[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.21,0:00:02.95,Default,,0000,0000,0000,,Żaden inny narząd
Dialogue: 0,0:00:02.98,0:00:06.63,Default,,0000,0000,0000,,ani inna rzecz w ludzkim życiu
Dialogue: 0,0:00:06.65,0:00:10.81,Default,,0000,0000,0000,,nie jest tak nasycona znaczeniem\Ni metaforą jak ludzkie serce.
Dialogue: 0,0:00:11.35,0:00:12.76,Default,,0000,0000,0000,,Od początków dziejów
Dialogue: 0,0:00:12.78,0:00:16.12,Default,,0000,0000,0000,,serce było symbolem emocji.
Dialogue: 0,0:00:16.52,0:00:20.82,Default,,0000,0000,0000,,Uważano je za rezydencję duszy,
Dialogue: 0,0:00:20.85,0:00:23.25,Default,,0000,0000,0000,,magazyn emocji.
Dialogue: 0,0:00:23.28,0:00:30.05,Default,,0000,0000,0000,,Samo słowo "emocja" wywodzi się\Nz francuskiego słowa "émouvoir",
Dialogue: 0,0:00:30.08,0:00:31.62,Default,,0000,0000,0000,,oznaczającego "wzruszyć".
Dialogue: 0,0:00:32.03,0:00:36.52,Default,,0000,0000,0000,,Może to logiczne,\Nże emocje wiążemy z organem,
Dialogue: 0,0:00:36.54,0:00:39.49,Default,,0000,0000,0000,,który charakteryzują nagłe ruchy.
Dialogue: 0,0:00:39.51,0:00:41.07,Default,,0000,0000,0000,,Ale co to za więź?
Dialogue: 0,0:00:41.49,0:00:44.62,Default,,0000,0000,0000,,Zwykła metafora czy rzeczywistość?
Dialogue: 0,0:00:45.43,0:00:47.40,Default,,0000,0000,0000,,Jako kardiolog
Dialogue: 0,0:00:47.42,0:00:52.96,Default,,0000,0000,0000,,chciałbym dzisiaj dowieść,\Nże ta więź jest jak najbardziej realna.
Dialogue: 0,0:00:53.39,0:00:55.46,Default,,0000,0000,0000,,Emocje mogą mieć
Dialogue: 0,0:00:55.49,0:01:00.91,Default,,0000,0000,0000,,i mają bezpośredni wpływ na serce.
Dialogue: 0,0:01:02.45,0:01:03.82,Default,,0000,0000,0000,,Zanim do tego dojdziemy,
Dialogue: 0,0:01:03.85,0:01:06.31,Default,,0000,0000,0000,,przedstawmy serce jako metaforę.
Dialogue: 0,0:01:06.88,0:01:10.94,Default,,0000,0000,0000,,Symbolizm serca obowiązuje do dzisiaj.
Dialogue: 0,0:01:11.42,0:01:16.64,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli zapytamy ludzi, co ilustruje miłość,
Dialogue: 0,0:01:16.66,0:01:20.98,Default,,0000,0000,0000,,na pierwszym miejscu zawsze będzie serce.
Dialogue: 0,0:01:21.61,0:01:24.62,Default,,0000,0000,0000,,Kształt serca, zwany kardioidą,
Dialogue: 0,0:01:24.64,0:01:26.08,Default,,0000,0000,0000,,jest powszechny w przyrodzie.
Dialogue: 0,0:01:26.55,0:01:31.46,Default,,0000,0000,0000,,Można go znaleźć na liściach,\Nkwiatach i nasionach,
Dialogue: 0,0:01:31.49,0:01:33.43,Default,,0000,0000,0000,,łącznie z sylfionem,
Dialogue: 0,0:01:33.45,0:01:36.69,Default,,0000,0000,0000,,którego używano\Nw średniowiecznej antykoncepcji.
Dialogue: 0,0:01:36.71,0:01:40.03,Default,,0000,0000,0000,,Może dlatego serce kojarzy się
Dialogue: 0,0:01:40.06,0:01:42.73,Default,,0000,0000,0000,,z seksem i miłością romantyczną.
Dialogue: 0,0:01:43.71,0:01:45.09,Default,,0000,0000,0000,,Bez względu na powód
Dialogue: 0,0:01:45.12,0:01:50.03,Default,,0000,0000,0000,,kształt serca zaczął pojawiać się\Nna obrazach w XIII wieku.
Dialogue: 0,0:01:50.48,0:01:54.20,Default,,0000,0000,0000,,Z czasem zaczęto je malować na czerwono,
Dialogue: 0,0:01:54.22,0:01:56.06,Default,,0000,0000,0000,,czyli kolor krwi,
Dialogue: 0,0:01:56.09,0:01:57.47,Default,,0000,0000,0000,,symbol namiętności.
Dialogue: 0,0:01:57.97,0:01:59.86,Default,,0000,0000,0000,,W kościele rzymskokatolickim
Dialogue: 0,0:01:59.88,0:02:04.18,Default,,0000,0000,0000,,kształt serca stał się symbolem\NNajświętszego Serca Jezusa.
Dialogue: 0,0:02:04.56,0:02:08.34,Default,,0000,0000,0000,,Ozdobiony cierniami\Ni emitujący eteryczne światło,
Dialogue: 0,0:02:08.37,0:02:11.56,Default,,0000,0000,0000,,stał się symbolem Bożej miłości.
Dialogue: 0,0:02:12.04,0:02:16.92,Default,,0000,0000,0000,,Kojarzenie serca z miłością\Nprzetrwało do dzisiaj.
Dialogue: 0,0:02:16.94,0:02:22.11,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy Barney Clark, emerytowany dentysta\Nze schyłkową niewydolnością serca,
Dialogue: 0,0:02:22.14,0:02:27.97,Default,,0000,0000,0000,,pierwszy otrzymał\Nsztuczne serce w 1982 roku,
Dialogue: 0,0:02:27.100,0:02:32.84,Default,,0000,0000,0000,,jego 39-letnia żona ciągle pytała lekarzy:
Dialogue: 0,0:02:33.78,0:02:35.76,Default,,0000,0000,0000,,"Czy będzie mnie nadal kochał?".
Dialogue: 0,0:02:36.72,0:02:40.18,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiaj wiemy, że serce\Nnie jest źródłem miłości
Dialogue: 0,0:02:40.20,0:02:42.20,Default,,0000,0000,0000,,ani emocji samym w sobie;
Dialogue: 0,0:02:42.23,0:02:43.88,Default,,0000,0000,0000,,starożytni się mylili.
Dialogue: 0,0:02:43.91,0:02:46.49,Default,,0000,0000,0000,,Coraz bardziej jednak przekonujemy się,
Dialogue: 0,0:02:46.52,0:02:51.32,Default,,0000,0000,0000,,że więź serca z emocjami\Njest wielce zażyła.
Dialogue: 0,0:02:51.34,0:02:54.01,Default,,0000,0000,0000,,Serce nie odpowiada za produkcję emocji,
Dialogue: 0,0:02:54.03,0:02:56.12,Default,,0000,0000,0000,,ale na nie silnie reaguje.
Dialogue: 0,0:02:56.15,0:02:59.05,Default,,0000,0000,0000,,W pewnym sensie historia naszych emocji
Dialogue: 0,0:02:59.07,0:03:01.21,Default,,0000,0000,0000,,zapisywana jest w sercu.
Dialogue: 0,0:03:01.91,0:03:06.71,Default,,0000,0000,0000,,Strach i rozpacz mogą spowodować\Npoważny uraz serca.
Dialogue: 0,0:03:06.74,0:03:11.19,Default,,0000,0000,0000,,Nerwy kontrolujące nieświadome procesy,\Ntakie jak bicie serca,
Dialogue: 0,0:03:11.21,0:03:13.03,Default,,0000,0000,0000,,odbierają silne uczucia
Dialogue: 0,0:03:13.06,0:03:17.99,Default,,0000,0000,0000,,i włączają tryb "walcz lub uciekaj",
Dialogue: 0,0:03:18.02,0:03:21.51,Default,,0000,0000,0000,,przez który zawężają się żyły,
Dialogue: 0,0:03:21.53,0:03:23.26,Default,,0000,0000,0000,,serce wali jak szalone,
Dialogue: 0,0:03:23.28,0:03:25.86,Default,,0000,0000,0000,,ciśnienie podskakuje,
Dialogue: 0,0:03:25.89,0:03:27.64,Default,,0000,0000,0000,,co powoduje uszkodzenia.
Dialogue: 0,0:03:27.67,0:03:29.43,Default,,0000,0000,0000,,Innymi słowy
Dialogue: 0,0:03:29.45,0:03:32.09,Default,,0000,0000,0000,,staje się jasne,
Dialogue: 0,0:03:32.12,0:03:37.16,Default,,0000,0000,0000,,że serce jest bardzo wrażliwe na emocje,
Dialogue: 0,0:03:37.19,0:03:40.45,Default,,0000,0000,0000,,czyli na to "metaforyczne" serce.
Dialogue: 0,0:03:40.47,0:03:44.92,Default,,0000,0000,0000,,Dwadzieścia lat temu odkryto chorobę,
Dialogue: 0,0:03:44.94,0:03:49.87,Default,,0000,0000,0000,,którą nazywa się "zespół takotsubo"\Nlub "zespół złamanego serca".
Dialogue: 0,0:03:49.89,0:03:55.98,Default,,0000,0000,0000,,Objawia się dotkliwym osłabieniem serca\Nw odpowiedzi na silny stres lub rozpacz
Dialogue: 0,0:03:56.01,0:03:59.89,Default,,0000,0000,0000,,w wyniku rozstania\Nlub śmierci bliskiej osoby.
Dialogue: 0,0:03:59.91,0:04:03.60,Default,,0000,0000,0000,,Jak widać, serce w rozpaczy,\Nna środkowym zdjęciu,
Dialogue: 0,0:04:03.63,0:04:06.82,Default,,0000,0000,0000,,wygląda inaczej niż serce normalne,\Nna zdjęciu po lewej.
Dialogue: 0,0:04:06.85,0:04:08.16,Default,,0000,0000,0000,,Wydaje się ogłuszone
Dialogue: 0,0:04:08.18,0:04:12.60,Default,,0000,0000,0000,,i często pęcznieje w kształt takotsubo,
Dialogue: 0,0:04:12.62,0:04:13.79,Default,,0000,0000,0000,,na zdjęciu po prawej,
Dialogue: 0,0:04:13.82,0:04:17.96,Default,,0000,0000,0000,,czyli japońskiej doniczki\Nz szeroką podstawą i wąską szyjką.
Dialogue: 0,0:04:17.98,0:04:20.86,Default,,0000,0000,0000,,Nie wiemy, dlaczego tak się dzieje.
Dialogue: 0,0:04:20.89,0:04:23.49,Default,,0000,0000,0000,,Symptomy zazwyczaj znikają\Nw ciągu kilku tygodni,
Dialogue: 0,0:04:23.52,0:04:25.51,Default,,0000,0000,0000,,ale w czasie najgorszego nasilenia objawów
Dialogue: 0,0:04:25.51,0:04:28.29,Default,,0000,0000,0000,,serce może zostać uszkodzone,
Dialogue: 0,0:04:28.31,0:04:30.27,Default,,0000,0000,0000,,mogą wystąpić zagrażające życiu arytmie,
Dialogue: 0,0:04:30.29,0:04:31.68,Default,,0000,0000,0000,,może dojść do śmierci.
Dialogue: 0,0:04:31.68,0:04:37.09,Default,,0000,0000,0000,,Mąż mojej starszej pacjentki
Dialogue: 0,0:04:37.11,0:04:38.66,Default,,0000,0000,0000,,niedawno zmarł.
Dialogue: 0,0:04:39.36,0:04:42.68,Default,,0000,0000,0000,,Było jej smutno, ale pogodziła się z tym.
Dialogue: 0,0:04:43.57,0:04:45.45,Default,,0000,0000,0000,,Może nawet odczuła ulgę.
Dialogue: 0,0:04:45.47,0:04:48.09,Default,,0000,0000,0000,,Mąż od dawna cierpiał na demencję.
Dialogue: 0,0:04:48.11,0:04:51.68,Default,,0000,0000,0000,,Tydzień po pogrzebie\Nspojrzała na jego zdjęcie
Dialogue: 0,0:04:52.48,0:04:53.87,Default,,0000,0000,0000,,i nie mogła przestać płakać.
Dialogue: 0,0:04:54.81,0:04:59.88,Default,,0000,0000,0000,,Potem pojawił się ból\Nw klatce piersiowej, płytki oddech,
Dialogue: 0,0:04:59.91,0:05:02.92,Default,,0000,0000,0000,,opuchnięte żyły szyjne, pot na czole,
Dialogue: 0,0:05:02.94,0:05:06.28,Default,,0000,0000,0000,,zauważalne dyszenie podczas siadania;
Dialogue: 0,0:05:06.30,0:05:10.29,Default,,0000,0000,0000,,wszystkie oznaki uszkodzenia serca.
Dialogue: 0,0:05:11.27,0:05:13.49,Default,,0000,0000,0000,,Trafiła do szpitala,
Dialogue: 0,0:05:13.52,0:05:17.59,Default,,0000,0000,0000,,badanie USG potwierdziło\Nnasze podejrzenia:
Dialogue: 0,0:05:17.61,0:05:24.04,Default,,0000,0000,0000,,serce osłabło do 50% normalnej wydolności
Dialogue: 0,0:05:24.06,0:05:28.50,Default,,0000,0000,0000,,i spęczniało w kształt takotsubo.
Dialogue: 0,0:05:28.53,0:05:30.99,Default,,0000,0000,0000,,Reszta badań była w porządku,
Dialogue: 0,0:05:31.02,0:05:33.45,Default,,0000,0000,0000,,żadnych zatorów tętniczych.
Dialogue: 0,0:05:34.40,0:05:38.79,Default,,0000,0000,0000,,Po dwóch tygodniach\Njej emocje wróciły do normy
Dialogue: 0,0:05:38.82,0:05:43.04,Default,,0000,0000,0000,,i, jak potwierdziło USG,
Dialogue: 0,0:05:43.06,0:05:44.35,Default,,0000,0000,0000,,jej serce także.
Dialogue: 0,0:05:44.98,0:05:50.91,Default,,0000,0000,0000,,Zespół takotsubo jest związany\Nz różnymi sytuacjami stresowymi,
Dialogue: 0,0:05:50.91,0:05:52.81,Default,,0000,0000,0000,,między innymi występami publicznymi...
Dialogue: 0,0:05:53.03,0:05:55.82,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:05:58.77,0:06:02.88,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)
Dialogue: 0,0:06:04.95,0:06:08.04,Default,,0000,0000,0000,,kłótniami rodzinnymi,\Nprzegranymi w kasynach,
Dialogue: 0,0:06:08.06,0:06:10.20,Default,,0000,0000,0000,,nawet imprezą-niespodzianką.
Dialogue: 0,0:06:10.23,0:06:11.82,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:06:11.84,0:06:16.41,Default,,0000,0000,0000,,Wiąże się także z niepokojami społecznymi,
Dialogue: 0,0:06:16.44,0:06:18.60,Default,,0000,0000,0000,,na przykład po katastrofie naturalnej.
Dialogue: 0,0:06:18.62,0:06:20.93,Default,,0000,0000,0000,,W 2014 roku
Dialogue: 0,0:06:20.95,0:06:26.60,Default,,0000,0000,0000,,ogromne trzęsienie ziemi zniszczyło\Ncały region na jednej z japońskich wysp.
Dialogue: 0,0:06:27.15,0:06:30.87,Default,,0000,0000,0000,,Ponad 60 osób zginęło,\Ntysiące zostało rannych
Dialogue: 0,0:06:31.42,0:06:33.54,Default,,0000,0000,0000,,Zaraz po katastrofie
Dialogue: 0,0:06:33.56,0:06:38.60,Default,,0000,0000,0000,,naukowcy odkryli,\Nże przypadki zespołu takotsubo
Dialogue: 0,0:06:38.62,0:06:44.25,Default,,0000,0000,0000,,wzrosły 24-krotnie w tym regionie\Nmiesiąc po trzęsieniu
Dialogue: 0,0:06:44.27,0:06:46.97,Default,,0000,0000,0000,,w porównaniu z rokiem poprzednim.
Dialogue: 0,0:06:48.13,0:06:50.79,Default,,0000,0000,0000,,Miejsca zamieszkania chorych
Dialogue: 0,0:06:50.81,0:06:53.78,Default,,0000,0000,0000,,ściśle korelowały z siłą trzęsienia.
Dialogue: 0,0:06:53.80,0:06:58.13,Default,,0000,0000,0000,,Prawie wszyscy pacjenci\Nmieszkali blisko epicentrum.
Dialogue: 0,0:06:58.90,0:07:05.11,Default,,0000,0000,0000,,Co ciekawe, zespół takotsubo występuje też\Npo szczęśliwych wydarzeniach,
Dialogue: 0,0:07:05.14,0:07:07.84,Default,,0000,0000,0000,,ale serce wydaje się reagować inaczej,
Dialogue: 0,0:07:07.87,0:07:11.65,Default,,0000,0000,0000,,pęczniejąc w połowie,\Na nie na wierzchołku.
Dialogue: 0,0:07:12.38,0:07:17.62,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego różne emocje skutkują\Nróżnymi zmianami sercowymi,
Dialogue: 0,0:07:17.64,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,pozostaje tajemnicą.
Dialogue: 0,0:07:19.57,0:07:24.38,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiaj, jak rodzaj ody\Ndo starożytnych filozofów,
Dialogue: 0,0:07:24.41,0:07:30.46,Default,,0000,0000,0000,,można powiedzieć, że nawet\Njeśli emocje nie mieszkają w sercu,
Dialogue: 0,0:07:30.49,0:07:38.39,Default,,0000,0000,0000,,serce emocjonalne\Npokrywa się z tym biologicznym
Dialogue: 0,0:07:38.100,0:07:42.44,Default,,0000,0000,0000,,w sposób zaskakujący i tajemniczy.
Dialogue: 0,0:07:42.95,0:07:46.63,Default,,0000,0000,0000,,Syndromy sercowe,\Nłącznie z nagłą śmiercią,
Dialogue: 0,0:07:46.65,0:07:51.72,Default,,0000,0000,0000,,od dawna towarzyszą\Ndoświadczaniu silnych emocji
Dialogue: 0,0:07:51.75,0:07:54.41,Default,,0000,0000,0000,,lub chaosowi w metaforycznych sercach.
Dialogue: 0,0:07:55.24,0:07:57.04,Default,,0000,0000,0000,,W 1942 roku
Dialogue: 0,0:07:57.06,0:08:02.21,Default,,0000,0000,0000,,harwardzki uczony Walter Cannon\Nopublikował artykuł "Śmierć Voodoo",
Dialogue: 0,0:08:02.23,0:08:05.99,Default,,0000,0000,0000,,gdzie opisał przypadki śmierci\Nspowodowanej strachem
Dialogue: 0,0:08:06.01,0:08:08.43,Default,,0000,0000,0000,,wywołanym przez wiarę w nałożenie klątwy,
Dialogue: 0,0:08:08.46,0:08:12.71,Default,,0000,0000,0000,,na przykład przez szamana\Nlub w wyniku spożycia zakazanego owocu.
Dialogue: 0,0:08:13.32,0:08:18.05,Default,,0000,0000,0000,,Wiele ofiar pozbawionych nadziei\Nzmarło na miejscu.
Dialogue: 0,0:08:19.14,0:08:24.06,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie ofiary bezgranicznie wierzyły
Dialogue: 0,0:08:24.08,0:08:27.12,Default,,0000,0000,0000,,w zabójczą moc zewnętrznej siły,
Dialogue: 0,0:08:27.14,0:08:29.53,Default,,0000,0000,0000,,z którą nie ma jak walczyć.
Dialogue: 0,0:08:29.92,0:08:33.53,Default,,0000,0000,0000,,Domniemany brak kontroli, według Cannona,
Dialogue: 0,0:08:33.55,0:08:36.86,Default,,0000,0000,0000,,powodował niekontrolowaną\Nreakcje fizjologiczną,
Dialogue: 0,0:08:36.88,0:08:41.49,Default,,0000,0000,0000,,ostre zwężenie żył i w efekcie
Dialogue: 0,0:08:41.51,0:08:46.03,Default,,0000,0000,0000,,ostry spadek poziomu i ciśnienia krwi,
Dialogue: 0,0:08:46.41,0:08:48.41,Default,,0000,0000,0000,,silne osłabienie serca
Dialogue: 0,0:08:48.41,0:08:52.13,Default,,0000,0000,0000,,i niewydolność narządów\Nz powodu braku tlenu.
Dialogue: 0,0:08:53.85,0:08:56.12,Default,,0000,0000,0000,,Cannon wierzył, że śmierć voodoo
Dialogue: 0,0:08:57.02,0:09:00.72,Default,,0000,0000,0000,,dotyczy tylko autochtonów\Nczyli ludów pierwotnych.
Dialogue: 0,0:09:01.51,0:09:06.36,Default,,0000,0000,0000,,Okazuje się, że taka śmierć przydarza się
Dialogue: 0,0:09:06.39,0:09:09.06,Default,,0000,0000,0000,,również ludziom współczesnym.
Dialogue: 0,0:09:09.64,0:09:15.69,Default,,0000,0000,0000,,Notuje się śmierć spowodowaną rozpaczą\Npo partnerach czy rodzeństwie.
Dialogue: 0,0:09:16.22,0:09:20.41,Default,,0000,0000,0000,,Złamane serca niosą śmierć\Ndosłownie i w przenośni.
Dialogue: 0,0:09:20.86,0:09:23.75,Default,,0000,0000,0000,,To dotyczy również zwierząt.
Dialogue: 0,0:09:24.78,0:09:30.93,Default,,0000,0000,0000,,W fascynujących badaniach z 1980 roku\Nwydanych przez "Science"
Dialogue: 0,0:09:30.95,0:09:34.80,Default,,0000,0000,0000,,naukowcy karmili króliki\Njedzeniem bogatym w cholesterol,
Dialogue: 0,0:09:34.83,0:09:38.02,Default,,0000,0000,0000,,by zobaczyć jak wpływa\Nna choroby sercowo-naczyniowe.
Dialogue: 0,0:09:38.62,0:09:44.14,Default,,0000,0000,0000,,Odkryli, że niektóre króliki\Nchorowały częściej niż inne,
Dialogue: 0,0:09:44.16,0:09:45.78,Default,,0000,0000,0000,,ale nie wiedzieli dlaczego.
Dialogue: 0,0:09:45.80,0:09:51.56,Default,,0000,0000,0000,,Króliki miały podobny sposób odżywiania,\Nśrodowisko i strukturę genetyczną.
Dialogue: 0,0:09:51.58,0:09:54.20,Default,,0000,0000,0000,,Pomyśleli, że wpływ może mieć
Dialogue: 0,0:09:54.23,0:09:58.40,Default,,0000,0000,0000,,ilość czasu jaką inżynierowie\Nspędzali z królikami.
Dialogue: 0,0:09:58.42,0:10:00.19,Default,,0000,0000,0000,,Powtórzyli badanie,
Dialogue: 0,0:10:00.21,0:10:02.57,Default,,0000,0000,0000,,dzieląc króliki na dwie grupy.
Dialogue: 0,0:10:02.59,0:10:05.11,Default,,0000,0000,0000,,Obie były karmione jedzeniem\Nbogatym w cholesterol.
Dialogue: 0,0:10:05.88,0:10:10.11,Default,,0000,0000,0000,,Jedną grupę królików wypuszczono z klatek,
Dialogue: 0,0:10:10.13,0:10:14.43,Default,,0000,0000,0000,,głaskano, przytulano,\Nmówiono do nich, bawiono się z nimi,
Dialogue: 0,0:10:14.45,0:10:17.28,Default,,0000,0000,0000,,zaś drugą grupę królików\Nzostawiono w klatkach,
Dialogue: 0,0:10:17.31,0:10:18.64,Default,,0000,0000,0000,,w odosobnieniu.
Dialogue: 0,0:10:19.22,0:10:21.40,Default,,0000,0000,0000,,Po roku
Dialogue: 0,0:10:21.61,0:10:24.39,Default,,0000,0000,0000,,autopsja wykazała,
Dialogue: 0,0:10:24.64,0:10:28.17,Default,,0000,0000,0000,,że króliki z pierwszej grupy,
Dialogue: 0,0:10:28.20,0:10:30.14,Default,,0000,0000,0000,,które przebywały z ludźmi,
Dialogue: 0,0:10:30.16,0:10:36.34,Default,,0000,0000,0000,,zapadły na 60% mniej chorób aortalnych\Nniż króliki z drugiej grupy,
Dialogue: 0,0:10:36.36,0:10:41.40,Default,,0000,0000,0000,,mimo tego samego poziomu\Ncholesterolu, ciśnienia krwi i tętna.
Dialogue: 0,0:10:41.70,0:10:47.83,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiaj kwestia dbania o serce\Nprzestaje być domeną filozofów
Dialogue: 0,0:10:47.85,0:10:52.80,Default,,0000,0000,0000,,rozwodzących się\Nnad metaforycznym sensem serca,
Dialogue: 0,0:10:52.83,0:10:56.51,Default,,0000,0000,0000,,a przechodzi w ręce lekarzy takich jak ja,
Dialogue: 0,0:10:56.53,0:10:59.36,Default,,0000,0000,0000,,posługujących się technologią,\Nktóra nawet sto lat temu,
Dialogue: 0,0:10:59.38,0:11:02.48,Default,,0000,0000,0000,,ze względu na rangę serca w kulturze,
Dialogue: 0,0:11:02.50,0:11:03.84,Default,,0000,0000,0000,,była tematem tabu.
Dialogue: 0,0:11:04.22,0:11:08.46,Default,,0000,0000,0000,,W tym procesie serce przeszło zmianę.
Dialogue: 0,0:11:08.48,0:11:13.57,Default,,0000,0000,0000,,Nie jest obiektem nadprzyrodzonym\Nprzepełnionym metaforą i znaczeniem,
Dialogue: 0,0:11:13.60,0:11:17.99,Default,,0000,0000,0000,,ale maszyną, którą można\Nmanipulować i kontrolować.
Dialogue: 0,0:11:19.04,0:11:21.36,Default,,0000,0000,0000,,Najważniejsze jest to,
Dialogue: 0,0:11:21.38,0:11:24.54,Default,,0000,0000,0000,,by przy manipulacji
Dialogue: 0,0:11:24.57,0:11:29.49,Default,,0000,0000,0000,,uwzględniać życie emocjonalne serca
Dialogue: 0,0:11:29.51,0:11:32.75,Default,,0000,0000,0000,,w istnienie którego\Nwierzymy od tysięcy lat.
Dialogue: 0,0:11:33.84,0:11:37.33,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład badania\N"Lifestyle Heart Trial",
Dialogue: 0,0:11:37.36,0:11:41.86,Default,,0000,0000,0000,,opublikowane przez czasopismo\N"The Lancet" w 1990 roku.
Dialogue: 0,0:11:41.88,0:11:45.93,Default,,0000,0000,0000,,48 pacjentów z przewlekłą\Nlub ostrą chorobą wieńcową
Dialogue: 0,0:11:45.95,0:11:51.40,Default,,0000,0000,0000,,zostało losowo przypisanych\Ndo zwykłej opieki lub zmiany trybu życia.
Dialogue: 0,0:11:51.40,0:11:54.29,Default,,0000,0000,0000,,Tej drugiej zapewniono\Nnisko-tłuszczową dietę wegetariańską,
Dialogue: 0,0:11:54.29,0:11:56.04,Default,,0000,0000,0000,,łagodne ćwiczenia fizyczne,
Dialogue: 0,0:11:56.06,0:11:57.63,Default,,0000,0000,0000,,grupowe wsparcie psychologa
Dialogue: 0,0:11:57.65,0:11:59.60,Default,,0000,0000,0000,,i pomoc w radzeniu sobie ze stresem.
Dialogue: 0,0:11:59.63,0:12:04.38,Default,,0000,0000,0000,,Badania wykryły,\Nże u pacjentów z drugiej grupy
Dialogue: 0,0:12:04.40,0:12:09.53,Default,,0000,0000,0000,,poziom płytek wieńcowych spadł o 5%.
Dialogue: 0,0:12:09.56,0:12:11.57,Default,,0000,0000,0000,,Pacjenci z normalną opieką
Dialogue: 0,0:12:11.60,0:12:16.07,Default,,0000,0000,0000,,mieli o 5% więcej płytek po roku,
Dialogue: 0,0:12:16.09,0:12:18.50,Default,,0000,0000,0000,,a o 28% więcej po pięciu latach.
Dialogue: 0,0:12:18.53,0:12:22.91,Default,,0000,0000,0000,,Notowano u nich również\Ndwukrotnie więcej problemów z sercem
Dialogue: 0,0:12:22.94,0:12:26.32,Default,,0000,0000,0000,,takich jak zawały, wszczepianie bypassów
Dialogue: 0,0:12:26.34,0:12:28.22,Default,,0000,0000,0000,,i śmierć spowodowaną przez chore serce.
Dialogue: 0,0:12:28.25,0:12:29.82,Default,,0000,0000,0000,,Ciekawe jest to,
Dialogue: 0,0:12:30.72,0:12:36.01,Default,,0000,0000,0000,,że niektórzy pacjenci\Nzaczęli stosować diety i ćwiczyć
Dialogue: 0,0:12:36.04,0:12:40.29,Default,,0000,0000,0000,,prawie tak intensywnie jak pacjenci\Nz grupy intensywnej opieki.
Dialogue: 0,0:12:41.20,0:12:43.29,Default,,0000,0000,0000,,Ich choroby nadal się pogłębiały.
Dialogue: 0,0:12:44.90,0:12:50.23,Default,,0000,0000,0000,,Sama dieta i ćwiczenia nie wystarczą,\Nby wspomóc walkę z chorobą wieńcową.
Dialogue: 0,0:12:50.74,0:12:53.54,Default,,0000,0000,0000,,Kontrole po jednym roku i pięciu latach
Dialogue: 0,0:12:54.53,0:12:57.50,Default,,0000,0000,0000,,wykazały, że zarządzanie stresem\Njest bardziej skuteczne
Dialogue: 0,0:12:57.52,0:12:59.57,Default,,0000,0000,0000,,w walce z chorobami wieńcowymi
Dialogue: 0,0:12:59.60,0:13:01.12,Default,,0000,0000,0000,,niż ćwiczenia.
Dialogue: 0,0:13:02.00,0:13:05.62,Default,,0000,0000,0000,,Te badania są na małą skalę
Dialogue: 0,0:13:05.64,0:13:08.82,Default,,0000,0000,0000,,i współzależność\Nnie dowodzi przyczynowości.
Dialogue: 0,0:13:08.85,0:13:13.20,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo możliwe, że stres\Nprowadzi do niezdrowych nawyków
Dialogue: 0,0:13:13.23,0:13:16.51,Default,,0000,0000,0000,,i to jest prawdziwą przyczyną\Nzwiększonego ryzyka chorób sercowych.
Dialogue: 0,0:13:16.53,0:13:20.13,Default,,0000,0000,0000,,Ale, podobnie jak przy wiązaniu\Npalenia z rakiem płuc,
Dialogue: 0,0:13:20.16,0:13:23.41,Default,,0000,0000,0000,,skoro tyle badań wykazuje to samo,
Dialogue: 0,0:13:23.44,0:13:26.85,Default,,0000,0000,0000,,i istnieją mechanizmy wyjaśniające\Nzwiązki przyczynowe,
Dialogue: 0,0:13:26.87,0:13:31.28,Default,,0000,0000,0000,,chyba kaprysem byłoby zaprzeczać,\Nże związek jest.
Dialogue: 0,0:13:31.80,0:13:35.48,Default,,0000,0000,0000,,Wielu lekarzy doszło\Ndo podobnych wniosków, co ja
Dialogue: 0,0:13:35.50,0:13:38.16,Default,,0000,0000,0000,,przez dwadzieścia lat\Nkariery kardiologa:
Dialogue: 0,0:13:39.03,0:13:43.44,Default,,0000,0000,0000,,serce emocjonalne wpływa na to biologiczne
Dialogue: 0,0:13:43.46,0:13:46.02,Default,,0000,0000,0000,,w sposób zaskakujący i tajemniczy.
Dialogue: 0,0:13:46.04,0:13:50.82,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiejsza medycyna nadal uważa\Nserce za maszynę.
Dialogue: 0,0:13:51.31,0:13:54.48,Default,,0000,0000,0000,,Takie ujęcie dało ogromne korzyści.
Dialogue: 0,0:13:55.03,0:13:57.58,Default,,0000,0000,0000,,Kardiologia
Dialogue: 0,0:13:57.61,0:14:02.25,Default,,0000,0000,0000,,jest niewątpliwie jednym\Nz największych sukcesów
Dialogue: 0,0:14:02.27,0:14:03.86,Default,,0000,0000,0000,,ostatnich stu lat.
Dialogue: 0,0:14:05.17,0:14:10.82,Default,,0000,0000,0000,,Stenty, rozruszniki serca,\Ndefibrylatory, wszczepianie bypassów,
Dialogue: 0,0:14:10.84,0:14:12.16,Default,,0000,0000,0000,,przeszczepy serc,
Dialogue: 0,0:14:12.19,0:14:16.14,Default,,0000,0000,0000,,wszystko to wynaleziono\Npo II wojnie światowej.
Dialogue: 0,0:14:16.16,0:14:18.27,Default,,0000,0000,0000,,Możliwe, że zbliżamy się
Dialogue: 0,0:14:18.29,0:14:23.58,Default,,0000,0000,0000,,do limitu medycyny naukowej
Dialogue: 0,0:14:23.60,0:14:25.20,Default,,0000,0000,0000,,w walce z chorobami serca.
Dialogue: 0,0:14:25.23,0:14:28.59,Default,,0000,0000,0000,,Tempo umieralności\Nz przyczyn sercowo-naczyniowych
Dialogue: 0,0:14:28.62,0:14:32.30,Default,,0000,0000,0000,,znacznie spadło przez ostatnią dekadę.
Dialogue: 0,0:14:33.31,0:14:36.29,Default,,0000,0000,0000,,Potrzeba zmiany podejścia,
Dialogue: 0,0:14:36.32,0:14:40.31,Default,,0000,0000,0000,,żeby móc kontynuować rodzaj postępu,\Ndo jakiego się przyzwyczailiśmy.
Dialogue: 0,0:14:40.34,0:14:45.76,Default,,0000,0000,0000,,Psychosocjologia musi stanąć w centrum
Dialogue: 0,0:14:45.78,0:14:47.91,Default,,0000,0000,0000,,podejścia do problemów sercowych.
Dialogue: 0,0:14:48.68,0:14:50.82,Default,,0000,0000,0000,,To niełatwe zadanie.
Dialogue: 0,0:14:50.85,0:14:54.79,Default,,0000,0000,0000,,To jest nadal domena nieodkryta.
Dialogue: 0,0:14:55.96,0:15:01.12,Default,,0000,0000,0000,,Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne\Nnadal nie zalicza stresu
Dialogue: 0,0:15:01.14,0:15:04.94,Default,,0000,0000,0000,,do modyfikowalnych czynników\Nryzyka chorób serca,
Dialogue: 0,0:15:04.96,0:15:09.76,Default,,0000,0000,0000,,może dlatego, że łatwiej walczyć\Nz wysokim cholesterolem
Dialogue: 0,0:15:09.79,0:15:12.46,Default,,0000,0000,0000,,niż problemami społecznymi\Ni emocjonalnymi.
Dialogue: 0,0:15:13.58,0:15:15.97,Default,,0000,0000,0000,,Może istnieje lepszy sposób,
Dialogue: 0,0:15:15.100,0:15:20.88,Default,,0000,0000,0000,,jeśli uznamy, że mówiąc "złamane serce",
Dialogue: 0,0:15:20.90,0:15:25.51,Default,,0000,0000,0000,,naprawdę czasem mówimy o złamanym sercu.
Dialogue: 0,0:15:25.54,0:15:31.98,Default,,0000,0000,0000,,Musimy traktować siłę emocji poważnie,
Dialogue: 0,0:15:32.00,0:15:33.75,Default,,0000,0000,0000,,jeśli chcemy zadbać o serce.
Dialogue: 0,0:15:34.44,0:15:36.78,Default,,0000,0000,0000,,Stres emocjonalny, jak się okazuje,
Dialogue: 0,0:15:36.80,0:15:39.68,Default,,0000,0000,0000,,to bardzo często kwestia życia i śmierci.
Dialogue: 0,0:15:41.05,0:15:42.21,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję.
Dialogue: 0,0:15:42.23,0:15:47.56,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)