0:00:00.000,0:00:03.000
Những học trò thường hỏi tôi rằng,

0:00:03.000,0:00:05.000
"Xã hội học là gì?"

0:00:05.000,0:00:07.000
Và tôi nói rằng, "Đó là môn học

0:00:07.000,0:00:09.000
về cách mà con người

0:00:09.000,0:00:12.000
được hình thành bởi những thứ mà họ không thể thấy."

0:00:12.000,0:00:16.000
Và chúng lại hỏi, "Vậy sao có thể trở thành một nhà xã hội học?

0:00:16.000,0:00:18.000
Làm sao em có thể hiểu được những động lực vô hình đó?"

0:00:18.000,0:00:20.000
Và tôi nói, "Sự thấu cảm.

0:00:20.000,0:00:22.000
Hãy bắt đầu bằng sự thấu cảm.

0:00:22.000,0:00:25.000
Vì tất cả đều bắt đầu với sự thấu cảm.

0:00:25.000,0:00:27.000
Hãy ra khỏi vị trí của mình,

0:00:27.000,0:00:29.000
và đặt mình vào hoàn cảnh của người khác."

0:00:29.000,0:00:32.000
Để tôi đưa ra một ví dụ.

0:00:32.000,0:00:34.000
Hãy tưởng tượng ra cuộc sống của tôi,

0:00:34.000,0:00:36.000
nếu hàng trăm năm trước

0:00:36.000,0:00:38.000
Trung Quốc là nước hùng mạnh nhất trên thế giới

0:00:38.000,0:00:40.000
và họ đến nước Mỹ

0:00:40.000,0:00:42.000
tìm kiếm nguồn than đá,

0:00:42.000,0:00:45.000
và họ đã tìm được, sự thật là, họ còn tìm được rất nhiều ở đây.

0:00:45.000,0:00:48.000
Chẳng bao lâu sau, họ bắt đầu chở lượng than ấy,

0:00:48.000,0:00:50.000
hàng tấn, hàng tấn,

0:00:50.000,0:00:53.000
hàng xe nối dài, hàng tàu nặng trịch,

0:00:53.000,0:00:57.000
về Trung Quốc và nhiều nơi khác nữa trên thế giới.

0:00:57.000,0:01:00.000
Và vì thế họ trở nên giàu sụ.

0:01:00.000,0:01:02.000
Và họ xây dựng những thành phố lộng lẫy

0:01:02.000,0:01:06.000
nhờ vào nguồn than đá đó.

0:01:07.000,0:01:10.000
Và trở lại đây, nước Mỹ,

0:01:10.000,0:01:12.000
chúng ta thấy sự tước đoạt kinh tế lẫn nỗi tuyệt vọng.

0:01:12.000,0:01:14.000
Đó là cái mà tôi thấy được.

0:01:14.000,0:01:17.000
Tôi thấy con người phải đấu tranh để sống,

0:01:17.000,0:01:20.000
không biết cái gì xung quanh, và cái gì sẽ đến.

0:01:20.000,0:01:22.000
Và tôi tự hỏi mình,

0:01:22.000,0:01:25.000
"Sao điều này lại có thể, sao chúng ta lại quá nghèo ở nước Mỹ này,

0:01:25.000,0:01:27.000
bởi vì than đá là nguồn của sự giàu có ư,

0:01:27.000,0:01:29.000
nhiều tiền đến vậy ư?"

0:01:29.000,0:01:31.000
Và tôi nhận ra rằng,

0:01:31.000,0:01:34.000
bởi vì người Trung Quốc làm lợi cho chính họ

0:01:34.000,0:01:37.000
bằng một tầng lớp thống trị ngay trên đất Mỹ này

0:01:37.000,0:01:41.000
họ cướp tiền, và những nguồn lực cho chính họ.

0:01:41.000,0:01:43.000
Và còn lại chúng ta, phần rất lớn trong chúng ta,

0:01:43.000,0:01:45.000
phải giành nhau để sống.

0:01:45.000,0:01:48.000
Và người Trung Quốc đưa cho nhóm nhỏ thống trị ấy

0:01:48.000,0:01:51.000
hàng tá vũ khí quân đội cùng những công nghệ tiên tiến

0:01:51.000,0:01:54.000
để chắc chắn rằng những người như tôi

0:01:54.000,0:01:57.000
sẽ không nói gì để chống lại mối quan hệ này.

0:01:58.000,0:02:01.000
Nghe có quen không ạ?

0:02:01.000,0:02:03.000
Và họ làm những việc như hỗ trợ người Mỹ

0:02:03.000,0:02:05.000
cách bảo vệ nguồn than đá.

0:02:05.000,0:02:08.000
Và mọi nơi, là biểu tượng của Trung Quốc --

0:02:08.000,0:02:11.000
mọi nơi, là sự nhắc nhở thường trực.

0:02:11.000,0:02:13.000
Và trở lại với Trung Quốc,

0:02:13.000,0:02:15.000
họ nói gì ở Trung Quốc?

0:02:15.000,0:02:18.000
Không gì cả. Họ không nói về chúng ta. Họ không nói về than đá.

0:02:18.000,0:02:20.000
Nếu bạn hỏi họ,

0:02:20.000,0:02:22.000
họ sẽ nói, "Ồ, than hả, chúng tôi cần than.

0:02:22.000,0:02:25.000
Tức là, đừng hòng tôi hạ nhiệt độ lò sưởi của tôi.

0:02:25.000,0:02:28.000
Đừng mong chờ điều đó."

0:02:28.000,0:02:31.000
Và tôi tức giận, tôi phẫn nộ,

0:02:31.000,0:02:33.000
và rất rất nhiều người giống như tôi.

0:02:33.000,0:02:36.000
Và chúng ta đấu tranh lại, rồi tình hình tệ đi.

0:02:36.000,0:02:39.000
Và Trung Quốc đánh trả bằng cách ghê tởm.

0:02:40.000,0:02:43.000
Và trước khi chúng ta nhận ra, thì xe tăng

0:02:43.000,0:02:45.000
và hàng đội binh lính lũ lượt kéo đến,

0:02:45.000,0:02:47.000
và rất nhiều người chết,

0:02:47.000,0:02:52.000
và đó thật sự, rất rất khó khăn.

0:02:52.000,0:02:55.000
Có hình dung ra cảm giác của bạn

0:02:55.000,0:02:57.000
nếu bạn ở vị trí của tôi?

0:02:57.000,0:03:00.000
Có thể hình dung ra bạn bước ra khỏi toà nhà này

0:03:00.000,0:03:02.000
và thấy hàng tá xe tăng

0:03:02.000,0:03:05.000
hay xe tải chở đầy binh lích phục kích ngoài ấy?

0:03:05.000,0:03:07.000
Hãy nghĩ xem bạn sẽ cảm thấy thế nào.

0:03:07.000,0:03:10.000
Vì bạn biết tại sao họ ở đây, bạn biết họ đang làm gì ở đây.

0:03:10.000,0:03:14.000
Và bạn chỉ cảm thấy phẫn nộ và sợ hãi.

0:03:14.000,0:03:17.000
Nếu bạn có thể, thì đó là thấu cảm -- là thấu cảm đấy.

0:03:17.000,0:03:20.000
Rời khỏi vị trí của bạn, đến đây và đặt bạn vào vị trí của tôi.

0:03:20.000,0:03:22.000
Và bạn sẽ cảm nhận được.

0:03:22.000,0:03:24.000
Được rồi, như thế chỉ là khởi đầu.

0:03:24.000,0:03:26.000
Chỉ là khởi đầu thôi.

0:03:26.000,0:03:28.000
Và bây giờ chúng ta sẽ xem xét

0:03:28.000,0:03:30.000
một trải nghiệm căn bản thật sự.

0:03:30.000,0:03:33.000
Và phần còn lại của bài nói, tôi muốn bạn hãy

0:03:33.000,0:03:35.000
đặt mình vào vị trí

0:03:35.000,0:03:38.000
của những người Ả Rập đạo Hồi bình thường

0:03:38.000,0:03:40.000
sống ở vùng Trung Đông --

0:03:40.000,0:03:43.000
và đặt biệt, ở Iraq.

0:03:44.000,0:03:46.000
Và giúp bạn rõ hơn,

0:03:46.000,0:03:50.000
có thê hình dung bạn là thành viên của một gia đình ở Baghdad --

0:03:50.000,0:03:53.000
và bạn chi muốn những điều tốt đẹp nhất cho con bạn.

0:03:53.000,0:03:55.000
Bạn muốn con bạn có một cuộc sống tốt hơn.

0:03:55.000,0:03:57.000
Rồi bạn xem tin tức, bạn chú ý,

0:03:57.000,0:04:00.000
bạn đọc báo, bạn đi uống cafe với bạn của mình,

0:04:00.000,0:04:02.000
và bạn đọc báo từ khắp thế giới.

0:04:02.000,0:04:04.000
Và đôi khi bạn thấy cả vệ tinh nhân tạo,

0:04:04.000,0:04:06.000
CNN từ nước Mỹ.

0:04:06.000,0:04:08.000
Bạn đã có được khái niệm gì và những điều mà người Mỹ nghĩ.

0:04:08.000,0:04:11.000
Nhưng thật sự, bạn chỉ khát khao một cuộc sống tốt hơn cho bản thân.

0:04:11.000,0:04:13.000
Đó là những gì bạn muốn.

0:04:13.000,0:04:15.000
Bạn là người Ả Rập đạo Hồi sống ở Iraq.

0:04:15.000,0:04:17.000
Bạn muốn cuộc sống tốt hơn cho chính mình.

0:04:17.000,0:04:19.000
Và đây, để tôi giúp bạn.

0:04:19.000,0:04:21.000
Để tôi giúp bạn cảm nhận rõ hơn

0:04:21.000,0:04:23.000
về những điều mà có thể bạn đang nghĩ đến.

0:04:23.000,0:04:26.000
Thứ nhất: sự xâm phạm vào lãnh thổ của bạn

0:04:26.000,0:04:28.000
20 năm về trước, và trước đó,

0:04:28.000,0:04:31.000
lí do mà người ta dòm ngó lãnh thổ bạn, cụ thể là nước Mỹ,

0:04:31.000,0:04:33.000
là dầu.

0:04:33.000,0:04:36.000
Tất cả là vì dầu, bạn biết điều đó, mọi người đều biết.

0:04:36.000,0:04:39.000
Mọi người trở lại nước Mỹ này đều biết đó là vì dầu.

0:04:39.000,0:04:41.000
Vì những người khác

0:04:41.000,0:04:44.000
có những kế hoạch cho tài nguyên của bạn.

0:04:44.000,0:04:47.000
Đó là tài nguyên của bạn, không phải của ai khác.

0:04:47.000,0:04:50.000
Là lãnh thổ của bạn, là tài nguyên của bạn.

0:04:50.000,0:04:52.000
Mà ai khác lại có ý đồ với chúng.

0:04:52.000,0:04:54.000
Và bạn biết tại sao họ có ý đồ không ạ?

0:04:54.000,0:04:56.000
Bạn biết tại sao họ cứ dòm ngó chúng không?

0:04:56.000,0:04:58.000
Vì toàn bộ hệ thống kinh tế của họ

0:04:58.000,0:05:00.000
đều phụ thuốc vào dầu --

0:05:00.000,0:05:02.000
dầu từ nước ngoài,

0:05:02.000,0:05:05.000
dầu mà không phải của họ từ những nơi khác trên thế giới.

0:05:05.000,0:05:07.000
Bạn nghĩ gì về những người này?

0:05:07.000,0:05:09.000
Người Mỹ, họ giàu.

0:05:09.000,0:05:11.000
Ôi nhìn này, họ sống trong nhà to, họ có xe hơi to,

0:05:11.000,0:05:13.000
họ tóc vàng, mắt xanh, họ hạnh phúc.

0:05:13.000,0:05:15.000
Bạn nghĩ vậy. Dĩ nhiên là không đúng.

0:05:15.000,0:05:18.000
Nhưng các phương tiện cứ gây ấn tượng, đó như là cái gì bạn có.

0:05:18.000,0:05:20.000
Và họ có thành phố lớn,

0:05:20.000,0:05:23.000
những thành phố đều phụ thuộc vào dầu.

0:05:24.000,0:05:26.000
Nhìn lại quê hương, bạn thấy gì?

0:05:26.000,0:05:28.000
Nghèo, sự tuyệt vọng, xung đột.

0:05:28.000,0:05:31.000
Nhìn này, bạn không sống trong một nước giàu.

0:05:31.000,0:05:34.000
Đó là Iraq.

0:05:35.000,0:05:37.000
Đó là điều bạn thấy.

0:05:37.000,0:05:39.000
Bạn thấy con người đấu tranh để tồn tại.

0:05:39.000,0:05:41.000
Ý tôi là, không hề dễ dàng, bạn thấy nhiều cái nghèo.

0:05:41.000,0:05:43.000
Và bạn cũng thấy gợn lòng vì điều này.

0:05:43.000,0:05:45.000
Những con người muốn chiếm đoạt tài nguyên của bạn,

0:05:45.000,0:05:47.000
và bạn thấy điều này ư?

0:05:47.000,0:05:49.000
Bạn nói về những gì mà bạn thấy --

0:05:49.000,0:05:51.000
Người Mỹ không nói đâu, nhưng bạn nói.

0:05:51.000,0:05:54.000
Và điều này, sự quân sự hoá của thế giới,

0:05:54.000,0:05:56.000
và nó ở ngay đây, ngay trung tâm nước Mỹ.

0:05:56.000,0:05:58.000
Và nước Mỹ

0:05:58.000,0:06:01.000
phải chịu trách nhiệm gần như một nửa

0:06:01.000,0:06:03.000
của sự dàn trải quân sự trên thế giới --

0:06:03.000,0:06:05.000
bốn phần trăm dân số thế giới.

0:06:05.000,0:06:08.000
Bạn cảm nhận được nó, bạn thấy nó mỗi ngày mà.

0:06:08.000,0:06:10.000
Đó là một phần cuộc sống của bạn.

0:06:10.000,0:06:12.000
Bạn nói về chúng với bạn bè.

0:06:12.000,0:06:15.000
Bạn đọc về chúng.

0:06:15.000,0:06:18.000
Và trở lại, khi Saddam Hussein còn đương quyền,

0:06:18.000,0:06:21.000
người Mỹ không ai quan tâm tội ác của ông ta.

0:06:21.000,0:06:23.000
Khi ông ta thả khí độc vào Kurds và cả Iran,

0:06:23.000,0:06:25.000
không ai quan tâm cả.

0:06:25.000,0:06:27.000
Khi dầu đang bị đe doạ,

0:06:27.000,0:06:31.000
và dường như một chút, đã có vấn đề rồi.

0:06:32.000,0:06:34.000
Và cái bạn thấy, cái gì nữa,

0:06:34.000,0:06:36.000
nước Mỹ,

0:06:36.000,0:06:38.000
là trục của Đảng dân chủ trên cả thế giới,

0:06:38.000,0:06:40.000
họ dường như lại không hề

0:06:40.000,0:06:44.000
ủng hộ các nước dân chủ trên thế giới.

0:06:44.000,0:06:47.000
Có rất nhiều quốc gia, sản xuất dầu,

0:06:47.000,0:06:50.000
không dân chủ, nhưng được Mỹ hỗ trợ.

0:06:50.000,0:06:52.000
Lạ nhỉ.

0:06:52.000,0:06:55.000
Ồ, những sự xâm lược này, hai cuộc chiến này,

0:06:55.000,0:06:57.000
10 năm bị chế tài,

0:06:57.000,0:07:01.000
và 8 năm chiếm đóng,

0:07:01.000,0:07:04.000
cuộc nổi dậy làm buông lỏng con người,

0:07:04.000,0:07:07.000
hàng trăm của hàng ngàn

0:07:07.000,0:07:12.000
cái chết,

0:07:12.000,0:07:15.000
tất cả là vì dầu.

0:07:15.000,0:07:17.000
Cứ nghĩ đi.

0:07:17.000,0:07:19.000
Bạn nói về nó.

0:07:19.000,0:07:22.000
Nó cứ luôn hiện diện trong đầu bạn.

0:07:22.000,0:07:25.000
Bạn hỏi, "Làm sao có thể chứ?"

0:07:25.000,0:07:28.000
Và người đàn ông này, ông ta có thể là bất cứ ai --

0:07:28.000,0:07:30.000
ông bạn, chú bạn,

0:07:30.000,0:07:32.000
ba bạn, con trai bạn,

0:07:32.000,0:07:35.000
người hàng xóng bạn, giáo sư hay học trò bạn.

0:07:35.000,0:07:38.000
Một đời hạnh phúc, vui sướng,

0:07:38.000,0:07:41.000
rồi bỗng chốc đau thương và buồn thảm.

0:07:41.000,0:07:44.000
Mọi người trong đất nước bạn

0:07:44.000,0:07:47.000
đều bị chà xát bởi bạo lực,

0:07:47.000,0:07:49.000
máu, và vế thương,

0:07:49.000,0:07:51.000
nỗi sợ hãi, mọi người.

0:07:51.000,0:07:54.000
Không riêng ai trong đất nước bạn

0:07:54.000,0:07:56.000
mà không bị tang thương.

0:07:56.000,0:07:58.000
Nhưng còn cái khác nữa.

0:07:58.000,0:08:00.000
Còn điều khác nữa về những người này,

0:08:00.000,0:08:02.000
về người Mỹ, người đã ở đó.

0:08:02.000,0:08:05.000
Có vài thứ về họ mà bạn thấy -- họ lại không nhận ra.

0:08:05.000,0:08:08.000
Và bạn thấy gì? Người Cơ đốc giáo.

0:08:08.000,0:08:10.000
Họ là người Cơ đốc giáo.

0:08:10.000,0:08:13.000
Họ thờ chúa Cơ đốc, và họ luôn mang bên mình quyển kinh thánh.

0:08:13.000,0:08:15.000
Quyển kinh thánh có huy chương nhỏ

0:08:15.000,0:08:18.000
trên đó viết "Quân đội Mỹ".

0:08:19.000,0:08:22.000
Và chỉ huy họ, chỉ huy của họ:

0:08:22.000,0:08:24.000
trước khi họ gửi con trai hay con gái mình

0:08:24.000,0:08:26.000
vào chiến trận đất nước bạn --

0:08:26.000,0:08:28.000
và bạn biết lý do --

0:08:28.000,0:08:30.000
trước khi họ gửi chúng đi,

0:08:30.000,0:08:32.000
họ đến nhà thờ Cơ đốc, và họ cầu nguyện,

0:08:32.000,0:08:35.000
họ xin sự bảo vệ và dẫn đường từ vị Chúa của mình.

0:08:35.000,0:08:37.000
Tại sao?

0:08:37.000,0:08:41.000
Chà, dễ thấy mà, khi con người chết trong chiến tranh,

0:08:41.000,0:08:43.000
họ là người Hồi giáo, họ là người Iraq --

0:08:43.000,0:08:45.000
họ không phải là người Mỹ.

0:08:45.000,0:08:48.000
Bạn không muốn người Mỹ phải chết. Bảo vệ binh lính chúng ta.

0:08:48.000,0:08:50.000
Và bạn cảm nhận điều gì phải không --

0:08:50.000,0:08:52.000
đương nhiên rồi.

0:08:52.000,0:08:54.000
Và họ làm những điều tuyệt vời.

0:08:54.000,0:08:56.000
Bạn đọc về nó, bạn nghe về nó mà.

0:08:56.000,0:08:58.000
Họ ở đó xây trường học và giúp mọi người, đó là những điều mà họ muốn làm.

0:08:58.000,0:09:00.000
Họ làm những điều tuyệt vời, nhưng họ cũng là những điều tồi tệ.

0:09:00.000,0:09:02.000
và bạn không thể phân biệt được.

0:09:02.000,0:09:06.000
Và người đàn ông này, như là Lt. Gen. William Boykin.

0:09:06.000,0:09:09.000
Ý tôi là, đây là người đàn ông đã nói rằng Chúa của bạn là sai rồi.

0:09:09.000,0:09:11.000
Chúa của bạn chỉ giống như thần tượng thôi, Chúa tôi mới đúng nè.

0:09:11.000,0:09:14.000
Và cách giải quyết vấn đề ở Trung Đông theo ông ta,

0:09:14.000,0:09:16.000
là bắt tất cả bạn trở thành người Cơ đốc giáo --

0:09:16.000,0:09:18.000
bỏ đi tôn giáo của bạn.

0:09:18.000,0:09:20.000
Và bạn biết mà. Người Mỹ không đọc về người đàn ông này.

0:09:20.000,0:09:23.000
Họ không biết gì về hắn ta, nhưng bạn biết.

0:09:23.000,0:09:25.000
Bại lại cho qua. Bạn bỏ ngoài tai những lời hắn.

0:09:25.000,0:09:28.000
Thật là nghiêm trọng.

0:09:28.000,0:09:31.000
Ông ta là một trong những chỉ huy trong cuộc xâm lược lần hai ở Iraq.

0:09:31.000,0:09:34.000
Và bạn nghĩ, "Chúa ơi, nếu người này nọi vậy,

0:09:34.000,0:09:36.000
thì những người lính đều nói vậy hết rồi."

0:09:36.000,0:09:38.000
Và từ này,

0:09:38.000,0:09:40.000
George Bush gọi đây là một chiến dịch.

0:09:40.000,0:09:42.000
Trời, người Mỹ, họ chỉ phản ứng, "Ồ, chiến dịch à.

0:09:42.000,0:09:44.000
Tuỳ thôi. Tôi không để ý lắm."

0:09:44.000,0:09:46.000
Bạn biết nó nói lên điều gì mà.

0:09:46.000,0:09:48.000
Đó là chiến tranh tôn giáo chống lại người Hồi.

0:09:48.000,0:09:51.000
Nhìn này, đánh chiếm, cưỡng ép họ, lấy đi tài nguyên của họ.

0:09:51.000,0:09:53.000
Nếu họ không chịu, giết họ.

0:09:53.000,0:09:55.000
Là như vậy đấy.

0:09:55.000,0:09:58.000
Và bạn nghĩ, "Ôi lạy Chúa, những người Cơ đốc giáo sắp đến giết chúng ta."

0:09:58.000,0:10:00.000
Đó là sợ hãi.

0:10:00.000,0:10:03.000
Bạn thấy sợ hãi. Phải thôi, bạn thấy sợ hãi.

0:10:03.000,0:10:06.000
Và người đàn ông này, Terry Jones:

0:10:06.000,0:10:08.000
Đây là người đã muốn dìm Hàn Quốc trong biển lửa.

0:10:08.000,0:10:10.000
Và người Mỹ nói: "À, hắn là một gã ngớ ngẩn.

0:10:10.000,0:10:12.000
Hắn quản lý một khách sạn,

0:10:12.000,0:10:14.000
hắn có ba tá người dưới quyền trong nhà thờ."

0:10:14.000,0:10:16.000
Họ cười vào mặt ông ta. Hay họ không.

0:10:16.000,0:10:18.000
Vì trong khung cảnh mọi thức khác,

0:10:18.000,0:10:20.000
tất cả đều khớp.

0:10:20.000,0:10:22.000
Tức là, dĩ nhiên, là cách mà người Mỹ chấp nhận.

0:10:22.000,0:10:24.000
nên tất cả mọi người ở Trung Đông, không chỉ trong đất nước bạn,

0:10:24.000,0:10:26.000
cũng đồng tình.

0:10:26.000,0:10:28.000
"Ông ta muốn dìm Hàn Quốc trong biển lửa, sách tôn giáo của ta.

0:10:28.000,0:10:30.000
Người Cơ đốc giáo hả, ai là người Cơ đốc giáo?

0:10:30.000,0:10:32.000
Bọn họ rất ác, rất kém cỏi --

0:10:32.000,0:10:34.000
họ chỏ có như vậy thôi."

0:10:34.000,0:10:36.000
Đó là những gì bạn nghĩ về người Ả Rập Hồi giáo,

0:10:36.000,0:10:38.000
như một người Iraq.

0:10:38.000,0:10:40.000
Đương nhiên bạn sẽ nghĩ vậy.

0:10:40.000,0:10:42.000
Và người em họ của bạn

0:10:42.000,0:10:44.000
nói là, "Này chị, nhìn trang web này nè.

0:10:44.000,0:10:46.000
Chị phải xem cái này -- Cuộc đóng quân Tra tấn Kinh thánh.

0:10:46.000,0:10:48.000
Bọn người Cơ đốc giáo gàn dở.

0:10:48.000,0:10:51.000
Họ dạy những đứa con họ thành người lính của Jesus.

0:10:51.000,0:10:53.000
Và họ mang những đứa trẻ ấy, dạy chúng trả qua những điều này

0:10:53.000,0:10:55.000
cho đến khi chúng biết cách nói, "Vâng ạ, thưa ngài,"

0:10:55.000,0:10:58.000
những thứ như giữ gìn, bảo quản lựu đạn, vũ khí.

0:10:58.000,0:11:00.000
Và nhìn trang web này.

0:11:00.000,0:11:02.000
Nó đề là "Quân đội Mỹ".

0:11:02.000,0:11:05.000
Những người Cơ đốc giáo này, họ điên rồi. Sao lại làm thế với con cháu mình?"

0:11:05.000,0:11:07.000
Và bạn xem trang web.

0:11:07.000,0:11:10.000
Và dĩ nhiên, người Cơ đốc giáo trở lại nướ Mỹ, hay ai khác,

0:11:10.000,0:11:12.000
nói rằng, "À, đây là vài cái nhà thờ nhỏ, ở đâu đâu ấy".

0:11:12.000,0:11:14.000
Bạn không hề biết.

0:11:14.000,0:11:17.000
Với bạn, nó như là người Cơ đốc giáo.

0:11:17.000,0:11:19.000
Dường như đã xong rồi, trang Web, cuộc tra tấn Kinh thánh.

0:11:19.000,0:11:21.000
Và nhìn này:

0:11:21.000,0:11:23.000
họ thậm chí còn dạy con cháu họ --

0:11:23.000,0:11:25.000
họ huấn luyện hệt như cách Hải quân Mỹ làm.

0:11:25.000,0:11:27.000
Thú vị không ạ.

0:11:27.000,0:11:29.000
Và điều đó làm bạn sợ, điều đó hăm doạ bạn.

0:11:29.000,0:11:31.000
Và những người này, bạn thấy họ.

0:11:31.000,0:11:34.000
Bạn thấy đó, tôi, Sam Richards, tôi biết những người này là ai.

0:11:34.000,0:11:36.000
Họ là học trò tôi, bạn tôi,

0:11:36.000,0:11:38.000
Tôi biết bạn nghĩ gì mà: "Ông sao biết được."

0:11:38.000,0:11:40.000
Khi bạn thấy họ,

0:11:40.000,0:11:43.000
họ có thể là ai khác, họ có thể là cái gì khác.

0:11:43.000,0:11:46.000
Đó chính là cái mà họ đối với bạn.

0:11:46.000,0:11:49.000
Chúng ta không nhận ra ở nước Mỹ này,

0:11:49.000,0:11:52.000
nhưng bạn nhận biết được theo cách đó.

0:11:54.000,0:11:56.000
Vậy ở đây.

0:11:56.000,0:11:58.000
Dĩ nhiên, bạn đã sai lầm.

0:11:58.000,0:12:01.000
Bạn khái quát chúng. Bạn sai.

0:12:01.000,0:12:03.000
Bạn không hiểu người Mỹ.

0:12:03.000,0:12:05.000
Đó không phải cuộc xâm lược người Cơ đốc giáo.

0:12:05.000,0:12:07.000
Chúng ta không đến đó vì dầu thôi đâu, vì nhiều lý do khác nữa kìa.

0:12:07.000,0:12:09.000
Bạn nhận thức sai. Bạn nhầm lẫn nó.

0:12:09.000,0:12:12.000
Và dĩ nhiên, đa số trong các bạn không ủng hộ cuộc nổi dậy;

0:12:12.000,0:12:14.000
bạn không ủng hộ việc đánh giết người Mỹ;

0:12:14.000,0:12:16.000
bạn không ủng hộ khủng bố.

0:12:16.000,0:12:18.000
Đương nhiên là bạn không rồi. Chỉ vài người có.

0:12:18.000,0:12:21.000
Nhưng vài người trong số bạn có.

0:12:21.000,0:12:24.000
Và đấy là cách nhìn hai mặt.

0:12:24.000,0:12:26.000
Và bây giờ, chúng ta sẽ làm cái này.

0:12:26.000,0:12:28.000
Bước ra khỏi vị trí của bạn

0:12:28.000,0:12:30.000
cái mà bạn đang ở bây giờ ấy

0:12:30.000,0:12:32.000
và ướm vào một vị trí bình thường thôi.

0:12:32.000,0:12:34.000
Bây giờ quay trở lại nào, được chứ.

0:12:34.000,0:12:36.000
Ta tiến đến một nguyên lý căn bản.

0:12:36.000,0:12:38.000
Và ta nhìn lại quê hương.

0:12:38.000,0:12:40.000
Tấm ảnh này: người phụ nữ này,

0:12:40.000,0:12:42.000
trời ơi, tôi cảm nhận được bà ấy.

0:12:42.000,0:12:44.000
Tôi cảm nhận được.

0:12:44.000,0:12:46.000
Bà ấy là chị tôi,

0:12:46.000,0:12:49.000
là vợ tôi, là chị họ, hay là người hàng xóm.

0:12:49.000,0:12:51.000
Bà ấy có thể là bất cứ ai với tôi.

0:12:51.000,0:12:53.000
Mọi người đứng ở đấy, mọi người trong bức ảnh.

0:12:53.000,0:12:56.000
Trời ơi, tôi cảm thấu được bức ảnh.

0:12:56.000,0:12:58.000
Và đó là những gì tôi muốn bạn làm.

0:12:58.000,0:13:01.000
Trở về với ví dụ ban đầu của tôi về Trung Quốc nào.

0:13:02.000,0:13:04.000
Tôi muốn bạn trở lại.

0:13:04.000,0:13:07.000
Đó là vì than, đúng không, lý do mà người Trung Quốc đến đất Mỹ này ấy.

0:13:07.000,0:13:09.000
Và tôi muốn bạn hình dung một người phụ nữ Trung Quốc

0:13:09.000,0:13:12.000
nhận lấy một lá cờ Trung Quốc

0:13:12.000,0:13:15.000
vì bà thương cảm những người đã chết trên đất Mỹ

0:13:15.000,0:13:17.000
vì cuộc chiến than đá.

0:13:17.000,0:13:19.000
Và quân lính Trung Quốc,

0:13:19.000,0:13:21.000
và những người còn lại cũng là Trung Quốc.

0:13:21.000,0:13:24.000
Vậy là người Mỹ, bạn thấy thế nào về bức ảnh này?

0:13:26.000,0:13:29.000
Bạn thấy gì trong khung cảnh này?

0:13:31.000,0:13:33.000
Cố nghĩ đi nào. Nhập tâm vào nó.

0:13:33.000,0:13:35.000
Khung cảnh ở đây này.

0:13:35.000,0:13:37.000
Là một người Mỹ, quân đội Mỹ,

0:13:37.000,0:13:39.000
Người phụ nữ Mỹ mất người thân yêu của mình

0:13:39.000,0:13:42.000
ở Trung Đông -- ở Iraq hay Afghanistan.

0:13:42.000,0:13:44.000
Bây giờ, đặt bạn vào vị trí,

0:13:44.000,0:13:46.000
vị trí của

0:13:46.000,0:13:49.000
người Ả Rập đạo Hồi sống ở Iraq.

0:13:50.000,0:13:53.000
Bạn nghĩ gì và cảm thấy gì

0:13:53.000,0:13:55.000
về bức ảnh này,

0:13:55.000,0:13:58.000
về người phụ nữ này?

0:14:05.000,0:14:07.000
Được rồi.

0:14:07.000,0:14:09.000
Theo dõi tôi nhé,

0:14:09.000,0:14:11.000
vì tôi đang làm việc mạo hiểm lắm.

0:14:11.000,0:14:14.000
Và tôi muốn mời bạn mạo hiểm cùng tôi.

0:14:14.000,0:14:16.000
Những người đàn ông này, họ là những người phản động.

0:14:16.000,0:14:18.000
Họ bị quân lính Mỹ bắt,

0:14:18.000,0:14:20.000
vì cố giết người Mỹ.

0:14:20.000,0:14:23.000
Và có thể họ thành công. Có thể họ thành công.

0:14:23.000,0:14:25.000
Đặt bạn vào vị trí

0:14:25.000,0:14:29.000
những người Mỹ mà bắt họ.

0:14:29.000,0:14:31.000
Bạn có thấy giận dữ?

0:14:31.000,0:14:33.000
Bạn có thấy rằng bạn chỉ muốn bắt những người này

0:14:33.000,0:14:35.000
và vặn cổ họ không?

0:14:35.000,0:14:37.000
Bạn kịp không ạ?

0:14:37.000,0:14:39.000
Nó không khó đến vậy đâu.

0:14:39.000,0:14:42.000
Bạn chỉ -- ôi trời.

0:14:44.000,0:14:48.000
Và bây giờ, đặt bạn vào vị trí của họ.

0:14:50.000,0:14:52.000
Vậy họ là kẻ giết người đầy thú tính

0:14:52.000,0:14:55.000
hay người bảo vệ yêu nước?

0:14:55.000,0:14:57.000
Là loại người nào?

0:14:58.000,0:15:01.000
Bạn có nhận thấy sự giận dữ,

0:15:01.000,0:15:03.000
sự sợ hãi,

0:15:03.000,0:15:05.000
sự phẫn nộ của họ

0:15:05.000,0:15:07.000
về những gì xảy đến với đất nước họ?

0:15:07.000,0:15:09.000
Bạn có hình dung ra

0:15:09.000,0:15:12.000
có thể một trong số họ, vào lúc sáng

0:15:12.000,0:15:15.000
cúi xuống và ôm lấy đứa con mình

0:15:15.000,0:15:19.000
và nói rằng, "Con yêu, ba sẽ về ngay thôi.

0:15:19.000,0:15:22.000
Ba ra ngoài kia, để bảo vệ sự tự do của con, cuộc sống của con.

0:15:22.000,0:15:26.000
Ba ra ngoài kia, để trông chừng chúng ta,

0:15:26.000,0:15:28.000
tương lai đất nước chúng ta."

0:15:28.000,0:15:30.000
Bạn có tưởng tượng ra không ạ?

0:15:30.000,0:15:33.000
Bạn có nghĩ đến lời nói như vậy không?

0:15:33.000,0:15:36.000
Bạn theo kịp không ạ?

0:15:37.000,0:15:40.000
Bạn nghĩ họ cảm thấy thế nào?

0:15:47.000,0:15:49.000
Bạn thấy đấy, đó là thấu cảm.

0:15:49.000,0:15:52.000
Và đó cũng là thấu hiểu.

0:15:52.000,0:15:54.000
Bây giờ, bạn có thể hỏi,

0:15:54.000,0:15:57.000
"Được rồi, Sam, tại sao ông lại làm chuyện này?

0:15:57.000,0:15:59.000
Sao ông lại lấy ví dụ này, trong hàng đống ví dụ khác?"

0:15:59.000,0:16:02.000
Và tôi nói, bởi vì...bởi vì.

0:16:02.000,0:16:04.000
Bạn được quyền ghét bỏ những người này.

0:16:04.000,0:16:07.000
Bạn được quyền, chỉ để ghét những người này

0:16:07.000,0:16:09.000
đến từng tế bào của bạn.

0:16:09.000,0:16:11.000
Và nếu tôi có thể làm cho bạn

0:16:11.000,0:16:13.000
ướm được vào đôi giày người khác

0:16:13.000,0:16:15.000
và bước đi một inch (2,54 cm),

0:16:15.000,0:16:17.000
một inch nhỏ xíu thôi,

0:16:17.000,0:16:20.000
và hình dung ra sự phân tích xã hội học

0:16:20.000,0:16:24.000
thì bạn cũng có thể phân tích những mặt khác của cuộc sống bạn chứ?

0:16:24.000,0:16:26.000
Bạn có thể đi một dặm

0:16:26.000,0:16:28.000
khi bạn thấu hiểu được

0:16:28.000,0:16:31.000
tại sao người ta lái xe 40 dặm một giờ

0:16:31.000,0:16:34.000
trên làn đường,

0:16:34.000,0:16:36.000
hoặc con trai bạn,

0:16:36.000,0:16:38.000
hoặc người hàng xóm cứ làm phiền bạn

0:16:38.000,0:16:40.000
vì cứ cắt cỏ vào sáng Chủ nhật.

0:16:40.000,0:16:43.000
Dù đó là gì, bạn có thể thấu hiểu được tất.

0:16:43.000,0:16:45.000
Và đó là những gì tôi nó với học trò tôi:

0:16:45.000,0:16:49.000
bước ra khỏi thế giới nhỏ, hạn hẹp của bạn.

0:16:49.000,0:16:51.000
Rồi bước vào một thế giới nhỏ, hạn hẹp

0:16:51.000,0:16:53.000
của một người khác.

0:16:53.000,0:16:57.000
Và rồi cứ làm lại, làm lại, và làm lại.

0:16:57.000,0:16:59.000
Và bỗng nhiên tất cả những thế giới nhỏ, hạn hẹp đó,

0:16:59.000,0:17:01.000
hoà hợp lại thành một trang web phức tạp.

0:17:01.000,0:17:04.000
Và chúng trở thành một thế giới to lớn, phức tạp.

0:17:04.000,0:17:06.000
Và đột nhiên, vô thức bạn nhận ra,

0:17:06.000,0:17:09.000
bạn nhìn thế giới bằng một con mắt khác.

0:17:09.000,0:17:11.000
Mọi thứ thay đổi.

0:17:11.000,0:17:13.000
Mọi thứ trong cuộc sống của bạn thay đổi.

0:17:13.000,0:17:16.000
Và đó, dĩ nhiên, là những gì tôi muốn nói.

0:17:16.000,0:17:19.000
Cảm nhận đời sống những người khác,

0:17:19.000,0:17:21.000
cái nhìn khác.

0:17:21.000,0:17:23.000
Lắng nghe người khác,

0:17:23.000,0:17:26.000
để làm sâu sắc chính chúng ta.

0:17:26.000,0:17:28.000
Tôi sẽ không nói

0:17:28.000,0:17:30.000
rằng tôi ủng hộ khủng bố ở Iraq,

0:17:30.000,0:17:32.000
vì là nhà xã hội học,

0:17:32.000,0:17:34.000
những gì tôi sẽ nói

0:17:34.000,0:17:37.000
là tôi thấu hiểu.

0:17:38.000,0:17:42.000
Và giờ đây, có lẽ -- có lẽ -- bạn cũng thế.

0:17:42.000,0:17:44.000
Xin cảm ơn.

0:17:44.000,0:17:46.000
Vỗ tay.