0:00:00.697,0:00:05.383
Bir iki ay önce bir konuşma [br]için davet edildiğimde

0:00:05.383,0:00:08.893
organizatörlerle birkaç konu[br]başlığını konuştuk

0:00:08.893,0:00:12.308
bir çok madde üzerinde tartıştık[br]ve müzakere ettik.

0:00:12.308,0:00:14.629
Ancak hiç kimse bu konuyu[br]gündeme getirmedi.

0:00:14.629,0:00:17.278
Bunun sebebi, iki ay önce

0:00:17.278,0:00:20.190
Ebola katlanarak hızlanıyordu

0:00:20.190,0:00:24.553
ve daha önce hiç görmediğimiz geniş [br]alanlara yayılıyordu.

0:00:24.553,0:00:27.822
Yakın tarihte görmediğimiz[br]şekilde dünya

0:00:27.822,0:00:32.790
bu hastalıktan korkmuş, endişeye[br]kapılmış ve alarma geçmişti.

0:00:32.790,0:00:38.960
Fakat bugün burada durup [br]size Lofa’da çalışan

0:00:38.960,0:00:42.651
Liberyalı bir doktor olan [br]Peter Clement gibi

0:00:42.656,0:00:49.815
insanların sayesinde Ebolayı nasıl [br]yendiğimizi anlatabiliyorum.

0:00:49.815,0:00:55.294
Lofa, büyük ihtimalle pek çoğunuzun[br]duymadığı Liberya’da bir ilçe.

0:00:55.294,0:00:57.684
Lofa ilçesinin çok önemli olması

0:00:57.684,0:01:00.115
beş ay önce,

0:01:00.115,0:01:04.533
salgın hızlanmaya başladığında

0:01:04.533,0:01:09.477
buranın tam merkez, salgının ana [br]merkezi olmasından kaynaklanıyor.

0:01:09.477,0:01:13.222
O günlerde, MSF ve tedavi merkezi

0:01:13.222,0:01:16.097
her gün onlarca hastayı muayene ediyordu.

0:01:16.097,0:01:20.345
Zaman geçtikçe, bu hastalığın ailelerine,

0:01:20.345,0:01:24.713
çocuklarına, akrabalarına, topluma[br]neler yaptığını gören

0:01:24.713,0:01:28.329
hastaların ve insanların[br]korkuları daha da arttı.

0:01:28.329,0:01:33.092
Peter Clement başkent Monrovia’dan [br]Lofa ilçesine

0:01:33.092,0:01:37.339
12 saat süren zorlu bir araba[br]yolculuğu ile varıp

0:01:37.339,0:01:41.701
hızlanan salgını kontrol altına [br]almakla görevlendirildi.

0:01:41.701,0:01:47.063
Peter vardığında gördüğü şey, size az önce[br]bahsettiğim dehşet tablosuydu.

0:01:47.063,0:01:51.304
Yerel liderlerle oturup onları dinledi.

0:01:51.304,0:01:54.945
Duyduğu şeyler çok üzücüydü.

0:01:54.945,0:01:59.279
Hastalıktan etkilenen insanların[br]perişanlık ve

0:01:59.279,0:02:02.578
çaresizliklerini dinledi.

0:02:02.578,0:02:04.656
Ebolanın sadece insanlara

0:02:04.656,0:02:08.103
verdiği zararlarla ilgili üzücü[br]hikayeleri değil

0:02:08.103,0:02:11.299
ailelere ve topluma yaptıklarını da gördü.

0:02:12.589,0:02:16.999
Oradaki yerel liderleri dinledi. Ona -

0:02:16.999,0:02:20.443
“Çocuklarımız hastalığa yakalandığında,[br]ölmeye başladığında,

0:02:20.443,0:02:24.247
onlara sarılmayı istememize [br]rağmen dokunamadık.

0:02:24.247,0:02:28.937
Akrabalarımız öldüğünde cenaze törenlerini[br]adetlerimize uygun şekilde yapamadık.

0:02:28.937,0:02:31.617
Toplumun ve inançlarımızın [br]emrettiği şekilde

0:02:31.617,0:02:34.801
gömmeden önce cesetlerini [br]yıkayamadık.” diye anlattılar.

0:02:34.801,0:02:38.208
Bunlardan dolayı bu insanlar bunalıma[br]girdi ve endişeye kapıldı

0:02:38.208,0:02:41.995
ve tüm salgın önlerinde çözülüyordu.

0:02:41.995,0:02:44.911
İnsanlar, birer kahraman olan

0:02:44.911,0:02:48.265
ve toplumu kurtarmaya, toplumla birlikte[br]mücadeleye yardıma gelen

0:02:48.265,0:02:53.184
sağlık çalışanlarına saldırıyordu. [br]İnsanlara erişemiyorlardı.[br]

0:02:53.184,0:02:58.402
Peter onlara sonrasında,[br]neler olduğunu anlattı.

0:02:58.402,0:03:01.137
Liderler dinledi ve durumu[br]tersine çevirdiler.

0:03:01.137,0:03:04.744
Peter Ebolanın ne olduğunu, ne tür bir [br]hastalık olduğunu açıkladı.

0:03:04.744,0:03:07.019
Hastalığın topluma[br]neler yaptığını anlattı

0:03:07.019,0:03:12.177
ve Ebolanın bizi insan yapan her şeyi [br]nasıl tehdit ettiğini anlattı.

0:03:12.177,0:03:16.563
Ebola, çocuklarınıza istediğiniz [br]gibi dokunamamanız demek.

0:03:16.563,0:03:18.873
Ölülerinizi olması gereken [br]şekilde gömemezsiniz.

0:03:18.873,0:03:23.516
Bunları yapacak olan, uzay elbiseli bu [br]insanlara güvenmeniz gerekiyor.

0:03:23.516,0:03:26.865
Bayanlar ve baylar, sonrasında [br]olağanüstü şeyler oldu.

0:03:26.865,0:03:30.111
Toplum, sağlık çalışanları ve[br]Peter bir araya gelip

0:03:30.111,0:03:35.168
Lofa ilçesindeki Ebola salgınını kontrol[br]altına almak için ortaya bir plan koydu.

0:03:35.168,0:03:39.642
Bunun çok önemli bir olay olmasının sebebi

0:03:39.642,0:03:44.736
salgının merkezi olan bu yerde,

0:03:44.736,0:03:47.563
seyrettiğiniz, gazetelerde okuduğunuz,

0:03:47.563,0:03:51.306
televizyonlarda izlediğiniz üzere,

0:03:51.306,0:03:57.393
Lofa sekiz haftadır tek bir Ebola[br]vakasının gözükmediği bir yer oldu.

0:03:57.393,0:04:04.439
(Alkışlar)

0:04:04.449,0:04:07.872
Bu artık işin bittiğini anlamına[br]gelmiyor elbette.

0:04:07.872,0:04:11.128
Büyük bir risk var ve yeni[br]vakalar görülebilir.

0:04:11.128,0:04:14.392
Fakat bu bize Ebola ile baş [br]edilebileceğini öğretti.

0:04:14.392,0:04:16.049
Asıl önemli olan bu.

0:04:16.049,0:04:17.216
Bu ölçekte,

0:04:17.216,0:04:21.113
bölgede gördüğümüz bu [br]hızlı artışa rağmen

0:04:21.113,0:04:24.571
Ebolanın üstesinden [br]gelebileceğimizi biliyoruz.

0:04:24.571,0:04:28.562
Toplum, sağlık çalışanları ile bir araya[br]gelip, işbirliği yaptığında

0:04:28.562,0:04:31.235
bu hastalık durdurulabilir.

0:04:31.235,0:04:34.885
Ebola Lofa ilçesinde nasıl sonlandırıldı?

0:04:34.885,0:04:39.577
Bunun için 12 ay öncesine, salgının [br]başlangıcına dönmemiz gerek.

0:04:39.577,0:04:42.828
Pek çoğunuzun bildiği gibi bu [br]virüs saptanamadan ilerledi

0:04:42.828,0:04:46.803
ve başlangıcından dört ay sonrasına [br]kadar ortaya çıkarılamadı.

0:04:46.803,0:04:49.416
Çünkü Batı Afrika’da görülen[br]bir hastalık değildi.

0:04:49.416,0:04:52.971
Bu, kıtanın yarısı kadar uzaklıkta, [br]Afrikanın ortalarında olan bir hastalıktı.

0:04:52.971,0:04:55.537
İnsanlar bu hastalığı daha önce[br]hiç görmediği gibi, sağlık çalışanları da

0:04:55.537,0:04:57.336
bu hastalığı daha [br]önce görmemişti.

0:04:57.336,0:04:59.474
Neyle uğraştıklarını [br]bilmediklerinden,

0:04:59.474,0:05:02.123
hastalığı daha komplike [br]bir hale getirdiler

0:05:02.123,0:05:05.951
ve virüs kendine has, belirtiler ve [br]semptomlardan daha farklı belirtiler

0:05:05.951,0:05:08.216
göstermeye başlamasına neden oldu.

0:05:08.216,0:05:12.631
Böylece Ebolayı bilen kişiler dahi [br]hastalığı tanımlayamadı.

0:05:12.631,0:05:16.490
Bu nedenle de hastalık belli [br]bir zaman saptanamadı.

0:05:16.490,0:05:19.660
O zamanlarda kamuoyunun [br]bildiğinin tam tersine [br]

0:05:19.660,0:05:25.175
virüs tespit edildiğinde destek [br]için akın vardı.[br]

0:05:25.175,0:05:30.236
Çoğunuzun bildiği üzere, MSF bölgede bir [br]Ebola tedavi merkezi kurdu.

0:05:30.236,0:05:33.330
Dünya Sağlık Örgütü ve yardımcı [br]kuruluşların işbirliğiyle

0:05:33.330,0:05:37.005
takip eden iki ay içinde [br]virüsün tespiti için

0:05:37.005,0:05:39.393
yüzlerce insanı bölgeye gönderdi.

0:05:39.393,0:05:43.424
Bayanlar ve baylar, o zaman problem,

0:05:43.424,0:05:46.977
şimdi Ebola olduğu bilinen virüsün çok [br]fazla yayılmış olmasıydı.

0:05:46.977,0:05:50.186
Salgın, Ebola’ya karşı şimdiye [br]kadar girişilen

0:05:50.186,0:05:53.995
tüm müdahaleleri aşıp geçmişti.

0:05:53.995,0:05:56.403
Yıl ortasına kadar sadece Gine değil

0:05:56.403,0:06:00.366
Sierra Leone ve Liberya’ya da [br]hastalık bulaşmıştı.

0:06:00.366,0:06:05.233
Virüs coğrafi olarak yayıldığından [br]hastaların sayısı da artıyordu.

0:06:05.233,0:06:09.589
Bu anlarda sadece yüzlerce insan

0:06:09.589,0:06:12.048
hastalığa yakalanıp ölmedi,

0:06:12.048,0:06:14.907
ayrıca ön saflarda mücadele edenlerden,

0:06:14.907,0:06:17.750
buralara gidip yardım etmeye çalışan

0:06:17.750,0:06:20.892
sağlık çalışanları ve diğer müdahale[br]ekiplerinden de

0:06:20.892,0:06:24.068
onlarcası hastalığa yakalandı ve öldü.

0:06:24.068,0:06:26.882
Bu ülkelerin başkanları[br]aciliyetin farkına vardı.

0:06:26.882,0:06:30.422
Bir araya gelip ortak mücadele [br]etmeye karar verdiler ve Conakry’de

0:06:30.422,0:06:34.640
ortak acil operasyon merkezi kurarak[br]bu hastalığı durdurmak ve sonlandırmak,

0:06:34.640,0:06:38.960
konuştuğumuz stratejileri hayata

0:06:38.960,0:06:41.712
geçirmek için birlikte çalıştılar.

0:06:42.242,0:06:46.199
Ancak, o zamana kadar Ebola ile ilgili [br]görmediğimiz bir şey oldu.

0:06:46.199,0:06:49.785
Olan şey, virüs ya da virüsten[br]etkilenmiş biri

0:06:49.785,0:06:53.181
uçakla bir başka ülkeye gitti

0:06:53.181,0:06:57.323
ve ilk defa uzak bir ülkede

0:06:57.323,0:06:59.879
virüs tekrar patlak verdi.

0:06:59.879,0:07:03.616
Bu sefer 21 milyonluk nüfusu ile [br]Nijerya’nın kalabalık metropolü

0:07:03.616,0:07:06.245
Logos’ta görüldü.

0:07:06.245,0:07:09.228
Artık virüs bu bölgedeydi.

0:07:09.228,0:07:12.768
Tahmin edeceğiniz üzere,[br]uluslararası alarm verildi,

0:07:12.768,0:07:16.536
Böyle bir hastalığın, bu ölçekte[br]uluslararası bir endişeye yol açtığını

0:07:16.536,0:07:18.990
daha önce görmemiştik.

0:07:18.990,0:07:23.630
Dünya Sağlık Örgütü durumun [br]incelenmesi ve uluslararası

0:07:23.630,0:07:27.251
acil durum ilan edilmesi için acil bir [br]uzmanlar toplantısı düzenledi.

0:07:27.256,0:07:32.346
Böyle yapmakla, o zamanlarda [br]büyük bir sıkıntı ve

0:07:32.346,0:07:35.316
endişe içinde olan bu ülkelere [br]önemli miktarda

0:07:35.316,0:07:39.034
uluslararası yardımın gideceği umulmuştu.

0:07:39.364,0:07:42.111
Fakat gördüğümüz daha farklı oldu.

0:07:42.341,0:07:45.869
Çok büyük bir tepki geldi.

0:07:45.869,0:07:50.630
Bir çok ülke yardıma koştu—pek çok sivil [br]toplum örgütü ve diğer kuruluşlar,

0:07:50.630,0:07:54.046
fakat bazı yerlerde de bunun[br]tam tersi oldu.

0:07:54.046,0:07:58.161
Alarm yükseltildi ve kısa süre sonra [br]bu ülkeler yardım almak bir yana

0:07:58.161,0:08:02.556
aşırı derecede izole [br]edildiklerini gördüler.

0:08:02.556,0:08:07.290
Gördüğümüz şey, ticari hava yolları[br]bu ülkelere uçmaya başladı

0:08:07.290,0:08:09.881
ve bu virüsün hiçbir zaman[br]bulaşmadığı insanlara

0:08:09.881,0:08:12.043
seyahat engeli getirildi.

0:08:12.043,0:08:15.971
Bu sadece ülkelerin kendilerine[br]problem yaratmakla kalmadı,

0:08:15.971,0:08:18.093
ayrıca yardımları da etkiledi.

0:08:18.093,0:08:21.055
Bu ülkelere yardım etmek, salgınla [br]mücadele etmek için

0:08:21.055,0:08:23.261
insan getirmeye çalışan örgütler

0:08:23.261,0:08:25.193
insanları uçağa bindiremedi

0:08:25.193,0:08:28.392
ve yardım etmek için bu[br]ülkelere getiremedi.

0:08:28.392,0:08:30.404
Böyle bir durumda, [br]bayanlar ve baylar,

0:08:30.404,0:08:34.209
Ebola’ya benzer bir virüs [br]avantajlı hale gelir.

0:08:34.209,0:08:38.577
O zaman daha önce hiç görmediğimiz[br]bazı şeylerle karşılaştık.

0:08:38.577,0:08:41.733
Virüs sadece halihazırda [br]etkilediği bölgelerde

0:08:41.733,0:08:45.324
devam etmedi ayrıca [br]hızlanmaya da başladı.

0:08:45.324,0:08:47.692
Burada gördüğünüz vaka sayıları gibi

0:08:47.692,0:08:50.746
daha önce karşılaşmadığımız [br]bir büyüklük gördük.

0:08:50.746,0:08:53.783
Ebola vakaları sadece

0:08:53.783,0:08:58.024
çoktan etkilenen bölgelerde değil ayrıca [br]daha uzak ülkelerde ve bölgelere de

0:08:58.024,0:09:01.883
yayıldı ve hızı katlanarak arttı.

0:09:01.883,0:09:04.947
Bayanlar ve baylar, şimdiye kadar [br]gördüğümüz halk sağlığını

0:09:04.947,0:09:09.772
ilgilendiren endişe verici[br]uluslararası alarmdı.

0:09:10.502,0:09:12.553
Bu ülkelerde neler olduğunu pek çoğunuz

0:09:12.553,0:09:16.742
televizyonlarda izlediniz ve [br]gazetelerde okudunuz.

0:09:16.742,0:09:22.102
Sağlık sisteminin bu hastalığın ağırlığı[br]altında çökmeye başladığını gördük.

0:09:22.102,0:09:26.722
Okulların kapandığını, [br]pazarların başlamadığı ve

0:09:26.722,0:09:30.042
olması gereken şekilde[br]işlemediklerini gördük.

0:09:30.042,0:09:34.161
Yanlış bilgilendirme ve yanlış[br]anlaşılmaların bu toplumlarda

0:09:34.161,0:09:37.645
hızlı bir şekilde yayılmaya[br]başladığını ve bunun da

0:09:37.645,0:09:39.260
paniği artırdığını gördük.

0:09:39.260,0:09:42.844
Kendilerinin çağırdığı ve yardıma gelen[br]bu uzay elbisesi

0:09:42.844,0:09:45.091
giyinmiş bu insanlardan uzak[br]durmaya başladılar.

0:09:45.091,0:09:48.118
Durum daha da kötüleşti.

0:09:48.118,0:09:50.800
Ülkeler acil durum ilan[br]etmek zorunda kaldı.

0:09:50.800,0:09:56.205
Kalabalıkların karantinaya alınması[br]gerekti ve ayaklanmalar patlak verdi.

0:09:56.205,0:09:59.975
Bu çok korkutucu bir durumdu.

0:09:59.975,0:10:03.074
Dünyanın her yanından[br]insanlar sormaya başladı:

0:10:03.074,0:10:07.163
Ebola bu şekilde yayılmaya başlarsa[br]durdurabilir miyiz?

0:10:07.163,0:10:11.255
Bu virüsü ne kadar iyi tanıyoruz[br]diye sormaya başladılar.

0:10:11.585,0:10:14.740
Gerçek şu ki Ebolayı çok iyi tanımıyoruz.

0:10:14.740,0:10:18.735
Hakkında bildiklerimize bakarak yeni[br]bir hastalık olduğunu söyleyebiliriz.

0:10:18.735,0:10:21.020
Hastalığı sadece 40 yıldır,

0:10:21.020,0:10:24.502
Orta Afrikada ilk patlak verdiği 1976 [br]yılından beri biliyoruz.

0:10:24.502,0:10:27.582
Bunlara rağmen, pek çok şey biliyoruz:

0:10:27.582,0:10:31.805
Bu virüsün bir çeşit yarasa gibi[br]hayatta kaldığını biliyoruz.

0:10:31.805,0:10:34.921
Virüsü taşıyan ve büyük[br]ihtimal hastalanmış

0:10:34.921,0:10:37.528
vahşi hayvanlarla temas eden

0:10:37.528,0:10:41.086
insanlara hastalığın[br]bulaştığını biliyoruz.

0:10:41.086,0:10:44.307
Sonra, virüsün insanlar[br]arasında mikroplu

0:10:44.307,0:10:46.580
vücut sıvısıyla yayıldığını biliyoruz.

0:10:46.580,0:10:48.071
Hepiniz gördüğü gibi

0:10:48.071,0:10:51.553
bu korkunç hastalık insanlarda

0:10:51.553,0:10:56.071
yüksek ateş, ishal, kusma ve [br]sonrasında maalesef

0:10:56.071,0:11:02.541
vakaların %70’i ve daha fazlasında[br]ölüme neden olmaktadır.

0:11:02.541,0:11:07.884
Bu çok tehlikeli, güçten düşürücü[br]ve ölümcül bir hastalık.

0:11:08.344,0:11:12.517
Uzunca bir dönem hastalığı bilmememize,

0:11:12.517,0:11:17.394
hastalık hakkında her şeyi bilmememize[br]rağmen, nasıl durduracağımızı biliyoruz.

0:11:17.394,0:11:20.608
Ebolayı durdurmak için dört [br]kritik nokta var.

0:11:20.608,0:11:24.922
Birincisi ve en önde geleni, [br]hastalığı anlamalıyız.

0:11:24.922,0:11:28.443
Hastalığın nasıl yayıldığını ve nasıl [br]durdurulacağını bilmeliyiz.

0:11:28.443,0:11:32.519
İkinci olarak, hastalıkla ilgili her bir[br]vakayı ve bunlarla temas edenleri tespit

0:11:32.519,0:11:34.525
edebilecek bir sisteme sahip olmalı

0:11:34.525,0:11:38.682
ve intikal noktalarını bulup[br]engellemeliyiz.

0:11:38.682,0:11:42.304
Tedavi merkezleri, uzmanlaşmış Ebola[br]tedavi merkezleri kurmalıyız

0:11:42.304,0:11:44.527
ve burada çalışanları,

0:11:44.527,0:11:49.519
hastalığa yakalananlara yardım etmek[br]için uğraşanları korumalıyız,

0:11:49.519,0:11:52.134
böylece hastalığı atlatabilsinler.

0:11:52.134,0:11:54.334
Ölenlere gelince,

0:11:54.334,0:12:00.192
onları güvenli fakat aynı zamanda onurlu[br]bir şekilde gömmeliyiz ki

0:12:00.192,0:12:04.088
bu anlarda da herhangi bir hastalık[br]bulaşması olmasın.

0:12:04.798,0:12:09.299
Ebolayı nasıl durduracağımızı biliyoruz[br]ve stratejilerimiz işe yarıyor.

0:12:09.299,0:12:13.098
Virüs, Nijerya’da bu dört [br]strateji ve insanların

0:12:13.098,0:12:15.562
bunları uygulaması sayesinde[br]virüs durduruldu.

0:12:15.562,0:12:19.584
Virüs yayıldığı ve patlak verdiğinde [br]etkisi altına aldığı

0:12:19.584,0:12:23.177
Senegal ve diğer ülkelerde durduruldu.

0:12:23.177,0:12:27.018
Böylece, bu stratejilerin gerçekten işe [br]yaradığına dair soru işareti kalmadı.

0:12:27.018,0:12:31.506
Bayanlar ve baylar asıl sorun, [br]bu stratejilerin

0:12:31.506,0:12:36.170
bu ölçekte, pek çok ülkenin etkilendiği[br]ve hastalığın katlanarak büyüdüğü

0:12:36.170,0:12:40.206
bu durumda başarılı olup olmayacağıydı.

0:12:40.206,0:12:44.757
İki ya da üç ay önce yüz yüze [br]kaldığımız asıl soru buydu.

0:12:44.757,0:12:48.801
Bugün bu sorunun cevabını biliyoruz.

0:12:48.801,0:12:51.779
Harika sivil toplum örgütleri,[br]hükümetler, yerel liderler,

0:12:51.779,0:12:56.546
B.M.’ye bağlı örgütler ve pek çok yardım[br]örgütünün gelip

0:12:56.546,0:13:00.932
Batı Afrika’da Ebolayı durdurmak için

0:13:00.932,0:13:04.850
mücadeleleri ve olağanüstü çalışmaları [br]sayesinde bu cevabı biliyoruz.

0:13:04.850,0:13:08.293
Fakat orada yapılması gerekenler[br]biraz daha farklıydı.

0:13:08.293,0:13:11.218
Bu ülkeler az önce size gösterdiğim[br]stratejileri aldılar;

0:13:11.218,0:13:16.624
toplumsal katılım, vaka tespiti ve [br]temas takibi, vs.,

0:13:16.624,0:13:18.548
kendilerine göre uyguladılar.

0:13:18.548,0:13:21.791
Çok fazla hastalık vardı, hastalığı[br]farklı şekilde ele aldılar.

0:13:21.791,0:13:26.912
Yapmaya karar verdikleri şey, mümkün[br]olduğunca çok yataklı

0:13:26.912,0:13:31.899
uzmanlaşmış tedavi merkezleri inşa ederek[br]ilk önce hastalığın yayılmasını

0:13:31.899,0:13:37.203
yavaşlatmak ve böylece hastalığın [br]başkalarına bulaşmasını önlemekti.

0:13:37.203,0:13:39.652
Hızlıca çok sayıda defin ekibi oluşturarak

0:13:39.652,0:13:41.967
ölülerin güvenli bir şekilde [br]gömülmesi sağlandı.

0:13:41.967,0:13:44.774
Buna ek olarak, salgının klasik[br]yaklaşım ile kontrol

0:13:44.774,0:13:48.613
altına alınıp alınamadığını görmek için[br]vaka tespiti ve temas takibi ile

0:13:48.613,0:13:51.364
hastalığın yavaşlatılmasına uğraştılar.

0:13:51.364,0:13:54.657
Üç ay önce Batı Afrika’ya gittiğimde

0:13:54.657,0:13:57.669
gördüklerim olağanüstünüydü.

0:13:57.669,0:14:02.595
Devlet Başkanlarının acil operasyon [br]merkezlerini bizzat açtıklarını gördüm.

0:14:02.595,0:14:06.363
Böylelikle hastalığın durdurulması için [br]uluslararası yardım kampanyalarını

0:14:06.363,0:14:10.450
şahsen koordine edebilecek[br]ve destekleyebileceklerdi.

0:14:10.450,0:14:14.001
Bu ülkelerden ve diğer ülkelerden [br]askeri birliklerin gelerek

0:14:14.001,0:14:17.481
hastalığa yakalananların karantinaya [br]alınacağı Ebola tedavi merkezlerinin

0:14:17.481,0:14:19.991
inşasına yardıma ettiğini gördük.

0:14:19.991,0:14:24.417
Kızılhaç’ın ve bağlı kuruluşlarının[br]bu bölgelerde

0:14:24.417,0:14:29.574
toplumu, ölülerini güvenli ve onurlu [br]bir şekilde kendilerinin

0:14:29.574,0:14:32.132
nasıl defnedeceklerini öğrettiğini gördük.

0:14:32.132,0:14:34.933
B.M.’in yan kuruluşlarının, [br]Dünya Gıda Fonu’nun

0:14:34.933,0:14:37.634
ve az önce bahsettiğim [br]stratejileri uygulamaya gelenleri

0:14:37.634,0:14:40.736
bu ülkelerin her bir köşesine[br]hızlıca taşıyan

0:14:40.736,0:14:44.089
devasa bir hava köprüsü [br]oluşturduğunu gördük.

0:14:44.089,0:14:47.434
Bayanlar ve baylar, gördüklerimizin[br]en etkileyici olanıysa,

0:14:47.434,0:14:50.451
hükümetlerin ve bu ülkelerdeki liderlerin[br]toplumla birlikte,

0:14:50.451,0:14:53.468
insanların bu hastalığı anladıklarından[br]emin olmalarını

0:14:53.468,0:14:56.786
ve Ebolayı durdurmak için yapmak[br]zorunda oldukları olağanüstü şeyleri

0:14:56.786,0:15:02.169
anlamalarını sağlamak için inanılmaz[br]çalışmalar yaptıklarını gördük.

0:15:02.169,0:15:04.462
Bayanlar ve baylar sonuç olarak,

0:15:04.462,0:15:08.905
iki, üç ay öncesine kadar bilmediğimiz[br]şeyi gördük.

0:15:08.905,0:15:11.179
Mümkün olup olmadığını gördük.

0:15:11.179,0:15:14.309
1 Aralıkta durumu değerlendirdiğimizde[br]gördüğümüz şeyi

0:15:14.309,0:15:17.118
şimdi siz garfikte görüyorsunuz.

0:15:17.118,0:15:20.180
Bu eğriyi daraltabileceğimiz, yani

0:15:20.180,0:15:22.934
katlanarak büyümeyi değiştirebileceğimizi[br]gördük

0:15:22.934,0:15:27.163
Bu salgını kontrol edecek kabiliyete[br]ulaştığımıza dair umutları artırdık.

0:15:27.163,0:15:31.217
Bayanlar ve baylar bundan dolayı, şimdi [br]Batı Afrika’daki salgının hızına

0:15:31.217,0:15:37.018
yetişeceğimize ve Ebolanın üstesinden[br]geleceğimize dair soru işareti kalmadı.

0:15:37.785,0:15:40.958
Buna rağmen, bazıları bu eğriyi[br]gördükleri halde

0:15:40.958,0:15:42.941
şunu soruyor:

0:15:42.941,0:15:45.445
"Peki, biraz bekleyin-- salgını[br]yavaşlatmanız harika,

0:15:45.445,0:15:47.896
fakat bunu tamamen ortadan [br]kaldırabilecek misiniz?”

0:15:47.896,0:15:51.437
Konuşmamın başında Liberya’nın[br]Lofa ilçesinden

0:15:51.437,0:15:55.590
bahsederken bu soruya[br]zaten cevap verdik.

0:15:55.590,0:15:59.016
Lofa'nın nasıl bir durumda olduğunu[br]size anlatmıştım.

0:15:59.016,0:16:01.829
Orada sekiz haftadır Ebola vakası[br]görülmedi.

0:16:01.829,0:16:05.205
Aynı şekilde diğer ülkelerde de [br]benzer hikayeler var.

0:16:05.205,0:16:07.451
İlk vakanın tanımlandığı yer olan

0:16:07.451,0:16:10.919
Gine’deki Gueckodu’da da

0:16:10.919,0:16:15.373
son birkaç aydır çok nadir [br]vakalarla karşılaşıyoruz.

0:16:15.373,0:16:19.800
Sierra Leone’deki Kenema bölgesi bir [br]diğer salgın merkeziydi

0:16:19.800,0:16:23.061
ve son birkaç haftadır hiç vakayla[br]karşılaşmadık.

0:16:23.061,0:16:25.916
Katettiğimiz mesafe zafer [br]ilanı için henüz erken

0:16:25.916,0:16:27.931
ancak eldeki veriler, bayanlar ve baylar,

0:16:27.931,0:16:31.556
sadece hastalığı yakalamakla kalmadığımızı[br]aynı zamanda bunu tamamen

0:16:31.556,0:16:34.722
ortadan kaldırabileceğimizi gösteriyor.

0:16:34.722,0:16:38.878
Şimdi asıl sorun, bunu gereken[br]ölçekte yapabilmek.

0:16:38.878,0:16:44.244
Bu üç ülkede bunu yapabilmek, [br]bu gerçekten büyük bir iş.

0:16:44.244,0:16:48.949
Bu ölçekte bir şeyin üzerinde bu [br]kadar zaman durunca

0:16:48.949,0:16:52.949
başka iki tehlikeli şey gelip [br]virüsle birleşiyor.

0:16:52.949,0:16:56.052
Birincisi rehavet.

0:16:56.052,0:16:59.475
Hastalığın seyrinin yavaşlamaya[br]başlamasıyla

0:16:59.475,0:17:02.739
birlikte medyanın ve dünyanın [br]dikkati buradan uzaklaşır.

0:17:02.739,0:17:04.471
Rehavet her zaman büyük bir risktir.

0:17:04.471,0:17:08.714
Diğeri ise, bunca uzun zaman yoğun[br]bir şekilde çalışıp

0:17:08.714,0:17:12.352
aylar boyunca sadece birkaç saat uykuyla[br]idare ettiğinizde

0:17:12.352,0:17:14.590
yorgun ve bitap düşersiniz

0:17:14.590,0:17:18.660
ve yeni riskler eylemlerinizin [br]içine girer.

0:17:18.660,0:17:22.940
Bayanlar ve baylar, size Batı Afrika’dan[br]yeni döndüğümü size söyleyebilirim.

0:17:22.940,0:17:26.100
Bu ülkelerin insanları ve liderleri

0:17:26.100,0:17:28.136
rehavete kapılmadılar.

0:17:28.136,0:17:31.879
Ebolanın ülkelerinden tamamen [br]yok olmasını istiyorlar.

0:17:31.879,0:17:35.664
Ve evet, bu insanlar yoruldu ama [br]azimlerini bırakmadılar.

0:17:35.664,0:17:37.869
Bunu bitirmek için gerekli olan enerjiye

0:17:37.869,0:17:40.399
cesarete ve güce sahipler.

0:17:40.399,0:17:43.153
Bayanlar ve baylar, bu aşamada [br]ihtiyaçları olan

0:17:43.153,0:17:46.781
uluslararası toplumun onların [br]yanlarında olmaları

0:17:46.781,0:17:48.189
ve desteklemeleri.

0:17:48.189,0:17:53.047
Hatta, bu işi tamamlamak için daha fazla[br]yardım getirmelerine ihtiyaçları var.

0:17:53.047,0:17:57.732
Çünkü Ebolayı şimdi bitirmek, her şeyi [br]virüsün aleyhine çevirmek ve

0:17:57.732,0:17:59.817
onu avlamak anlamına geliyor.

0:17:59.817,0:18:05.004
Unutmayın, bu virüs, tüm bu krizler[br]sadece bir vaka ile başladı

0:18:05.004,0:18:07.703
ve bir vakayla sona erecek.

0:18:07.703,0:18:12.027
Ancak, bu ülkelerin yeterli epidemiyologa, [br]yeterli sağlık çalışanına,

0:18:12.027,0:18:16.644
yeterli lojistikçiye ve birlikte çalışacak[br]yeterli diğer personele sahip olması

0:18:16.644,0:18:20.126
lazım ki, her bir vakayı ve bunlarla [br]temas edenleri tespit edebilsinler

0:18:20.126,0:18:24.220
ve bu hastalığı sonsuza kadar[br]durdursunlar.

0:18:24.220,0:18:27.557
Bayanlar ve baylar, Ebolanın[br]üstesinden gelinebilir.

0:18:27.557,0:18:31.905
Şimdi, bu hikayeyi sizi dinleyecek [br]insanlara anlatmanız

0:18:31.905,0:18:35.457
onları Ebolanın ne olduğu [br]hakkında eğitmeniz

0:18:35.457,0:18:38.939
ve daha da önemlisi Ebolayı yok etmek için

0:18:38.939,0:18:42.743
ihtiyaç duyduğumuz kaynakları bu ülkelere[br]getirebilecek kişileri desteklemeniz

0:18:42.743,0:18:44.517
için size ihtiyacımız var.

0:18:44.517,0:18:48.699
Orada hayatta kalacak ve durumları[br]iyileşecek pek çok insan var.

0:18:48.699,0:18:52.531
Bunda Ebolayı yenmek için yaptığınız[br]yardımların payı olacak.

0:18:52.531,0:18:53.617
Teşekkür ederim.

0:18:53.617,0:18:57.474
(Alkış)