1
00:00:00,697 --> 00:00:05,383
Bir iki ay önce bir konuşma 
için davet edildiğimde

2
00:00:05,383 --> 00:00:08,893
organizatörlerle birkaç konu
başlığını konuştuk

3
00:00:08,893 --> 00:00:12,308
bir çok madde üzerinde tartıştık
ve müzakere ettik.

4
00:00:12,308 --> 00:00:14,629
Ancak hiç kimse bu konuyu
gündeme getirmedi.

5
00:00:14,629 --> 00:00:17,278
Bunun sebebi, iki ay önce

6
00:00:17,278 --> 00:00:20,190
Ebola katlanarak hızlanıyordu

7
00:00:20,190 --> 00:00:24,553
ve daha önce hiç görmediğimiz geniş 
alanlara yayılıyordu.

8
00:00:24,553 --> 00:00:27,822
Yakın tarihte görmediğimiz
şekilde dünya

9
00:00:27,822 --> 00:00:32,790
bu hastalıktan korkmuş, endişeye
kapılmış ve alarma geçmişti.

10
00:00:32,790 --> 00:00:38,960
Fakat bugün burada durup 
size Lofa’da çalışan

11
00:00:38,960 --> 00:00:42,651
Liberyalı bir doktor olan 
Peter Clement gibi

12
00:00:42,656 --> 00:00:49,815
insanların sayesinde Ebolayı nasıl 
yendiğimizi anlatabiliyorum.

13
00:00:49,815 --> 00:00:55,294
Lofa, büyük ihtimalle pek çoğunuzun
duymadığı Liberya’da bir ilçe.

14
00:00:55,294 --> 00:00:57,684
Lofa ilçesinin çok önemli olması

15
00:00:57,684 --> 00:01:00,115
beş ay önce,

16
00:01:00,115 --> 00:01:04,533
salgın hızlanmaya başladığında

17
00:01:04,533 --> 00:01:09,477
buranın tam merkez, salgının ana 
merkezi olmasından kaynaklanıyor.

18
00:01:09,477 --> 00:01:13,222
O günlerde, MSF ve tedavi merkezi

19
00:01:13,222 --> 00:01:16,097
her gün onlarca hastayı muayene ediyordu.

20
00:01:16,097 --> 00:01:20,345
Zaman geçtikçe, bu hastalığın ailelerine,

21
00:01:20,345 --> 00:01:24,713
çocuklarına, akrabalarına, topluma
neler yaptığını gören

22
00:01:24,713 --> 00:01:28,329
hastaların ve insanların
korkuları daha da arttı.

23
00:01:28,329 --> 00:01:33,092
Peter Clement başkent Monrovia’dan 
Lofa ilçesine

24
00:01:33,092 --> 00:01:37,339
12 saat süren zorlu bir araba
yolculuğu ile varıp

25
00:01:37,339 --> 00:01:41,701
hızlanan salgını kontrol altına 
almakla görevlendirildi.

26
00:01:41,701 --> 00:01:47,063
Peter vardığında gördüğü şey, size az önce
bahsettiğim dehşet tablosuydu.

27
00:01:47,063 --> 00:01:51,304
Yerel liderlerle oturup onları dinledi.

28
00:01:51,304 --> 00:01:54,945
Duyduğu şeyler çok üzücüydü.

29
00:01:54,945 --> 00:01:59,279
Hastalıktan etkilenen insanların
perişanlık ve

30
00:01:59,279 --> 00:02:02,578
çaresizliklerini dinledi.

31
00:02:02,578 --> 00:02:04,656
Ebolanın sadece insanlara

32
00:02:04,656 --> 00:02:08,103
verdiği zararlarla ilgili üzücü
hikayeleri değil

33
00:02:08,103 --> 00:02:11,299
ailelere ve topluma yaptıklarını da gördü.

34
00:02:12,589 --> 00:02:16,999
Oradaki yerel liderleri dinledi. Ona -

35
00:02:16,999 --> 00:02:20,443
“Çocuklarımız hastalığa yakalandığında,
ölmeye başladığında,

36
00:02:20,443 --> 00:02:24,247
onlara sarılmayı istememize 
rağmen dokunamadık.

37
00:02:24,247 --> 00:02:28,937
Akrabalarımız öldüğünde cenaze törenlerini
adetlerimize uygun şekilde yapamadık.

38
00:02:28,937 --> 00:02:31,617
Toplumun ve inançlarımızın 
emrettiği şekilde

39
00:02:31,617 --> 00:02:34,801
gömmeden önce cesetlerini 
yıkayamadık.” diye anlattılar.

40
00:02:34,801 --> 00:02:38,208
Bunlardan dolayı bu insanlar bunalıma
girdi ve endişeye kapıldı

41
00:02:38,208 --> 00:02:41,995
ve tüm salgın önlerinde çözülüyordu.

42
00:02:41,995 --> 00:02:44,911
İnsanlar, birer kahraman olan

43
00:02:44,911 --> 00:02:48,265
ve toplumu kurtarmaya, toplumla birlikte
mücadeleye yardıma gelen

44
00:02:48,265 --> 00:02:53,184
sağlık çalışanlarına saldırıyordu. 
İnsanlara erişemiyorlardı.


45
00:02:53,184 --> 00:02:58,402
Peter onlara sonrasında,
neler olduğunu anlattı.

46
00:02:58,402 --> 00:03:01,137
Liderler dinledi ve durumu
tersine çevirdiler.

47
00:03:01,137 --> 00:03:04,744
Peter Ebolanın ne olduğunu, ne tür bir 
hastalık olduğunu açıkladı.

48
00:03:04,744 --> 00:03:07,019
Hastalığın topluma
neler yaptığını anlattı

49
00:03:07,019 --> 00:03:12,177
ve Ebolanın bizi insan yapan her şeyi 
nasıl tehdit ettiğini anlattı.

50
00:03:12,177 --> 00:03:16,563
Ebola, çocuklarınıza istediğiniz 
gibi dokunamamanız demek.

51
00:03:16,563 --> 00:03:18,873
Ölülerinizi olması gereken 
şekilde gömemezsiniz.

52
00:03:18,873 --> 00:03:23,516
Bunları yapacak olan, uzay elbiseli bu 
insanlara güvenmeniz gerekiyor.

53
00:03:23,516 --> 00:03:26,865
Bayanlar ve baylar, sonrasında 
olağanüstü şeyler oldu.

54
00:03:26,865 --> 00:03:30,111
Toplum, sağlık çalışanları ve
Peter bir araya gelip

55
00:03:30,111 --> 00:03:35,168
Lofa ilçesindeki Ebola salgınını kontrol
altına almak için ortaya bir plan koydu.

56
00:03:35,168 --> 00:03:39,642
Bunun çok önemli bir olay olmasının sebebi

57
00:03:39,642 --> 00:03:44,736
salgının merkezi olan bu yerde,

58
00:03:44,736 --> 00:03:47,563
seyrettiğiniz, gazetelerde okuduğunuz,

59
00:03:47,563 --> 00:03:51,306
televizyonlarda izlediğiniz üzere,

60
00:03:51,306 --> 00:03:57,393
Lofa sekiz haftadır tek bir Ebola
vakasının gözükmediği bir yer oldu.

61
00:03:57,393 --> 00:04:04,439
(Alkışlar)

62
00:04:04,449 --> 00:04:07,872
Bu artık işin bittiğini anlamına
gelmiyor elbette.

63
00:04:07,872 --> 00:04:11,128
Büyük bir risk var ve yeni
vakalar görülebilir.

64
00:04:11,128 --> 00:04:14,392
Fakat bu bize Ebola ile baş 
edilebileceğini öğretti.

65
00:04:14,392 --> 00:04:16,049
Asıl önemli olan bu.

66
00:04:16,049 --> 00:04:17,216
Bu ölçekte,

67
00:04:17,216 --> 00:04:21,113
bölgede gördüğümüz bu 
hızlı artışa rağmen

68
00:04:21,113 --> 00:04:24,571
Ebolanın üstesinden 
gelebileceğimizi biliyoruz.

69
00:04:24,571 --> 00:04:28,562
Toplum, sağlık çalışanları ile bir araya
gelip, işbirliği yaptığında

70
00:04:28,562 --> 00:04:31,235
bu hastalık durdurulabilir.

71
00:04:31,235 --> 00:04:34,885
Ebola Lofa ilçesinde nasıl sonlandırıldı?

72
00:04:34,885 --> 00:04:39,577
Bunun için 12 ay öncesine, salgının 
başlangıcına dönmemiz gerek.

73
00:04:39,577 --> 00:04:42,828
Pek çoğunuzun bildiği gibi bu 
virüs saptanamadan ilerledi

74
00:04:42,828 --> 00:04:46,803
ve başlangıcından dört ay sonrasına 
kadar ortaya çıkarılamadı.

75
00:04:46,803 --> 00:04:49,416
Çünkü Batı Afrika’da görülen
bir hastalık değildi.

76
00:04:49,416 --> 00:04:52,971
Bu, kıtanın yarısı kadar uzaklıkta, 
Afrikanın ortalarında olan bir hastalıktı.

77
00:04:52,971 --> 00:04:55,537
İnsanlar bu hastalığı daha önce
hiç görmediği gibi, sağlık çalışanları da

78
00:04:55,537 --> 00:04:57,336
bu hastalığı daha 
önce görmemişti.

79
00:04:57,336 --> 00:04:59,474
Neyle uğraştıklarını 
bilmediklerinden,

80
00:04:59,474 --> 00:05:02,123
hastalığı daha komplike 
bir hale getirdiler

81
00:05:02,123 --> 00:05:05,951
ve virüs kendine has, belirtiler ve 
semptomlardan daha farklı belirtiler

82
00:05:05,951 --> 00:05:08,216
göstermeye başlamasına neden oldu.

83
00:05:08,216 --> 00:05:12,631
Böylece Ebolayı bilen kişiler dahi 
hastalığı tanımlayamadı.

84
00:05:12,631 --> 00:05:16,490
Bu nedenle de hastalık belli 
bir zaman saptanamadı.

85
00:05:16,490 --> 00:05:19,660
O zamanlarda kamuoyunun 
bildiğinin tam tersine 


86
00:05:19,660 --> 00:05:25,175
virüs tespit edildiğinde destek 
için akın vardı.


87
00:05:25,175 --> 00:05:30,236
Çoğunuzun bildiği üzere, MSF bölgede bir 
Ebola tedavi merkezi kurdu.

88
00:05:30,236 --> 00:05:33,330
Dünya Sağlık Örgütü ve yardımcı 
kuruluşların işbirliğiyle

89
00:05:33,330 --> 00:05:37,005
takip eden iki ay içinde 
virüsün tespiti için

90
00:05:37,005 --> 00:05:39,393
yüzlerce insanı bölgeye gönderdi.

91
00:05:39,393 --> 00:05:43,424
Bayanlar ve baylar, o zaman problem,

92
00:05:43,424 --> 00:05:46,977
şimdi Ebola olduğu bilinen virüsün çok 
fazla yayılmış olmasıydı.

93
00:05:46,977 --> 00:05:50,186
Salgın, Ebola’ya karşı şimdiye 
kadar girişilen

94
00:05:50,186 --> 00:05:53,995
tüm müdahaleleri aşıp geçmişti.

95
00:05:53,995 --> 00:05:56,403
Yıl ortasına kadar sadece Gine değil

96
00:05:56,403 --> 00:06:00,366
Sierra Leone ve Liberya’ya da 
hastalık bulaşmıştı.

97
00:06:00,366 --> 00:06:05,233
Virüs coğrafi olarak yayıldığından 
hastaların sayısı da artıyordu.

98
00:06:05,233 --> 00:06:09,589
Bu anlarda sadece yüzlerce insan

99
00:06:09,589 --> 00:06:12,048
hastalığa yakalanıp ölmedi,

100
00:06:12,048 --> 00:06:14,907
ayrıca ön saflarda mücadele edenlerden,

101
00:06:14,907 --> 00:06:17,750
buralara gidip yardım etmeye çalışan

102
00:06:17,750 --> 00:06:20,892
sağlık çalışanları ve diğer müdahale
ekiplerinden de

103
00:06:20,892 --> 00:06:24,068
onlarcası hastalığa yakalandı ve öldü.

104
00:06:24,068 --> 00:06:26,882
Bu ülkelerin başkanları
aciliyetin farkına vardı.

105
00:06:26,882 --> 00:06:30,422
Bir araya gelip ortak mücadele 
etmeye karar verdiler ve Conakry’de

106
00:06:30,422 --> 00:06:34,640
ortak acil operasyon merkezi kurarak
bu hastalığı durdurmak ve sonlandırmak,

107
00:06:34,640 --> 00:06:38,960
konuştuğumuz stratejileri hayata

108
00:06:38,960 --> 00:06:41,712
geçirmek için birlikte çalıştılar.

109
00:06:42,242 --> 00:06:46,199
Ancak, o zamana kadar Ebola ile ilgili 
görmediğimiz bir şey oldu.

110
00:06:46,199 --> 00:06:49,785
Olan şey, virüs ya da virüsten
etkilenmiş biri

111
00:06:49,785 --> 00:06:53,181
uçakla bir başka ülkeye gitti

112
00:06:53,181 --> 00:06:57,323
ve ilk defa uzak bir ülkede

113
00:06:57,323 --> 00:06:59,879
virüs tekrar patlak verdi.

114
00:06:59,879 --> 00:07:03,616
Bu sefer 21 milyonluk nüfusu ile 
Nijerya’nın kalabalık metropolü

115
00:07:03,616 --> 00:07:06,245
Logos’ta görüldü.

116
00:07:06,245 --> 00:07:09,228
Artık virüs bu bölgedeydi.

117
00:07:09,228 --> 00:07:12,768
Tahmin edeceğiniz üzere,
uluslararası alarm verildi,

118
00:07:12,768 --> 00:07:16,536
Böyle bir hastalığın, bu ölçekte
uluslararası bir endişeye yol açtığını

119
00:07:16,536 --> 00:07:18,990
daha önce görmemiştik.

120
00:07:18,990 --> 00:07:23,630
Dünya Sağlık Örgütü durumun 
incelenmesi ve uluslararası

121
00:07:23,630 --> 00:07:27,251
acil durum ilan edilmesi için acil bir 
uzmanlar toplantısı düzenledi.

122
00:07:27,256 --> 00:07:32,346
Böyle yapmakla, o zamanlarda 
büyük bir sıkıntı ve

123
00:07:32,346 --> 00:07:35,316
endişe içinde olan bu ülkelere 
önemli miktarda

124
00:07:35,316 --> 00:07:39,034
uluslararası yardımın gideceği umulmuştu.

125
00:07:39,364 --> 00:07:42,111
Fakat gördüğümüz daha farklı oldu.

126
00:07:42,341 --> 00:07:45,869
Çok büyük bir tepki geldi.

127
00:07:45,869 --> 00:07:50,630
Bir çok ülke yardıma koştu—pek çok sivil 
toplum örgütü ve diğer kuruluşlar,

128
00:07:50,630 --> 00:07:54,046
fakat bazı yerlerde de bunun
tam tersi oldu.

129
00:07:54,046 --> 00:07:58,161
Alarm yükseltildi ve kısa süre sonra 
bu ülkeler yardım almak bir yana

130
00:07:58,161 --> 00:08:02,556
aşırı derecede izole 
edildiklerini gördüler.

131
00:08:02,556 --> 00:08:07,290
Gördüğümüz şey, ticari hava yolları
bu ülkelere uçmaya başladı

132
00:08:07,290 --> 00:08:09,881
ve bu virüsün hiçbir zaman
bulaşmadığı insanlara

133
00:08:09,881 --> 00:08:12,043
seyahat engeli getirildi.

134
00:08:12,043 --> 00:08:15,971
Bu sadece ülkelerin kendilerine
problem yaratmakla kalmadı,

135
00:08:15,971 --> 00:08:18,093
ayrıca yardımları da etkiledi.

136
00:08:18,093 --> 00:08:21,055
Bu ülkelere yardım etmek, salgınla 
mücadele etmek için

137
00:08:21,055 --> 00:08:23,261
insan getirmeye çalışan örgütler

138
00:08:23,261 --> 00:08:25,193
insanları uçağa bindiremedi

139
00:08:25,193 --> 00:08:28,392
ve yardım etmek için bu
ülkelere getiremedi.

140
00:08:28,392 --> 00:08:30,404
Böyle bir durumda, 
bayanlar ve baylar,

141
00:08:30,404 --> 00:08:34,209
Ebola’ya benzer bir virüs 
avantajlı hale gelir.

142
00:08:34,209 --> 00:08:38,577
O zaman daha önce hiç görmediğimiz
bazı şeylerle karşılaştık.

143
00:08:38,577 --> 00:08:41,733
Virüs sadece halihazırda 
etkilediği bölgelerde

144
00:08:41,733 --> 00:08:45,324
devam etmedi ayrıca 
hızlanmaya da başladı.

145
00:08:45,324 --> 00:08:47,692
Burada gördüğünüz vaka sayıları gibi

146
00:08:47,692 --> 00:08:50,746
daha önce karşılaşmadığımız 
bir büyüklük gördük.

147
00:08:50,746 --> 00:08:53,783
Ebola vakaları sadece

148
00:08:53,783 --> 00:08:58,024
çoktan etkilenen bölgelerde değil ayrıca 
daha uzak ülkelerde ve bölgelere de

149
00:08:58,024 --> 00:09:01,883
yayıldı ve hızı katlanarak arttı.

150
00:09:01,883 --> 00:09:04,947
Bayanlar ve baylar, şimdiye kadar 
gördüğümüz halk sağlığını

151
00:09:04,947 --> 00:09:09,772
ilgilendiren endişe verici
uluslararası alarmdı.

152
00:09:10,502 --> 00:09:12,553
Bu ülkelerde neler olduğunu pek çoğunuz

153
00:09:12,553 --> 00:09:16,742
televizyonlarda izlediniz ve 
gazetelerde okudunuz.

154
00:09:16,742 --> 00:09:22,102
Sağlık sisteminin bu hastalığın ağırlığı
altında çökmeye başladığını gördük.

155
00:09:22,102 --> 00:09:26,722
Okulların kapandığını, 
pazarların başlamadığı ve

156
00:09:26,722 --> 00:09:30,042
olması gereken şekilde
işlemediklerini gördük.

157
00:09:30,042 --> 00:09:34,161
Yanlış bilgilendirme ve yanlış
anlaşılmaların bu toplumlarda

158
00:09:34,161 --> 00:09:37,645
hızlı bir şekilde yayılmaya
başladığını ve bunun da

159
00:09:37,645 --> 00:09:39,260
paniği artırdığını gördük.

160
00:09:39,260 --> 00:09:42,844
Kendilerinin çağırdığı ve yardıma gelen
bu uzay elbisesi

161
00:09:42,844 --> 00:09:45,091
giyinmiş bu insanlardan uzak
durmaya başladılar.

162
00:09:45,091 --> 00:09:48,118
Durum daha da kötüleşti.

163
00:09:48,118 --> 00:09:50,800
Ülkeler acil durum ilan
etmek zorunda kaldı.

164
00:09:50,800 --> 00:09:56,205
Kalabalıkların karantinaya alınması
gerekti ve ayaklanmalar patlak verdi.

165
00:09:56,205 --> 00:09:59,975
Bu çok korkutucu bir durumdu.

166
00:09:59,975 --> 00:10:03,074
Dünyanın her yanından
insanlar sormaya başladı:

167
00:10:03,074 --> 00:10:07,163
Ebola bu şekilde yayılmaya başlarsa
durdurabilir miyiz?

168
00:10:07,163 --> 00:10:11,255
Bu virüsü ne kadar iyi tanıyoruz
diye sormaya başladılar.

169
00:10:11,585 --> 00:10:14,740
Gerçek şu ki Ebolayı çok iyi tanımıyoruz.

170
00:10:14,740 --> 00:10:18,735
Hakkında bildiklerimize bakarak yeni
bir hastalık olduğunu söyleyebiliriz.

171
00:10:18,735 --> 00:10:21,020
Hastalığı sadece 40 yıldır,

172
00:10:21,020 --> 00:10:24,502
Orta Afrikada ilk patlak verdiği 1976 
yılından beri biliyoruz.

173
00:10:24,502 --> 00:10:27,582
Bunlara rağmen, pek çok şey biliyoruz:

174
00:10:27,582 --> 00:10:31,805
Bu virüsün bir çeşit yarasa gibi
hayatta kaldığını biliyoruz.

175
00:10:31,805 --> 00:10:34,921
Virüsü taşıyan ve büyük
ihtimal hastalanmış

176
00:10:34,921 --> 00:10:37,528
vahşi hayvanlarla temas eden

177
00:10:37,528 --> 00:10:41,086
insanlara hastalığın
bulaştığını biliyoruz.

178
00:10:41,086 --> 00:10:44,307
Sonra, virüsün insanlar
arasında mikroplu

179
00:10:44,307 --> 00:10:46,580
vücut sıvısıyla yayıldığını biliyoruz.

180
00:10:46,580 --> 00:10:48,071
Hepiniz gördüğü gibi

181
00:10:48,071 --> 00:10:51,553
bu korkunç hastalık insanlarda

182
00:10:51,553 --> 00:10:56,071
yüksek ateş, ishal, kusma ve 
sonrasında maalesef

183
00:10:56,071 --> 00:11:02,541
vakaların %70’i ve daha fazlasında
ölüme neden olmaktadır.

184
00:11:02,541 --> 00:11:07,884
Bu çok tehlikeli, güçten düşürücü
ve ölümcül bir hastalık.

185
00:11:08,344 --> 00:11:12,517
Uzunca bir dönem hastalığı bilmememize,

186
00:11:12,517 --> 00:11:17,394
hastalık hakkında her şeyi bilmememize
rağmen, nasıl durduracağımızı biliyoruz.

187
00:11:17,394 --> 00:11:20,608
Ebolayı durdurmak için dört 
kritik nokta var.

188
00:11:20,608 --> 00:11:24,922
Birincisi ve en önde geleni, 
hastalığı anlamalıyız.

189
00:11:24,922 --> 00:11:28,443
Hastalığın nasıl yayıldığını ve nasıl 
durdurulacağını bilmeliyiz.

190
00:11:28,443 --> 00:11:32,519
İkinci olarak, hastalıkla ilgili her bir
vakayı ve bunlarla temas edenleri tespit

191
00:11:32,519 --> 00:11:34,525
edebilecek bir sisteme sahip olmalı

192
00:11:34,525 --> 00:11:38,682
ve intikal noktalarını bulup
engellemeliyiz.

193
00:11:38,682 --> 00:11:42,304
Tedavi merkezleri, uzmanlaşmış Ebola
tedavi merkezleri kurmalıyız

194
00:11:42,304 --> 00:11:44,527
ve burada çalışanları,

195
00:11:44,527 --> 00:11:49,519
hastalığa yakalananlara yardım etmek
için uğraşanları korumalıyız,

196
00:11:49,519 --> 00:11:52,134
böylece hastalığı atlatabilsinler.

197
00:11:52,134 --> 00:11:54,334
Ölenlere gelince,

198
00:11:54,334 --> 00:12:00,192
onları güvenli fakat aynı zamanda onurlu
bir şekilde gömmeliyiz ki

199
00:12:00,192 --> 00:12:04,088
bu anlarda da herhangi bir hastalık
bulaşması olmasın.

200
00:12:04,798 --> 00:12:09,299
Ebolayı nasıl durduracağımızı biliyoruz
ve stratejilerimiz işe yarıyor.

201
00:12:09,299 --> 00:12:13,098
Virüs, Nijerya’da bu dört 
strateji ve insanların

202
00:12:13,098 --> 00:12:15,562
bunları uygulaması sayesinde
virüs durduruldu.

203
00:12:15,562 --> 00:12:19,584
Virüs yayıldığı ve patlak verdiğinde 
etkisi altına aldığı

204
00:12:19,584 --> 00:12:23,177
Senegal ve diğer ülkelerde durduruldu.

205
00:12:23,177 --> 00:12:27,018
Böylece, bu stratejilerin gerçekten işe 
yaradığına dair soru işareti kalmadı.

206
00:12:27,018 --> 00:12:31,506
Bayanlar ve baylar asıl sorun, 
bu stratejilerin

207
00:12:31,506 --> 00:12:36,170
bu ölçekte, pek çok ülkenin etkilendiği
ve hastalığın katlanarak büyüdüğü

208
00:12:36,170 --> 00:12:40,206
bu durumda başarılı olup olmayacağıydı.

209
00:12:40,206 --> 00:12:44,757
İki ya da üç ay önce yüz yüze 
kaldığımız asıl soru buydu.

210
00:12:44,757 --> 00:12:48,801
Bugün bu sorunun cevabını biliyoruz.

211
00:12:48,801 --> 00:12:51,779
Harika sivil toplum örgütleri,
hükümetler, yerel liderler,

212
00:12:51,779 --> 00:12:56,546
B.M.’ye bağlı örgütler ve pek çok yardım
örgütünün gelip

213
00:12:56,546 --> 00:13:00,932
Batı Afrika’da Ebolayı durdurmak için

214
00:13:00,932 --> 00:13:04,850
mücadeleleri ve olağanüstü çalışmaları 
sayesinde bu cevabı biliyoruz.

215
00:13:04,850 --> 00:13:08,293
Fakat orada yapılması gerekenler
biraz daha farklıydı.

216
00:13:08,293 --> 00:13:11,218
Bu ülkeler az önce size gösterdiğim
stratejileri aldılar;

217
00:13:11,218 --> 00:13:16,624
toplumsal katılım, vaka tespiti ve 
temas takibi, vs.,

218
00:13:16,624 --> 00:13:18,548
kendilerine göre uyguladılar.

219
00:13:18,548 --> 00:13:21,791
Çok fazla hastalık vardı, hastalığı
farklı şekilde ele aldılar.

220
00:13:21,791 --> 00:13:26,912
Yapmaya karar verdikleri şey, mümkün
olduğunca çok yataklı

221
00:13:26,912 --> 00:13:31,899
uzmanlaşmış tedavi merkezleri inşa ederek
ilk önce hastalığın yayılmasını

222
00:13:31,899 --> 00:13:37,203
yavaşlatmak ve böylece hastalığın 
başkalarına bulaşmasını önlemekti.

223
00:13:37,203 --> 00:13:39,652
Hızlıca çok sayıda defin ekibi oluşturarak

224
00:13:39,652 --> 00:13:41,967
ölülerin güvenli bir şekilde 
gömülmesi sağlandı.

225
00:13:41,967 --> 00:13:44,774
Buna ek olarak, salgının klasik
yaklaşım ile kontrol

226
00:13:44,774 --> 00:13:48,613
altına alınıp alınamadığını görmek için
vaka tespiti ve temas takibi ile

227
00:13:48,613 --> 00:13:51,364
hastalığın yavaşlatılmasına uğraştılar.

228
00:13:51,364 --> 00:13:54,657
Üç ay önce Batı Afrika’ya gittiğimde

229
00:13:54,657 --> 00:13:57,669
gördüklerim olağanüstünüydü.

230
00:13:57,669 --> 00:14:02,595
Devlet Başkanlarının acil operasyon 
merkezlerini bizzat açtıklarını gördüm.

231
00:14:02,595 --> 00:14:06,363
Böylelikle hastalığın durdurulması için 
uluslararası yardım kampanyalarını

232
00:14:06,363 --> 00:14:10,450
şahsen koordine edebilecek
ve destekleyebileceklerdi.

233
00:14:10,450 --> 00:14:14,001
Bu ülkelerden ve diğer ülkelerden 
askeri birliklerin gelerek

234
00:14:14,001 --> 00:14:17,481
hastalığa yakalananların karantinaya 
alınacağı Ebola tedavi merkezlerinin

235
00:14:17,481 --> 00:14:19,991
inşasına yardıma ettiğini gördük.

236
00:14:19,991 --> 00:14:24,417
Kızılhaç’ın ve bağlı kuruluşlarının
bu bölgelerde

237
00:14:24,417 --> 00:14:29,574
toplumu, ölülerini güvenli ve onurlu 
bir şekilde kendilerinin

238
00:14:29,574 --> 00:14:32,132
nasıl defnedeceklerini öğrettiğini gördük.

239
00:14:32,132 --> 00:14:34,933
B.M.’in yan kuruluşlarının, 
Dünya Gıda Fonu’nun

240
00:14:34,933 --> 00:14:37,634
ve az önce bahsettiğim 
stratejileri uygulamaya gelenleri

241
00:14:37,634 --> 00:14:40,736
bu ülkelerin her bir köşesine
hızlıca taşıyan

242
00:14:40,736 --> 00:14:44,089
devasa bir hava köprüsü 
oluşturduğunu gördük.

243
00:14:44,089 --> 00:14:47,434
Bayanlar ve baylar, gördüklerimizin
en etkileyici olanıysa,

244
00:14:47,434 --> 00:14:50,451
hükümetlerin ve bu ülkelerdeki liderlerin
toplumla birlikte,

245
00:14:50,451 --> 00:14:53,468
insanların bu hastalığı anladıklarından
emin olmalarını

246
00:14:53,468 --> 00:14:56,786
ve Ebolayı durdurmak için yapmak
zorunda oldukları olağanüstü şeyleri

247
00:14:56,786 --> 00:15:02,169
anlamalarını sağlamak için inanılmaz
çalışmalar yaptıklarını gördük.

248
00:15:02,169 --> 00:15:04,462
Bayanlar ve baylar sonuç olarak,

249
00:15:04,462 --> 00:15:08,905
iki, üç ay öncesine kadar bilmediğimiz
şeyi gördük.

250
00:15:08,905 --> 00:15:11,179
Mümkün olup olmadığını gördük.

251
00:15:11,179 --> 00:15:14,309
1 Aralıkta durumu değerlendirdiğimizde
gördüğümüz şeyi

252
00:15:14,309 --> 00:15:17,118
şimdi siz garfikte görüyorsunuz.

253
00:15:17,118 --> 00:15:20,180
Bu eğriyi daraltabileceğimiz, yani

254
00:15:20,180 --> 00:15:22,934
katlanarak büyümeyi değiştirebileceğimizi
gördük

255
00:15:22,934 --> 00:15:27,163
Bu salgını kontrol edecek kabiliyete
ulaştığımıza dair umutları artırdık.

256
00:15:27,163 --> 00:15:31,217
Bayanlar ve baylar bundan dolayı, şimdi 
Batı Afrika’daki salgının hızına

257
00:15:31,217 --> 00:15:37,018
yetişeceğimize ve Ebolanın üstesinden
geleceğimize dair soru işareti kalmadı.

258
00:15:37,785 --> 00:15:40,958
Buna rağmen, bazıları bu eğriyi
gördükleri halde

259
00:15:40,958 --> 00:15:42,941
şunu soruyor:

260
00:15:42,941 --> 00:15:45,445
"Peki, biraz bekleyin-- salgını
yavaşlatmanız harika,

261
00:15:45,445 --> 00:15:47,896
fakat bunu tamamen ortadan 
kaldırabilecek misiniz?”

262
00:15:47,896 --> 00:15:51,437
Konuşmamın başında Liberya’nın
Lofa ilçesinden

263
00:15:51,437 --> 00:15:55,590
bahsederken bu soruya
zaten cevap verdik.

264
00:15:55,590 --> 00:15:59,016
Lofa'nın nasıl bir durumda olduğunu
size anlatmıştım.

265
00:15:59,016 --> 00:16:01,829
Orada sekiz haftadır Ebola vakası
görülmedi.

266
00:16:01,829 --> 00:16:05,205
Aynı şekilde diğer ülkelerde de 
benzer hikayeler var.

267
00:16:05,205 --> 00:16:07,451
İlk vakanın tanımlandığı yer olan

268
00:16:07,451 --> 00:16:10,919
Gine’deki Gueckodu’da da

269
00:16:10,919 --> 00:16:15,373
son birkaç aydır çok nadir 
vakalarla karşılaşıyoruz.

270
00:16:15,373 --> 00:16:19,800
Sierra Leone’deki Kenema bölgesi bir 
diğer salgın merkeziydi

271
00:16:19,800 --> 00:16:23,061
ve son birkaç haftadır hiç vakayla
karşılaşmadık.

272
00:16:23,061 --> 00:16:25,916
Katettiğimiz mesafe zafer 
ilanı için henüz erken

273
00:16:25,916 --> 00:16:27,931
ancak eldeki veriler, bayanlar ve baylar,

274
00:16:27,931 --> 00:16:31,556
sadece hastalığı yakalamakla kalmadığımızı
aynı zamanda bunu tamamen

275
00:16:31,556 --> 00:16:34,722
ortadan kaldırabileceğimizi gösteriyor.

276
00:16:34,722 --> 00:16:38,878
Şimdi asıl sorun, bunu gereken
ölçekte yapabilmek.

277
00:16:38,878 --> 00:16:44,244
Bu üç ülkede bunu yapabilmek, 
bu gerçekten büyük bir iş.

278
00:16:44,244 --> 00:16:48,949
Bu ölçekte bir şeyin üzerinde bu 
kadar zaman durunca

279
00:16:48,949 --> 00:16:52,949
başka iki tehlikeli şey gelip 
virüsle birleşiyor.

280
00:16:52,949 --> 00:16:56,052
Birincisi rehavet.

281
00:16:56,052 --> 00:16:59,475
Hastalığın seyrinin yavaşlamaya
başlamasıyla

282
00:16:59,475 --> 00:17:02,739
birlikte medyanın ve dünyanın 
dikkati buradan uzaklaşır.

283
00:17:02,739 --> 00:17:04,471
Rehavet her zaman büyük bir risktir.

284
00:17:04,471 --> 00:17:08,714
Diğeri ise, bunca uzun zaman yoğun
bir şekilde çalışıp

285
00:17:08,714 --> 00:17:12,352
aylar boyunca sadece birkaç saat uykuyla
idare ettiğinizde

286
00:17:12,352 --> 00:17:14,590
yorgun ve bitap düşersiniz

287
00:17:14,590 --> 00:17:18,660
ve yeni riskler eylemlerinizin 
içine girer.

288
00:17:18,660 --> 00:17:22,940
Bayanlar ve baylar, size Batı Afrika’dan
yeni döndüğümü size söyleyebilirim.

289
00:17:22,940 --> 00:17:26,100
Bu ülkelerin insanları ve liderleri

290
00:17:26,100 --> 00:17:28,136
rehavete kapılmadılar.

291
00:17:28,136 --> 00:17:31,879
Ebolanın ülkelerinden tamamen 
yok olmasını istiyorlar.

292
00:17:31,879 --> 00:17:35,664
Ve evet, bu insanlar yoruldu ama 
azimlerini bırakmadılar.

293
00:17:35,664 --> 00:17:37,869
Bunu bitirmek için gerekli olan enerjiye

294
00:17:37,869 --> 00:17:40,399
cesarete ve güce sahipler.

295
00:17:40,399 --> 00:17:43,153
Bayanlar ve baylar, bu aşamada 
ihtiyaçları olan

296
00:17:43,153 --> 00:17:46,781
uluslararası toplumun onların 
yanlarında olmaları

297
00:17:46,781 --> 00:17:48,189
ve desteklemeleri.

298
00:17:48,189 --> 00:17:53,047
Hatta, bu işi tamamlamak için daha fazla
yardım getirmelerine ihtiyaçları var.

299
00:17:53,047 --> 00:17:57,732
Çünkü Ebolayı şimdi bitirmek, her şeyi 
virüsün aleyhine çevirmek ve

300
00:17:57,732 --> 00:17:59,817
onu avlamak anlamına geliyor.

301
00:17:59,817 --> 00:18:05,004
Unutmayın, bu virüs, tüm bu krizler
sadece bir vaka ile başladı

302
00:18:05,004 --> 00:18:07,703
ve bir vakayla sona erecek.

303
00:18:07,703 --> 00:18:12,027
Ancak, bu ülkelerin yeterli epidemiyologa, 
yeterli sağlık çalışanına,

304
00:18:12,027 --> 00:18:16,644
yeterli lojistikçiye ve birlikte çalışacak
yeterli diğer personele sahip olması

305
00:18:16,644 --> 00:18:20,126
lazım ki, her bir vakayı ve bunlarla 
temas edenleri tespit edebilsinler

306
00:18:20,126 --> 00:18:24,220
ve bu hastalığı sonsuza kadar
durdursunlar.

307
00:18:24,220 --> 00:18:27,557
Bayanlar ve baylar, Ebolanın
üstesinden gelinebilir.

308
00:18:27,557 --> 00:18:31,905
Şimdi, bu hikayeyi sizi dinleyecek 
insanlara anlatmanız

309
00:18:31,905 --> 00:18:35,457
onları Ebolanın ne olduğu 
hakkında eğitmeniz

310
00:18:35,457 --> 00:18:38,939
ve daha da önemlisi Ebolayı yok etmek için

311
00:18:38,939 --> 00:18:42,743
ihtiyaç duyduğumuz kaynakları bu ülkelere
getirebilecek kişileri desteklemeniz

312
00:18:42,743 --> 00:18:44,517
için size ihtiyacımız var.

313
00:18:44,517 --> 00:18:48,699
Orada hayatta kalacak ve durumları
iyileşecek pek çok insan var.

314
00:18:48,699 --> 00:18:52,531
Bunda Ebolayı yenmek için yaptığınız
yardımların payı olacak.

315
00:18:52,531 --> 00:18:53,617
Teşekkür ederim.

316
00:18:53,617 --> 00:18:57,474
(Alkış)