Los Angeles Times'da son zamanlarda yayınlanmış bir karikatür.
Esprili cümlesi?
"Diğer yandan, her sabah saat dörtte
Labrador'umu sağmak için kalkmam gerekmiyor."
Bu, New York Magazine'in son zamanlardaki bir sayısının kapağı.
En iyi hastane, doktorlarının kanser, doğum, felç, kalp hastalığı,
bel yerleştirme tedavisi yaptığı, sabah saat 4'te acil servisi açık olandır.
Bu da benim bir araya getirdiğim şarkılar --
(Müzik)
Daha önce sabah saat dördün
farklı bir anlam taşıdğını fark etmiş miydiniz?
Mümkün olan en kötü saatte uyanık olduğunuz anlamına geliyor.
(Gülüşmeler)
Uygunsuzluklar, aksilikler, özlemler için uygun bir zaman.
"Baba" filminin bu klasik sahnesinde olduğu gibi,
polis müdürünü öldürmek için plan yapılacak bir saat.
Coppola'nın senaryosu bu adamları şöyle tanımlıyor " gömlekli, tükenmiş bir halde."
Saat sabahın dördüdür."
(Gülüşmeler)
Bundan da daha zalim şeyler için,
Isabel Allende'nin "Ruhlar Evi" kitabındaki gibi
otopsiler ve mumyalama için bir zaman.
Olağanüstü sarı saçlı Rosa'nın öldürülmesinin ardından,
doktorlar onu merhem ve ölüler için özel madde ile korudular.
Saat dörde kadar çalıştılar.
Bundan da daha zalim şeyler için bir zaman,
geçen nisan ayı New Yorker dergisindeki gibi,
Martin Amis'in bu kısa kurgu hikayesi
şöyle başlıyor, "11 Eylül 2001'de, gözlerini
Portland, Maine'de saat sabahın dördünde açtı
ve Mohammed Atta'nın son günü başladı."
Benim günün en sessiz ve aktivitesiz olarak
gördüğüm saat, sabahın dördü çok fazla sayıda
korkunç olayı tanımlamış --
(Gülüşmeler)
bir çok haberleşme aracında bir çok büyük isim tarafından.
Ve de bu beni şüphelendirdi.
Fark ettim ki dünyadaki kimi en yaratıcı artistik beyinler
sanki bu benzetmeyi kendileri icat etmiş gibi
varsaymıyorlar değil mi?
Bu işin arkasında başka bir şeyler olabilir mi?
Kasti, gizli şeyler, ayrıca
bu sabahın dördü tanımlamasını kim buldu?
Bence bu kişi -- Alberto Giacometti, burada
100 İsviçre frankı üzerindeki bazı çalışmaları da gözüküyor.
Her şeyi bu New York Modern Sanat
Müzesindeki bu ünlü esri ile yaptı.
Eserin adı -- "Sabahın dördünde Saray"--
(Gülüşmeler)
1932.
Sabahın dördüne dair bulduğum
sadece en eski, gizli
atıf değil. Bana göre, bu ilk sürrealist heykel çalışması,
sonraki tüm sanatsal çalışmalara sabahın dördü betimlemesini
kullanmaları için müthiş bir kılavuz oldu.
Ben buna "Giacometti'nin Şifresi" dedim, TED'e özel.
Eğer Blackberry'niz veya iPhone'ununuz
varsa onunla takip etmekte özgürsünüz.
Sistem şöyle -- bu sabahın dördü ile Google'da
geçenlerde yaptığım arama.
Sonuçlar değişiyor tabi ki. Bu çok normal.
İlk 10 sonucun dördü
Faron Young'ın şarkısı "It' Four in the Morning" (Saat sabahın dördü)
Judi Dench'in "Four in the Morning" (sabahın dördü) filmi için üç sonuç,
bir tane de Wislawa Szymborska'nın şiiri için, "Four in the Morning." (sabahın dördü)
Ama bir polonyalı şairin, bir ingiliz aktrisinin,
bir country müzik şarkıcısının bu Google sıralaması
dışında ortak ne yanları olabilir diye sorabilirsiniz?
Pekala, Faron Young ile başlayalım, tesadüfen 1932
yılında doğan kişiden.
(Gülüşmeler)
1996 yılında, aralıkın dokuzunda kendini başından vurdu --
ki bu da tesadüfen Judi Dench'in doğum günü.
(Gülüşmeler)
Ama Dench'in doğum gününde ölmedi.
Ertesi öğleden sonra, güya kendi sebep olduğu
yaranın acısına dayanamayacak duruma geldiğinde 64 yaşındaydı --
bu da, şansa bakın ki, Alberto Giacometti'nin hayatını kaybettiği yaş.
Tüm bunlar olurken Wislawa Szymborska neredeydi?
Dünyanın en su götürmez mazeretine sahipti.
O gün, 10 Aralık 1996'da, bay Sabahın Dördü Faron Young
Tennessee Nashville'de hayata gözlerini yumarken,
bayan Sabahın Dördü -- ya da en azından onlardan biri -- Wislawa Szymborska
İsveç Stockholm'da Nobel Edebiyat ödülünü alıyordu.
Alfred Nobel'in ölümünden yüz yıl sonra.
Rastlantı mı? Hayır, korkutucu.
(Gülüşmeler)
Bana göre rastlantı çok daha basit bir sihre denir.
Şöyle dememe benzer,
"Hey, biliyorsunuz ki Nobel ödülü 1901 yılında başlatıldı,
ki bu da şans eseri Alberto Giacometti'nin doğduğu yıl?"
Hayır, her şey mükemmel bir şekilde oturmuyor,
ama bu çok büyük bir ihtimalle burada bir şeyler
olmadığı anlamına gelmez.
Aslında, şu anda bu odada
bu klibi sizlere göstermemi istemeyenler olabilir.
(Gülüşmeler)
Video: Tenis kortumuz, yüzme havuzumuz, sinema salonumuz var --
Yani, gecenin bir yarısı bile canım domuz pirzolası çekse
adamlarınız hemen kızartacaklar mı?
Tabi ki, onlara bunun için para ödeniyor.
Havlu, çamaşırhane, hizmetçi gibi ihtiyaçlarınız var mı?
Dur, dur, dur, dur, dur--- bakalım doğru anlamış mıyım?
Noel günü, saat sabahın dördü.
Karnım gurulduyor.
Homer, lütfen.
Bir saniye, bir saniye, bir saniye.
Bakalım doğru anlamış mıyım, Matt Groening (Simpsons'ın yaratıcısı).
(Gülüşmeler)
Homer Simpson'ın sadece saat olarak değil
tüm sene içinde mümkün olan en kötü saati seçmesi
gerektiğinde, bebek İsa'nın doğum gününde
saat dördü seçiyor.
Ve hayır, ben tüm bunların nasıl
işlediğini bilmiyorum, ama belli ki
bunlardan birini gördüğümde bir gizli mesaj olduğunu anlıyorum.
(Gülüşmeler)
Birini gördüğümde gizli mesaj olduğunu anladığımı söyledim.
Ve millet, Bill Clinton'un "Hayatım" adlı kitabını
burada kitapçıdan alabilirsiniz.
İstediğiniz her hangi bir gizli referansı aramak için baştan aşağı okuyabilirsiniz.
Ya da Random House sitesine gidip kitaptan bu parçayı bulabilirsiniz.
Ve ne kadar okursanız okuyun, en önemli kısmı
için aşağıya gelmeniz gerektiğini fark edeceksiniz.
O düzinelerce paragrafa inanabiliyor musunuz?
Kitaplarınızın 474. sayfasında, eğer takip ediyorsanız:
"Daha iyiye gitmesine rağmen, hala
açılış konuşmasından memnun değildim.
Konuşma yazarlarım saçlarını yoluyor olmalıydılar
çünkü göreve başlama gününde gece 1'den sabah 4'e kadar
çalışmıştık, ve hala da konuşmayı değiştiriyordum."
Tabi ki değişirsin, çünkü tüm hayatını bu dört yılda bir
olan olay için hazırlamıştın, ki o da sinsice sana yaklaşıyordu.
Ve sonra --
(Gülüşmeler)
üç paragraf sonra bu güzellikle karşılaşıyoruz:
"Yazıya son bir kez bakmak için Blair'lerin evine gittik.
Gece 4'ten bu yana çok daha iyi bir hale gelmişti."
Bu nasıl olabilir?
Kendi yazısıyla, bu adam ya uyuyordu,
Al ve Tipper ile bir dua buluşmasında ya da bir çanta ile
nasıl bir nükleer misilleme başlatılabileceğini öğreniyordu.
Amerika'nın başkanının başına başkanlığının ilk gününde ne gelmişti?
William Jefferson Clinton'ın başına neler geldi?
Asla bilemeyeceğiz.
Ve gördüğüm kadarıyla, bugün herhangi bir zor
soruyu cevaplamak üzere mevcut değil.
(Gülüşmeler)
İlginç olabilirdi, değil mi?
Yani, her şeyden önemlisi, tüm bu işler onun döneminde oldu.
Ama burada olsaydı--
(Gülüşmeler)
bize şunu hatırlatabilirdi, otobiyografisinde güzelce özetlediği gibi,
o gün Bill Clinton bir yolculuğa başladı--
on yıllardır bir Demokrat adayın
ilk kez üst üste iki dönem
başkan seçildiğinin görüldüğü bir yolculuk.
Nesillerdir.
Ondan önceki son kişi, Franklin Delano Roosevelt,
daha önce eşi görülmemiş yolculuğuna
ilk seçimi ile başlamıştı,
bilindik bir zamana denk gelen bir seçim, 1932--
(Gülüşmeler)
Alberto Giacometti'nin
(Gülüşmeler)
"Sabahın Dördünde Saray"ı yaptığı yıl.
Aramızdan ayrılan bu sesin bu çılgın dünyamıza
ağlayan bir bebek olarak geldiği yıl.
(Müzik)
(Alkışlar)