WEBVTT

00:00:01.087 --> 00:00:05.266
Υπάρχει κάτι στη φυσική

00:00:05.266 --> 00:00:09.796
που με ενοχλεί πολύ από τότε
που ήμουν μικρό παιδί.

00:00:11.010 --> 00:00:12.813
Σχετίζεται με μια ερώτηση

00:00:12.813 --> 00:00:16.071
που κάνουν οι επιστήμονες
εδώ και σχεδόν 100 χρόνια,

00:00:16.071 --> 00:00:17.680
χωρίς απάντηση.

00:00:19.108 --> 00:00:22.118
Πώς τα μικρότερα αντικείμενα στη φύση,

00:00:22.122 --> 00:00:24.295
τα σωματίδια του κβαντικού κόσμου,

00:00:24.309 --> 00:00:26.974
σχετίζονται με τα μεγαλύτερα
πράγματα στη φύση -

00:00:26.974 --> 00:00:29.134
τους πλανήτες και τα αστέρια
και τους γαλαξίες

00:00:29.134 --> 00:00:31.230
που συγκρατούνται
μεταξύ τους με τη βαρύτητα;

NOTE Paragraph

00:00:31.250 --> 00:00:34.023
Σαν παιδί, προβληματιζόμουν
με ερωτήσεις σαν κι αυτή.

00:00:34.037 --> 00:00:36.933
Έπαιζα με μικροσκόπια και ηλεκτρομαγνήτες,

00:00:36.933 --> 00:00:39.198
και διάβαζα για τις δυνάμεις
του μικρόκοσμου

00:00:39.198 --> 00:00:40.530
και για την κβαντομηχανική,

00:00:40.530 --> 00:00:44.078
και θαύμαζα το πόσο καλά
αυτή η περιγραφή ταίριαζε

00:00:44.078 --> 00:00:45.708
με τις παρατηρήσεις μας.

00:00:46.220 --> 00:00:47.803
Μετά κοίταζα τα αστέρια,

00:00:47.807 --> 00:00:50.335
και διάβαζα για το πόσο καλά
κατανοούμε τη βαρύτητα,

00:00:50.335 --> 00:00:53.749
και σκεφτόμουν ότι, φυσικά, θα πρέπει 
να υπάρχει ένας κομψός τρόπος

00:00:53.749 --> 00:00:56.604
που αυτά τα συστήματα συνδέονται.

00:00:57.021 --> 00:00:58.562
Αλλά δεν υπάρχει.

00:00:59.603 --> 00:01:00.883
Και τα βιβλία λένε, ναι,

00:01:00.883 --> 00:01:04.080
καταλαβαίνουμε πολλά
για αυτά τα δύο θέματα χωριστά,

00:01:04.080 --> 00:01:06.724
αλλά όταν προσπαθήσουμε
να τα συνδέσουμε μαθηματικώς,

00:01:06.724 --> 00:01:08.138
όλα καταρρέουν.

NOTE Paragraph

00:01:08.674 --> 00:01:09.984
Και για 100 χρόνια,

00:01:09.988 --> 00:01:12.810
καμία από τις ιδέες μας
για το πως να λύσουμε

00:01:12.810 --> 00:01:16.874
αυτήν την καταστροφή
στη φυσική δεν έχει αποδειχθεί.

00:01:18.201 --> 00:01:21.895
Και για τον μικρούλη, περίεργο
και προβληματισμένο Τζέιμς,

00:01:21.895 --> 00:01:25.031
αυτή ήταν μια απολύτως
απογοητευτική απάντηση.

NOTE Paragraph

00:01:25.751 --> 00:01:28.264
Είμαι, λοιπόν, ακόμα
εκείνο το σκεπτικιστικό παιδάκι.

00:01:28.268 --> 00:01:32.308
Πάμε τώρα στο Δεκέμβρη του 2015,

00:01:33.029 --> 00:01:35.533
όταν βρίσκομαι στο επίκεντρο

00:01:35.533 --> 00:01:38.797
της ανατροπής των νόμων της φυσικής.

00:01:39.859 --> 00:01:43.379
Όλα ξεκίνησαν όταν εμείς στο CERN
είδαμε κάτι ενδιαφέρον στα δεδομένα μας:

00:01:43.379 --> 00:01:45.647
το ίχνος ενός καινούριου σωματιδίου,

00:01:45.647 --> 00:01:48.777
την υποψία μιας πιθανόν
ασυνήθιστης απάντησης

00:01:48.777 --> 00:01:50.637
σε αυτήν την ερώτηση.

NOTE Paragraph

00:01:51.487 --> 00:01:54.074
Πιστεύω ότι παραμένω 
ένας μικρός σκεπτικιστής,

00:01:54.074 --> 00:01:56.061
αλλά είμαι και κυνηγός σωματιδίων τώρα.

00:01:56.085 --> 00:01:59.578
Είμαι φυσικός στο Μεγάλο
Επιταχυντή Αδρονίων του CERN,

00:01:59.578 --> 00:02:03.043
το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα
που έχει ποτέ κατασκευαστεί.

00:02:03.877 --> 00:02:07.216
Είναι ένα τούνελ 27 χιλιομέτρων
στα σύνορα Γαλλίας και Ελβετίας,

00:02:07.216 --> 00:02:09.326
θαμμένο 100 μέτρα κάτω από την επιφάνεια.

00:02:09.326 --> 00:02:10.504
Και σε αυτό το τούνελ

00:02:10.504 --> 00:02:14.415
χρησιμοποιούμε υπεραγώγιμους μαγνήτες
πιο κρύους από το μακρινό διάστημα

00:02:14.415 --> 00:02:17.526
για να επιταχύνουμε πρωτόνια
σχεδόν στην ταχύτητα του φωτός,

00:02:17.530 --> 00:02:21.421
και να τα συγκρούουμε μεταξύ τους
εκατομμύρια φορές ανά δευτερόλεπτο,

00:02:21.421 --> 00:02:24.297
συλλέγοντας τα απομεινάρια
αυτών των συγκρούσεων

00:02:24.301 --> 00:02:28.112
για να ψάξουμε για νέα,
ανεξερεύνητα στοιχειώδη σωματίδια.

00:02:28.517 --> 00:02:31.481
Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του
χρειάστηκαν δεκαετίες δουλειάς

00:02:31.481 --> 00:02:34.211
χιλιάδων φυσικών από όλον τον κόσμο,

00:02:34.211 --> 00:02:38.452
και το καλοκαίρι του 2015
δουλεύαμε ακούραστα

00:02:38.452 --> 00:02:41.524
για να λειτουργήσουμε τον LHC
στην υψηλότερη ενέργεια

00:02:41.524 --> 00:02:45.055
που οι άνθρωποι έχουν ποτέ χρησιμοποιήσει
σε επιταχυντή σωματιδίων.

NOTE Paragraph

00:02:46.515 --> 00:02:49.428
Η υψηλότερη ενέργεια είναι σημαντική,
διότι για τα σωματίδια

00:02:49.428 --> 00:02:52.519
υπάρχει η ισοδυναμία μεταξύ ενέργειας
και μάζας του σωματιδίου,

00:02:52.519 --> 00:02:55.480
και η μάζα είναι απλά ένας αριθμός
που έβαλε εκεί η φύση.

00:02:55.770 --> 00:02:57.210
Για να βρούμε νέα σωματίδια,

00:02:57.210 --> 00:02:59.682
πρέπει να φτάσουμε αυτούς
τους μεγαλύτερους αριθμούς.

00:02:59.682 --> 00:03:02.636
Έτσι χρειαζόμαστε μεγαλύτερο
επιταχυντή υψηλότερης ενέργειας,

00:03:02.636 --> 00:03:05.569
και ο μεγαλύτερος, υψηλότερης
ενέργειας επιταχυντής στον κόσμο

00:03:05.569 --> 00:03:07.939
είναι ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων.

00:03:08.389 --> 00:03:13.084
Και τότε, συγκρούουμε πρωτόνια
τετράκις εκατομμύρια φορές,

00:03:13.404 --> 00:03:17.608
και συλλέγουμε πολύ αργά
αυτά τα δεδομένα για μήνες και μήνες.

00:03:18.813 --> 00:03:20.172
Και τότε νέα σωματίδια

00:03:20.172 --> 00:03:23.172
μπορεί να εμφανιστούν
στα δεδομένα μας ως κορυφές -

00:03:23.172 --> 00:03:25.637
μικρές αποκλίσεις
από αυτό που θα περιμέναμε,

00:03:25.641 --> 00:03:29.608
μικρές ομάδες δεδομένων που κάνουν
μια ομαλή γραμμή όχι και τόσο ομαλή.

00:03:30.379 --> 00:03:32.100
Για παράδειγμα, αυτή η κορυφή,

00:03:33.010 --> 00:03:35.543
μετά από μήνες καταγραφής
δεδομένων το 2012,

00:03:35.557 --> 00:03:37.670
οδήγησε στην ανακάλυψη
του σωματιδίου Χιγκς

00:03:37.670 --> 00:03:38.945
-του μποζονίου Χιγκς-

00:03:38.949 --> 00:03:42.684
και σε ένα βραβείο Νόμπελ
για την επιβεβαίωση της ύπαρξής του.

NOTE Paragraph

00:03:43.972 --> 00:03:47.860
Αυτή η ενεργειακή μετάβαση το 2015

00:03:48.468 --> 00:03:52.314
ήταν η καλύτερή μας ευκαιρία ως είδος
για να ανακαλύψουμε

00:03:52.314 --> 00:03:55.647
νέα σωματίδια, νέες απαντήσεις
σε αυτές τις μακροχρόνιες ερωτήσεις,

00:03:55.647 --> 00:03:58.798
διότι ήταν σχεδόν η διπλάσια ενέργεια
από αυτή που χρησιμοποιήσαμε

00:03:58.798 --> 00:04:00.694
όταν ανακαλύψαμε το μποζόνιο Χιγκς.

00:04:00.694 --> 00:04:04.273
Πολλοί από τους συναδέλφους μου
είχαν δουλέψει μια ζωή για αυτή τη στιγμή,

00:04:04.273 --> 00:04:06.529
και, ειλικρινά, για το μικρό
περίεργο εαυτό μου,

00:04:06.529 --> 00:04:09.417
αυτή ήταν η στιγμή που περίμενα μια ζωή.

00:04:09.417 --> 00:04:11.788
Το 2015 ήταν, λοιπόν, καιρός δράσης.

NOTE Paragraph

00:04:12.654 --> 00:04:15.174
Τον Ιούνιο του 2015, λοιπόν,

00:04:16.790 --> 00:04:18.640
ο LHC μπήκε πάλι σε λειτουργία.

00:04:18.840 --> 00:04:21.700
Όλοι οι συνεργάτες κρατούσαμε την ανάσα
και τρώγαμε τα νύχια,

00:04:21.700 --> 00:04:24.522
μέχρι που επιτέλους είδαμε 
τις πρώτες συγκρούσεις πρωτονίων

00:04:24.522 --> 00:04:26.732
στη ψηλότερη ενέργεια
που είχε επιτευχθεί ποτέ.

00:04:26.732 --> 00:04:28.552
Χειροκροτήματα, σαμπάνιες, γιορτή.

00:04:28.552 --> 00:04:32.146
Αυτό ήταν ένα ορόσημο για την επιστήμη,

00:04:32.146 --> 00:04:37.058
και δεν είχαμε ιδέα τι θα βρίσκαμε
σε αυτά τα ολόφρεσκα δεδομένα.

00:04:39.990 --> 00:04:42.718
Και μετά από λίγες εβδομάδες
είδαμε μια κορυφή.

00:04:44.192 --> 00:04:46.048
Δεν ήταν πολύ μεγάλη κορυφή.

00:04:46.532 --> 00:04:48.928
Αρκετά μεγάλη όμως
για να σηκωθούν τα φρύδια μας,

00:04:48.928 --> 00:04:51.519
αλλά σε κλίμακα από το 1 ως το 10
ανασηκώματος φρυδιών,

00:04:51.519 --> 00:04:53.903
όπου το 10 είναι για την ανακάλυψη
νέου σωματιδίου,

00:04:53.903 --> 00:04:55.748
αυτό το ανασήκωμα ήταν στο 4.

NOTE Paragraph

00:04:56.108 --> 00:04:57.298
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:04:58.432 --> 00:05:03.337
Αφιέρωσα ώρες, μέρες, εβδομάδες,
σε κρυφές συναντήσεις,

00:05:03.337 --> 00:05:06.041
συζητώντας με τους συναδέλφους
για αυτή τη μικρή κορυφή,

00:05:06.041 --> 00:05:09.531
τσιμπώντας και σπρώχνοντάς την
με τα αδίστακτα πειραματικά εργαλεία μας

00:05:09.531 --> 00:05:12.118
για να δούμε εάν θα μπορούσε
να αντέξει τις δοκιμασίες.

00:05:12.118 --> 00:05:15.417
Αλλά ακόμα και μετά από μήνες
πυρετώδους δουλειάς

00:05:15.417 --> 00:05:18.129
που κοιμόμασταν στα γραφεία μας
και δεν πηγαίναμε σπίτι,

00:05:18.129 --> 00:05:21.376
με ζαχαρωτά για δείπνο,
και καφέ με τον κουβά,

00:05:21.624 --> 00:05:25.851
-οι φυσικοί είναι μηχανές
που μετατρέπουν τον καφέ σε διαγράμματα-

NOTE Paragraph

00:05:25.851 --> 00:05:27.290
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:05:27.294 --> 00:05:29.850
αυτή η μικρή κορυφή δεν έφευγε.

00:05:30.704 --> 00:05:32.902
Μετά από λίγους μήνες, λοιπόν,

00:05:32.902 --> 00:05:36.576
παρουσιάσαμε αυτή τη μικρή κορυφή
στον κόσμο με ένα ξεκάθαρο μήνυμα:

00:05:37.347 --> 00:05:40.428
αυτή η μικρή κορυφή έχει ενδιαφέρον,
αλλά δεν είναι καθοριστική,

00:05:40.428 --> 00:05:43.631
οπότε ας την προσέχουμε
όσο συλλέγουμε κι άλλα δεδομένα.

00:05:43.872 --> 00:05:46.623
Προσπαθούσαμε, λοιπόν,
να είμαστε πολύ χαλαροί για αυτό.

NOTE Paragraph

00:05:47.463 --> 00:05:49.961
Ο κόσμος παρ' όλα αυτά το άρπαξε.

00:05:50.383 --> 00:05:52.185
Τα μέσα το λάτρεψαν.

00:05:52.525 --> 00:05:56.050
Ο κόσμος έλεγε ότι τους θυμίζει
τη μικρή κορυφή που φάνηκε

00:05:56.050 --> 00:05:58.711
στην πορεία προς την ανακάλυψη
του μποζονίου Χιγκς.

00:05:58.711 --> 00:06:01.889
Ακόμα καλύτερα,
οι θεωρητικοί συνάδελφοί μου,

00:06:02.548 --> 00:06:04.839
-λατρεύω τους θεωρητικούς συναδέλφους μου-

00:06:04.839 --> 00:06:08.691
οι θεωρητικοί συνάδελφοί μου έγραψαν
500 δημοσιεύσεις για αυτή τη μικρή κορυφή.

NOTE Paragraph

00:06:08.691 --> 00:06:10.380
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:06:10.574 --> 00:06:14.850
Ο κόσμος των στοιχειωδών
σωματιδίων είχε αναποδογυρίσει.

00:06:15.745 --> 00:06:19.981
Αλλά τι είχε αυτή η συγκεκριμένη κορυφή

00:06:19.981 --> 00:06:24.101
που αναστάτωσε ομαδικά χιλιάδες φυσικούς;

00:06:25.596 --> 00:06:27.612
Αυτή η μικρή κορυφή ήταν μοναδική.

00:06:27.868 --> 00:06:29.317
Αυτή η μικρή κορυφή υποδείκνυε

00:06:29.317 --> 00:06:32.607
ότι βλέπαμε έναν απροσδόκητα
μεγάλο αριθμό συγκρούσεων

00:06:32.607 --> 00:06:35.968
των οποίων τα απομεινάρια
αποτελούνταν μόνο από δύο φωτόνια,

00:06:35.972 --> 00:06:38.240
από δύο σωματίδια φωτός, 
και αυτό είναι σπάνιο.

NOTE Paragraph

00:06:38.699 --> 00:06:41.979
Οι συγκρούσεις σωματιδίων
δεν είναι σαν τις οδικές συγκρούσεις,

00:06:41.979 --> 00:06:43.356
έχουν άλλους κανόνες.

00:06:43.356 --> 00:06:45.886
Όταν συγκρούονται
σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός,

00:06:45.886 --> 00:06:47.361
αναλαμβάνει ο κβαντικός κόσμος.

00:06:47.361 --> 00:06:49.269
Στον κβαντικό κόσμο
αυτά τα δύο σωματίδια

00:06:49.269 --> 00:06:51.922
μπορούν για λίγο
να δημιουργήσουν ένα νέο σωματίδιο

00:06:51.922 --> 00:06:54.310
που ζει για ένα μικρό
κλάσμα του δευτερολέπτου,

00:06:54.310 --> 00:06:57.341
πριν διασπασθεί σε άλλα σωμάτια
που χτυπούν τον ανιχνευτή μας.

00:06:57.341 --> 00:06:58.761
Σκεφτείτε μια οδική σύγκρουση

00:06:58.761 --> 00:07:01.534
όπου τα αυτοκίνητα εξαφανίζονται
τη στιγμή της σύγκρουσης,

00:07:01.534 --> 00:07:03.614
ένα ποδήλατο εμφανίζεται στη θέση τους,

00:07:03.614 --> 00:07:04.433
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:07:04.433 --> 00:07:07.123
και μετά αυτό το ποδήλατο
εκρήγνυται σε δύο σκέιτμπορντ,

00:07:07.123 --> 00:07:09.418
τα οποία χτυπούν τον ανιχνευτή μας.
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:07:09.501 --> 00:07:11.172
Όχι κυριολεκτικά.

00:07:11.442 --> 00:07:13.154
Είναι πολύ ακριβοί.

NOTE Paragraph

00:07:13.691 --> 00:07:15.501
Περιπτώσεις που μόνο δύο φωτόνια

00:07:15.501 --> 00:07:17.953
προσπίπτουν στον ανιχνευτή
μας είναι πολύ σπάνιες.

00:07:17.953 --> 00:07:21.715
Και εξαιτίας των ξεχωριστών
κβαντικών ιδιοτήτων των φωτονίων,

00:07:21.715 --> 00:07:25.491
μόνο ένας μικρός αριθμός
πιθανών, νέων σωματιδίων

00:07:25.491 --> 00:07:27.112
-των ποδηλάτων της ιστορίας μας-

00:07:27.112 --> 00:07:29.495
μπορεί να γεννήσουν μόνο δύο φωτόνια.

00:07:29.812 --> 00:07:32.688
Αλλά η μία από αυτές
τις δύο επιλογές είναι τεράστια,

00:07:32.688 --> 00:07:35.482
και σχετίζεται με αυτή
τη μακροχρόνια ερώτηση

00:07:35.482 --> 00:07:38.104
που με ενοχλούσε
όταν ήμουν ένα μικρό παιδάκι,

00:07:38.104 --> 00:07:39.568
σχετικά με τη βαρύτητα.

NOTE Paragraph

00:07:42.126 --> 00:07:45.606
Ίσως να θεωρείτε τη βαρύτητα 
πολύ ισχυρή, αλλά στην πραγματικότητα

00:07:45.606 --> 00:07:48.766
είναι απίστευτα ασθενής μπροστά
στις άλλες δυνάμεις της φύσης.

00:07:48.766 --> 00:07:51.727
Μπορώ για λίγο να νικήσω
τη βαρύτητα όταν πηδάω,

00:07:52.390 --> 00:07:55.543
αλλά δεν μπορώ να βγάλω
ένα πρωτόνιο από το χέρι μου.

00:07:56.463 --> 00:07:59.679
Η ένταση της βαρύτητας σε σχέση
με τις άλλες δυνάμεις της φύσης;

00:08:00.480 --> 00:08:02.524
Είναι 10 εις τη μείον 39.

00:08:02.524 --> 00:08:05.321
Αυτό είναι ένα δεκαδικό με 39 ψηφία
στο δεκαδικό του μέρος.

NOTE Paragraph

00:08:05.321 --> 00:08:06.321
Ακόμα χειρότερα,

00:08:06.321 --> 00:08:08.242
όλες οι άλλες γνωστές δυνάμεις της φύσης

00:08:08.242 --> 00:08:11.358
περιγράφονται τέλεια
από το λεγόμενο Καθιερωμένο Πρότυπο,

00:08:11.358 --> 00:08:14.953
που είναι η καλύτερη περιγραφή της φύσης
που έχουμε σε μικρότερες κλίμακες

00:08:14.953 --> 00:08:19.497
και ειλικρινά ένα από τα καλύτερα 
επιτεύγματα της ανθρωπότητας -

00:08:20.388 --> 00:08:24.400
εκτός από τη βαρύτητα, η οποία
απουσιάζει από το Καθιερωμένο Πρότυπο.

00:08:24.404 --> 00:08:25.754
Είναι τρελό.

00:08:26.046 --> 00:08:29.526
Είναι λες και το μεγαλύτερο μέρος
της βαρύτητας έχει εξαφανιστεί.

00:08:30.394 --> 00:08:32.121
Νιώθουμε ένα μέρος της,

00:08:32.121 --> 00:08:33.781
μα που είναι η υπόλοιπη;

00:08:33.785 --> 00:08:35.067
Κανείς δεν ξέρει.

NOTE Paragraph

00:08:36.003 --> 00:08:40.696
Αλλά μια θεωρητική εξήγηση
προτείνει μια τρελή λύση.

00:08:42.120 --> 00:08:44.839
Εσείς κι εγώ
-ακόμα κι εσείς εκεί πίσω -

00:08:45.085 --> 00:08:47.290
ζούμε σε τρεις χωρικές διαστάσεις.

00:08:47.290 --> 00:08:49.811
Ελπίζω αυτή να είναι
μια μη-αμφιλεγόμενη δήλωση.

NOTE Paragraph

00:08:49.815 --> 00:08:51.664
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:08:51.668 --> 00:08:54.970
Όλα τα γνωστά σωματίδια επίσης ζουν
στις τρεις διαστάσεις του χώρου.

00:08:54.970 --> 00:08:57.810
Στην πραγματικότητα, ένα σωματίδιο
είναι απλά άλλο ένα όνομα

00:08:57.810 --> 00:09:00.367
για μια διέγερση στο τριδιάστατο πεδίο·

00:09:00.367 --> 00:09:02.537
μια τοπική φουσκάλα στο χώρο.

00:09:03.078 --> 00:09:04.038
Πιο σημαντικά,

00:09:04.038 --> 00:09:07.081
στα μαθηματικά που χρησιμοποιούμε
για να τα περιγράψουμε όλα αυτά

00:09:07.081 --> 00:09:09.824
θεωρούμε ότι υπάρχουν
μόνο τρεις χωρικές διαστάσεις.

00:09:09.824 --> 00:09:13.233
Τα μαθηματικά είναι μαθηματικά,
μπορούμε να τα χειριστούμε όπως θέλουμε.

00:09:13.233 --> 00:09:16.872
Κάποιοι πειραματίζονται με επιπλέον
χωρικές διαστάσεις εδώ και πολύ καιρό,

00:09:16.872 --> 00:09:20.271
αλλά ήταν πάντα μια αφηρημένη
μαθηματική έννοια.

00:09:20.271 --> 00:09:23.523
Θέλω να πω, κοιτάξτε γύρω σας
-εσείς εκεί πίσω, κοιτάξτε γύρω-

00:09:23.523 --> 00:09:26.318
είναι προφανές ότι υπάρχουν
μόνο τρεις χωρικές διαστάσεις.

NOTE Paragraph

00:09:26.954 --> 00:09:29.093
Αν όμως αυτό δεν είναι αλήθεια;

00:09:30.109 --> 00:09:34.098
Αν η επιπλέον βαρύτητα διαρρέει


00:09:34.898 --> 00:09:36.388
σε μια επιπλέον χωρική διάσταση

00:09:36.388 --> 00:09:38.774
που είναι αόρατη σε σας και σε μένα;

00:09:39.355 --> 00:09:42.343
Μήπως η βαρύτητα είναι τόσο ισχυρή
όσο οι υπόλοιπες δυνάμεις

00:09:42.343 --> 00:09:45.398
εάν μπορούσατε να τη δείτε σε αυτήν
την επιπλέον χωρική διάσταση,

00:09:45.398 --> 00:09:48.688
και αυτό που βιώνουμε είναι
μόνο ένα μικρό κομμάτι αυτής της βαρύτητας

00:09:48.688 --> 00:09:51.239
που την κάνει να φαίνεται πολύ ασθενής;

00:09:52.158 --> 00:09:53.237
Εάν αυτό ήταν αλήθεια,


00:09:53.237 --> 00:09:56.305
θα έπρεπε να επεκτείνουμε 
το Καθιερωμένο Πρότυπο των σωματιδίων

00:09:56.305 --> 00:10:00.029
για να συμπεριλάβουμε ένα ακόμα σωματίδιο,
ένα υπερδιάστατο βαρυτικό σωματίδιο,

00:10:00.029 --> 00:10:03.224
ένα ξεχωριστό βαρυτόνιο το οποίο ζει
σε επιπλέον χωρικές διαστάσεις.

NOTE Paragraph

00:10:03.224 --> 00:10:04.687
Βλέπω το ύφος στα πρόσωπά σας.

00:10:04.687 --> 00:10:06.326
Θα έπρεπε να με ρωτήσετε,

00:10:06.326 --> 00:10:10.228
«Πώς στο καλό θα εξετάσουμε αυτήν
την τρελή ιδέα επιστημονικής φαντασίας,

00:10:10.228 --> 00:10:12.743
έτσι όπως είμαστε κολλημένοι
στις τρεις διαστάσεις;»

00:10:12.743 --> 00:10:16.145
Με τον ίδιο τρόπο όπως πάντα, 
με το να συγκρούουμε δύο πρωτόνια,

NOTE Paragraph

00:10:16.152 --> 00:10:17.388
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:10:17.388 --> 00:10:19.976
τόσο δυνατά που η σύγκρουση να διαχέεται

00:10:19.976 --> 00:10:22.697
σε όσες επιπλέον χωρικές
διαστάσεις μπορεί να υπάρχουν,

00:10:22.701 --> 00:10:25.360
δημιουργώντας στιγμιαία
αυτό το υπερδιάσταστο βαρυτόνιο

00:10:25.360 --> 00:10:29.718
το οποίο πηδάει πίσω
στις τρεις διαστάσεις του LHC

00:10:29.718 --> 00:10:34.450
και φτύνει δύο φωτόνια,
δύο σωματίδια φωτός.

00:10:35.417 --> 00:10:38.337
Και αυτό το υποθετικό
υπερδιάστατο βαρυτόνιο

00:10:38.351 --> 00:10:42.032
είναι ένα από τα μόνα πιθανά,
υποθετικά νεά σωματίδια

00:10:42.032 --> 00:10:44.257
που να έχει τις ξεχωριστές
κβαντικές ιδιότητες,

00:10:44.257 --> 00:10:48.867
και θα μπορούσε να δώσει
τη μικρή μας διφωτονική κορυφή.

NOTE Paragraph

00:10:50.000 --> 00:10:52.844
Η πιθανότητα, λοιπόν,

00:10:52.844 --> 00:10:55.844
να εξηγήσουμε τα μυστήρια της βαρύτητας

00:10:55.844 --> 00:10:59.306
και να ανακαλύψουμε
επιπλέον χωρικές διαστάσεις -

00:10:59.306 --> 00:11:00.958
ίσως τώρα να παίρνετε μια αίσθηση

00:11:00.982 --> 00:11:04.910
του γιατί χιλιάδες σπασίκλες φυσικοί
συλλογικά έχασαν την ψυχραιμία τους

00:11:04.910 --> 00:11:07.012
εξαιτίας της μικρής μας
διφωτονικής κορυφής.

00:11:07.016 --> 00:11:09.936
Μια τέτοια ανακάλυψη θα μπορούσε
να ξαναγράψει όλα τα βιβλία.

00:11:10.429 --> 00:11:12.989
Αλλά θυμηθείτε, το μήνυμα
από εμάς τους πειραματικούς

00:11:12.989 --> 00:11:15.792
που δουλεύαμε πάνω σε αυτό 
εκείνον τον καιρό ήταν ξεκάθαρο:

00:11:15.792 --> 00:11:17.714
χρειαζόμαστε κι άλλα δεδομένα.

00:11:18.302 --> 00:11:19.815
Με περισσότερα δεδομένα

00:11:19.815 --> 00:11:23.869
η μικρή κορυφή θα μεταμορφωθεί
σε ένα ωραίο, φρέσκο βραβείο Νόμπελ,

NOTE Paragraph

00:11:23.873 --> 00:11:25.647
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:11:25.647 --> 00:11:28.661
ή τα επιπλέον δεδομένα θα γεμίσουν
το χώρο γύρω από την κορυφή

00:11:28.665 --> 00:11:31.185
και θα την μετατρέψουν
σε μια ωραία, ομαλή γραμμή.

NOTE Paragraph

00:11:31.185 --> 00:11:32.813
Πήραμε, λοιπόν, κι άλλα δεδομένα,

00:11:32.813 --> 00:11:35.454
και με τα πενταπλάσια δεδομένα,
αρκετούς μήνες αργότερα,

00:11:35.454 --> 00:11:37.032
η μικρή μας κορυφή

00:11:37.032 --> 00:11:39.800
μετατράπηκε σε μια ομαλή γραμμή.

00:11:42.907 --> 00:11:45.387
Τα μέσα μίλαγαν 
για «τεράστια απογοήτευση»,

00:11:45.387 --> 00:11:46.875
για «ξεθωριασμένες ελπίδες»,

00:11:46.875 --> 00:11:49.445
και για σωματιδιακούς φυσικούς «σε θλίψη».

00:11:49.445 --> 00:11:51.420
Από τον τόνο της δημοσιογραφικής κάλυψης,

00:11:51.420 --> 00:11:54.576
θα νομίζατε ότι αποφασίσαμε
να σβήσουμε τον LHC και να πάμε σπίτι.

NOTE Paragraph

00:11:54.576 --> 00:11:55.756
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:11:56.628 --> 00:11:58.501
Αλλά δεν το κάναμε αυτό.

00:12:01.057 --> 00:12:03.171
Γιατί δεν το κάναμε;

00:12:04.475 --> 00:12:06.385
Εννοώ ότι αν δεν ανακάλυψα ένα σωματίδιο

00:12:06.385 --> 00:12:08.189
-και όντως δεν ανακάλυψα-

00:12:08.189 --> 00:12:11.092
αν δεν ανακάλυψα ένα σωματίδιο,
γιατί είμαι εδώ και σας μιλάω;

00:12:11.092 --> 00:12:13.693
Γιατί δεν έσκυψα το κεφάλι μου από ντροπή

00:12:13.693 --> 00:12:15.267
και δεν πήγα στο σπίτι μου;

NOTE Paragraph

00:12:19.169 --> 00:12:22.860
Οι σωματιδιακοί φυσικοί είναι εξερευνητές.

00:12:23.421 --> 00:12:26.653
Και σε μεγάλο βαθμό αυτό
που κάνουμε είναι χαρτογράφηση.

00:12:27.078 --> 00:12:29.524
Να το θέσω έτσι: ξεχάστε τον LHC για λίγο.

00:12:29.524 --> 00:12:32.530
Φανταστείτε ότι είστε
εξερευνητές του διαστήματος,

00:12:32.530 --> 00:12:35.335
φτάνετε σε ένα μακρινό πλανήτη
ψάχνοντας για εξωγήινους.

00:12:35.335 --> 00:12:37.381
Ποια είναι η πρώτη σας δουλειά;

00:12:37.711 --> 00:12:39.841
Κάνετε το γύρο του πλανήτη, προσγειώνεστε,

00:12:39.841 --> 00:12:43.067
ψάχνετε μεγάλες, εμφανείς ενδείξεις ζωής,

00:12:43.067 --> 00:12:45.040
και στέλνετε αναφορά πίσω στη βάση σας.

00:12:45.040 --> 00:12:47.008
Σε αυτή τη φάση είμαστε τώρα.

00:12:47.199 --> 00:12:48.710
Ρίξαμε μια πρώτη ματιά στον LHC

00:12:48.710 --> 00:12:51.064
για νέα, μεγάλα, εύκολα
στην αναγνώριση σωματίδια,

00:12:51.068 --> 00:12:53.438
και μπορούμε να αναφέρουμε
ότι αυτά δεν υπάρχουν.

00:12:53.631 --> 00:12:56.304
Είδαμε μια περίεργη εξωγήινη κορυφή
σε ένα μακρινό βουνό,

00:12:56.308 --> 00:12:58.718
αλλά αφού πλησιάσαμε,
είδαμε ότι ήταν απλά βράχος.

NOTE Paragraph

00:12:58.726 --> 00:12:59.816
Και τότε τι κάνουμε;


00:12:59.816 --> 00:13:01.480
Απλώς τα παρατάμε και πετάμε πίσω;

00:13:01.480 --> 00:13:02.767
Για κανένα λόγο·

00:13:02.791 --> 00:13:05.090
θα ήμασταν απαίσιοι
επιστήμονες αν το κάναμε.

00:13:05.090 --> 00:13:08.727
Όχι, περνάμε τις επόμενες
δεκαετίες εξερευνώντας,

00:13:08.727 --> 00:13:10.237
χαρτογραφώντας το έδαφος,

00:13:10.261 --> 00:13:12.626
κοσκινίζοντας την άμμο
με ένα μηχάνημα ακριβείας,

00:13:12.640 --> 00:13:14.428
γυρίζοντας κάθε πέτρα,

00:13:14.428 --> 00:13:15.686
τρυπώντας το έδαφος.

00:13:16.106 --> 00:13:18.699
Νέα σωματίδια μπορεί να εμφανιστούν αμέσως

00:13:18.723 --> 00:13:20.856
ως μεγάλες, εμφανείς κορυφές,

00:13:20.860 --> 00:13:25.051
ή μπορεί να αποκαλυφθούν 
μόνο μετά από χρόνια καταγραφής δεδομένων.

NOTE Paragraph

00:13:25.833 --> 00:13:27.867
Η ανθρωπότητα μόλις άρχισε την εξερεύνηση

00:13:27.867 --> 00:13:30.537
στον LHC σε αυτήν την υψηλή ενέργεια,

00:13:30.537 --> 00:13:32.698
και έχουμε ακόμα πολύ ψάξιμο.

00:13:32.698 --> 00:13:34.103
Εάν όμως,

00:13:34.103 --> 00:13:38.503
ακόμα και μετά από 10 ή 20 χρόνια,
δεν βρούμε καινούρια σωματίδια;

00:13:38.933 --> 00:13:41.153
Τότε χτίζουμε ένα ακόμα
μεγαλύτερο μηχάνημα.

00:13:41.153 --> 00:13:42.370
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:13:42.370 --> 00:13:44.290
Ψάχνουμε σε υψηλότερες ενέργειες.

00:13:44.476 --> 00:13:46.356
Ψάχνουμε σε υψηλότερες ενέργειες.

00:13:46.946 --> 00:13:50.192
Ο σχεδιασμός είναι σε εξέλιξη 
για ένα τούνελ 100 χιλιομέτρων,

00:13:50.412 --> 00:13:53.342
θα συγκρούονται σωματίδια
σε δεκαπλάσια ενέργεια από του LHC.

00:13:53.342 --> 00:13:56.049
Δεν αποφασίζουμε που τοποθετεί
η φύση νέα σωματίδια.

00:13:56.076 --> 00:13:58.352
Αποφασίζουμε μόνο
να συνεχίσουμε την εξερεύνηση.

00:13:58.352 --> 00:14:00.684
Εάν, ακόμα και με το τούνελ 
των 100 χιλιομέτρων,

00:14:00.684 --> 00:14:02.462
ή ένα τούνελ 500 χιλιομέτρων,

00:14:02.462 --> 00:14:04.477
ή έναν επιταχυντή 10.000 χιλιομέτρων

00:14:04.477 --> 00:14:06.945
αιωρούμενο στο διάστημα
μεταξύ Γης και Σελήνης,

00:14:06.949 --> 00:14:10.391
δε βρούμε καθόλου νέα σωματίδια;

00:14:11.597 --> 00:14:14.311
Τότε μάλλον διεξάγουμε 
τη σωματιδιακή φυσική λάθος.

NOTE Paragraph

00:14:14.315 --> 00:14:16.106
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:14:16.110 --> 00:14:18.597
Ίσως χρειαστεί να αναθεωρήσουμε.

00:14:19.127 --> 00:14:22.389
Ίσως χρειαζόμαστε περισσότερους
πόρους, τεχνολογία, τεχνογνωσία,

00:14:22.393 --> 00:14:24.081
από ό,τι έχουμε τώρα.

00:14:24.450 --> 00:14:27.635
Ήδη χρησιμοποιούμε τεχνητή νοημοσύνη
και τεχνικές μηχανικής μάθησης

00:14:27.635 --> 00:14:28.732
σε τμήματα του LHC,

00:14:28.732 --> 00:14:31.038
αλλά φανταστείτε ένα πείραμα
σωματιδιακής φυσικής

00:14:31.038 --> 00:14:33.291
χρησιμοποιώντας τόσο
εξειδικευμένους αλγορίθμους

00:14:33.291 --> 00:14:34.845
που να μπορεί να μάθει μόνο του

00:14:34.845 --> 00:14:37.138
πώς να ανακαλύπτει
ένα υπερδιάστατο βαρυτόνιο.

NOTE Paragraph

00:14:37.238 --> 00:14:39.857
Η τελική ερώτηση: εάν ακόμα 
και η τεχνητή νοημοσύνη

00:14:39.857 --> 00:14:42.054
δε μπορεί να βοηθήσει
να βρούμε τις απαντήσεις;

00:14:42.054 --> 00:14:44.425
Εάν αυτές οι ανοιχτές για αιώνες ερωτήσεις

00:14:44.425 --> 00:14:47.588
είναι προορισμένες να παραμείνουν
αναπάντητες στο μέλλον;

00:14:47.588 --> 00:14:50.275
Εάν αυτά που με απασχολούσαν
από τότε που ήμουν μικρός

00:14:50.275 --> 00:14:53.538
είναι προορισμένα να παραμείνουν
αναπάντητα σε όλη μου τη ζωή;

00:14:54.395 --> 00:14:55.701
Τότε αυτό...

00:14:56.282 --> 00:14:58.876
θα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό.

NOTE Paragraph

00:15:00.144 --> 00:15:03.669
Θα αναγκαστούμε να σκεφτούμε
με τελείως διαφορετικούς τρόπους.

00:15:04.281 --> 00:15:06.343
Θα πρέπει να πάμε πίσω στις υποθέσεις μας,

00:15:06.343 --> 00:15:08.991
και να ψάξουμε
μήπως υπάρχει κάποιο λάθος κάπου.

00:15:09.411 --> 00:15:12.710
Πρέπει να ενθαρρύνουμε κι άλλους 
να μελετήσουν την επιστήμη μαζί μας,

00:15:12.710 --> 00:15:15.992
αφού χρειαζόμαστε φρέσκες ματιές
σε αυτά τα προβλήματα του ενός αιώνα.

00:15:15.992 --> 00:15:18.764
Δεν έχω τις απαντήσεις,
και ακόμα τις ψάχνω.

00:15:19.024 --> 00:15:20.203
Αλλά κάποια

00:15:20.203 --> 00:15:23.703
-ίσως να είναι ακόμα μαθήτρια
ή μην έχει γεννηθεί καν-

00:15:23.703 --> 00:15:26.926
θα μπορούσε να μας δείξει τη φυσική 
με έναν εντελώς νέο τρόπο,

00:15:26.926 --> 00:15:31.208
και να μας υποδείξει ότι ίσως
απλώς κάνουμε τις λάθος ερωτήσεις.

00:15:32.112 --> 00:15:34.522
Κάτι το οποίο δε θα ήταν
το τέλος της φυσικής,

00:15:34.526 --> 00:15:36.282
αλλά μια νέα αρχή.

NOTE Paragraph

00:15:37.204 --> 00:15:38.374
Σας ευχαριστώ.

NOTE Paragraph

00:15:38.378 --> 00:15:39.719
(Χειροκρότημα)