1
00:00:01,087 --> 00:00:05,266
Υπάρχει κάτι στη φυσική

2
00:00:05,266 --> 00:00:09,796
που με ενοχλεί πολύ από τότε
που ήμουν μικρό παιδί.

3
00:00:11,010 --> 00:00:12,813
Σχετίζεται με μια ερώτηση

4
00:00:12,813 --> 00:00:16,071
που κάνουν οι επιστήμονες
εδώ και σχεδόν 100 χρόνια,

5
00:00:16,071 --> 00:00:17,680
χωρίς απάντηση.

6
00:00:19,108 --> 00:00:22,118
Πώς τα μικρότερα αντικείμενα στη φύση,

7
00:00:22,122 --> 00:00:24,295
τα σωματίδια του κβαντικού κόσμου,

8
00:00:24,309 --> 00:00:26,974
σχετίζονται με τα μεγαλύτερα
πράγματα στη φύση -

9
00:00:26,974 --> 00:00:29,134
τους πλανήτες και τα αστέρια
και τους γαλαξίες

10
00:00:29,134 --> 00:00:31,230
που συγκρατούνται
μεταξύ τους με τη βαρύτητα;

11
00:00:31,250 --> 00:00:34,023
Σαν παιδί, προβληματιζόμουν
με ερωτήσεις σαν κι αυτή.

12
00:00:34,037 --> 00:00:36,933
Έπαιζα με μικροσκόπια και ηλεκτρομαγνήτες,

13
00:00:36,933 --> 00:00:39,198
και διάβαζα για τις δυνάμεις
του μικρόκοσμου

14
00:00:39,198 --> 00:00:40,530
και για την κβαντομηχανική,

15
00:00:40,530 --> 00:00:44,078
και θαύμαζα το πόσο καλά
αυτή η περιγραφή ταίριαζε

16
00:00:44,078 --> 00:00:45,708
με τις παρατηρήσεις μας.

17
00:00:46,220 --> 00:00:47,803
Μετά κοίταζα τα αστέρια,

18
00:00:47,807 --> 00:00:50,335
και διάβαζα για το πόσο καλά
κατανοούμε τη βαρύτητα,

19
00:00:50,335 --> 00:00:53,749
και σκεφτόμουν ότι, φυσικά, θα πρέπει 
να υπάρχει ένας κομψός τρόπος

20
00:00:53,749 --> 00:00:56,604
που αυτά τα συστήματα συνδέονται.

21
00:00:57,021 --> 00:00:58,562
Αλλά δεν υπάρχει.

22
00:00:59,603 --> 00:01:00,883
Και τα βιβλία λένε, ναι,

23
00:01:00,883 --> 00:01:04,080
καταλαβαίνουμε πολλά
για αυτά τα δύο θέματα χωριστά,

24
00:01:04,080 --> 00:01:06,724
αλλά όταν προσπαθήσουμε
να τα συνδέσουμε μαθηματικώς,

25
00:01:06,724 --> 00:01:08,138
όλα καταρρέουν.

26
00:01:08,674 --> 00:01:09,984
Και για 100 χρόνια,

27
00:01:09,988 --> 00:01:12,810
καμία από τις ιδέες μας
για το πως να λύσουμε

28
00:01:12,810 --> 00:01:16,874
αυτήν την καταστροφή
στη φυσική δεν έχει αποδειχθεί.

29
00:01:18,201 --> 00:01:21,895
Και για τον μικρούλη, περίεργο
και προβληματισμένο Τζέιμς,

30
00:01:21,895 --> 00:01:25,031
αυτή ήταν μια απολύτως
απογοητευτική απάντηση.

31
00:01:25,751 --> 00:01:28,264
Είμαι, λοιπόν, ακόμα
εκείνο το σκεπτικιστικό παιδάκι.

32
00:01:28,268 --> 00:01:32,308
Πάμε τώρα στο Δεκέμβρη του 2015,

33
00:01:33,029 --> 00:01:35,533
όταν βρίσκομαι στο επίκεντρο

34
00:01:35,533 --> 00:01:38,797
της ανατροπής των νόμων της φυσικής.

35
00:01:39,859 --> 00:01:43,379
Όλα ξεκίνησαν όταν εμείς στο CERN
είδαμε κάτι ενδιαφέρον στα δεδομένα μας:

36
00:01:43,379 --> 00:01:45,647
το ίχνος ενός καινούριου σωματιδίου,

37
00:01:45,647 --> 00:01:48,777
την υποψία μιας πιθανόν
ασυνήθιστης απάντησης

38
00:01:48,777 --> 00:01:50,637
σε αυτήν την ερώτηση.

39
00:01:51,487 --> 00:01:54,074
Πιστεύω ότι παραμένω 
ένας μικρός σκεπτικιστής,

40
00:01:54,074 --> 00:01:56,061
αλλά είμαι και κυνηγός σωματιδίων τώρα.

41
00:01:56,085 --> 00:01:59,578
Είμαι φυσικός στο Μεγάλο
Επιταχυντή Αδρονίων του CERN,

42
00:01:59,578 --> 00:02:03,043
το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα
που έχει ποτέ κατασκευαστεί.

43
00:02:03,877 --> 00:02:07,216
Είναι ένα τούνελ 27 χιλιομέτρων
στα σύνορα Γαλλίας και Ελβετίας,

44
00:02:07,216 --> 00:02:09,326
θαμμένο 100 μέτρα κάτω από την επιφάνεια.

45
00:02:09,326 --> 00:02:10,504
Και σε αυτό το τούνελ

46
00:02:10,504 --> 00:02:14,415
χρησιμοποιούμε υπεραγώγιμους μαγνήτες
πιο κρύους από το μακρινό διάστημα

47
00:02:14,415 --> 00:02:17,526
για να επιταχύνουμε πρωτόνια
σχεδόν στην ταχύτητα του φωτός,

48
00:02:17,530 --> 00:02:21,421
και να τα συγκρούουμε μεταξύ τους
εκατομμύρια φορές ανά δευτερόλεπτο,

49
00:02:21,421 --> 00:02:24,297
συλλέγοντας τα απομεινάρια
αυτών των συγκρούσεων

50
00:02:24,301 --> 00:02:28,112
για να ψάξουμε για νέα,
ανεξερεύνητα στοιχειώδη σωματίδια.

51
00:02:28,517 --> 00:02:31,481
Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του
χρειάστηκαν δεκαετίες δουλειάς

52
00:02:31,481 --> 00:02:34,211
χιλιάδων φυσικών από όλον τον κόσμο,

53
00:02:34,211 --> 00:02:38,452
και το καλοκαίρι του 2015
δουλεύαμε ακούραστα

54
00:02:38,452 --> 00:02:41,524
για να λειτουργήσουμε τον LHC
στην υψηλότερη ενέργεια

55
00:02:41,524 --> 00:02:45,055
που οι άνθρωποι έχουν ποτέ χρησιμοποιήσει
σε επιταχυντή σωματιδίων.

56
00:02:46,515 --> 00:02:49,428
Η υψηλότερη ενέργεια είναι σημαντική,
διότι για τα σωματίδια

57
00:02:49,428 --> 00:02:52,519
υπάρχει η ισοδυναμία μεταξύ ενέργειας
και μάζας του σωματιδίου,

58
00:02:52,519 --> 00:02:55,480
και η μάζα είναι απλά ένας αριθμός
που έβαλε εκεί η φύση.

59
00:02:55,770 --> 00:02:57,210
Για να βρούμε νέα σωματίδια,

60
00:02:57,210 --> 00:02:59,682
πρέπει να φτάσουμε αυτούς
τους μεγαλύτερους αριθμούς.

61
00:02:59,682 --> 00:03:02,636
Έτσι χρειαζόμαστε μεγαλύτερο
επιταχυντή υψηλότερης ενέργειας,

62
00:03:02,636 --> 00:03:05,569
και ο μεγαλύτερος, υψηλότερης
ενέργειας επιταχυντής στον κόσμο

63
00:03:05,569 --> 00:03:07,939
είναι ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων.

64
00:03:08,389 --> 00:03:13,084
Και τότε, συγκρούουμε πρωτόνια
τετράκις εκατομμύρια φορές,

65
00:03:13,404 --> 00:03:17,608
και συλλέγουμε πολύ αργά
αυτά τα δεδομένα για μήνες και μήνες.

66
00:03:18,813 --> 00:03:20,172
Και τότε νέα σωματίδια

67
00:03:20,172 --> 00:03:23,172
μπορεί να εμφανιστούν
στα δεδομένα μας ως κορυφές -

68
00:03:23,172 --> 00:03:25,637
μικρές αποκλίσεις
από αυτό που θα περιμέναμε,

69
00:03:25,641 --> 00:03:29,608
μικρές ομάδες δεδομένων που κάνουν
μια ομαλή γραμμή όχι και τόσο ομαλή.

70
00:03:30,379 --> 00:03:32,100
Για παράδειγμα, αυτή η κορυφή,

71
00:03:33,010 --> 00:03:35,543
μετά από μήνες καταγραφής
δεδομένων το 2012,

72
00:03:35,557 --> 00:03:37,670
οδήγησε στην ανακάλυψη
του σωματιδίου Χιγκς

73
00:03:37,670 --> 00:03:38,945
-του μποζονίου Χιγκς-

74
00:03:38,949 --> 00:03:42,684
και σε ένα βραβείο Νόμπελ
για την επιβεβαίωση της ύπαρξής του.

75
00:03:43,972 --> 00:03:47,860
Αυτή η ενεργειακή μετάβαση το 2015

76
00:03:48,468 --> 00:03:52,314
ήταν η καλύτερή μας ευκαιρία ως είδος
για να ανακαλύψουμε

77
00:03:52,314 --> 00:03:55,647
νέα σωματίδια, νέες απαντήσεις
σε αυτές τις μακροχρόνιες ερωτήσεις,

78
00:03:55,647 --> 00:03:58,798
διότι ήταν σχεδόν η διπλάσια ενέργεια
από αυτή που χρησιμοποιήσαμε

79
00:03:58,798 --> 00:04:00,694
όταν ανακαλύψαμε το μποζόνιο Χιγκς.

80
00:04:00,694 --> 00:04:04,273
Πολλοί από τους συναδέλφους μου
είχαν δουλέψει μια ζωή για αυτή τη στιγμή,

81
00:04:04,273 --> 00:04:06,529
και, ειλικρινά, για το μικρό
περίεργο εαυτό μου,

82
00:04:06,529 --> 00:04:09,417
αυτή ήταν η στιγμή που περίμενα μια ζωή.

83
00:04:09,417 --> 00:04:11,788
Το 2015 ήταν, λοιπόν, καιρός δράσης.

84
00:04:12,654 --> 00:04:15,174
Τον Ιούνιο του 2015, λοιπόν,

85
00:04:16,790 --> 00:04:18,640
ο LHC μπήκε πάλι σε λειτουργία.

86
00:04:18,840 --> 00:04:21,700
Όλοι οι συνεργάτες κρατούσαμε την ανάσα
και τρώγαμε τα νύχια,

87
00:04:21,700 --> 00:04:24,522
μέχρι που επιτέλους είδαμε 
τις πρώτες συγκρούσεις πρωτονίων

88
00:04:24,522 --> 00:04:26,732
στη ψηλότερη ενέργεια
που είχε επιτευχθεί ποτέ.

89
00:04:26,732 --> 00:04:28,552
Χειροκροτήματα, σαμπάνιες, γιορτή.

90
00:04:28,552 --> 00:04:32,146
Αυτό ήταν ένα ορόσημο για την επιστήμη,

91
00:04:32,146 --> 00:04:37,058
και δεν είχαμε ιδέα τι θα βρίσκαμε
σε αυτά τα ολόφρεσκα δεδομένα.

92
00:04:39,990 --> 00:04:42,718
Και μετά από λίγες εβδομάδες
είδαμε μια κορυφή.

93
00:04:44,192 --> 00:04:46,048
Δεν ήταν πολύ μεγάλη κορυφή.

94
00:04:46,532 --> 00:04:48,928
Αρκετά μεγάλη όμως
για να σηκωθούν τα φρύδια μας,

95
00:04:48,928 --> 00:04:51,519
αλλά σε κλίμακα από το 1 ως το 10
ανασηκώματος φρυδιών,

96
00:04:51,519 --> 00:04:53,903
όπου το 10 είναι για την ανακάλυψη
νέου σωματιδίου,

97
00:04:53,903 --> 00:04:55,748
αυτό το ανασήκωμα ήταν στο 4.

98
00:04:56,108 --> 00:04:57,298
(Γέλια)

99
00:04:58,432 --> 00:05:03,337
Αφιέρωσα ώρες, μέρες, εβδομάδες,
σε κρυφές συναντήσεις,

100
00:05:03,337 --> 00:05:06,041
συζητώντας με τους συναδέλφους
για αυτή τη μικρή κορυφή,

101
00:05:06,041 --> 00:05:09,531
τσιμπώντας και σπρώχνοντάς την
με τα αδίστακτα πειραματικά εργαλεία μας

102
00:05:09,531 --> 00:05:12,118
για να δούμε εάν θα μπορούσε
να αντέξει τις δοκιμασίες.

103
00:05:12,118 --> 00:05:15,417
Αλλά ακόμα και μετά από μήνες
πυρετώδους δουλειάς

104
00:05:15,417 --> 00:05:18,129
που κοιμόμασταν στα γραφεία μας
και δεν πηγαίναμε σπίτι,

105
00:05:18,129 --> 00:05:21,376
με ζαχαρωτά για δείπνο,
και καφέ με τον κουβά,

106
00:05:21,624 --> 00:05:25,851
-οι φυσικοί είναι μηχανές
που μετατρέπουν τον καφέ σε διαγράμματα-

107
00:05:25,851 --> 00:05:27,290
(Γέλια)

108
00:05:27,294 --> 00:05:29,850
αυτή η μικρή κορυφή δεν έφευγε.

109
00:05:30,704 --> 00:05:32,902
Μετά από λίγους μήνες, λοιπόν,

110
00:05:32,902 --> 00:05:36,576
παρουσιάσαμε αυτή τη μικρή κορυφή
στον κόσμο με ένα ξεκάθαρο μήνυμα:

111
00:05:37,347 --> 00:05:40,428
αυτή η μικρή κορυφή έχει ενδιαφέρον,
αλλά δεν είναι καθοριστική,

112
00:05:40,428 --> 00:05:43,631
οπότε ας την προσέχουμε
όσο συλλέγουμε κι άλλα δεδομένα.

113
00:05:43,872 --> 00:05:46,623
Προσπαθούσαμε, λοιπόν,
να είμαστε πολύ χαλαροί για αυτό.

114
00:05:47,463 --> 00:05:49,961
Ο κόσμος παρ' όλα αυτά το άρπαξε.

115
00:05:50,383 --> 00:05:52,185
Τα μέσα το λάτρεψαν.

116
00:05:52,525 --> 00:05:56,050
Ο κόσμος έλεγε ότι τους θυμίζει
τη μικρή κορυφή που φάνηκε

117
00:05:56,050 --> 00:05:58,711
στην πορεία προς την ανακάλυψη
του μποζονίου Χιγκς.

118
00:05:58,711 --> 00:06:01,889
Ακόμα καλύτερα,
οι θεωρητικοί συνάδελφοί μου,

119
00:06:02,548 --> 00:06:04,839
-λατρεύω τους θεωρητικούς συναδέλφους μου-

120
00:06:04,839 --> 00:06:08,691
οι θεωρητικοί συνάδελφοί μου έγραψαν
500 δημοσιεύσεις για αυτή τη μικρή κορυφή.

121
00:06:08,691 --> 00:06:10,380
(Γέλια)

122
00:06:10,574 --> 00:06:14,850
Ο κόσμος των στοιχειωδών
σωματιδίων είχε αναποδογυρίσει.

123
00:06:15,745 --> 00:06:19,981
Αλλά τι είχε αυτή η συγκεκριμένη κορυφή

124
00:06:19,981 --> 00:06:24,101
που αναστάτωσε ομαδικά χιλιάδες φυσικούς;

125
00:06:25,596 --> 00:06:27,612
Αυτή η μικρή κορυφή ήταν μοναδική.

126
00:06:27,868 --> 00:06:29,317
Αυτή η μικρή κορυφή υποδείκνυε

127
00:06:29,317 --> 00:06:32,607
ότι βλέπαμε έναν απροσδόκητα
μεγάλο αριθμό συγκρούσεων

128
00:06:32,607 --> 00:06:35,968
των οποίων τα απομεινάρια
αποτελούνταν μόνο από δύο φωτόνια,

129
00:06:35,972 --> 00:06:38,240
από δύο σωματίδια φωτός, 
και αυτό είναι σπάνιο.

130
00:06:38,699 --> 00:06:41,979
Οι συγκρούσεις σωματιδίων
δεν είναι σαν τις οδικές συγκρούσεις,

131
00:06:41,979 --> 00:06:43,356
έχουν άλλους κανόνες.

132
00:06:43,356 --> 00:06:45,886
Όταν συγκρούονται
σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός,

133
00:06:45,886 --> 00:06:47,361
αναλαμβάνει ο κβαντικός κόσμος.

134
00:06:47,361 --> 00:06:49,269
Στον κβαντικό κόσμο
αυτά τα δύο σωματίδια

135
00:06:49,269 --> 00:06:51,922
μπορούν για λίγο
να δημιουργήσουν ένα νέο σωματίδιο

136
00:06:51,922 --> 00:06:54,310
που ζει για ένα μικρό
κλάσμα του δευτερολέπτου,

137
00:06:54,310 --> 00:06:57,341
πριν διασπασθεί σε άλλα σωμάτια
που χτυπούν τον ανιχνευτή μας.

138
00:06:57,341 --> 00:06:58,761
Σκεφτείτε μια οδική σύγκρουση

139
00:06:58,761 --> 00:07:01,534
όπου τα αυτοκίνητα εξαφανίζονται
τη στιγμή της σύγκρουσης,

140
00:07:01,534 --> 00:07:03,614
ένα ποδήλατο εμφανίζεται στη θέση τους,

141
00:07:03,614 --> 00:07:04,433
(Γέλια)

142
00:07:04,433 --> 00:07:07,123
και μετά αυτό το ποδήλατο
εκρήγνυται σε δύο σκέιτμπορντ,

143
00:07:07,123 --> 00:07:09,418
τα οποία χτυπούν τον ανιχνευτή μας.
(Γέλια)

144
00:07:09,501 --> 00:07:11,172
Όχι κυριολεκτικά.

145
00:07:11,442 --> 00:07:13,154
Είναι πολύ ακριβοί.

146
00:07:13,691 --> 00:07:15,501
Περιπτώσεις που μόνο δύο φωτόνια

147
00:07:15,501 --> 00:07:17,953
προσπίπτουν στον ανιχνευτή
μας είναι πολύ σπάνιες.

148
00:07:17,953 --> 00:07:21,715
Και εξαιτίας των ξεχωριστών
κβαντικών ιδιοτήτων των φωτονίων,

149
00:07:21,715 --> 00:07:25,491
μόνο ένας μικρός αριθμός
πιθανών, νέων σωματιδίων

150
00:07:25,491 --> 00:07:27,112
-των ποδηλάτων της ιστορίας μας-

151
00:07:27,112 --> 00:07:29,495
μπορεί να γεννήσουν μόνο δύο φωτόνια.

152
00:07:29,812 --> 00:07:32,688
Αλλά η μία από αυτές
τις δύο επιλογές είναι τεράστια,

153
00:07:32,688 --> 00:07:35,482
και σχετίζεται με αυτή
τη μακροχρόνια ερώτηση

154
00:07:35,482 --> 00:07:38,104
που με ενοχλούσε
όταν ήμουν ένα μικρό παιδάκι,

155
00:07:38,104 --> 00:07:39,568
σχετικά με τη βαρύτητα.

156
00:07:42,126 --> 00:07:45,606
Ίσως να θεωρείτε τη βαρύτητα 
πολύ ισχυρή, αλλά στην πραγματικότητα

157
00:07:45,606 --> 00:07:48,766
είναι απίστευτα ασθενής μπροστά
στις άλλες δυνάμεις της φύσης.

158
00:07:48,766 --> 00:07:51,727
Μπορώ για λίγο να νικήσω
τη βαρύτητα όταν πηδάω,

159
00:07:52,390 --> 00:07:55,543
αλλά δεν μπορώ να βγάλω
ένα πρωτόνιο από το χέρι μου.

160
00:07:56,463 --> 00:07:59,679
Η ένταση της βαρύτητας σε σχέση
με τις άλλες δυνάμεις της φύσης;

161
00:08:00,480 --> 00:08:02,524
Είναι 10 εις τη μείον 39.

162
00:08:02,524 --> 00:08:05,321
Αυτό είναι ένα δεκαδικό με 39 ψηφία
στο δεκαδικό του μέρος.

163
00:08:05,321 --> 00:08:06,321
Ακόμα χειρότερα,

164
00:08:06,321 --> 00:08:08,242
όλες οι άλλες γνωστές δυνάμεις της φύσης

165
00:08:08,242 --> 00:08:11,358
περιγράφονται τέλεια
από το λεγόμενο Καθιερωμένο Πρότυπο,

166
00:08:11,358 --> 00:08:14,953
που είναι η καλύτερη περιγραφή της φύσης
που έχουμε σε μικρότερες κλίμακες

167
00:08:14,953 --> 00:08:19,497
και ειλικρινά ένα από τα καλύτερα 
επιτεύγματα της ανθρωπότητας -

168
00:08:20,388 --> 00:08:24,400
εκτός από τη βαρύτητα, η οποία
απουσιάζει από το Καθιερωμένο Πρότυπο.

169
00:08:24,404 --> 00:08:25,754
Είναι τρελό.

170
00:08:26,046 --> 00:08:29,526
Είναι λες και το μεγαλύτερο μέρος
της βαρύτητας έχει εξαφανιστεί.

171
00:08:30,394 --> 00:08:32,121
Νιώθουμε ένα μέρος της,

172
00:08:32,121 --> 00:08:33,781
μα που είναι η υπόλοιπη;

173
00:08:33,785 --> 00:08:35,067
Κανείς δεν ξέρει.

174
00:08:36,003 --> 00:08:40,696
Αλλά μια θεωρητική εξήγηση
προτείνει μια τρελή λύση.

175
00:08:42,120 --> 00:08:44,839
Εσείς κι εγώ
-ακόμα κι εσείς εκεί πίσω -

176
00:08:45,085 --> 00:08:47,290
ζούμε σε τρεις χωρικές διαστάσεις.

177
00:08:47,290 --> 00:08:49,811
Ελπίζω αυτή να είναι
μια μη-αμφιλεγόμενη δήλωση.

178
00:08:49,815 --> 00:08:51,664
(Γέλια)

179
00:08:51,668 --> 00:08:54,970
Όλα τα γνωστά σωματίδια επίσης ζουν
στις τρεις διαστάσεις του χώρου.

180
00:08:54,970 --> 00:08:57,810
Στην πραγματικότητα, ένα σωματίδιο
είναι απλά άλλο ένα όνομα

181
00:08:57,810 --> 00:09:00,367
για μια διέγερση στο τριδιάστατο πεδίο·

182
00:09:00,367 --> 00:09:02,537
μια τοπική φουσκάλα στο χώρο.

183
00:09:03,078 --> 00:09:04,038
Πιο σημαντικά,

184
00:09:04,038 --> 00:09:07,081
στα μαθηματικά που χρησιμοποιούμε
για να τα περιγράψουμε όλα αυτά

185
00:09:07,081 --> 00:09:09,824
θεωρούμε ότι υπάρχουν
μόνο τρεις χωρικές διαστάσεις.

186
00:09:09,824 --> 00:09:13,233
Τα μαθηματικά είναι μαθηματικά,
μπορούμε να τα χειριστούμε όπως θέλουμε.

187
00:09:13,233 --> 00:09:16,872
Κάποιοι πειραματίζονται με επιπλέον
χωρικές διαστάσεις εδώ και πολύ καιρό,

188
00:09:16,872 --> 00:09:20,271
αλλά ήταν πάντα μια αφηρημένη
μαθηματική έννοια.

189
00:09:20,271 --> 00:09:23,523
Θέλω να πω, κοιτάξτε γύρω σας
-εσείς εκεί πίσω, κοιτάξτε γύρω-

190
00:09:23,523 --> 00:09:26,318
είναι προφανές ότι υπάρχουν
μόνο τρεις χωρικές διαστάσεις.

191
00:09:26,954 --> 00:09:29,093
Αν όμως αυτό δεν είναι αλήθεια;

192
00:09:30,109 --> 00:09:34,098
Αν η επιπλέον βαρύτητα διαρρέει


193
00:09:34,898 --> 00:09:36,388
σε μια επιπλέον χωρική διάσταση

194
00:09:36,388 --> 00:09:38,774
που είναι αόρατη σε σας και σε μένα;

195
00:09:39,355 --> 00:09:42,343
Μήπως η βαρύτητα είναι τόσο ισχυρή
όσο οι υπόλοιπες δυνάμεις

196
00:09:42,343 --> 00:09:45,398
εάν μπορούσατε να τη δείτε σε αυτήν
την επιπλέον χωρική διάσταση,

197
00:09:45,398 --> 00:09:48,688
και αυτό που βιώνουμε είναι
μόνο ένα μικρό κομμάτι αυτής της βαρύτητας

198
00:09:48,688 --> 00:09:51,239
που την κάνει να φαίνεται πολύ ασθενής;

199
00:09:52,158 --> 00:09:53,237
Εάν αυτό ήταν αλήθεια,


200
00:09:53,237 --> 00:09:56,305
θα έπρεπε να επεκτείνουμε 
το Καθιερωμένο Πρότυπο των σωματιδίων

201
00:09:56,305 --> 00:10:00,029
για να συμπεριλάβουμε ένα ακόμα σωματίδιο,
ένα υπερδιάστατο βαρυτικό σωματίδιο,

202
00:10:00,029 --> 00:10:03,224
ένα ξεχωριστό βαρυτόνιο το οποίο ζει
σε επιπλέον χωρικές διαστάσεις.

203
00:10:03,224 --> 00:10:04,687
Βλέπω το ύφος στα πρόσωπά σας.

204
00:10:04,687 --> 00:10:06,326
Θα έπρεπε να με ρωτήσετε,

205
00:10:06,326 --> 00:10:10,228
«Πώς στο καλό θα εξετάσουμε αυτήν
την τρελή ιδέα επιστημονικής φαντασίας,

206
00:10:10,228 --> 00:10:12,743
έτσι όπως είμαστε κολλημένοι
στις τρεις διαστάσεις;»

207
00:10:12,743 --> 00:10:16,145
Με τον ίδιο τρόπο όπως πάντα, 
με το να συγκρούουμε δύο πρωτόνια,

208
00:10:16,152 --> 00:10:17,388
(Γέλια)

209
00:10:17,388 --> 00:10:19,976
τόσο δυνατά που η σύγκρουση να διαχέεται

210
00:10:19,976 --> 00:10:22,697
σε όσες επιπλέον χωρικές
διαστάσεις μπορεί να υπάρχουν,

211
00:10:22,701 --> 00:10:25,360
δημιουργώντας στιγμιαία
αυτό το υπερδιάσταστο βαρυτόνιο

212
00:10:25,360 --> 00:10:29,718
το οποίο πηδάει πίσω
στις τρεις διαστάσεις του LHC

213
00:10:29,718 --> 00:10:34,450
και φτύνει δύο φωτόνια,
δύο σωματίδια φωτός.

214
00:10:35,417 --> 00:10:38,337
Και αυτό το υποθετικό
υπερδιάστατο βαρυτόνιο

215
00:10:38,351 --> 00:10:42,032
είναι ένα από τα μόνα πιθανά,
υποθετικά νεά σωματίδια

216
00:10:42,032 --> 00:10:44,257
που να έχει τις ξεχωριστές
κβαντικές ιδιότητες,

217
00:10:44,257 --> 00:10:48,867
και θα μπορούσε να δώσει
τη μικρή μας διφωτονική κορυφή.

218
00:10:50,000 --> 00:10:52,844
Η πιθανότητα, λοιπόν,

219
00:10:52,844 --> 00:10:55,844
να εξηγήσουμε τα μυστήρια της βαρύτητας

220
00:10:55,844 --> 00:10:59,306
και να ανακαλύψουμε
επιπλέον χωρικές διαστάσεις -

221
00:10:59,306 --> 00:11:00,958
ίσως τώρα να παίρνετε μια αίσθηση

222
00:11:00,982 --> 00:11:04,910
του γιατί χιλιάδες σπασίκλες φυσικοί
συλλογικά έχασαν την ψυχραιμία τους

223
00:11:04,910 --> 00:11:07,012
εξαιτίας της μικρής μας
διφωτονικής κορυφής.

224
00:11:07,016 --> 00:11:09,936
Μια τέτοια ανακάλυψη θα μπορούσε
να ξαναγράψει όλα τα βιβλία.

225
00:11:10,429 --> 00:11:12,989
Αλλά θυμηθείτε, το μήνυμα
από εμάς τους πειραματικούς

226
00:11:12,989 --> 00:11:15,792
που δουλεύαμε πάνω σε αυτό 
εκείνον τον καιρό ήταν ξεκάθαρο:

227
00:11:15,792 --> 00:11:17,714
χρειαζόμαστε κι άλλα δεδομένα.

228
00:11:18,302 --> 00:11:19,815
Με περισσότερα δεδομένα

229
00:11:19,815 --> 00:11:23,869
η μικρή κορυφή θα μεταμορφωθεί
σε ένα ωραίο, φρέσκο βραβείο Νόμπελ,

230
00:11:23,873 --> 00:11:25,647
(Γέλια)

231
00:11:25,647 --> 00:11:28,661
ή τα επιπλέον δεδομένα θα γεμίσουν
το χώρο γύρω από την κορυφή

232
00:11:28,665 --> 00:11:31,185
και θα την μετατρέψουν
σε μια ωραία, ομαλή γραμμή.

233
00:11:31,185 --> 00:11:32,813
Πήραμε, λοιπόν, κι άλλα δεδομένα,

234
00:11:32,813 --> 00:11:35,454
και με τα πενταπλάσια δεδομένα,
αρκετούς μήνες αργότερα,

235
00:11:35,454 --> 00:11:37,032
η μικρή μας κορυφή

236
00:11:37,032 --> 00:11:39,800
μετατράπηκε σε μια ομαλή γραμμή.

237
00:11:42,907 --> 00:11:45,387
Τα μέσα μίλαγαν 
για «τεράστια απογοήτευση»,

238
00:11:45,387 --> 00:11:46,875
για «ξεθωριασμένες ελπίδες»,

239
00:11:46,875 --> 00:11:49,445
και για σωματιδιακούς φυσικούς «σε θλίψη».

240
00:11:49,445 --> 00:11:51,420
Από τον τόνο της δημοσιογραφικής κάλυψης,

241
00:11:51,420 --> 00:11:54,576
θα νομίζατε ότι αποφασίσαμε
να σβήσουμε τον LHC και να πάμε σπίτι.

242
00:11:54,576 --> 00:11:55,756
(Γέλια)

243
00:11:56,628 --> 00:11:58,501
Αλλά δεν το κάναμε αυτό.

244
00:12:01,057 --> 00:12:03,171
Γιατί δεν το κάναμε;

245
00:12:04,475 --> 00:12:06,385
Εννοώ ότι αν δεν ανακάλυψα ένα σωματίδιο

246
00:12:06,385 --> 00:12:08,189
-και όντως δεν ανακάλυψα-

247
00:12:08,189 --> 00:12:11,092
αν δεν ανακάλυψα ένα σωματίδιο,
γιατί είμαι εδώ και σας μιλάω;

248
00:12:11,092 --> 00:12:13,693
Γιατί δεν έσκυψα το κεφάλι μου από ντροπή

249
00:12:13,693 --> 00:12:15,267
και δεν πήγα στο σπίτι μου;

250
00:12:19,169 --> 00:12:22,860
Οι σωματιδιακοί φυσικοί είναι εξερευνητές.

251
00:12:23,421 --> 00:12:26,653
Και σε μεγάλο βαθμό αυτό
που κάνουμε είναι χαρτογράφηση.

252
00:12:27,078 --> 00:12:29,524
Να το θέσω έτσι: ξεχάστε τον LHC για λίγο.

253
00:12:29,524 --> 00:12:32,530
Φανταστείτε ότι είστε
εξερευνητές του διαστήματος,

254
00:12:32,530 --> 00:12:35,335
φτάνετε σε ένα μακρινό πλανήτη
ψάχνοντας για εξωγήινους.

255
00:12:35,335 --> 00:12:37,381
Ποια είναι η πρώτη σας δουλειά;

256
00:12:37,711 --> 00:12:39,841
Κάνετε το γύρο του πλανήτη, προσγειώνεστε,

257
00:12:39,841 --> 00:12:43,067
ψάχνετε μεγάλες, εμφανείς ενδείξεις ζωής,

258
00:12:43,067 --> 00:12:45,040
και στέλνετε αναφορά πίσω στη βάση σας.

259
00:12:45,040 --> 00:12:47,008
Σε αυτή τη φάση είμαστε τώρα.

260
00:12:47,199 --> 00:12:48,710
Ρίξαμε μια πρώτη ματιά στον LHC

261
00:12:48,710 --> 00:12:51,064
για νέα, μεγάλα, εύκολα
στην αναγνώριση σωματίδια,

262
00:12:51,068 --> 00:12:53,438
και μπορούμε να αναφέρουμε
ότι αυτά δεν υπάρχουν.

263
00:12:53,631 --> 00:12:56,304
Είδαμε μια περίεργη εξωγήινη κορυφή
σε ένα μακρινό βουνό,

264
00:12:56,308 --> 00:12:58,718
αλλά αφού πλησιάσαμε,
είδαμε ότι ήταν απλά βράχος.

265
00:12:58,726 --> 00:12:59,816
Και τότε τι κάνουμε;


266
00:12:59,816 --> 00:13:01,480
Απλώς τα παρατάμε και πετάμε πίσω;

267
00:13:01,480 --> 00:13:02,767
Για κανένα λόγο·

268
00:13:02,791 --> 00:13:05,090
θα ήμασταν απαίσιοι
επιστήμονες αν το κάναμε.

269
00:13:05,090 --> 00:13:08,727
Όχι, περνάμε τις επόμενες
δεκαετίες εξερευνώντας,

270
00:13:08,727 --> 00:13:10,237
χαρτογραφώντας το έδαφος,

271
00:13:10,261 --> 00:13:12,626
κοσκινίζοντας την άμμο
με ένα μηχάνημα ακριβείας,

272
00:13:12,640 --> 00:13:14,428
γυρίζοντας κάθε πέτρα,

273
00:13:14,428 --> 00:13:15,686
τρυπώντας το έδαφος.

274
00:13:16,106 --> 00:13:18,699
Νέα σωματίδια μπορεί να εμφανιστούν αμέσως

275
00:13:18,723 --> 00:13:20,856
ως μεγάλες, εμφανείς κορυφές,

276
00:13:20,860 --> 00:13:25,051
ή μπορεί να αποκαλυφθούν 
μόνο μετά από χρόνια καταγραφής δεδομένων.

277
00:13:25,833 --> 00:13:27,867
Η ανθρωπότητα μόλις άρχισε την εξερεύνηση

278
00:13:27,867 --> 00:13:30,537
στον LHC σε αυτήν την υψηλή ενέργεια,

279
00:13:30,537 --> 00:13:32,698
και έχουμε ακόμα πολύ ψάξιμο.

280
00:13:32,698 --> 00:13:34,103
Εάν όμως,

281
00:13:34,103 --> 00:13:38,503
ακόμα και μετά από 10 ή 20 χρόνια,
δεν βρούμε καινούρια σωματίδια;

282
00:13:38,933 --> 00:13:41,153
Τότε χτίζουμε ένα ακόμα
μεγαλύτερο μηχάνημα.

283
00:13:41,153 --> 00:13:42,370
(Γέλια)

284
00:13:42,370 --> 00:13:44,290
Ψάχνουμε σε υψηλότερες ενέργειες.

285
00:13:44,476 --> 00:13:46,356
Ψάχνουμε σε υψηλότερες ενέργειες.

286
00:13:46,946 --> 00:13:50,192
Ο σχεδιασμός είναι σε εξέλιξη 
για ένα τούνελ 100 χιλιομέτρων,

287
00:13:50,412 --> 00:13:53,342
θα συγκρούονται σωματίδια
σε δεκαπλάσια ενέργεια από του LHC.

288
00:13:53,342 --> 00:13:56,049
Δεν αποφασίζουμε που τοποθετεί
η φύση νέα σωματίδια.

289
00:13:56,076 --> 00:13:58,352
Αποφασίζουμε μόνο
να συνεχίσουμε την εξερεύνηση.

290
00:13:58,352 --> 00:14:00,684
Εάν, ακόμα και με το τούνελ 
των 100 χιλιομέτρων,

291
00:14:00,684 --> 00:14:02,462
ή ένα τούνελ 500 χιλιομέτρων,

292
00:14:02,462 --> 00:14:04,477
ή έναν επιταχυντή 10.000 χιλιομέτρων

293
00:14:04,477 --> 00:14:06,945
αιωρούμενο στο διάστημα
μεταξύ Γης και Σελήνης,

294
00:14:06,949 --> 00:14:10,391
δε βρούμε καθόλου νέα σωματίδια;

295
00:14:11,597 --> 00:14:14,311
Τότε μάλλον διεξάγουμε 
τη σωματιδιακή φυσική λάθος.

296
00:14:14,315 --> 00:14:16,106
(Γέλια)

297
00:14:16,110 --> 00:14:18,597
Ίσως χρειαστεί να αναθεωρήσουμε.

298
00:14:19,127 --> 00:14:22,389
Ίσως χρειαζόμαστε περισσότερους
πόρους, τεχνολογία, τεχνογνωσία,

299
00:14:22,393 --> 00:14:24,081
από ό,τι έχουμε τώρα.

300
00:14:24,450 --> 00:14:27,635
Ήδη χρησιμοποιούμε τεχνητή νοημοσύνη
και τεχνικές μηχανικής μάθησης

301
00:14:27,635 --> 00:14:28,732
σε τμήματα του LHC,

302
00:14:28,732 --> 00:14:31,038
αλλά φανταστείτε ένα πείραμα
σωματιδιακής φυσικής

303
00:14:31,038 --> 00:14:33,291
χρησιμοποιώντας τόσο
εξειδικευμένους αλγορίθμους

304
00:14:33,291 --> 00:14:34,845
που να μπορεί να μάθει μόνο του

305
00:14:34,845 --> 00:14:37,138
πώς να ανακαλύπτει
ένα υπερδιάστατο βαρυτόνιο.

306
00:14:37,238 --> 00:14:39,857
Η τελική ερώτηση: εάν ακόμα 
και η τεχνητή νοημοσύνη

307
00:14:39,857 --> 00:14:42,054
δε μπορεί να βοηθήσει
να βρούμε τις απαντήσεις;

308
00:14:42,054 --> 00:14:44,425
Εάν αυτές οι ανοιχτές για αιώνες ερωτήσεις

309
00:14:44,425 --> 00:14:47,588
είναι προορισμένες να παραμείνουν
αναπάντητες στο μέλλον;

310
00:14:47,588 --> 00:14:50,275
Εάν αυτά που με απασχολούσαν
από τότε που ήμουν μικρός

311
00:14:50,275 --> 00:14:53,538
είναι προορισμένα να παραμείνουν
αναπάντητα σε όλη μου τη ζωή;

312
00:14:54,395 --> 00:14:55,701
Τότε αυτό...

313
00:14:56,282 --> 00:14:58,876
θα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό.

314
00:15:00,144 --> 00:15:03,669
Θα αναγκαστούμε να σκεφτούμε
με τελείως διαφορετικούς τρόπους.

315
00:15:04,281 --> 00:15:06,343
Θα πρέπει να πάμε πίσω στις υποθέσεις μας,

316
00:15:06,343 --> 00:15:08,991
και να ψάξουμε
μήπως υπάρχει κάποιο λάθος κάπου.

317
00:15:09,411 --> 00:15:12,710
Πρέπει να ενθαρρύνουμε κι άλλους 
να μελετήσουν την επιστήμη μαζί μας,

318
00:15:12,710 --> 00:15:15,992
αφού χρειαζόμαστε φρέσκες ματιές
σε αυτά τα προβλήματα του ενός αιώνα.

319
00:15:15,992 --> 00:15:18,764
Δεν έχω τις απαντήσεις,
και ακόμα τις ψάχνω.

320
00:15:19,024 --> 00:15:20,203
Αλλά κάποια

321
00:15:20,203 --> 00:15:23,703
-ίσως να είναι ακόμα μαθήτρια
ή μην έχει γεννηθεί καν-

322
00:15:23,703 --> 00:15:26,926
θα μπορούσε να μας δείξει τη φυσική 
με έναν εντελώς νέο τρόπο,

323
00:15:26,926 --> 00:15:31,208
και να μας υποδείξει ότι ίσως
απλώς κάνουμε τις λάθος ερωτήσεις.

324
00:15:32,112 --> 00:15:34,522
Κάτι το οποίο δε θα ήταν
το τέλος της φυσικής,

325
00:15:34,526 --> 00:15:36,282
αλλά μια νέα αρχή.

326
00:15:37,204 --> 00:15:38,374
Σας ευχαριστώ.

327
00:15:38,378 --> 00:15:39,719
(Χειροκρότημα)