0:00:01.087,0:00:05.266
Υπάρχει κάτι στη φυσική

0:00:05.266,0:00:09.796
που με ενοχλεί πολύ από τότε[br]που ήμουν μικρό παιδί.

0:00:11.010,0:00:12.813
Σχετίζεται με μια ερώτηση

0:00:12.813,0:00:16.071
που κάνουν οι επιστήμονες[br]εδώ και σχεδόν 100 χρόνια,

0:00:16.071,0:00:17.680
χωρίς απάντηση.

0:00:19.108,0:00:22.118
Πώς τα μικρότερα αντικείμενα στη φύση,

0:00:22.122,0:00:24.295
τα σωματίδια του κβαντικού κόσμου,

0:00:24.309,0:00:26.974
σχετίζονται με τα μεγαλύτερα[br]πράγματα στη φύση -

0:00:26.974,0:00:29.134
τους πλανήτες και τα αστέρια[br]και τους γαλαξίες

0:00:29.134,0:00:31.230
που συγκρατούνται[br]μεταξύ τους με τη βαρύτητα;

0:00:31.250,0:00:34.023
Σαν παιδί, προβληματιζόμουν[br]με ερωτήσεις σαν κι αυτή.

0:00:34.037,0:00:36.933
Έπαιζα με μικροσκόπια και ηλεκτρομαγνήτες,

0:00:36.933,0:00:39.198
και διάβαζα για τις δυνάμεις[br]του μικρόκοσμου

0:00:39.198,0:00:40.530
και για την κβαντομηχανική,

0:00:40.530,0:00:44.078
και θαύμαζα το πόσο καλά[br]αυτή η περιγραφή ταίριαζε

0:00:44.078,0:00:45.708
με τις παρατηρήσεις μας.

0:00:46.220,0:00:47.803
Μετά κοίταζα τα αστέρια,

0:00:47.807,0:00:50.335
και διάβαζα για το πόσο καλά[br]κατανοούμε τη βαρύτητα,

0:00:50.335,0:00:53.749
και σκεφτόμουν ότι, φυσικά, θα πρέπει [br]να υπάρχει ένας κομψός τρόπος

0:00:53.749,0:00:56.604
που αυτά τα συστήματα συνδέονται.

0:00:57.021,0:00:58.562
Αλλά δεν υπάρχει.

0:00:59.603,0:01:00.883
Και τα βιβλία λένε, ναι,

0:01:00.883,0:01:04.080
καταλαβαίνουμε πολλά[br]για αυτά τα δύο θέματα χωριστά,

0:01:04.080,0:01:06.724
αλλά όταν προσπαθήσουμε[br]να τα συνδέσουμε μαθηματικώς,

0:01:06.724,0:01:08.138
όλα καταρρέουν.

0:01:08.674,0:01:09.984
Και για 100 χρόνια,

0:01:09.988,0:01:12.810
καμία από τις ιδέες μας[br]για το πως να λύσουμε

0:01:12.810,0:01:16.874
αυτήν την καταστροφή[br]στη φυσική δεν έχει αποδειχθεί.

0:01:18.201,0:01:21.895
Και για τον μικρούλη, περίεργο[br]και προβληματισμένο Τζέιμς,

0:01:21.895,0:01:25.031
αυτή ήταν μια απολύτως[br]απογοητευτική απάντηση.

0:01:25.751,0:01:28.264
Είμαι, λοιπόν, ακόμα[br]εκείνο το σκεπτικιστικό παιδάκι.

0:01:28.268,0:01:32.308
Πάμε τώρα στο Δεκέμβρη του 2015,

0:01:33.029,0:01:35.533
όταν βρίσκομαι στο επίκεντρο

0:01:35.533,0:01:38.797
της ανατροπής των νόμων της φυσικής.

0:01:39.859,0:01:43.379
Όλα ξεκίνησαν όταν εμείς στο CERN[br]είδαμε κάτι ενδιαφέρον στα δεδομένα μας:

0:01:43.379,0:01:45.647
το ίχνος ενός καινούριου σωματιδίου,

0:01:45.647,0:01:48.777
την υποψία μιας πιθανόν[br]ασυνήθιστης απάντησης

0:01:48.777,0:01:50.637
σε αυτήν την ερώτηση.

0:01:51.487,0:01:54.074
Πιστεύω ότι παραμένω [br]ένας μικρός σκεπτικιστής,

0:01:54.074,0:01:56.061
αλλά είμαι και κυνηγός σωματιδίων τώρα.

0:01:56.085,0:01:59.578
Είμαι φυσικός στο Μεγάλο[br]Επιταχυντή Αδρονίων του CERN,

0:01:59.578,0:02:03.043
το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα[br]που έχει ποτέ κατασκευαστεί.

0:02:03.877,0:02:07.216
Είναι ένα τούνελ 27 χιλιομέτρων[br]στα σύνορα Γαλλίας και Ελβετίας,

0:02:07.216,0:02:09.326
θαμμένο 100 μέτρα κάτω από την επιφάνεια.

0:02:09.326,0:02:10.504
Και σε αυτό το τούνελ

0:02:10.504,0:02:14.415
χρησιμοποιούμε υπεραγώγιμους μαγνήτες[br]πιο κρύους από το μακρινό διάστημα

0:02:14.415,0:02:17.526
για να επιταχύνουμε πρωτόνια[br]σχεδόν στην ταχύτητα του φωτός,

0:02:17.530,0:02:21.421
και να τα συγκρούουμε μεταξύ τους[br]εκατομμύρια φορές ανά δευτερόλεπτο,

0:02:21.421,0:02:24.297
συλλέγοντας τα απομεινάρια[br]αυτών των συγκρούσεων

0:02:24.301,0:02:28.112
για να ψάξουμε για νέα,[br]ανεξερεύνητα στοιχειώδη σωματίδια.

0:02:28.517,0:02:31.481
Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του[br]χρειάστηκαν δεκαετίες δουλειάς

0:02:31.481,0:02:34.211
χιλιάδων φυσικών από όλον τον κόσμο,

0:02:34.211,0:02:38.452
και το καλοκαίρι του 2015[br]δουλεύαμε ακούραστα

0:02:38.452,0:02:41.524
για να λειτουργήσουμε τον LHC[br]στην υψηλότερη ενέργεια

0:02:41.524,0:02:45.055
που οι άνθρωποι έχουν ποτέ χρησιμοποιήσει[br]σε επιταχυντή σωματιδίων.

0:02:46.515,0:02:49.428
Η υψηλότερη ενέργεια είναι σημαντική,[br]διότι για τα σωματίδια

0:02:49.428,0:02:52.519
υπάρχει η ισοδυναμία μεταξύ ενέργειας[br]και μάζας του σωματιδίου,

0:02:52.519,0:02:55.480
και η μάζα είναι απλά ένας αριθμός[br]που έβαλε εκεί η φύση.

0:02:55.770,0:02:57.210
Για να βρούμε νέα σωματίδια,

0:02:57.210,0:02:59.682
πρέπει να φτάσουμε αυτούς[br]τους μεγαλύτερους αριθμούς.

0:02:59.682,0:03:02.636
Έτσι χρειαζόμαστε μεγαλύτερο[br]επιταχυντή υψηλότερης ενέργειας,

0:03:02.636,0:03:05.569
και ο μεγαλύτερος, υψηλότερης[br]ενέργειας επιταχυντής στον κόσμο

0:03:05.569,0:03:07.939
είναι ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων.

0:03:08.389,0:03:13.084
Και τότε, συγκρούουμε πρωτόνια[br]τετράκις εκατομμύρια φορές,

0:03:13.404,0:03:17.608
και συλλέγουμε πολύ αργά[br]αυτά τα δεδομένα για μήνες και μήνες.

0:03:18.813,0:03:20.172
Και τότε νέα σωματίδια

0:03:20.172,0:03:23.172
μπορεί να εμφανιστούν[br]στα δεδομένα μας ως κορυφές -

0:03:23.172,0:03:25.637
μικρές αποκλίσεις[br]από αυτό που θα περιμέναμε,

0:03:25.641,0:03:29.608
μικρές ομάδες δεδομένων που κάνουν[br]μια ομαλή γραμμή όχι και τόσο ομαλή.

0:03:30.379,0:03:32.100
Για παράδειγμα, αυτή η κορυφή,

0:03:33.010,0:03:35.543
μετά από μήνες καταγραφής[br]δεδομένων το 2012,

0:03:35.557,0:03:37.670
οδήγησε στην ανακάλυψη[br]του σωματιδίου Χιγκς

0:03:37.670,0:03:38.945
-του μποζονίου Χιγκς-

0:03:38.949,0:03:42.684
και σε ένα βραβείο Νόμπελ[br]για την επιβεβαίωση της ύπαρξής του.

0:03:43.972,0:03:47.860
Αυτή η ενεργειακή μετάβαση το 2015

0:03:48.468,0:03:52.314
ήταν η καλύτερή μας ευκαιρία ως είδος[br]για να ανακαλύψουμε

0:03:52.314,0:03:55.647
νέα σωματίδια, νέες απαντήσεις[br]σε αυτές τις μακροχρόνιες ερωτήσεις,

0:03:55.647,0:03:58.798
διότι ήταν σχεδόν η διπλάσια ενέργεια[br]από αυτή που χρησιμοποιήσαμε

0:03:58.798,0:04:00.694
όταν ανακαλύψαμε το μποζόνιο Χιγκς.

0:04:00.694,0:04:04.273
Πολλοί από τους συναδέλφους μου[br]είχαν δουλέψει μια ζωή για αυτή τη στιγμή,

0:04:04.273,0:04:06.529
και, ειλικρινά, για το μικρό[br]περίεργο εαυτό μου,

0:04:06.529,0:04:09.417
αυτή ήταν η στιγμή που περίμενα μια ζωή.

0:04:09.417,0:04:11.788
Το 2015 ήταν, λοιπόν, καιρός δράσης.

0:04:12.654,0:04:15.174
Τον Ιούνιο του 2015, λοιπόν,

0:04:16.790,0:04:18.640
ο LHC μπήκε πάλι σε λειτουργία.

0:04:18.840,0:04:21.700
Όλοι οι συνεργάτες κρατούσαμε την ανάσα[br]και τρώγαμε τα νύχια,

0:04:21.700,0:04:24.522
μέχρι που επιτέλους είδαμε [br]τις πρώτες συγκρούσεις πρωτονίων

0:04:24.522,0:04:26.732
στη ψηλότερη ενέργεια[br]που είχε επιτευχθεί ποτέ.

0:04:26.732,0:04:28.552
Χειροκροτήματα, σαμπάνιες, γιορτή.

0:04:28.552,0:04:32.146
Αυτό ήταν ένα ορόσημο για την επιστήμη,

0:04:32.146,0:04:37.058
και δεν είχαμε ιδέα τι θα βρίσκαμε[br]σε αυτά τα ολόφρεσκα δεδομένα.

0:04:39.990,0:04:42.718
Και μετά από λίγες εβδομάδες[br]είδαμε μια κορυφή.

0:04:44.192,0:04:46.048
Δεν ήταν πολύ μεγάλη κορυφή.

0:04:46.532,0:04:48.928
Αρκετά μεγάλη όμως[br]για να σηκωθούν τα φρύδια μας,

0:04:48.928,0:04:51.519
αλλά σε κλίμακα από το 1 ως το 10[br]ανασηκώματος φρυδιών,

0:04:51.519,0:04:53.903
όπου το 10 είναι για την ανακάλυψη[br]νέου σωματιδίου,

0:04:53.903,0:04:55.748
αυτό το ανασήκωμα ήταν στο 4.

0:04:56.108,0:04:57.298
(Γέλια)

0:04:58.432,0:05:03.337
Αφιέρωσα ώρες, μέρες, εβδομάδες,[br]σε κρυφές συναντήσεις,

0:05:03.337,0:05:06.041
συζητώντας με τους συναδέλφους[br]για αυτή τη μικρή κορυφή,

0:05:06.041,0:05:09.531
τσιμπώντας και σπρώχνοντάς την[br]με τα αδίστακτα πειραματικά εργαλεία μας

0:05:09.531,0:05:12.118
για να δούμε εάν θα μπορούσε[br]να αντέξει τις δοκιμασίες.

0:05:12.118,0:05:15.417
Αλλά ακόμα και μετά από μήνες[br]πυρετώδους δουλειάς

0:05:15.417,0:05:18.129
που κοιμόμασταν στα γραφεία μας[br]και δεν πηγαίναμε σπίτι,

0:05:18.129,0:05:21.376
με ζαχαρωτά για δείπνο,[br]και καφέ με τον κουβά,

0:05:21.624,0:05:25.851
-οι φυσικοί είναι μηχανές[br]που μετατρέπουν τον καφέ σε διαγράμματα-

0:05:25.851,0:05:27.290
(Γέλια)

0:05:27.294,0:05:29.850
αυτή η μικρή κορυφή δεν έφευγε.

0:05:30.704,0:05:32.902
Μετά από λίγους μήνες, λοιπόν,

0:05:32.902,0:05:36.576
παρουσιάσαμε αυτή τη μικρή κορυφή[br]στον κόσμο με ένα ξεκάθαρο μήνυμα:

0:05:37.347,0:05:40.428
αυτή η μικρή κορυφή έχει ενδιαφέρον,[br]αλλά δεν είναι καθοριστική,

0:05:40.428,0:05:43.631
οπότε ας την προσέχουμε[br]όσο συλλέγουμε κι άλλα δεδομένα.

0:05:43.872,0:05:46.623
Προσπαθούσαμε, λοιπόν,[br]να είμαστε πολύ χαλαροί για αυτό.

0:05:47.463,0:05:49.961
Ο κόσμος παρ' όλα αυτά το άρπαξε.

0:05:50.383,0:05:52.185
Τα μέσα το λάτρεψαν.

0:05:52.525,0:05:56.050
Ο κόσμος έλεγε ότι τους θυμίζει[br]τη μικρή κορυφή που φάνηκε

0:05:56.050,0:05:58.711
στην πορεία προς την ανακάλυψη[br]του μποζονίου Χιγκς.

0:05:58.711,0:06:01.889
Ακόμα καλύτερα,[br]οι θεωρητικοί συνάδελφοί μου,

0:06:02.548,0:06:04.839
-λατρεύω τους θεωρητικούς συναδέλφους μου-

0:06:04.839,0:06:08.691
οι θεωρητικοί συνάδελφοί μου έγραψαν[br]500 δημοσιεύσεις για αυτή τη μικρή κορυφή.

0:06:08.691,0:06:10.380
(Γέλια)

0:06:10.574,0:06:14.850
Ο κόσμος των στοιχειωδών[br]σωματιδίων είχε αναποδογυρίσει.

0:06:15.745,0:06:19.981
Αλλά τι είχε αυτή η συγκεκριμένη κορυφή

0:06:19.981,0:06:24.101
που αναστάτωσε ομαδικά χιλιάδες φυσικούς;

0:06:25.596,0:06:27.612
Αυτή η μικρή κορυφή ήταν μοναδική.

0:06:27.868,0:06:29.317
Αυτή η μικρή κορυφή υποδείκνυε

0:06:29.317,0:06:32.607
ότι βλέπαμε έναν απροσδόκητα[br]μεγάλο αριθμό συγκρούσεων

0:06:32.607,0:06:35.968
των οποίων τα απομεινάρια[br]αποτελούνταν μόνο από δύο φωτόνια,

0:06:35.972,0:06:38.240
από δύο σωματίδια φωτός, [br]και αυτό είναι σπάνιο.

0:06:38.699,0:06:41.979
Οι συγκρούσεις σωματιδίων[br]δεν είναι σαν τις οδικές συγκρούσεις,

0:06:41.979,0:06:43.356
έχουν άλλους κανόνες.

0:06:43.356,0:06:45.886
Όταν συγκρούονται[br]σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός,

0:06:45.886,0:06:47.361
αναλαμβάνει ο κβαντικός κόσμος.

0:06:47.361,0:06:49.269
Στον κβαντικό κόσμο[br]αυτά τα δύο σωματίδια

0:06:49.269,0:06:51.922
μπορούν για λίγο[br]να δημιουργήσουν ένα νέο σωματίδιο

0:06:51.922,0:06:54.310
που ζει για ένα μικρό[br]κλάσμα του δευτερολέπτου,

0:06:54.310,0:06:57.341
πριν διασπασθεί σε άλλα σωμάτια[br]που χτυπούν τον ανιχνευτή μας.

0:06:57.341,0:06:58.761
Σκεφτείτε μια οδική σύγκρουση

0:06:58.761,0:07:01.534
όπου τα αυτοκίνητα εξαφανίζονται[br]τη στιγμή της σύγκρουσης,

0:07:01.534,0:07:03.614
ένα ποδήλατο εμφανίζεται στη θέση τους,

0:07:03.614,0:07:04.433
(Γέλια)

0:07:04.433,0:07:07.123
και μετά αυτό το ποδήλατο[br]εκρήγνυται σε δύο σκέιτμπορντ,

0:07:07.123,0:07:09.418
τα οποία χτυπούν τον ανιχνευτή μας.[br](Γέλια)

0:07:09.501,0:07:11.172
Όχι κυριολεκτικά.

0:07:11.442,0:07:13.154
Είναι πολύ ακριβοί.

0:07:13.691,0:07:15.501
Περιπτώσεις που μόνο δύο φωτόνια

0:07:15.501,0:07:17.953
προσπίπτουν στον ανιχνευτή[br]μας είναι πολύ σπάνιες.

0:07:17.953,0:07:21.715
Και εξαιτίας των ξεχωριστών[br]κβαντικών ιδιοτήτων των φωτονίων,

0:07:21.715,0:07:25.491
μόνο ένας μικρός αριθμός[br]πιθανών, νέων σωματιδίων

0:07:25.491,0:07:27.112
-των ποδηλάτων της ιστορίας μας-

0:07:27.112,0:07:29.495
μπορεί να γεννήσουν μόνο δύο φωτόνια.

0:07:29.812,0:07:32.688
Αλλά η μία από αυτές[br]τις δύο επιλογές είναι τεράστια,

0:07:32.688,0:07:35.482
και σχετίζεται με αυτή[br]τη μακροχρόνια ερώτηση

0:07:35.482,0:07:38.104
που με ενοχλούσε[br]όταν ήμουν ένα μικρό παιδάκι,

0:07:38.104,0:07:39.568
σχετικά με τη βαρύτητα.

0:07:42.126,0:07:45.606
Ίσως να θεωρείτε τη βαρύτητα [br]πολύ ισχυρή, αλλά στην πραγματικότητα

0:07:45.606,0:07:48.766
είναι απίστευτα ασθενής μπροστά[br]στις άλλες δυνάμεις της φύσης.

0:07:48.766,0:07:51.727
Μπορώ για λίγο να νικήσω[br]τη βαρύτητα όταν πηδάω,

0:07:52.390,0:07:55.543
αλλά δεν μπορώ να βγάλω[br]ένα πρωτόνιο από το χέρι μου.

0:07:56.463,0:07:59.679
Η ένταση της βαρύτητας σε σχέση[br]με τις άλλες δυνάμεις της φύσης;

0:08:00.480,0:08:02.524
Είναι 10 εις τη μείον 39.

0:08:02.524,0:08:05.321
Αυτό είναι ένα δεκαδικό με 39 ψηφία[br]στο δεκαδικό του μέρος.

0:08:05.321,0:08:06.321
Ακόμα χειρότερα,

0:08:06.321,0:08:08.242
όλες οι άλλες γνωστές δυνάμεις της φύσης

0:08:08.242,0:08:11.358
περιγράφονται τέλεια[br]από το λεγόμενο Καθιερωμένο Πρότυπο,

0:08:11.358,0:08:14.953
που είναι η καλύτερη περιγραφή της φύσης[br]που έχουμε σε μικρότερες κλίμακες

0:08:14.953,0:08:19.497
και ειλικρινά ένα από τα καλύτερα [br]επιτεύγματα της ανθρωπότητας -

0:08:20.388,0:08:24.400
εκτός από τη βαρύτητα, η οποία[br]απουσιάζει από το Καθιερωμένο Πρότυπο.

0:08:24.404,0:08:25.754
Είναι τρελό.

0:08:26.046,0:08:29.526
Είναι λες και το μεγαλύτερο μέρος[br]της βαρύτητας έχει εξαφανιστεί.

0:08:30.394,0:08:32.121
Νιώθουμε ένα μέρος της,

0:08:32.121,0:08:33.781
μα που είναι η υπόλοιπη;

0:08:33.785,0:08:35.067
Κανείς δεν ξέρει.

0:08:36.003,0:08:40.696
Αλλά μια θεωρητική εξήγηση[br]προτείνει μια τρελή λύση.

0:08:42.120,0:08:44.839
Εσείς κι εγώ[br]-ακόμα κι εσείς εκεί πίσω -

0:08:45.085,0:08:47.290
ζούμε σε τρεις χωρικές διαστάσεις.

0:08:47.290,0:08:49.811
Ελπίζω αυτή να είναι[br]μια μη-αμφιλεγόμενη δήλωση.

0:08:49.815,0:08:51.664
(Γέλια)

0:08:51.668,0:08:54.970
Όλα τα γνωστά σωματίδια επίσης ζουν[br]στις τρεις διαστάσεις του χώρου.

0:08:54.970,0:08:57.810
Στην πραγματικότητα, ένα σωματίδιο[br]είναι απλά άλλο ένα όνομα

0:08:57.810,0:09:00.367
για μια διέγερση στο τριδιάστατο πεδίο·

0:09:00.367,0:09:02.537
μια τοπική φουσκάλα στο χώρο.

0:09:03.078,0:09:04.038
Πιο σημαντικά,

0:09:04.038,0:09:07.081
στα μαθηματικά που χρησιμοποιούμε[br]για να τα περιγράψουμε όλα αυτά

0:09:07.081,0:09:09.824
θεωρούμε ότι υπάρχουν[br]μόνο τρεις χωρικές διαστάσεις.

0:09:09.824,0:09:13.233
Τα μαθηματικά είναι μαθηματικά,[br]μπορούμε να τα χειριστούμε όπως θέλουμε.

0:09:13.233,0:09:16.872
Κάποιοι πειραματίζονται με επιπλέον[br]χωρικές διαστάσεις εδώ και πολύ καιρό,

0:09:16.872,0:09:20.271
αλλά ήταν πάντα μια αφηρημένη[br]μαθηματική έννοια.

0:09:20.271,0:09:23.523
Θέλω να πω, κοιτάξτε γύρω σας[br]-εσείς εκεί πίσω, κοιτάξτε γύρω-

0:09:23.523,0:09:26.318
είναι προφανές ότι υπάρχουν[br]μόνο τρεις χωρικές διαστάσεις.

0:09:26.954,0:09:29.093
Αν όμως αυτό δεν είναι αλήθεια;

0:09:30.109,0:09:34.098
Αν η επιπλέον βαρύτητα διαρρέει[br]

0:09:34.898,0:09:36.388
σε μια επιπλέον χωρική διάσταση

0:09:36.388,0:09:38.774
που είναι αόρατη σε σας και σε μένα;

0:09:39.355,0:09:42.343
Μήπως η βαρύτητα είναι τόσο ισχυρή[br]όσο οι υπόλοιπες δυνάμεις

0:09:42.343,0:09:45.398
εάν μπορούσατε να τη δείτε σε αυτήν[br]την επιπλέον χωρική διάσταση,

0:09:45.398,0:09:48.688
και αυτό που βιώνουμε είναι[br]μόνο ένα μικρό κομμάτι αυτής της βαρύτητας

0:09:48.688,0:09:51.239
που την κάνει να φαίνεται πολύ ασθενής;

0:09:52.158,0:09:53.237
Εάν αυτό ήταν αλήθεια,[br]

0:09:53.237,0:09:56.305
θα έπρεπε να επεκτείνουμε [br]το Καθιερωμένο Πρότυπο των σωματιδίων

0:09:56.305,0:10:00.029
για να συμπεριλάβουμε ένα ακόμα σωματίδιο,[br]ένα υπερδιάστατο βαρυτικό σωματίδιο,

0:10:00.029,0:10:03.224
ένα ξεχωριστό βαρυτόνιο το οποίο ζει[br]σε επιπλέον χωρικές διαστάσεις.

0:10:03.224,0:10:04.687
Βλέπω το ύφος στα πρόσωπά σας.

0:10:04.687,0:10:06.326
Θα έπρεπε να με ρωτήσετε,

0:10:06.326,0:10:10.228
«Πώς στο καλό θα εξετάσουμε αυτήν[br]την τρελή ιδέα επιστημονικής φαντασίας,

0:10:10.228,0:10:12.743
έτσι όπως είμαστε κολλημένοι[br]στις τρεις διαστάσεις;»

0:10:12.743,0:10:16.145
Με τον ίδιο τρόπο όπως πάντα, [br]με το να συγκρούουμε δύο πρωτόνια,

0:10:16.152,0:10:17.388
(Γέλια)

0:10:17.388,0:10:19.976
τόσο δυνατά που η σύγκρουση να διαχέεται

0:10:19.976,0:10:22.697
σε όσες επιπλέον χωρικές[br]διαστάσεις μπορεί να υπάρχουν,

0:10:22.701,0:10:25.360
δημιουργώντας στιγμιαία[br]αυτό το υπερδιάσταστο βαρυτόνιο

0:10:25.360,0:10:29.718
το οποίο πηδάει πίσω[br]στις τρεις διαστάσεις του LHC

0:10:29.718,0:10:34.450
και φτύνει δύο φωτόνια,[br]δύο σωματίδια φωτός.

0:10:35.417,0:10:38.337
Και αυτό το υποθετικό[br]υπερδιάστατο βαρυτόνιο

0:10:38.351,0:10:42.032
είναι ένα από τα μόνα πιθανά,[br]υποθετικά νεά σωματίδια

0:10:42.032,0:10:44.257
που να έχει τις ξεχωριστές[br]κβαντικές ιδιότητες,

0:10:44.257,0:10:48.867
και θα μπορούσε να δώσει[br]τη μικρή μας διφωτονική κορυφή.

0:10:50.000,0:10:52.844
Η πιθανότητα, λοιπόν,

0:10:52.844,0:10:55.844
να εξηγήσουμε τα μυστήρια της βαρύτητας

0:10:55.844,0:10:59.306
και να ανακαλύψουμε[br]επιπλέον χωρικές διαστάσεις -

0:10:59.306,0:11:00.958
ίσως τώρα να παίρνετε μια αίσθηση

0:11:00.982,0:11:04.910
του γιατί χιλιάδες σπασίκλες φυσικοί[br]συλλογικά έχασαν την ψυχραιμία τους

0:11:04.910,0:11:07.012
εξαιτίας της μικρής μας[br]διφωτονικής κορυφής.

0:11:07.016,0:11:09.936
Μια τέτοια ανακάλυψη θα μπορούσε[br]να ξαναγράψει όλα τα βιβλία.

0:11:10.429,0:11:12.989
Αλλά θυμηθείτε, το μήνυμα[br]από εμάς τους πειραματικούς

0:11:12.989,0:11:15.792
που δουλεύαμε πάνω σε αυτό [br]εκείνον τον καιρό ήταν ξεκάθαρο:

0:11:15.792,0:11:17.714
χρειαζόμαστε κι άλλα δεδομένα.

0:11:18.302,0:11:19.815
Με περισσότερα δεδομένα

0:11:19.815,0:11:23.869
η μικρή κορυφή θα μεταμορφωθεί[br]σε ένα ωραίο, φρέσκο βραβείο Νόμπελ,

0:11:23.873,0:11:25.647
(Γέλια)

0:11:25.647,0:11:28.661
ή τα επιπλέον δεδομένα θα γεμίσουν[br]το χώρο γύρω από την κορυφή

0:11:28.665,0:11:31.185
και θα την μετατρέψουν[br]σε μια ωραία, ομαλή γραμμή.

0:11:31.185,0:11:32.813
Πήραμε, λοιπόν, κι άλλα δεδομένα,

0:11:32.813,0:11:35.454
και με τα πενταπλάσια δεδομένα,[br]αρκετούς μήνες αργότερα,

0:11:35.454,0:11:37.032
η μικρή μας κορυφή

0:11:37.032,0:11:39.800
μετατράπηκε σε μια ομαλή γραμμή.

0:11:42.907,0:11:45.387
Τα μέσα μίλαγαν [br]για «τεράστια απογοήτευση»,

0:11:45.387,0:11:46.875
για «ξεθωριασμένες ελπίδες»,

0:11:46.875,0:11:49.445
και για σωματιδιακούς φυσικούς «σε θλίψη».

0:11:49.445,0:11:51.420
Από τον τόνο της δημοσιογραφικής κάλυψης,

0:11:51.420,0:11:54.576
θα νομίζατε ότι αποφασίσαμε[br]να σβήσουμε τον LHC και να πάμε σπίτι.

0:11:54.576,0:11:55.756
(Γέλια)

0:11:56.628,0:11:58.501
Αλλά δεν το κάναμε αυτό.

0:12:01.057,0:12:03.171
Γιατί δεν το κάναμε;

0:12:04.475,0:12:06.385
Εννοώ ότι αν δεν ανακάλυψα ένα σωματίδιο

0:12:06.385,0:12:08.189
-και όντως δεν ανακάλυψα-

0:12:08.189,0:12:11.092
αν δεν ανακάλυψα ένα σωματίδιο,[br]γιατί είμαι εδώ και σας μιλάω;

0:12:11.092,0:12:13.693
Γιατί δεν έσκυψα το κεφάλι μου από ντροπή

0:12:13.693,0:12:15.267
και δεν πήγα στο σπίτι μου;

0:12:19.169,0:12:22.860
Οι σωματιδιακοί φυσικοί είναι εξερευνητές.

0:12:23.421,0:12:26.653
Και σε μεγάλο βαθμό αυτό[br]που κάνουμε είναι χαρτογράφηση.

0:12:27.078,0:12:29.524
Να το θέσω έτσι: ξεχάστε τον LHC για λίγο.

0:12:29.524,0:12:32.530
Φανταστείτε ότι είστε[br]εξερευνητές του διαστήματος,

0:12:32.530,0:12:35.335
φτάνετε σε ένα μακρινό πλανήτη[br]ψάχνοντας για εξωγήινους.

0:12:35.335,0:12:37.381
Ποια είναι η πρώτη σας δουλειά;

0:12:37.711,0:12:39.841
Κάνετε το γύρο του πλανήτη, προσγειώνεστε,

0:12:39.841,0:12:43.067
ψάχνετε μεγάλες, εμφανείς ενδείξεις ζωής,

0:12:43.067,0:12:45.040
και στέλνετε αναφορά πίσω στη βάση σας.

0:12:45.040,0:12:47.008
Σε αυτή τη φάση είμαστε τώρα.

0:12:47.199,0:12:48.710
Ρίξαμε μια πρώτη ματιά στον LHC

0:12:48.710,0:12:51.064
για νέα, μεγάλα, εύκολα[br]στην αναγνώριση σωματίδια,

0:12:51.068,0:12:53.438
και μπορούμε να αναφέρουμε[br]ότι αυτά δεν υπάρχουν.

0:12:53.631,0:12:56.304
Είδαμε μια περίεργη εξωγήινη κορυφή[br]σε ένα μακρινό βουνό,

0:12:56.308,0:12:58.718
αλλά αφού πλησιάσαμε,[br]είδαμε ότι ήταν απλά βράχος.

0:12:58.726,0:12:59.816
Και τότε τι κάνουμε;[br]

0:12:59.816,0:13:01.480
Απλώς τα παρατάμε και πετάμε πίσω;

0:13:01.480,0:13:02.767
Για κανένα λόγο·

0:13:02.791,0:13:05.090
θα ήμασταν απαίσιοι[br]επιστήμονες αν το κάναμε.

0:13:05.090,0:13:08.727
Όχι, περνάμε τις επόμενες[br]δεκαετίες εξερευνώντας,

0:13:08.727,0:13:10.237
χαρτογραφώντας το έδαφος,

0:13:10.261,0:13:12.626
κοσκινίζοντας την άμμο[br]με ένα μηχάνημα ακριβείας,

0:13:12.640,0:13:14.428
γυρίζοντας κάθε πέτρα,

0:13:14.428,0:13:15.686
τρυπώντας το έδαφος.

0:13:16.106,0:13:18.699
Νέα σωματίδια μπορεί να εμφανιστούν αμέσως

0:13:18.723,0:13:20.856
ως μεγάλες, εμφανείς κορυφές,

0:13:20.860,0:13:25.051
ή μπορεί να αποκαλυφθούν [br]μόνο μετά από χρόνια καταγραφής δεδομένων.

0:13:25.833,0:13:27.867
Η ανθρωπότητα μόλις άρχισε την εξερεύνηση

0:13:27.867,0:13:30.537
στον LHC σε αυτήν την υψηλή ενέργεια,

0:13:30.537,0:13:32.698
και έχουμε ακόμα πολύ ψάξιμο.

0:13:32.698,0:13:34.103
Εάν όμως,

0:13:34.103,0:13:38.503
ακόμα και μετά από 10 ή 20 χρόνια,[br]δεν βρούμε καινούρια σωματίδια;

0:13:38.933,0:13:41.153
Τότε χτίζουμε ένα ακόμα[br]μεγαλύτερο μηχάνημα.

0:13:41.153,0:13:42.370
(Γέλια)

0:13:42.370,0:13:44.290
Ψάχνουμε σε υψηλότερες ενέργειες.

0:13:44.476,0:13:46.356
Ψάχνουμε σε υψηλότερες ενέργειες.

0:13:46.946,0:13:50.192
Ο σχεδιασμός είναι σε εξέλιξη [br]για ένα τούνελ 100 χιλιομέτρων,

0:13:50.412,0:13:53.342
θα συγκρούονται σωματίδια[br]σε δεκαπλάσια ενέργεια από του LHC.

0:13:53.342,0:13:56.049
Δεν αποφασίζουμε που τοποθετεί[br]η φύση νέα σωματίδια.

0:13:56.076,0:13:58.352
Αποφασίζουμε μόνο[br]να συνεχίσουμε την εξερεύνηση.

0:13:58.352,0:14:00.684
Εάν, ακόμα και με το τούνελ [br]των 100 χιλιομέτρων,

0:14:00.684,0:14:02.462
ή ένα τούνελ 500 χιλιομέτρων,

0:14:02.462,0:14:04.477
ή έναν επιταχυντή 10.000 χιλιομέτρων

0:14:04.477,0:14:06.945
αιωρούμενο στο διάστημα[br]μεταξύ Γης και Σελήνης,

0:14:06.949,0:14:10.391
δε βρούμε καθόλου νέα σωματίδια;

0:14:11.597,0:14:14.311
Τότε μάλλον διεξάγουμε [br]τη σωματιδιακή φυσική λάθος.

0:14:14.315,0:14:16.106
(Γέλια)

0:14:16.110,0:14:18.597
Ίσως χρειαστεί να αναθεωρήσουμε.

0:14:19.127,0:14:22.389
Ίσως χρειαζόμαστε περισσότερους[br]πόρους, τεχνολογία, τεχνογνωσία,

0:14:22.393,0:14:24.081
από ό,τι έχουμε τώρα.

0:14:24.450,0:14:27.635
Ήδη χρησιμοποιούμε τεχνητή νοημοσύνη[br]και τεχνικές μηχανικής μάθησης

0:14:27.635,0:14:28.732
σε τμήματα του LHC,

0:14:28.732,0:14:31.038
αλλά φανταστείτε ένα πείραμα[br]σωματιδιακής φυσικής

0:14:31.038,0:14:33.291
χρησιμοποιώντας τόσο[br]εξειδικευμένους αλγορίθμους

0:14:33.291,0:14:34.845
που να μπορεί να μάθει μόνο του

0:14:34.845,0:14:37.138
πώς να ανακαλύπτει[br]ένα υπερδιάστατο βαρυτόνιο.

0:14:37.238,0:14:39.857
Η τελική ερώτηση: εάν ακόμα [br]και η τεχνητή νοημοσύνη

0:14:39.857,0:14:42.054
δε μπορεί να βοηθήσει[br]να βρούμε τις απαντήσεις;

0:14:42.054,0:14:44.425
Εάν αυτές οι ανοιχτές για αιώνες ερωτήσεις

0:14:44.425,0:14:47.588
είναι προορισμένες να παραμείνουν[br]αναπάντητες στο μέλλον;

0:14:47.588,0:14:50.275
Εάν αυτά που με απασχολούσαν[br]από τότε που ήμουν μικρός

0:14:50.275,0:14:53.538
είναι προορισμένα να παραμείνουν[br]αναπάντητα σε όλη μου τη ζωή;

0:14:54.395,0:14:55.701
Τότε αυτό...

0:14:56.282,0:14:58.876
θα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό.

0:15:00.144,0:15:03.669
Θα αναγκαστούμε να σκεφτούμε[br]με τελείως διαφορετικούς τρόπους.

0:15:04.281,0:15:06.343
Θα πρέπει να πάμε πίσω στις υποθέσεις μας,

0:15:06.343,0:15:08.991
και να ψάξουμε[br]μήπως υπάρχει κάποιο λάθος κάπου.

0:15:09.411,0:15:12.710
Πρέπει να ενθαρρύνουμε κι άλλους [br]να μελετήσουν την επιστήμη μαζί μας,

0:15:12.710,0:15:15.992
αφού χρειαζόμαστε φρέσκες ματιές[br]σε αυτά τα προβλήματα του ενός αιώνα.

0:15:15.992,0:15:18.764
Δεν έχω τις απαντήσεις,[br]και ακόμα τις ψάχνω.

0:15:19.024,0:15:20.203
Αλλά κάποια

0:15:20.203,0:15:23.703
-ίσως να είναι ακόμα μαθήτρια[br]ή μην έχει γεννηθεί καν-

0:15:23.703,0:15:26.926
θα μπορούσε να μας δείξει τη φυσική [br]με έναν εντελώς νέο τρόπο,

0:15:26.926,0:15:31.208
και να μας υποδείξει ότι ίσως[br]απλώς κάνουμε τις λάθος ερωτήσεις.

0:15:32.112,0:15:34.522
Κάτι το οποίο δε θα ήταν[br]το τέλος της φυσικής,

0:15:34.526,0:15:36.282
αλλά μια νέα αρχή.

0:15:37.204,0:15:38.374
Σας ευχαριστώ.

0:15:38.378,0:15:39.719
(Χειροκρότημα)