1
00:00:03,208 --> 00:00:04,204
Wyobraź sobie świat

2
00:00:04,204 --> 00:00:05,992
z różnorodnie ukształtowanym terenem.

3
00:00:06,000 --> 00:00:07,476
Ma gęstą atmosferę,

4
00:00:07,500 --> 00:00:09,559
powierzchnię omiatają wiatry

5
00:00:09,583 --> 00:00:11,143
i pada deszcz.

6
00:00:11,167 --> 00:00:12,809
Ma góry i równiny,

7
00:00:12,833 --> 00:00:14,684
rzeki, jeziora i morza,

8
00:00:14,708 --> 00:00:15,700
wydmy,

9
00:00:15,700 --> 00:00:18,000
i trochę kraterów uderzeniowych.

10
00:00:18,000 --> 00:00:20,018
Brzmi jak Ziemia, prawda?

11
00:00:20,042 --> 00:00:21,809
To Tytan.

12
00:00:21,833 --> 00:00:23,434
W sierpniu 1981roku

13
00:00:23,458 --> 00:00:27,684
Voyager 2 uchwycił ten obraz 
największego księżyca Saturna.

14
00:00:27,708 --> 00:00:30,893
Misje Voyagera zawędrowały 
dalej niż kiedykolwiek wcześniej,

15
00:00:30,917 --> 00:00:33,287
robiąc z Układu Słonecznego
i tego, co poza nim,

16
00:00:33,287 --> 00:00:34,934
część naszej geografii.

17
00:00:34,958 --> 00:00:37,684
Ale ten obraz, ten zamglony księżyc,

18
00:00:37,708 --> 00:00:41,487
wyraźnie przypominał,
że zostało jeszcze wiele tajemnic.

19
00:00:41,917 --> 00:00:45,976
Podczas przelotu sondy Voyager obok Tytana
napłynął do nas ogrom informacji,

20
00:00:46,000 --> 00:00:50,815
jednak nadal nie mieliśmy pojęcia,
co leży pod kocem atmosfery.

21
00:00:51,420 --> 00:00:53,045
Czy jest tam lodowa powierzchnia

22
00:00:53,045 --> 00:00:54,352
z terenem przypominającym

23
00:00:54,352 --> 00:00:57,258
inne księżyce Saturna i Jowisza?

24
00:00:57,917 --> 00:01:01,840
A może po prostu jeden
ogromny ocean ciekłego metanu?

25
00:01:02,588 --> 00:01:05,812
Spowita mgłą powierzchnia Tytana

26
00:01:05,812 --> 00:01:07,910
była ogromną, niezbadaną tajemnicą,

27
00:01:07,910 --> 00:01:11,290
którą miała rozwiązać para 
CASSINI (orbiter) - Huygens (lądownik)

28
00:01:11,330 --> 00:01:13,943
wystrzelona w 1997 roku.

29
00:01:14,500 --> 00:01:17,018
Po dotarciu na miejsce w 2004 roku

30
00:01:17,042 --> 00:01:20,226
wczesne obrazy powierzchni Tytana
przesłane przez sondę Cassini

31
00:01:20,250 --> 00:01:21,833
spotęgowały jedynie jego urok.

32
00:01:22,958 --> 00:01:26,667
Wiele miesięcy zajęło nam zrozumienie,
co widać na powierzchni.

33
00:01:27,333 --> 00:01:29,884
Na przykład ciemne paski,

34
00:01:29,884 --> 00:01:32,916
które początkowo
były tak nierozpoznawalne,

35
00:01:32,916 --> 00:01:35,476
że nazywaliśmy je zadrapaniami kota,

36
00:01:35,500 --> 00:01:38,292
to w rzeczywistości wydmy
z organicznego piasku.

37
00:01:39,375 --> 00:01:42,361
Przez 13 lat badania przez sondę Cassini

38
00:01:42,361 --> 00:01:44,559
Saturna, jego pierścieni i księżyców,

39
00:01:44,583 --> 00:01:45,893
udało nam się przejść

40
00:01:45,917 --> 00:01:49,309
od prawie totalnej niewiedzy
na temat powierzchni Tytana

41
00:01:49,333 --> 00:01:51,476
do zrozumienia jego geologii,

42
00:01:51,500 --> 00:01:54,684
roli atmosfery 
w kształtowaniu powierzchni,

43
00:01:54,708 --> 00:01:58,405
a nawet wskazówek,
co leży głęboko pod powierzchnią.

44
00:01:58,405 --> 00:02:02,118
Rzeczywiście Tytan jest jednym
z kilku światów oceanicznych,

45
00:02:02,118 --> 00:02:04,893
księżyców w zimnym,
zewnętrznym Układzie Słonecznym

46
00:02:04,917 --> 00:02:07,684
poza orbitą Marsa i pasem asteroid,

47
00:02:07,708 --> 00:02:12,018
z ogromnymi oceanami
ciekłej wody pod powierzchnią.

48
00:02:12,042 --> 00:02:16,309
Wewnętrzny ocean Tytana może zawierać
ponad 10 razy więcej wody w stanie ciekłym

49
00:02:16,333 --> 00:02:20,893
niż wszystkie rzeki, jeziora, morza 
i oceany Ziemi razem wzięte.

50
00:02:20,917 --> 00:02:24,101
Na powierzchni Tytana
są też egzotyczne jeziora i morza

51
00:02:24,125 --> 00:02:26,526
ciekłego metanu i etanu.

52
00:02:27,330 --> 00:02:28,586
Światy oceaniczne

53
00:02:28,586 --> 00:02:32,150
to jedne z najbardziej fascynujących
miejsc w Układzie Słonecznym,

54
00:02:32,150 --> 00:02:34,877
które dopiero zaczęliśmy badać.

55
00:02:36,625 --> 00:02:38,407
To jest Dragonfly (Ważka).

56
00:02:38,850 --> 00:02:41,743
W Laboratorium Fizyki Stosowanej
uniwersytetu Johnsa Hopkinsa

57
00:02:41,743 --> 00:02:45,148
budujemy dla NASA misję 
"New Frontiers Program" (Nowe Granice).

58
00:02:45,583 --> 00:02:50,143
Start planowany jest na 2026 rok,
a dotarcie do Tytana w roku 2034.

59
00:02:50,167 --> 00:02:52,601
Dragonfly to lądownik wiropłatowy,

60
00:02:52,625 --> 00:02:56,458
podobny wielkością do łazików marsjańskich
lub małego samochodu.

61
00:02:57,333 --> 00:03:00,513
Dzięki gęstej atmosferze Tytana
w połączeniu z niską grawitacją

62
00:03:00,513 --> 00:03:02,713
jest to miejsce idealne do latania,

63
00:03:02,713 --> 00:03:05,828
do czego właśnie
przeznaczony jest Dragonfly.

64
00:03:06,500 --> 00:03:08,351
Technicznie oktokopter,

65
00:03:08,375 --> 00:03:12,601
Dragonfly to mobilne laboratorium,
które może latać z miejsca na miejsce

66
00:03:12,625 --> 00:03:15,208
ze wszystkimi instrumentami naukowymi.

67
00:03:15,833 --> 00:03:19,768
Dragonfly zbada Tytana 
w naprawdę wyjątkowy sposób,

68
00:03:19,792 --> 00:03:22,309
studiując elementy pogody i geologii,

69
00:03:22,333 --> 00:03:24,476
a nawet pobierając próbki powierzchni,

70
00:03:24,500 --> 00:03:26,768
żeby zbadać ich skład.

71
00:03:26,792 --> 00:03:30,851
Przez jakieś trzy lata
Dragonfly będzie badać Tytana,

72
00:03:30,875 --> 00:03:33,018
mierząc szczegółowo jego chemię,

73
00:03:33,042 --> 00:03:36,268
obserwując atmosferę
i jej interakcję z powierzchnią,

74
00:03:36,292 --> 00:03:38,393
a nawet nasłuchując trzęsień ziemi,

75
00:03:38,417 --> 00:03:41,458
a raczej trzęsień skorupy Tytana.

76
00:03:42,792 --> 00:03:44,268
Zespół Dragonfly,

77
00:03:44,292 --> 00:03:47,476
setki ludzi w Ameryce Północnej
i na całym świecie,

78
00:03:47,500 --> 00:03:50,184
ciężko pracuje nad projektem tej misji,

79
00:03:50,208 --> 00:03:53,559
udoskonalając wiropłat,
jego autonomiczny system nawigacji

80
00:03:53,583 --> 00:03:55,309
i oprzyrządowanie.

81
00:03:55,333 --> 00:03:57,355
Wszystko to będzie musiało współpracować

82
00:03:57,355 --> 00:04:00,516
przy pomiarach naukowych
na powierzchni Tytana.

83
00:04:00,750 --> 00:04:03,559
Dragonfly to kolejny krok w eksploracji

84
00:04:03,583 --> 00:04:06,101
tego fascynującego, 
naturalnego laboratorium.

85
00:04:06,125 --> 00:04:09,934
Lecący obok Tytana Voyager
wskazał nam możliwości eksploracji.

86
00:04:09,958 --> 00:04:12,434
Okrążając Saturna przez ponad dekadę

87
00:04:12,458 --> 00:04:14,934
i schodząc do atmosfery Tytana,

88
00:04:14,958 --> 00:04:18,375
Cassini - Huygens
odchyliły zasłonę nieco bardziej.

89
00:04:19,458 --> 00:04:22,954
Dragonfly będzie żył w środowisku Tytana,

90
00:04:22,954 --> 00:04:26,143
którego najaktualniejszym obrazem
jak dotąd jest to zdjęcie

91
00:04:26,167 --> 00:04:30,333
wykonane przez sondę Huygens
w styczniu 2005 roku.

92
00:04:31,083 --> 00:04:35,684
Pod wieloma względami Tytan jest 
najbliższym odpowiednikiem wczesnej Ziemi,

93
00:04:35,708 --> 00:04:38,643
zanim powstało na niej życie.

94
00:04:38,667 --> 00:04:40,393
Z pomiarów Cassini-Huygens wiemy,

95
00:04:40,417 --> 00:04:42,309
że składniki życia,

96
00:04:42,333 --> 00:04:44,053
przynajmniej takiego, jakie znamy,

97
00:04:44,077 --> 00:04:45,934
istnieją na Tytanie.

98
00:04:45,958 --> 00:04:50,893
Dragonfly w pełni zanurzy się
w tym obcym środowisku,

99
00:04:50,917 --> 00:04:53,059
szukając związków podobnych do tych,

100
00:04:53,083 --> 00:04:56,809
które mogły wspierać 
rozwój życia na Ziemi,

101
00:04:56,833 --> 00:05:00,500
i ucząc nas o zamieszkiwalności 
innych światów.

102
00:05:01,667 --> 00:05:04,125
Zamieszkiwalność to fascynująca koncepcja.

103
00:05:04,875 --> 00:05:08,976
Czego potrzeba, żeby uzdatnić
środowisko do życia,

104
00:05:09,000 --> 00:05:11,309
czy to życia znanego nam z Ziemi,

105
00:05:11,333 --> 00:05:15,500
czy nietypowego życia, które powstało
w całkiem innych warunkach?

106
00:05:16,833 --> 00:05:18,518
Możliwość życia gdzie indziej

107
00:05:18,542 --> 00:05:23,518
od zawsze inspiruje
ludzką wyobraźnię i odkrycia.

108
00:05:23,518 --> 00:05:24,641
Na wielką skalę

109
00:05:24,641 --> 00:05:27,919
właśnie dlatego światy oceaniczne 
w zewnętrznym układzie słonecznym

110
00:05:27,919 --> 00:05:29,542
stały się tak ważnym celem badań.

111
00:05:30,458 --> 00:05:34,458
Pytanie "a co, jeśli?" napędza odkrycia.

112
00:05:35,042 --> 00:05:39,458
Nie wiemy, jak chemia
zmieniła się w biologię na Ziemi,

113
00:05:40,250 --> 00:05:44,101
ale podobne procesy chemiczne 
mogły mieć miejsce na Tytanie,

114
00:05:44,125 --> 00:05:46,559
gdzie cząsteczki organiczne miały okazję

115
00:05:46,583 --> 00:05:49,809
zmieszać się z wodą na powierzchni.

116
00:05:49,833 --> 00:05:52,667
Czy w tych warunkach 
postępuje synteza organiczna?

117
00:05:53,333 --> 00:05:55,351
Jeśli tak, to jak bardzo?

118
00:05:55,375 --> 00:05:57,013
Nie wiemy...

119
00:05:57,073 --> 00:05:58,463
...jeszcze.

120
00:05:58,463 --> 00:06:00,648
To, czego nauczymy się od Dragonfly,

121
00:06:00,648 --> 00:06:03,208
dogłębnie ludzkiego przedsięwzięcia,

122
00:06:03,208 --> 00:06:05,018
jest kuszące.

123
00:06:05,042 --> 00:06:09,351
To poszukiwanie cegiełek,
fundamentów, chemicznych etapów,

124
00:06:09,375 --> 00:06:12,934
takich jak te, które ostatecznie
doprowadziły do powstania życia na Ziemi.

125
00:06:12,958 --> 00:06:16,601
Nie wiemy na pewno,
co znajdziemy na Tytanie,

126
00:06:16,625 --> 00:06:18,625
ale właśnie dlatego tam lecimy.

127
00:06:19,708 --> 00:06:22,296
W 1994 roku Carl Sagan napisał:

128
00:06:22,296 --> 00:06:26,647
"Na Tytanie cząsteczki, 
które spadały jak manna z nieba

129
00:06:26,647 --> 00:06:28,601
przez ostatnie cztery miliardy lat,

130
00:06:28,625 --> 00:06:29,976
mogą nadal tam być,

131
00:06:30,000 --> 00:06:32,809
w dużej mierze niezmienione, 
głęboko zamarznięte,

132
00:06:32,809 --> 00:06:35,479
czekając na chemików z Ziemi".

133
00:06:35,708 --> 00:06:37,976
Ci chemicy to my.

134
00:06:38,000 --> 00:06:41,184
Dragonfly to poszukiwanie
lepszego zrozumienia

135
00:06:41,208 --> 00:06:44,809
nie tylko Tytana i tajemnic 
Układu Słonecznego,

136
00:06:44,833 --> 00:06:46,728
ale także naszych własnych początków.

137
00:06:47,167 --> 00:06:48,458
Dziękuję.