બધા કણો પણ તરી પરિમાણીય અવકાશમાં રહે છે.

0:08:55.150,0:08:57.340
ખરેખર, કણ એ બીજું નામ છે

0:08:57.364,0:09:00.373
ઉત્તેજિત ત્રી-પરિમાણીય ક્ષેત્રનું;

0:09:00.397,0:09:02.317
અવકાશમાં નજીકની ધ્રુજારી.

0:09:03.288,0:09:06.817
ખાસ કરીને, જે બધું ગણિત[br]આપણે આ વસ્તુને વર્ણવવા.

0:09:06.841,0:09:09.914
એ ધરીને કે આ ત્રી પરિમાણીય અવકાશ છે.

0:09:09.938,0:09:13.319
પણ ગણિત એ ગણિત છે, અને આપણે એની[br]આસપાસ ધારીએ એટલું રમી શકીએ છીએ.

0:09:13.343,0:09:16.509
અને લોકો રમે છે[br]અવકાશના વધારાનાં પરિમાણ સાથે

0:09:16.533,0:09:17.688
લાંબા સમય માટે,

0:09:17.712,0:09:20.297
પણ આ માત્ર ધૂંધળો ગાણિતિક ખ્યાલ હતો.

0:09:20.321,0:09:23.493
મારો મતલબ, તમારી આસપાસ જુઓ --[br]પાછળ બેઠેલા, તમે પણ આસપાસ જુઓ --

0:09:23.517,0:09:25.798
ત્યાં ચોખ્ખું ત્રી પ્રરીમાણીય અવકાશ છે.

0:09:26.954,0:09:28.513
પણ શું થાય જો એ સાચું નાં હોય?

0:09:30.109,0:09:36.364
કદાચ વધારાના અવકાશી પરિમાણમાં[br]જો તરછોડેલું ગુરુત્વાકર્ષણ જવવા માંડે.

0:09:36.388,0:09:38.344
તે અદ્રશ્ય છે તમારા અને મારા માટે?

0:09:39.355,0:09:42.449
જો ગુરુત્વાકર્ષણ બીજા બળોની જેમ મજબુત હોય

0:09:42.473,0:09:45.614
જો આપણને વધારાના[br]અવકાશી પરિમાણમાં જોવાનું હોય,

0:09:45.638,0:09:48.538
અને જે મેં અને તમે આ નજીવા[br]ગુરુત્વાકર્ષણને અનુંભાવ્યે છીએ

0:09:48.562,0:09:50.459
તેને ખુબ નબળું બનાવે છે?

0:09:52.158,0:09:53.333
જો આ ખરું છે,

0:09:53.357,0:09:56.105
તો આપણે કાણોનાં[br]સામાન્ય માળખાને વિસ્તારવું પડશે

0:09:56.129,0:10:00.215
નવપરિમાણીય ગુરુત્વાકર્ષણનાં કણનાં[br]સમાવેશ કરવા માટે,

0:10:00.239,0:10:03.234
વિશિષ્ઠ ગુરુત્વાકર્ષણ જે વધારાના[br]અવકાશી પરિમાણમાં રહે છે.

0:10:03.258,0:10:04.723
હું તમારા ચહેરા જોઈ શકું છું.

0:10:04.747,0:10:06.566
તમારે મને એક પ્રશ્ન પૂછવો જોઈએ,

0:10:06.590,0:10:10.234
"દુનિયા આ પાગલ, કાલ્પનિક વિચારની[br]પરિક્ષા કઈ રીતે કરશે,

0:10:10.258,0:10:12.749
જે આપણી જેમ અટકેલો છે[br]આ પરિમાણીય દુનિયામાં?

0:10:12.773,0:10:14.055
જેમ આપણે હંમેશા કરીએ છીએ,

0:10:14.079,0:10:16.218
બે પ્રોટોન ને અથડાવીને --

0:10:16.242,0:10:17.394
(હાસ્ય)

0:10:17.418,0:10:19.982
ખુબ જોરથી કે અથડામણનો પડઘો પડે

0:10:20.006,0:10:22.697
વધારાના અવકાશી પરિમાણમાં જે ત્યાં છે,

0:10:22.721,0:10:25.320
જે આ વધારાનું અવકાશી પરિમાણ[br]ક્ષણભરમાટે સર્જે છે.

0:10:25.344,0:10:29.724
જે ઝડપથી LHC[br]ત્રીપરિમાણ માં પાછું ફરે છે

0:10:29.748,0:10:31.570
અને બે પ્રોટોનમાં વિભાજીત થાય છે,

0:10:32.278,0:10:33.616
બે પ્રકાશના કણ.

0:10:35.417,0:10:38.327
અને આ અનુમાનિત[br]વધારાનાં પરિમાણનું ગુરુત્વાકર્ષણ છે.

0:10:38.351,0:10:42.058
આ એકમાત્ર શક્યતા છે,[br]અનુમાનિત નવા કણ માટેની

0:10:42.082,0:10:44.217
તેના વિશિષ્ઠ અણુ ગુણધર્મો છે

0:10:44.241,0:10:48.477
જે આપણા નાનાં બે-ફોટોન ગાંઠને જન્મે છે.

0:10:50.000,0:10:55.820
આથી, આ શક્યતા [br]ગુરુત્વાકર્ષણનાં રહસ્યને સમજવાની

0:10:55.844,0:10:59.342
અને વધારા પરિમાણને શોધવાની --

0:10:59.366,0:11:00.958
કદાચ તમને ખબર પડવા લાગી હશે

0:11:00.982,0:11:05.106
કેમ હજારો ધૂની વિજ્ઞાનીકો એક સાથે મળીને[br]તેમની શાંતિ ગુમાવે છે

0:11:05.130,0:11:07.012
આપણી નાની બે ફોટોનની ગાંઠ પર.

0:11:07.036,0:11:09.936
આ રીતની શોધ નવા પાઠ્યપુસ્તકો લખે છે.

0:11:10.739,0:11:11.891
પણ યાદ રાખો,

0:11:11.915,0:11:13.639
અમારા અનુભવીઓ તરફથી સંદેશ

0:11:13.663,0:11:15.902
જે ખરેખર એ સમયે ત્યાં કામમ કરી રહ્યા હતા,

0:11:15.926,0:11:17.080
એકદમ સાફ હતું;

0:11:17.104,0:11:18.278
અમને વધુ માહિતી જોતી હતી

0:11:18.302,0:11:19.821
વધું માહિતી સાથે,

0:11:19.845,0:11:23.869
એ નાની ગાંઠ કદાચ[br]નોબલ પુરસ્કાર માં બદલી શકે --

0:11:23.893,0:11:25.653
(હાસ્ય)

0:11:25.677,0:11:28.641
અથવા વધારાની માહિતી[br]જે ગાંઠની આસપાસની જગ્યા ભરીદે.

0:11:28.665,0:11:30.531
અને સરસ અને સરળ રેખા માં બદલી શકે.

0:11:31.515,0:11:32.733
આથી અમે વધું માહિતી લીધી,

0:11:32.757,0:11:35.334
અને પાંચ ગણી વધું માહિતી,[br]થોડા મહીના પછી,

0:11:35.358,0:11:37.048
અમારી નાની ગાંઠ

0:11:37.072,0:11:39.420
સરળ રેખામાં બદલી ગઈ.

0:11:43.217,0:11:46.701
સમાચારો માં આવ્યું [br]ભવ્ય નિરાશા" પર, "ઝાંખી આશા" પર

0:11:46.725,0:11:49.235
અને કણનાં ભૌતિક શાસ્ત્રીઓ "દુખી થયા" પર.

0:11:49.259,0:11:51.070
ક્ષેત્રને અલગ સ્વર આપ્યો,

0:11:51.094,0:11:54.582
તમને લાગતું હશે કે અમે LHC[br]બંધ કરીને ઘરે જવાનું વિચાર્યું હતું.

0:11:54.606,0:11:55.756
(હાસ્ય)

0:11:56.628,0:11:58.231
પણ એવું અમે નથી કર્યું.

0:12:01.057,0:12:03.071
પણ કેમ નહિ?

0:12:04.475,0:12:07.320
મારો મતલબ, જો અમને કણ નાં[br]મળ્યું-- અને મને ના મળ્યું--

0:12:08.209,0:12:11.238
જો મેં આ કણ નાં શોધ્યું હોત તો [br]હું અહિયાં કઈરીતે વાતો કરતો હોત?

0:12:11.262,0:12:13.699
કેમ મેં શરમમાં મારું માથું લટકાવ્યું નહિ

0:12:13.723,0:12:14.947
અને ઘરે ગયો નહિ?

0:12:19.169,0:12:22.520
કણનાં વિજ્ઞાનીકો સંશોધકો છે.

0:12:23.421,0:12:26.373
અને મને ખુબ નકશાઓ અને આલેખો બનાવીએ છીએ.

0:12:27.468,0:12:30.320
ચાલો આને આરીતે મુકીએ:[br]LHC વિષે હાલ ભૂલી જાઓ.

0:12:30.344,0:12:33.726
ધરોકો તમે અવકાશયાત્રી છો અને[br]કોઈ દુરના ગ્રહ પર ઉતારો છો,

0:12:33.750,0:12:35.075
પરગ્રહીની શોધમાં.

0:12:35.099,0:12:36.621
તમારૂ પહેલું કાર્ય શું હશે?

0:12:37.931,0:12:41.007
ગ્રહ, જમીનની છેલ્લી કક્ષામાં નજર ફેરવી લો

0:12:41.031,0:12:42.917
કોઈ મોટી વસ્તુ, જીવનની સ્પષ્ટ નિશાની,

0:12:42.941,0:12:44.760
અને મુખ્ય સ્થળ પર અહેવાલ આપો.

0:12:44.784,0:12:46.408
હાલ અમે આ સ્થિતિ પર છીએ.

0:12:47.269,0:12:48.756
અમે LHC માં એક નજર કરી

0:12:48.780,0:12:51.064
કોઈ નવા, મોટા,[br]ઓળખી શકાય એવા સ્પષ્ઠ કણો માટે,

0:12:51.088,0:12:53.038
અને અમે અહેવાલ લખ્યો કે ત્યાં કોઈ નથી.

0:12:53.631,0:12:56.304
અમને વિચિત્ર દેખાતી પરગ્રહી ગાંઠો[br]દુરના પહાડો પર દેખાઈ,

0:12:56.328,0:12:58.498
પણ જયારે અમે નજીક ગયા[br]અમને એક ખડક દેખાયો.

0:12:58.816,0:13:01.456
પણ પછી અમે શું કરતા?[br]બધું છોડીને ક્યાંક જતા રહેતા?

0:13:01.480,0:13:02.767
અલબત્તપણે નાં;

0:13:02.791,0:13:05.096
જો અમે તે કર્યું હોત તો[br]અમે ભયંકર વિજ્ઞાનીકો હોત.

0:13:05.120,0:13:08.733
ના, અમે બીજા બે દશકા શોધખોળ માં કાઢ્યા,

0:13:08.757,0:13:10.237
આ જમીનનો ખૂણો ખૂણો ઓળખાવા,

0:13:10.261,0:13:12.626
બારીક ચારણીથી રેતીને પાર કરવા,

0:13:12.650,0:13:14.108
દરેક પથ્થર પર નજર કરવા,

0:13:14.132,0:13:15.686
જમીનની નીચે શારકામ કરવામાં.

0:13:16.106,0:13:18.699
કે નવા કણ તરતજ દેખાય આવશે

0:13:18.723,0:13:20.856
સ્પષ્ઠરીતે ઓળખાય જાય એવી મોટી ગાંઠ,

0:13:20.880,0:13:24.821
અથવા વર્ષોની એકઠી માહિતી પછી[br]તે તેમની જાતને ઉઘાડી કરે

0:13:26.103,0:13:30.513
આટલી ઉચી ઉર્જા એ LHCમાં માનવજાતિએ[br]એવું સંશોધન કરવાનું ચાલુ કરી દીધું હતું,

0:13:30.537,0:13:32.328
અને અમારે વધુ સંશોધન કરવાનું બાકી છે.

0:13:32.352,0:13:38.177
પણ શું થાય,જો ૧૦ અથવા ૨૦ વર્ષ પછી,[br]અમારી પાસે કોઈ નવો કણનાં હોય?

0:13:39.053,0:13:40.748
અમે મોટા યંત્રો બનાવ્યા.

0:13:40.772,0:13:42.346
(હાસ્ય)

0:13:42.370,0:13:44.060
અમે ઉચી ઉર્જાએ શોધ્યું.

0:13:44.476,0:13:46.046
અમે ઉચી ઉર્જાએ શોધ્યુ,

0:13:46.946,0:13:49.999
આયોજન જમીનનીચે [br]૧૦૦ કીલોમીટર લાંબા ભોયરા માં જ છે

0:13:50.612,0:13:53.588
કે જ્યાં અમે કણોને ૧૦ ગણી ઉર્જાથી[br]LHCમાં અથડાવીએ છીએ.

0:13:53.612,0:13:55.949
અમે નક્કી નથી કરતા કે[br]કઈ પ્રકૃતિક જગ્યા પર નવા કણને મુકવો

0:13:56.366,0:13:58.012
માત્ર સંશોધન[br]ચાલુ રાખવાનું નક્કી કરીએ છીએ

0:13:58.036,0:14:00.594
પણ શું થાય, જો ૧૦૦ કીલોમીટર લાંબુ

0:14:00.618,0:14:02.478
અથવા ૫૦૦ કિલોમીટર લાંબુ

0:14:02.502,0:14:05.343
કે ૧૦,૦૦૦ કિમી લાંબુ ભોયરું[br]અવકાશમાં તરતું હોય

0:14:05.367,0:14:06.945
પૃથ્વી અને ચંદ્રની વચ્ચે

0:14:06.969,0:14:10.031
છતાં આપણી પાસે કોઈ નવો કણ ના હોત?

0:14:11.597,0:14:14.291
કદાચ અમે કણનું[br]ભૌતિકશાસ્ત્ર ખોટું કરતા હોય.

0:14:14.315,0:14:16.106
(હાસ્ય)

0:14:16.130,0:14:18.087
કદાચ અમારે વસ્તુઓ ફરીથી વિચારવી પડે.

0:14:19.127,0:14:22.389
કદાચ અમને વધું સ્ત્રોત, તકનીક,[br]અનુભવની જરૂર છે

0:14:22.413,0:14:23.921
અમારી પાસે હાલ છે એનાથી વધું.

0:14:24.610,0:14:27.951
અમે કૃત્રિમ બુદ્ધિ અને મશીન ને શીખવાડવાની[br]એ તકનીકો વાપરી ચુક્યા છીએ

0:14:27.975,0:14:29.128
LHC નાં ભાગો માં,

0:14:29.152,0:14:31.558
પણ ધારો કોઈ એવો[br]કણ ભૌતિકશાસ્ત્રનો પ્રયોગ કરીએ

0:14:31.582,0:14:33.251
આધુનિક ગાણિતીક નિયમો વાપરી

0:14:33.275,0:14:36.443
કે જે પોતાની જાતને ઉચ્ચપરિમાણમાં[br]ગુરુત્વાકર્ષણની શોધ કરતા શીખવાડે.

0:14:36.467,0:14:37.624
પણ શું થાય?

0:14:37.648,0:14:39.093
આ અંતિમ સવાલનું શું થાય:

0:14:39.117,0:14:42.590
શું થાય જો કૃત્રિમ બુદ્ધિ[br]આ પ્રશ્નનો જવાબ નાં આપી શકે?

0:14:42.614,0:14:44.725
શું થાય જો આ પ્રશ્ન સદીઓ ખુલ્લો રહે,

0:14:44.749,0:14:47.418
નજીકના ભવિષ્યમાટે જવાબ મળવો અઘરો હશે?

0:14:47.442,0:14:50.371
શું થાય એ પ્રશ્નોનું જે[br]મને નાનપણથી હેરાન કરે છે

0:14:50.395,0:14:52.918
શું મારી જીંદગી પ્રશ્નનાં[br]ઉકેલ વગર જ પૂરી થઇ જશે?

0:14:54.395,0:14:55.551
કે પછી ..

0:14:56.282,0:14:58.376
એથી વધું રસપ્રદ રહેશે.

0:15:00.144,0:15:03.369
અમને અલગરીતે વિચારવા માટે[br]નવા રસ્તા શોધવા બળ આપવું પડશે.

0:15:04.361,0:15:06.419
અમારે પાછુ વળવું પડશે અમારી ધારણા સુધી,

0:15:06.443,0:15:08.782
અને નક્કી કરવું પડશે જે ખામી વાળું છે.

0:15:09.401,0:15:12.796
અને અમારે વધુ લોકોને વિજ્ઞાન તરફ[br]પ્રોત્સાહન આપવું પડશે.

0:15:12.820,0:15:15.882
અમારે નવી નજરની જરૂર છે[br]સદીઓ જુની દુવિધા દુર કરવા.

0:15:15.906,0:15:19.040
મારી પાસે જવાબ નથી, અને[br]હું હજુ શોધી રહ્યો છું.

0:15:19.064,0:15:21.393
પણ કોઈ -- તેણી કદાચ હાલ કોઈ સ્કુલમાં હશે,

0:15:21.417,0:15:23.101
કદાચ જન્મી પણ નહિ હોય --

0:15:23.783,0:15:26.916
તે આ ભૌતિકશસ્ત્રને નવી દિશા તરફ દોરી શકે,

0:15:26.940,0:15:31.208
અને દર્શાવી શકે કે[br]કદાચ અમે ખોટા સવાલ પૂછતા હતા

0:15:32.112,0:15:34.522
જે ભૌતિકશાસ્ત્રનો અંત ન હતો,

0:15:34.546,0:15:35.952
પણ એક નવી શરૂઆત હતી.

0:15:37.204,0:15:38.354
આભાર.

0:15:38.378,0:15:40.919
(તાળીઓ)