WEBVTT

00:00:00.777 --> 00:00:04.465
[owacje]

00:00:04.465 --> 00:00:06.813
Dziękuje.

00:00:06.813 --> 00:00:14.823
[owacje]

00:00:14.823 --> 00:00:17.055
Dziękuje

00:00:17.055 --> 00:00:21.164
[owacje]

00:00:21.164 --> 00:00:27.736
Dziękuje bardzo.

00:00:27.736 --> 00:00:32.398
Dziękuje.

00:00:32.398 --> 00:00:39.906
[owacje]

00:00:39.906 --> 00:00:44.410
Do Graça'y Machel i rodziny Mandeli,

00:00:44.410 --> 00:00:48.177
do Prezydenta Zumy i

00:00:48.177 --> 00:00:51.451
członków rządu;

00:00:51.451 --> 00:00:57.538
do głów państwa,

00:00:57.538 --> 00:01:00.840
szanownych gości.

00:01:00.840 --> 00:01:02.893
To niezwykły zaszczyt

00:01:02.893 --> 00:01:06.901
by być tu dzisiaj z wami i uczcić

00:01:06.901 --> 00:01:10.947
to nietuzinkowe życie.

00:01:10.947 --> 00:01:13.575
Do mieszkańców Południowej Afryki.

00:01:13.575 --> 00:01:23.119
[owacje]

00:01:23.119 --> 00:01:29.367
Niestrudzonemu narodowi

00:01:29.367 --> 00:01:30.592
świat dziękuje

00:01:30.592 --> 00:01:35.665
za podzielenie się z nami Nelsonem Mandelą.

00:01:35.665 --> 00:01:40.166
Jego walka była waszą walką,

00:01:40.166 --> 00:01:44.844
jego triumf był waszym triumfem,

00:01:44.844 --> 00:01:46.204
wasza godność,

00:01:46.204 --> 00:01:50.252
nadzieja i wolność zostały wyrażone jego życiem

00:01:50.252 --> 00:01:53.581
Wasza demokracja

00:01:53.581 --> 00:01:57.953
to jego pielęgnowana spuścizna

00:01:57.953 --> 00:02:04.782
Trudno jest wychwalać człowieka

00:02:04.782 --> 00:02:07.450
ujmując w słowa

00:02:07.450 --> 00:02:11.033
nie tylko fakty i daty

00:02:11.033 --> 00:02:14.973
z życia, ale istotną prawdę

00:02:14.973 --> 00:02:19.030
o osobie, chwile radości,

00:02:19.030 --> 00:02:22.342
smutku i ciszy,

00:02:22.342 --> 00:02:27.976
cechy tworzące czyjąś duszę.

00:02:27.976 --> 00:02:30.420
Ciężko uczynić to w przypadku kogoś,

00:02:30.420 --> 00:02:35.390
kto pokierował naród ku sprawiedliwości i

00:02:35.390 --> 00:02:42.038
poruszył miliardy ludzi na świecie.

00:02:42.038 --> 00:02:43.114
Spróbujmy przekroczyć fakty:

00:02:43.114 --> 00:02:47.033
urodzony w czasie I Wojny Światowej, 
z dala od zgiełku władzy,

00:02:47.033 --> 00:02:49.899
chłopiec wypasający bydło,

00:02:49.899 --> 00:02:54.365
uczący się od starszyzny plemienia Mambu.

00:02:54.365 --> 00:02:57.783
Madiba jawi się jako ostatni wielki wyzwoliciel

00:02:57.783 --> 00:03:01.866
minionego wieku. Jak Gandhi,

00:03:01.866 --> 00:03:06.420
zainicjował ruch oporu,

00:03:06.420 --> 00:03:11.568
który miał nikłe szanse powodzenia.

00:03:11.568 --> 00:03:15.838
Przemawiał w imieniu

00:03:15.838 --> 00:03:18.092
uciśnionych, mówiąc o

00:03:18.092 --> 00:03:23.204
moralnej potrzebie sprawiedliwości rasowej.

00:03:23.204 --> 00:03:25.364
W okresie Kennedy'ego i Chruszczowa

00:03:25.364 --> 00:03:30.576
przeszedł brutalne zniewolenie,

00:03:30.576 --> 00:03:35.477
które trwało do ostatnich dni Zimnej Wojny.

00:03:35.477 --> 00:03:37.415
Po wyjściu z więzienia, podobnie jak Abraham Lincoln,

00:03:37.415 --> 00:03:41.373
utrzymał kraj w jedności bez użycia siły,

00:03:41.373 --> 00:03:45.355
pomimo zagrażającego mu rozpadu.

00:03:45.355 --> 00:03:47.661
Jak amerykańscy ojcowie założyciele ustanowił

00:03:47.661 --> 00:03:55.230
konstytucyjne prawo dbające o wolność przyszłych pokoleń.

00:03:55.230 --> 00:03:57.617
Oddanie demokracji,

00:03:57.617 --> 00:04:01.009
rządy prawa, 
zostały usankcjonowane nie tylko dzięki

00:04:01.009 --> 00:04:04.975
jego elekcji, ale również gotowości do oddania

00:04:04.975 --> 00:04:15.427
władzy po jednej kadencji.

00:04:15.427 --> 00:04:17.219
Rozmach

00:04:17.219 --> 00:04:21.116
jego życia,

00:04:21.116 --> 00:04:26.900
zakres osiągnięć, powszechne uznanie,

00:04:26.900 --> 00:04:29.173
kuszą, aby wspominać Nelsona Mandelę

00:04:29.173 --> 00:04:33.803
jako ikonę, radosną i pogodną,

00:04:33.803 --> 00:04:37.078
oderwaną od przyziemnych spraw małych ludzi,

00:04:37.078 --> 00:04:40.811
ale Madiba oparł się

00:04:40.811 --> 00:04:43.525
takiemu bezdusznemu portretowi.

00:04:43.525 --> 00:04:54.204
[owacje]

00:04:54.204 --> 00:04:57.958
Zamiast tego, dzielił się

00:04:57.958 --> 00:05:01.951
wątpliwościami i obawami,

00:05:01.951 --> 00:05:07.147
pomyłkami, jak również zwycięstwami.

00:05:07.147 --> 00:05:09.002
Mówił, że nie jest świętym,

00:05:09.002 --> 00:05:12.530
o ile nie myśli się o świętym jak o grzeszniku,

00:05:12.530 --> 00:05:17.081
który wciąż próbuje.

00:05:17.081 --> 00:05:21.871
Potrafił przyznać się do niedoskonałości,

00:05:21.871 --> 00:05:24.951
zawsze towarzyszył mu dobry humor,

00:05:24.951 --> 00:05:29.996
nawet figlarność, pomimo ciężaru jaki dźwigał,

00:05:29.996 --> 00:05:32.950
za co go kochaliśmy.

00:05:32.950 --> 00:05:37.902
Nie był z marmuru, był człowiekiem z krwi i kości,

00:05:37.902 --> 00:05:41.236
synem i mężem, ojcem

00:05:41.236 --> 00:05:44.199
i przyjacielem, dlatego tak wiele

00:05:44.199 --> 00:05:49.153
nas nauczył, i wciąż uczy,

00:05:49.153 --> 00:05:52.585
Nie wszystko co osiągnął było nieuniknione,

00:05:52.585 --> 00:05:56.206
w jego wzniosłym życiu, widzimy człowieka

00:05:56.206 --> 00:05:59.550
który zasłużył na miejsce w historii dzięki walce

00:05:59.550 --> 00:06:05.537
i sprytowi, a także wytrwałości i wierze.

00:06:05.537 --> 00:06:08.063
Mówi nam, co jest możliwe,

00:06:08.063 --> 00:06:12.406
nie tylko na kartach historii, ale także

00:06:12.406 --> 00:06:16.781
w naszym życiu.

00:06:16.781 --> 00:06:20.532
Mandela pokazał nam moc działania

00:06:20.532 --> 00:06:25.391
w podejmowaniu ryzyka w imię idei.

00:06:25.391 --> 00:06:27.917
Był prawy, bo po ojcu odziedziczył

00:06:27.917 --> 00:06:31.896
dumną niepokorność,

00:06:31.896 --> 00:06:35.891
silne poczucie uczciwości.

00:06:35.891 --> 00:06:39.866
Podzielał z milionami czarnych i kolorowych Południowoafrykańczyków

00:06:39.866 --> 00:06:43.543
złość zrodzoną z tysięcy upokorzeń

00:06:43.543 --> 00:06:49.173
zniewag, niezapamiętanych chwil

00:06:49.173 --> 00:06:52.345
chęci walki z systemem, który zniewolił,

00:06:52.345 --> 00:06:55.310
jak mawiał, mój lud

00:06:55.310 --> 00:06:59.260
jak inni wielcy Afrykańskiego Kongresu Narodowego,

00:06:59.260 --> 00:07:02.896
Zulusi i Tambosi,

00:07:02.896 --> 00:07:08.400
[owacje]

00:07:08.400 --> 00:07:11.366
Madiba poskromił swój gniew

00:07:11.366 --> 00:07:14.373
kierując pragnienie walki na stworzenie

00:07:14.373 --> 00:07:18.622
programów i strategii działań,

00:07:18.622 --> 00:07:23.186
pozwalające mężczyznom i kobietom upomnieć się

00:07:23.186 --> 00:07:26.709
o godność daną od Boga.

00:07:26.709 --> 00:07:29.872
Zaakceptował również konsekwencje swoich działań,

00:07:29.872 --> 00:07:35.290
wiedząc, że stając przeciw potężnej niesprawiedliwości

00:07:35.290 --> 00:07:38.954
ponosi wysoką cenę.

00:07:38.954 --> 00:07:41.708
Walczyłem przeciwko dominacji białych i dominacji

00:07:41.708 --> 00:07:46.108
czarnych

00:07:46.108 --> 00:07:50.536
Ceniłem ideę demokratycznego i wolnego społeczeństwa,

00:07:50.536 --> 00:07:53.540
w którym wszyscy żyją razem w harmonii i

00:07:53.540 --> 00:07:59.982
na równych zasadach, jest to ideał,
dla którego pragnę żyć

00:07:59.982 --> 00:08:02.083
i go osiągnąć, a jeśli zajdzie potrzeba

00:08:02.083 --> 00:08:04.374
jestem gotów za niego umrzeć.

00:08:04.374 --> 00:08:15.401
[owacje]

00:08:15.401 --> 00:08:17.793
Mandela nauczył nas siły działania

00:08:17.793 --> 00:08:21.873
ale również siły idei,

00:08:21.873 --> 00:08:25.791
znaczenia rozsądku i debaty,

00:08:25.791 --> 00:08:30.757
potrzeby nauki od zwolenników,

00:08:30.757 --> 00:08:33.653
jak i opozycjonistów,

00:08:33.653 --> 00:08:37.374
rozumiał, 
że idei nie zatrzymają więzienne mury

00:08:37.374 --> 00:08:41.214
lub kula snajpera.

00:08:41.214 --> 00:08:44.375
Jego proces stał się aktem oskarżenia przeciwko apartheidowi,

00:08:44.375 --> 00:08:46.731
nie tylko dzięki jego elokwencji i zaciekłości,

00:08:46.731 --> 00:08:51.396
ale właśnie jego prawniczego przygotowania.

00:08:51.396 --> 00:08:55.125
Dekady spędzone w więzieniu nie tylko wyostrzyły jego argumentację,

00:08:55.125 --> 00:08:58.582
lecz także rozsiały jego pragnienie wiedzy
do innych w ruchu,


00:08:58.582 --> 00:09:03.630
tak więc nauczył się języka 
i zwyczajów swojego prześladowcy


00:09:03.630 --> 00:09:06.455
by pewnego dnia móc zakomunikować im

00:09:06.455 --> 00:09:10.708
jak zależna od niego jest ich wolność.

00:09:10.708 --> 00:09:18.157
[owacje]

00:09:18.157 --> 00:09:24.666
Mandela pokazał, że działania 
i idee nie są wystarczające


00:09:24.666 --> 00:09:26.539
i że jakkolwiek słuszne by nie były

00:09:26.539 --> 00:09:31.568
muszą zostać objęte prawem i instytucjami

00:09:31.568 --> 00:09:34.538
Był rozsądny, sprawdzał swoje przekonania

00:09:34.538 --> 00:09:37.533
wobec twardej powierzchni okoliczności i historii

00:09:37.533 --> 00:09:40.922


00:09:40.922 --> 00:09:43.917


00:09:43.917 --> 00:09:48.258


00:09:48.258 --> 00:09:53.836


00:09:53.836 --> 00:09:57.072


00:09:57.072 --> 00:10:00.438


00:10:00.438 --> 00:10:06.378


00:10:06.378 --> 00:10:11.210


00:10:11.210 --> 00:10:15.204


00:10:15.204 --> 00:10:18.584


00:10:18.584 --> 00:10:22.420


00:10:22.420 --> 00:10:29.291


00:10:29.291 --> 00:10:32.273


00:10:32.273 --> 00:10:37.179


00:10:37.179 --> 00:10:40.873


00:10:40.873 --> 00:10:43.135


00:10:43.135 --> 00:10:48.988


00:10:48.988 --> 00:10:50.876


00:10:50.876 --> 00:10:54.992


00:10:54.992 --> 00:10:58.536


00:10:58.536 --> 00:11:03.774


00:11:03.774 --> 00:11:06.676


00:11:06.676 --> 00:11:12.293


00:11:12.293 --> 00:11:15.293


00:11:15.293 --> 00:11:18.454


00:11:18.454 --> 00:11:23.256


00:11:23.256 --> 00:11:28.037


00:11:28.037 --> 00:11:30.374


00:11:30.374 --> 00:11:32.900


00:11:32.900 --> 00:11:37.960


00:11:37.960 --> 00:11:41.337


00:11:41.337 --> 00:11:45.646


00:11:45.646 --> 00:11:49.983


00:11:49.983 --> 00:11:54.302


00:11:54.302 --> 00:11:57.991


00:11:57.991 --> 00:12:00.208


00:12:00.208 --> 00:12:06.493


00:12:06.493 --> 00:12:08.623


00:12:08.623 --> 00:12:12.094


00:12:12.094 --> 00:12:16.265


00:12:16.265 --> 00:12:19.542


00:12:19.542 --> 00:12:25.957


00:12:25.957 --> 00:12:28.711


00:12:28.711 --> 00:12:33.873


00:12:33.873 --> 00:12:37.209


00:12:37.209 --> 00:12:39.425


00:12:39.425 --> 00:12:43.227


00:12:43.227 --> 00:12:51.411


00:12:51.411 --> 00:12:54.789


00:12:54.789 --> 00:12:58.305


00:12:58.305 --> 00:13:02.704


00:13:02.704 --> 00:13:05.682


00:13:05.682 --> 00:13:12.456


00:13:12.456 --> 00:13:15.294


00:13:15.294 --> 00:13:20.296


00:13:20.296 --> 00:13:22.398


00:13:22.398 --> 00:13:25.375


00:13:25.375 --> 00:13:29.881


00:13:29.881 --> 00:13:33.422


00:13:33.422 --> 00:13:39.262


00:13:39.262 --> 00:13:41.373


00:13:41.373 --> 00:13:46.923


00:13:46.923 --> 00:13:49.458


00:13:49.458 --> 00:13:53.879


00:13:53.879 --> 00:13:55.958


00:13:55.958 --> 00:14:02.205


00:14:02.205 --> 00:14:04.794


00:14:04.794 --> 00:14:08.537


00:14:08.537 --> 00:14:12.212


00:14:12.212 --> 00:14:17.548


00:14:17.548 --> 00:14:20.504


00:14:20.504 --> 00:14:24.291


00:14:24.291 --> 00:14:28.412


00:14:28.412 --> 00:14:32.631


00:14:32.631 --> 00:14:36.802


00:14:36.802 --> 00:14:37.743


00:14:37.743 --> 00:14:51.214


00:14:51.214 --> 00:14:52.210


00:14:52.210 --> 00:14:57.061


00:14:57.061 --> 00:15:01.293


00:15:01.293 --> 00:15:04.104


00:15:04.104 --> 00:15:07.626


00:15:07.626 --> 00:15:12.131


00:15:12.131 --> 00:15:17.475


00:15:17.475 --> 00:15:20.456


00:15:20.456 --> 00:15:23.795


00:15:23.795 --> 00:15:33.462


00:15:33.462 --> 00:15:35.885


00:15:35.885 --> 00:15:38.627


00:15:38.627 --> 00:15:42.742


00:15:42.742 --> 00:15:47.047


00:15:47.047 --> 00:15:50.249


00:15:50.249 --> 00:15:55.131


00:15:55.131 --> 00:15:59.001


00:15:59.001 --> 00:16:02.773


00:16:02.773 --> 00:16:06.628


00:16:06.628 --> 00:16:10.961


00:16:10.961 --> 00:16:14.713


00:16:14.713 --> 00:16:19.646


00:16:19.646 --> 00:16:23.256


00:16:23.256 --> 00:16:26.481


00:16:26.481 --> 00:16:30.538


00:16:30.538 --> 00:16:34.716


00:16:34.716 --> 00:16:45.880


00:16:45.880 --> 00:16:48.118


00:16:48.118 --> 00:16:51.958


00:16:51.958 --> 00:16:56.321


00:16:56.321 --> 00:17:00.540


00:17:00.540 --> 00:17:03.462


00:17:03.462 --> 00:17:06.261


00:17:06.261 --> 00:17:10.880


00:17:10.880 --> 00:17:14.298


00:17:14.298 --> 00:17:18.614


00:17:18.614 --> 00:17:22.820


00:17:22.820 --> 00:17:25.844


00:17:25.844 --> 00:17:30.555


00:17:30.555 --> 00:17:35.049


00:17:35.049 --> 00:17:38.043


00:17:38.043 --> 00:17:42.403


00:17:42.403 --> 00:17:45.594


00:17:45.594 --> 00:17:51.545


00:17:51.545 --> 00:17:55.841


00:17:55.841 --> 00:17:58.240


00:17:58.240 --> 00:18:03.760


00:18:03.760 --> 00:18:05.251


00:18:05.251 --> 00:18:08.662


00:18:08.662 --> 00:18:15.883


00:18:15.883 --> 00:18:18.664


00:18:18.664 --> 00:18:22.409


00:18:22.409 --> 00:18:27.072


00:18:27.072 --> 00:18:29.419


00:18:29.419 --> 00:18:32.797


00:18:32.797 --> 00:18:36.445


00:18:36.445 --> 00:18:40.042


00:18:40.042 --> 00:18:45.256


00:18:45.256 --> 00:18:48.535


00:18:48.535 --> 00:18:52.458


00:18:52.458 --> 00:18:58.078


00:18:58.078 --> 00:19:01.580


00:19:01.580 --> 00:19:07.800