[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.21,0:00:02.95,Default,,0000,0000,0000,,Không có bộ phận nào khác, Dialogue: 0,0:00:02.98,0:00:06.63,Default,,0000,0000,0000,,có lẽ là không có thứ gì khác\Ntrong đời sống con người, Dialogue: 0,0:00:06.65,0:00:10.81,Default,,0000,0000,0000,,mang nhiều ý nghĩa và ẩn dụ\Nnhư trái tim con người. Dialogue: 0,0:00:11.35,0:00:12.76,Default,,0000,0000,0000,,Trong suốt bề dày lịch sử, Dialogue: 0,0:00:12.78,0:00:16.12,Default,,0000,0000,0000,,trái tim đã trở thành biểu tượng\Ncủa đời sống tình cảm của chúng ta. Dialogue: 0,0:00:16.52,0:00:20.82,Default,,0000,0000,0000,,Nó được nhiều người xem như\Nnơi trú ngụ của tâm hồn, Dialogue: 0,0:00:20.85,0:00:23.25,Default,,0000,0000,0000,,kho lưu trữ của cảm xúc. Dialogue: 0,0:00:23.28,0:00:30.05,Default,,0000,0000,0000,,Chính từ cảm xúc, "emotion", bắt nguồn\Nmột phần từ động từ tiếng Pháp "émouvoir", Dialogue: 0,0:00:30.08,0:00:31.62,Default,,0000,0000,0000,,nghĩa là "khuấy động". Dialogue: 0,0:00:32.03,0:00:36.52,Default,,0000,0000,0000,,Và có lẽ, chỉ hợp lý khi cảm xúc\Nphải gắn liền với một cơ quan Dialogue: 0,0:00:36.54,0:00:39.49,Default,,0000,0000,0000,,có kiểu chuyển động khuấy động đặc trưng. Dialogue: 0,0:00:39.51,0:00:41.07,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng mối liên hệ này là gì? Dialogue: 0,0:00:41.49,0:00:44.62,Default,,0000,0000,0000,,Nó có thật hay chỉ đơn thuần ẩn dụ? Dialogue: 0,0:00:45.43,0:00:47.40,Default,,0000,0000,0000,,Là chuyên gia tim mạch, Dialogue: 0,0:00:47.42,0:00:52.96,Default,,0000,0000,0000,,hôm nay tôi ở đây để nói với các bạn rằng\Nmối liên hệ này là có thật. Dialogue: 0,0:00:53.39,0:00:55.46,Default,,0000,0000,0000,,Các bạn sẽ biết là cảm xúc Dialogue: 0,0:00:55.49,0:01:00.91,Default,,0000,0000,0000,,có thể và có ảnh hưởng vật lý\Ntrực tiếp đến trái tim con người. Dialogue: 0,0:01:02.45,0:01:03.82,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng trước khi vào đề, Dialogue: 0,0:01:03.85,0:01:06.31,Default,,0000,0000,0000,,hãy nói một chút về trái tim ẩn dụ. Dialogue: 0,0:01:06.88,0:01:10.94,Default,,0000,0000,0000,,Tính tượng trưng của trái tim cảm xúc\Nvẫn tồn tại đến ngày nay. Dialogue: 0,0:01:11.42,0:01:16.64,Default,,0000,0000,0000,,Nếu chúng ta hỏi mọi người rằng hình ảnh\Nnào có liên hệ đến tình yêu nhất, Dialogue: 0,0:01:16.66,0:01:20.98,Default,,0000,0000,0000,,chắc chắn hình trái tim Valentine\Nsẽ là câu trả lời đứng đầu danh sách. Dialogue: 0,0:01:21.61,0:01:24.62,Default,,0000,0000,0000,,Hình trái tim, gọi là đường hình tim, Dialogue: 0,0:01:24.64,0:01:26.08,Default,,0000,0000,0000,,rất phổ biến trong tự nhiên. Dialogue: 0,0:01:26.55,0:01:31.46,Default,,0000,0000,0000,,Được thấy trong các loại lá, hoa và hạt\Ncủa nhiều loài cây. Dialogue: 0,0:01:31.49,0:01:33.43,Default,,0000,0000,0000,,bao gồm cả cây silphium, Dialogue: 0,0:01:33.45,0:01:36.69,Default,,0000,0000,0000,,từng được dùng để ngừa thai\Nvào thời Trung Cổ Dialogue: 0,0:01:36.71,0:01:40.03,Default,,0000,0000,0000,,và có lẽ đó là lý do hình trái tim\Ncó liên hệ tới Dialogue: 0,0:01:40.06,0:01:42.73,Default,,0000,0000,0000,,tình dục và tình yêu lãng mạn. Dialogue: 0,0:01:43.71,0:01:45.09,Default,,0000,0000,0000,,Bất kể vì lý do gì, Dialogue: 0,0:01:45.12,0:01:50.03,Default,,0000,0000,0000,,trái tim đã bắt đầu xuất hiện \Ntrong tranh vẽ về tình yêu ở thế kỷ 13. Dialogue: 0,0:01:50.48,0:01:54.20,Default,,0000,0000,0000,,Qua thời gian, hình trái tim\Ndần trở thành màu đỏ, Dialogue: 0,0:01:54.22,0:01:56.06,Default,,0000,0000,0000,,màu của máu, Dialogue: 0,0:01:56.09,0:01:57.47,Default,,0000,0000,0000,,một biểu tưởng của đam mê. Dialogue: 0,0:01:57.97,0:01:59.86,Default,,0000,0000,0000,,Trong Giáo hội Công giáo La Mã, Dialogue: 0,0:01:59.88,0:02:04.18,Default,,0000,0000,0000,,trái tim dần trở thành\NTrái tim Thánh Chúa Giêsu. Dialogue: 0,0:02:04.56,0:02:08.34,Default,,0000,0000,0000,,Được bọc trong vòng gai\Nvà vầng hào quang lấp lánh, Dialogue: 0,0:02:08.37,0:02:11.56,Default,,0000,0000,0000,,trái tim đó trở thành biểu tượng\Ncủa tình yêu chúa. Dialogue: 0,0:02:12.04,0:02:16.92,Default,,0000,0000,0000,,Mối liên hệ giữa tình yêu và trái tim vẫn\Nđứng vững cho tới ngày nay. Dialogue: 0,0:02:16.94,0:02:22.11,Default,,0000,0000,0000,,Khi Barney Clark, một nha sĩ đã về hưu\Nbị suy tim giai đoạn cuối, Dialogue: 0,0:02:22.14,0:02:27.97,Default,,0000,0000,0000,,nhận trái tim nhân tạo vĩnh viễn\Nđầu tiên ở bang Utah năm 1982, Dialogue: 0,0:02:27.100,0:02:32.84,Default,,0000,0000,0000,,người vợ 39 năm của ông nghe nói\Nđã hỏi bác sỹ là: Dialogue: 0,0:02:33.78,0:02:35.76,Default,,0000,0000,0000,,"Ông ấy sẽ vẫn yêu tôi chứ?" Dialogue: 0,0:02:36.72,0:02:40.18,Default,,0000,0000,0000,,Ngày nay chúng ta biết là trái tim\Nkhông phải nguồn gốc của tình yêu Dialogue: 0,0:02:40.20,0:02:42.20,Default,,0000,0000,0000,,hay các cảm xúc khác, về bản chất; Dialogue: 0,0:02:42.23,0:02:43.88,Default,,0000,0000,0000,,cổ nhân đã hiểu lầm. Dialogue: 0,0:02:43.91,0:02:46.49,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, ngày càng ngày,\Nchúng ta dần hiểu được Dialogue: 0,0:02:46.52,0:02:51.32,Default,,0000,0000,0000,,mối liên hệ giữa trái tim và các cảm xúc\Nlà rất mật thiết. Dialogue: 0,0:02:51.34,0:02:54.01,Default,,0000,0000,0000,,Trái tim có thể không phải là nguồn gốc \Ncác cảm xúc. Dialogue: 0,0:02:54.03,0:02:56.12,Default,,0000,0000,0000,,nhưng nó phản ứng rất mạnh với chúng. Dialogue: 0,0:02:56.15,0:02:59.05,Default,,0000,0000,0000,,Ở mặt nào đó, đời sống tình cảm\Ncủa chúng ta Dialogue: 0,0:02:59.07,0:03:01.21,Default,,0000,0000,0000,,được lưu lại trong tim. Dialogue: 0,0:03:01.91,0:03:06.71,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ, nỗi sợ và đau buồn có thể gây\Ntổn thương lớn cho tim. Dialogue: 0,0:03:06.74,0:03:11.19,Default,,0000,0000,0000,,Các dây thần kinh kiểm soát\Nhoạt động vô thức như nhịp tim Dialogue: 0,0:03:11.21,0:03:13.03,Default,,0000,0000,0000,,có thể cảm nhận căng thẳng\N Dialogue: 0,0:03:13.06,0:03:17.99,Default,,0000,0000,0000,,và kích hoạt phản ứng chiến-hay-chạy\Nkhó thích nghi, Dialogue: 0,0:03:18.02,0:03:21.51,Default,,0000,0000,0000,,nó làm cho mạch máu thắt lại, Dialogue: 0,0:03:21.53,0:03:23.26,Default,,0000,0000,0000,,tim đập nhanh Dialogue: 0,0:03:23.28,0:03:25.86,Default,,0000,0000,0000,,và tăng huyết áp, Dialogue: 0,0:03:25.89,0:03:27.64,Default,,0000,0000,0000,,dẫn đến thương tổn. Dialogue: 0,0:03:27.67,0:03:29.43,Default,,0000,0000,0000,,Nói cách khác, Dialogue: 0,0:03:29.45,0:03:32.09,Default,,0000,0000,0000,,càng lúc ta càng thấy rõ Dialogue: 0,0:03:32.12,0:03:37.16,Default,,0000,0000,0000,,rằng tim chúng ta cực kỳ nhạy cảm\Nvới hệ cảm xúc của mình, Dialogue: 0,0:03:37.19,0:03:40.45,Default,,0000,0000,0000,,với trái tim ẩn dụ, nói cách khác. Dialogue: 0,0:03:40.47,0:03:44.92,Default,,0000,0000,0000,,Có một loại bệnh tim lần đầu\Nđược phát hiện cách đây hai thập kỷ Dialogue: 0,0:03:44.94,0:03:49.87,Default,,0000,0000,0000,,có tên "bệnh cơ tim takotsubo"\Nhay "hội chứng vỡ tim"; Dialogue: 0,0:03:49.89,0:03:55.98,Default,,0000,0000,0000,,tim suy nghiêm trọng khi phản ứng\Nvới căng thẳng hoặc đau buồn tột độ Dialogue: 0,0:03:56.01,0:03:59.89,Default,,0000,0000,0000,,như khi chia tay người yêu hoặc\Ncó người thân bị chết. Dialogue: 0,0:03:59.91,0:04:03.60,Default,,0000,0000,0000,,Như trong những ảnh này,\Nquả tim đau buồn ở giữa Dialogue: 0,0:04:03.63,0:04:06.82,Default,,0000,0000,0000,,nhìn rất khác so với\Ntrái tim bình thường bên trái. Dialogue: 0,0:04:06.85,0:04:08.16,Default,,0000,0000,0000,,Nó có vẻ bị đơ Dialogue: 0,0:04:08.18,0:04:12.60,Default,,0000,0000,0000,,và thường phồng lên thành hình\Nđặc trưng của một cái bình takotsubo, Dialogue: 0,0:04:12.62,0:04:13.79,Default,,0000,0000,0000,,hình nằm bên phải, Dialogue: 0,0:04:13.82,0:04:17.96,Default,,0000,0000,0000,,một loại bình Nhật có\Nđáy rộng và cổ hẹp. Dialogue: 0,0:04:17.98,0:04:20.86,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta không biết chính xác\Ntại sao lại như vậy, Dialogue: 0,0:04:20.89,0:04:23.49,Default,,0000,0000,0000,,và hội chứng này sẽ hết sau vài tuần. Dialogue: 0,0:04:23.52,0:04:25.49,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, ở giai đoạn trầm trọng, Dialogue: 0,0:04:25.51,0:04:28.29,Default,,0000,0000,0000,,nó có thể gây suy tim, Dialogue: 0,0:04:28.31,0:04:30.27,Default,,0000,0000,0000,,rối loạn nhịp tim nguy hiểm tính mạng, Dialogue: 0,0:04:30.29,0:04:31.65,Default,,0000,0000,0000,,thậm chí tử vong. Dialogue: 0,0:04:31.68,0:04:37.09,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ, bà lão bệnh nhân của tôi\Ncó ông chồng Dialogue: 0,0:04:37.11,0:04:38.66,Default,,0000,0000,0000,,vừa mới mất. Dialogue: 0,0:04:39.36,0:04:42.68,Default,,0000,0000,0000,,Bà ấy buồn, đương nhiên, nhưng chấp nhận. Dialogue: 0,0:04:43.57,0:04:45.45,Default,,0000,0000,0000,,Thậm chí có thể thấy đôi chút nhẹ nhõm. Dialogue: 0,0:04:45.47,0:04:48.09,Default,,0000,0000,0000,,Ông ấy đã mắc bệnh rất lâu;\Nông bị suy giảm trí nhớ. Dialogue: 0,0:04:48.11,0:04:51.68,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng một tuần sau đám tang,\Nbà ấy ngắm di ảnh ông Dialogue: 0,0:04:52.48,0:04:53.87,Default,,0000,0000,0000,,và bắt đầu đẫm lệ. Dialogue: 0,0:04:54.81,0:04:59.88,Default,,0000,0000,0000,,Rồi bà bắt đầu tức ngực, \Nkèm theo đó là khó thở, Dialogue: 0,0:04:59.91,0:05:02.92,Default,,0000,0000,0000,,sưng tĩnh mạch cổ, đổ mồ hôi trán, Dialogue: 0,0:05:02.94,0:05:06.28,Default,,0000,0000,0000,,thở dốc dù đang ngồi trên ghế -- Dialogue: 0,0:05:06.30,0:05:10.29,Default,,0000,0000,0000,,toàn là dấu hiệu của suy tim. Dialogue: 0,0:05:11.27,0:05:13.49,Default,,0000,0000,0000,,Bà được nhập viện, Dialogue: 0,0:05:13.52,0:05:17.59,Default,,0000,0000,0000,,kết quả siêu âm khẳng định\Nđiều chúng tôi nghi ngờ: Dialogue: 0,0:05:17.61,0:05:24.04,Default,,0000,0000,0000,,tim của bà đã yếu đi một nửa\Nso với khả năng bình thường Dialogue: 0,0:05:24.06,0:05:28.50,Default,,0000,0000,0000,,và nó đã phình lên thành hình\Ntakotsubo đặc trưng. Dialogue: 0,0:05:28.53,0:05:30.99,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng các xét nghiệm khác đều ổn, Dialogue: 0,0:05:31.02,0:05:33.45,Default,,0000,0000,0000,,không hề thấy dấu hiệu của\Ntắc động mạch ở đâu hết. Dialogue: 0,0:05:34.40,0:05:38.79,Default,,0000,0000,0000,,Hai tuần sau, trạng thái cảm xúc của bà\Ntrở lại bình thường Dialogue: 0,0:05:38.82,0:05:43.04,Default,,0000,0000,0000,,và kết quả siêu âm khẳng định, Dialogue: 0,0:05:43.06,0:05:44.35,Default,,0000,0000,0000,,tim bà cũng thế. Dialogue: 0,0:05:44.98,0:05:50.91,Default,,0000,0000,0000,,Bệnh cơ tim Takotsubo có liên quan đến\Nnhiều tình huống gây căng thẳng, Dialogue: 0,0:05:50.93,0:05:52.71,Default,,0000,0000,0000,,kể cả việc nói trước đám đông -- Dialogue: 0,0:05:53.03,0:05:55.82,Default,,0000,0000,0000,,(Tiếng cười) Dialogue: 0,0:05:58.77,0:06:02.88,Default,,0000,0000,0000,,(Vỗ tay) Dialogue: 0,0:06:04.95,0:06:08.04,Default,,0000,0000,0000,,mâu thuẫn gia đình, thua bài bạc, Dialogue: 0,0:06:08.06,0:06:10.20,Default,,0000,0000,0000,,thậm chí cả tiệc sinh nhật bất ngờ. Dialogue: 0,0:06:10.23,0:06:11.82,Default,,0000,0000,0000,,(Tiếng cười) Dialogue: 0,0:06:11.84,0:06:16.41,Default,,0000,0000,0000,,Nó thậm chí còn liên quan đến\Nnhững biến động xã hội diện rộng Dialogue: 0,0:06:16.44,0:06:18.60,Default,,0000,0000,0000,,như sau các thảm họa tự nhiên. Dialogue: 0,0:06:18.62,0:06:20.93,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ, năm 2004, Dialogue: 0,0:06:20.95,0:06:26.60,Default,,0000,0000,0000,,một trận động đất lớn đã tàn phá một quận\Nthuộc hòn đảo lớn nhất Nhật Bản. Dialogue: 0,0:06:27.15,0:06:30.87,Default,,0000,0000,0000,,Hơn 60 người chết,\Nhàng ngàn người bị thương. Dialogue: 0,0:06:31.42,0:06:33.54,Default,,0000,0000,0000,,Ngay sau thảm họa này, Dialogue: 0,0:06:33.56,0:06:38.60,Default,,0000,0000,0000,,các nhà nghiên cứu thấy rằng\Nsố trường hợp mắc bệnh cơ tim takotsubo Dialogue: 0,0:06:38.62,0:06:44.25,Default,,0000,0000,0000,,tăng gấp 24 lần trong quận\Nchỉ sau một tháng trận động đất, Dialogue: 0,0:06:44.27,0:06:46.97,Default,,0000,0000,0000,,so với cùng kỳ năm trước. Dialogue: 0,0:06:48.13,0:06:50.79,Default,,0000,0000,0000,,Nơi ở của những bệnh nhân này Dialogue: 0,0:06:50.81,0:06:53.78,Default,,0000,0000,0000,,có liên quan mật thiết\Nvới cường độ chấn động. Dialogue: 0,0:06:53.80,0:06:58.13,Default,,0000,0000,0000,,Đa phần trường hợp,\Nbệnh nhân sống gần tâm chấn. Dialogue: 0,0:06:58.90,0:07:05.11,Default,,0000,0000,0000,,Hay nữa là, bệnh cơ tim takotsubo\Ncũng xảy ra sau các sự kiện vui, Dialogue: 0,0:07:05.14,0:07:07.84,Default,,0000,0000,0000,,nhưng tim có vẻ phản ứng\Ntheo cách khác, Dialogue: 0,0:07:07.87,0:07:11.65,Default,,0000,0000,0000,,chẳng hạn, nó phình lên ở giữa\Nchứ không phải ở đỉnh. Dialogue: 0,0:07:12.38,0:07:17.62,Default,,0000,0000,0000,,Lý do vì sao kết tủa cảm xúc khác nhau\Nsẽ làm tim thay đổi khác nhau Dialogue: 0,0:07:17.64,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,vẫn còn là bí ẩn. Dialogue: 0,0:07:19.57,0:07:24.38,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng ngày nay, có lẽ là lời ngợi ca\Ncác triết gia cổ đại, Dialogue: 0,0:07:24.41,0:07:30.46,Default,,0000,0000,0000,,chúng ta có thể nói rằng ngay cả khi\Ncảm xúc không được chứa trong tim, Dialogue: 0,0:07:30.49,0:07:35.48,Default,,0000,0000,0000,,nhưng phần tình cảm của tim lại lấn át Dialogue: 0,0:07:36.70,0:07:38.97,Default,,0000,0000,0000,,phần sinh học của nó, Dialogue: 0,0:07:38.100,0:07:42.44,Default,,0000,0000,0000,,một cách không ngờ và bí ẩn. Dialogue: 0,0:07:42.95,0:07:46.63,Default,,0000,0000,0000,,Các hội chứng tim mạch, kể cả đột tử, Dialogue: 0,0:07:46.65,0:07:51.72,Default,,0000,0000,0000,,từ lâu đã thấy xuất hiện ở người trải qua\Nnhững nhiễu loạn cảm xúc dữ dội Dialogue: 0,0:07:51.75,0:07:54.41,Default,,0000,0000,0000,,hoặc xáo trộn mạnh trong tim ẩn dụ. Dialogue: 0,0:07:55.24,0:07:57.04,Default,,0000,0000,0000,,Năm 1942, Dialogue: 0,0:07:57.06,0:08:02.21,Default,,0000,0000,0000,,nhà sinh lý học Harvard, Walter Cannon,\Nđã có bài viết tựa là "'Voodoo' Death," Dialogue: 0,0:08:02.23,0:08:05.99,Default,,0000,0000,0000,,trong đó ông mô tả các trường hợp\Ntử vong do sợ hãi Dialogue: 0,0:08:06.01,0:08:08.43,Default,,0000,0000,0000,,ở những người tin rằng họ bị nguyền rủa, Dialogue: 0,0:08:08.46,0:08:12.71,Default,,0000,0000,0000,,chẳng hạn bị thầy phù thủy nguyền\Nhoặc do ăn phải trái cây cấm kỵ. Dialogue: 0,0:08:13.32,0:08:18.05,Default,,0000,0000,0000,,Trong nhiều trường hợp, nạn nhân\Ntrở nên vô vọng và chết ngay tại chỗ. Dialogue: 0,0:08:19.14,0:08:24.06,Default,,0000,0000,0000,,Những trường hợp này có một điểm chung\Nlà nạn nhân đều tin tuyệt đối Dialogue: 0,0:08:24.08,0:08:27.12,Default,,0000,0000,0000,,rằng có một ngoại lực nào đó\Ncó thể lấy mạng họ Dialogue: 0,0:08:27.14,0:08:29.53,Default,,0000,0000,0000,,và khiến họ bất lực không thể chống cự. Dialogue: 0,0:08:29.92,0:08:33.53,Default,,0000,0000,0000,,Việc mất kiểm soát nhận thức này,\Ntheo Cannon, Dialogue: 0,0:08:33.55,0:08:36.86,Default,,0000,0000,0000,,gây ra một phản ứng sinh lý học\Nkhông thuyên giảm, Dialogue: 0,0:08:36.88,0:08:41.49,Default,,0000,0000,0000,,các mạch máu sẽ thắt lại\Nđến mức độ Dialogue: 0,0:08:41.51,0:08:44.72,Default,,0000,0000,0000,,mà thể tích máu giảm mạnh, Dialogue: 0,0:08:44.75,0:08:46.39,Default,,0000,0000,0000,,huyết áp hạ đột ngột, Dialogue: 0,0:08:46.41,0:08:47.99,Default,,0000,0000,0000,,tim cực kỳ yếu, Dialogue: 0,0:08:48.01,0:08:52.13,Default,,0000,0000,0000,,và các cơ quan bị tổn thương lớn\Ndo thiếu ô-xy cung cấp. Dialogue: 0,0:08:53.85,0:08:56.12,Default,,0000,0000,0000,,Cannon tin rằng\Ncác trường hợp tử vong Voodoo Dialogue: 0,0:08:57.02,0:09:00.72,Default,,0000,0000,0000,,chỉ giới hạn ở dân bản địa\Nhoặc người "nguyên thủy". Dialogue: 0,0:09:01.51,0:09:06.36,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng qua nhiều năm, người ta thấy\Nkiểu tử vong này cũng xảy ra Dialogue: 0,0:09:06.39,0:09:09.06,Default,,0000,0000,0000,,ở đủ mọi loại người thời hiện đại. Dialogue: 0,0:09:09.64,0:09:15.69,Default,,0000,0000,0000,,Ngày nay, chết do đau buồn được thấy\Nở những bạn đời hay anh chị em ruột. Dialogue: 0,0:09:16.22,0:09:20.41,Default,,0000,0000,0000,,"Trái tim tan vỡ" hiểu theo nghĩa đen\Nhay nghĩa bóng đều nguy hiểm. Dialogue: 0,0:09:20.86,0:09:23.75,Default,,0000,0000,0000,,Những mối liên hệ này cũng đúng\Nngay với động vật. Dialogue: 0,0:09:24.78,0:09:30.93,Default,,0000,0000,0000,,Trong một nghiên cứu thú vị năm 1980\Nđược công bố trên tạp chí Science, Dialogue: 0,0:09:30.95,0:09:34.80,Default,,0000,0000,0000,,các nhà nghiên cứu đã cho thỏ nuôi nhốt\Năn chế độ cholesterol cao Dialogue: 0,0:09:34.83,0:09:38.02,Default,,0000,0000,0000,,để nghiên cứu ảnh hưởng của nó\Nđối với bệnh tim mạch. Dialogue: 0,0:09:38.62,0:09:44.14,Default,,0000,0000,0000,,Ngạc nhiên là, họ thấy rằng một số con thỏ\Nphát triển bệnh nhiều hơn những con khác, Dialogue: 0,0:09:44.16,0:09:45.78,Default,,0000,0000,0000,,nhưng họ không biết tại sao. Dialogue: 0,0:09:45.80,0:09:51.56,Default,,0000,0000,0000,,Các con thỏ đều có chế độ ăn, môi trường\Nsống và cấu trúc gen giống nhau. Dialogue: 0,0:09:51.58,0:09:54.20,Default,,0000,0000,0000,,Họ nghĩ rằng nó có thể liên quan đến Dialogue: 0,0:09:54.23,0:09:58.40,Default,,0000,0000,0000,,tần suất tương tác của\Ncác kỹ thuật viên với lũ thỏ. Dialogue: 0,0:09:58.42,0:10:00.19,Default,,0000,0000,0000,,Nên họ làm lại nghiên cứu, Dialogue: 0,0:10:00.21,0:10:02.57,Default,,0000,0000,0000,,chia lũ thỏ thành hai nhóm. Dialogue: 0,0:10:02.59,0:10:05.11,Default,,0000,0000,0000,,Cả hai nhóm đều được ăn\Nchế độ cholesterol cao. Dialogue: 0,0:10:05.88,0:10:10.11,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng ở nhóm một, thỏ được thả\Nra khỏi chuồng, Dialogue: 0,0:10:10.13,0:10:14.43,Default,,0000,0000,0000,,được ôm ấp, vuốt ve, trò chuyện,\Nđược chơi cùng, Dialogue: 0,0:10:14.45,0:10:17.28,Default,,0000,0000,0000,,còn ở nhóm kia, thỏ vẫn bị nhốt\Ntrong chuồng Dialogue: 0,0:10:17.31,0:10:18.64,Default,,0000,0000,0000,,và để một mình. Dialogue: 0,0:10:19.25,0:10:22.66,Default,,0000,0000,0000,,Sau một năm, khi giải phẫu xác, Dialogue: 0,0:10:22.68,0:10:28.17,Default,,0000,0000,0000,,các nhà nghiên cứu thấy rằng\Nthỏ ở trong nhóm một, Dialogue: 0,0:10:28.20,0:10:30.14,Default,,0000,0000,0000,,nhóm được tương tác với con người, Dialogue: 0,0:10:30.16,0:10:36.34,Default,,0000,0000,0000,,mắc bệnh động mạch chủ ít hơn 60%\Nso với thỏ trong nhóm hai, Dialogue: 0,0:10:36.36,0:10:41.40,Default,,0000,0000,0000,,mặc dù có cùng mức cholesterol,\Nhuyết áp và nhịp tim. Dialogue: 0,0:10:41.70,0:10:47.83,Default,,0000,0000,0000,,Ngày nay, chăm sóc tim mạch\Nít thuộc phạm vi của các triết gia, Dialogue: 0,0:10:47.85,0:10:52.80,Default,,0000,0000,0000,,những người chỉ dừng lại\Nở nghĩa bóng của trái tim; Dialogue: 0,0:10:52.83,0:10:56.51,Default,,0000,0000,0000,,mà thuộc nhiều hơn\Nphạm vi của các bác sĩ như tôi, Dialogue: 0,0:10:56.53,0:10:59.36,Default,,0000,0000,0000,,sử dụng những công nghệ\Nmà thậm chí một thế kỷ trước, Dialogue: 0,0:10:59.38,0:11:02.48,Default,,0000,0000,0000,,khi văn hóa con người còn\Nxem trái tim là cao quý, Dialogue: 0,0:11:02.50,0:11:03.84,Default,,0000,0000,0000,,bị cho là cấm kỵ. Dialogue: 0,0:11:04.22,0:11:08.46,Default,,0000,0000,0000,,Trong quá trình đó, trái tim đã thay đổi Dialogue: 0,0:11:08.48,0:11:13.57,Default,,0000,0000,0000,,từ một thứ gần như siêu nhiên\Nmang đầy ẩn dụ và ý nghĩa Dialogue: 0,0:11:13.60,0:11:17.99,Default,,0000,0000,0000,,thành một cỗ máy có thể thao túng\Nvà điều khiển được. Dialogue: 0,0:11:19.04,0:11:21.36,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng đây là điểm mấu chốt: Dialogue: 0,0:11:21.38,0:11:24.54,Default,,0000,0000,0000,,giờ chúng ta đã hiểu, những thao túng này, Dialogue: 0,0:11:24.57,0:11:29.49,Default,,0000,0000,0000,,phải được bồi dưỡng bằng việc quan tâm\Nđến đời sống tình cảm Dialogue: 0,0:11:29.51,0:11:32.75,Default,,0000,0000,0000,,vốn được tin tồn tại trong tim\Ntrong hàng ngàn năm. Dialogue: 0,0:11:33.84,0:11:37.33,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ, xem xét Thử nghiệm\NTim mạch Lối sống, Dialogue: 0,0:11:37.36,0:11:41.86,Default,,0000,0000,0000,,đã được công bố trên tạp chí Anh\N"The Lancet" năm 1990. Dialogue: 0,0:11:41.88,0:11:45.93,Default,,0000,0000,0000,,48 bệnh nhân mắc bệnh mạch vành\Nvừa hoặc nặng Dialogue: 0,0:11:45.95,0:11:48.70,Default,,0000,0000,0000,,được chỉ định ngẫu nhiên\Nđể chăm sóc thường Dialogue: 0,0:11:48.72,0:11:54.16,Default,,0000,0000,0000,,hay lối sống chuyên sâu\Nbao gồm chế độ ăn chay ít béo, Dialogue: 0,0:11:54.19,0:11:56.04,Default,,0000,0000,0000,,tập thể dục nhịp điệu chừng mực, Dialogue: 0,0:11:56.06,0:11:57.63,Default,,0000,0000,0000,,hỗ trợ tâm lý xã hội theo nhóm, Dialogue: 0,0:11:57.65,0:11:59.60,Default,,0000,0000,0000,,và tư vấn kiểm soát căng thẳng. Dialogue: 0,0:11:59.63,0:12:04.38,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà nghiên cứu thấy rằng\Ncác bệnh nhân có lối sống Dialogue: 0,0:12:04.40,0:12:09.53,Default,,0000,0000,0000,,đã giảm gần năm phần trăm\Nmảng bám mạch vành. Dialogue: 0,0:12:09.56,0:12:11.57,Default,,0000,0000,0000,,Ngược lại, bệnh nhân điều trị thường Dialogue: 0,0:12:11.60,0:12:16.07,Default,,0000,0000,0000,,có mảng bám mạch vành nhiều hơn\Nnăm phần trăm sau một năm Dialogue: 0,0:12:16.09,0:12:18.50,Default,,0000,0000,0000,,và thêm 28 phần trăm sau năm năm. Dialogue: 0,0:12:18.53,0:12:22.91,Default,,0000,0000,0000,,Họ cũng có gần gấp đôi\Ntỷ lệ các biến cố tim, Dialogue: 0,0:12:22.94,0:12:26.32,Default,,0000,0000,0000,,như đau tim,\Nphẫu thuật bắc cầu động mạch vành Dialogue: 0,0:12:26.34,0:12:28.22,Default,,0000,0000,0000,,và tử vong liên quan đến tim. Dialogue: 0,0:12:28.25,0:12:29.82,Default,,0000,0000,0000,,Có một sự thật rất thú vị: Dialogue: 0,0:12:30.72,0:12:36.01,Default,,0000,0000,0000,,vài bệnh nhân nhóm thường đã áp dụng\Nkế hoạch tập thể dục và ăn kiêng Dialogue: 0,0:12:36.04,0:12:40.29,Default,,0000,0000,0000,,gần như khắt khe giống các bệnh nhân\Ntrong nhóm lối sống chuyên sâu. Dialogue: 0,0:12:41.20,0:12:43.29,Default,,0000,0000,0000,,Bệnh tim của họ vẫn phát triển. Dialogue: 0,0:12:44.90,0:12:50.23,Default,,0000,0000,0000,,Ăn kiêng và tập luyện chưa đủ để giúp\Nlàm giảm bệnh mạch vành. Dialogue: 0,0:12:50.74,0:12:53.54,Default,,0000,0000,0000,,Theo dõi sau một năm và cả sau năm năm, Dialogue: 0,0:12:54.53,0:12:57.50,Default,,0000,0000,0000,,kiểm soát căng thẳng\Ncó tương quan mạnh hơn Dialogue: 0,0:12:57.52,0:12:59.57,Default,,0000,0000,0000,,với việc đảo ngược bệnh mạch vành Dialogue: 0,0:12:59.60,0:13:01.12,Default,,0000,0000,0000,,hơn việc tập thể dục. Dialogue: 0,0:13:02.00,0:13:05.62,Default,,0000,0000,0000,,Rõ ràng, nghiên cứu này và\Nnhững cái tương tự đều nhỏ, Dialogue: 0,0:13:05.64,0:13:08.82,Default,,0000,0000,0000,,và dĩ nhiên, tương quan không chứng minh\Nđược quan hệ nhân quả. Dialogue: 0,0:13:08.85,0:13:13.20,Default,,0000,0000,0000,,Chỉ có thể chắc chắn rằng căng thẳng\Ndẫn đến những thói quen không lành mạnh, Dialogue: 0,0:13:13.23,0:13:16.51,Default,,0000,0000,0000,,và đó là nguyên nhân thực sự\Ncho nguy cơ mắc bệnh tim ngày càng tăng. Dialogue: 0,0:13:16.53,0:13:20.13,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng cũng như sự liên quan\Ncủa hút thuốc và ung thư phổi, Dialogue: 0,0:13:20.16,0:13:23.41,Default,,0000,0000,0000,,tuy rất nhiều nghiên cứu\Nchỉ ra cùng một điều, Dialogue: 0,0:13:23.44,0:13:26.85,Default,,0000,0000,0000,,và tuy có các cơ chế để giải thích\Nmối quan hệ nhân quả, Dialogue: 0,0:13:26.87,0:13:31.28,Default,,0000,0000,0000,,nhưng có vẻ bất thường nếu phủ nhận\Nrằng có một thứ chắc chắn tồn tại. Dialogue: 0,0:13:31.80,0:13:35.48,Default,,0000,0000,0000,,Điều mà nhiều bác sỹ đã kết luận\Ncũng là điều mà tôi rút ra được Dialogue: 0,0:13:35.50,0:13:38.16,Default,,0000,0000,0000,,trong gần hai thập kỷ\Nlàm chuyên gia tim mạch: Dialogue: 0,0:13:39.03,0:13:43.44,Default,,0000,0000,0000,,phần cảm xúc của tim tương giao\Nvới phần sinh học của nó Dialogue: 0,0:13:43.46,0:13:46.02,Default,,0000,0000,0000,,theo cách ngạc nhiên và đầy bí ẩn. Dialogue: 0,0:13:46.04,0:13:50.82,Default,,0000,0000,0000,,Chưa hết, y học ngày nay vẫn tiếp tục\Nkhái niệm trái tim là một cái máy. Dialogue: 0,0:13:51.31,0:13:54.48,Default,,0000,0000,0000,,Khái niệm này có những cái lợi lớn. Dialogue: 0,0:13:55.03,0:13:57.58,Default,,0000,0000,0000,,Tim mạch, lĩnh vực của tôi, Dialogue: 0,0:13:57.61,0:14:02.25,Default,,0000,0000,0000,,chắc chắn là một trong những câu chuyện\Nkhoa học thành công lớn nhất Dialogue: 0,0:14:02.27,0:14:03.86,Default,,0000,0000,0000,,trong 100 năm qua. Dialogue: 0,0:14:05.17,0:14:10.82,Default,,0000,0000,0000,,Stent mạch vành, máy tạo nhịp tim,\Nphẫu thuật bắc cầu mạch vành, Dialogue: 0,0:14:10.84,0:14:12.16,Default,,0000,0000,0000,,ghép tim -- Dialogue: 0,0:14:12.19,0:14:16.14,Default,,0000,0000,0000,,tất cả những thứ này được phát triển\Nhoặc phát minh sau Thế chiến II. Dialogue: 0,0:14:16.16,0:14:18.27,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, rất có thể Dialogue: 0,0:14:18.29,0:14:23.58,Default,,0000,0000,0000,,rằng chúng ta đang tiến đến giới hạn\Ncủa những gì y học có thể làm Dialogue: 0,0:14:23.60,0:14:25.20,Default,,0000,0000,0000,,để chống lại bệnh tim. Dialogue: 0,0:14:25.23,0:14:28.59,Default,,0000,0000,0000,,Thật vậy, tốc độ giảm tỷ lệ tử vong\Ndo tim mạch Dialogue: 0,0:14:28.62,0:14:32.30,Default,,0000,0000,0000,,đã chậm lại đáng kể trong thập kỷ qua. Dialogue: 0,0:14:33.31,0:14:36.29,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta cần chuyển sang\Nmột mô thức mới Dialogue: 0,0:14:36.32,0:14:40.31,Default,,0000,0000,0000,,để tiếp tục tạo ra kiểu tiến bộ\Nmà chúng ta đã quen thuộc. Dialogue: 0,0:14:40.34,0:14:45.76,Default,,0000,0000,0000,,Ở mô thức này, yếu tố tâm lý xã hội\Nsẽ phải là trọng tâm hàng đầu Dialogue: 0,0:14:45.78,0:14:47.91,Default,,0000,0000,0000,,trong cách chúng ta nghĩ\Nvề bệnh lý tim mạch. Dialogue: 0,0:14:48.68,0:14:50.82,Default,,0000,0000,0000,,Đây sẽ là một cuộc chiến cam go, Dialogue: 0,0:14:50.85,0:14:54.79,Default,,0000,0000,0000,,và vẫn là một lĩnh vực phần lớn\Nchưa được khám phá. Dialogue: 0,0:14:55.96,0:15:01.12,Default,,0000,0000,0000,,Hiệp hội Tim mạch Hoa kỳ vẫn chưa\Nliệt kê căng thẳng cảm xúc Dialogue: 0,0:15:01.14,0:15:04.94,Default,,0000,0000,0000,,là yếu tố nguy cơ khả biến\Ncho các bệnh về tim, Dialogue: 0,0:15:04.96,0:15:09.76,Default,,0000,0000,0000,,có lẽ một phần vì giảm cholesterol\Ntrong máu dễ hơn nhiều Dialogue: 0,0:15:09.79,0:15:12.46,Default,,0000,0000,0000,,so với giảm xáo trộn cảm xúc và xã hội. Dialogue: 0,0:15:13.58,0:15:15.97,Default,,0000,0000,0000,,Có lẽ, sẽ có giải pháp tốt hơn, Dialogue: 0,0:15:15.100,0:15:20.88,Default,,0000,0000,0000,,nếu chúng ta nhận ra rằng khi chúng ta nói\N"trái tim tan vỡ", Dialogue: 0,0:15:20.90,0:15:25.51,Default,,0000,0000,0000,,là thực ra đôi khi chúng ta đang nói đến\Ntrái tim tan vỡ thật. Dialogue: 0,0:15:25.54,0:15:31.98,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta phải để ý nhiều hơn tới sức mạnh\Nvà tầm quan trọng của các cảm xúc Dialogue: 0,0:15:32.00,0:15:33.75,Default,,0000,0000,0000,,trong việc chăm sóc tim của mình. Dialogue: 0,0:15:34.44,0:15:36.78,Default,,0000,0000,0000,,Tôi rút ra được rằng, căng thẳng cảm xúc, Dialogue: 0,0:15:36.80,0:15:39.68,Default,,0000,0000,0000,,thường là vấn đề sinh tử. Dialogue: 0,0:15:41.05,0:15:42.21,Default,,0000,0000,0000,,Xin cảm ơn. Dialogue: 0,0:15:42.23,0:15:47.56,Default,,0000,0000,0000,,(Vỗ tay)