1
00:00:00,897 --> 00:00:03,786
Yürünebilir şehir konusu hakkında
konuşmak için buradayım.

2
00:00:03,810 --> 00:00:05,719
Yürünebilir şehir nedir?

3
00:00:06,009 --> 00:00:07,650
Şu anki manasıyla;

4
00:00:07,698 --> 00:00:12,610
arabaların, protez bir aletten ziyade,

5
00:00:12,610 --> 00:00:16,494
isteğe bağlı bir özgürlük aracı
olduğu bir şehir denilebilir.

6
00:00:16,518 --> 00:00:19,473
Yürünebilir bir şehre
neden ihtiyacımız olduğunu

7
00:00:19,473 --> 00:00:23,631
ve yürünebilir bir şehrin nasıl yapılacağı
hakkında konuşmak istiyorum.

8
00:00:23,679 --> 00:00:28,019
Son zamanlarda yaptığım konuşmaların
çoğu, buna neden ihtiyacımız olduğunu

9
00:00:28,019 --> 00:00:31,115
konu alıyor, ancak anlayabilirsiniz.

10
00:00:32,338 --> 00:00:35,585
Bahsettiğim konuşma tam olarak
bir ay önce gerçekleşti,

11
00:00:35,585 --> 00:00:37,652
ted.com'dan bakabilirsiniz.

12
00:00:37,676 --> 00:00:40,640
Bu yüzden bugün, bunun nasıl
yapılacağını anlatmak istiyorum.

13
00:00:40,640 --> 00:00:42,639
Bu konuyu uzun uzun
düşündüğüm zamanlarda,

14
00:00:42,643 --> 00:00:45,803
yürünebilirliğin genel teorisi
dediğim sonuca eriştim.

15
00:00:45,803 --> 00:00:48,717
Biraz iddialı bir terim,
bir miktar iğneleme içeriyor,

16
00:00:48,717 --> 00:00:51,291
ama çok uzun süredir düşündüğüm bir şey

17
00:00:51,291 --> 00:00:54,675
ve sizinle bulduğumu düşündüğüm
şeyi paylaşmak istiyorum.

18
00:00:54,747 --> 00:00:57,586
Amerikan şehrinde,
tipik bir Amerikan şehrinde;

19
00:00:57,586 --> 00:00:59,826
tipik Amerikan şehri
Washington D.C.

20
00:00:59,874 --> 00:01:02,182
ya da New York
veya San Francisco değil,

21
00:01:02,182 --> 00:01:05,429
Grand Rapids veya Cedar Rapids
ya da Memphis'tir.

22
00:01:05,477 --> 00:01:08,588
Çoğu insanın araba sahibi olduğu
ve sürekli araba sürmenin

23
00:01:08,612 --> 00:01:10,887
cezbedici olduğu
tipik bir Amerikan şehrinde

24
00:01:10,887 --> 00:01:13,930
eğer insanları yürütecekseniz,
o zaman araba sürmek kadar iyi

25
00:01:13,930 --> 00:01:16,658
veya daha iyi gelen bir
yürüyüş yolu sunmak zorundasınız.

26
00:01:16,658 --> 00:01:17,777
Bu ne demek oluyor?

27
00:01:17,777 --> 00:01:20,438
Dört şeyi aynı anda sunmanız
gerektiği anlamına geliyor:

28
00:01:20,438 --> 00:01:22,403
yürümek için mantıklı bir sebep,

29
00:01:22,403 --> 00:01:24,803
yürüyüş güvenli olmalı
ve güvende hissettirmeli,

30
00:01:24,803 --> 00:01:26,498
rahat olmalı

31
00:01:26,498 --> 00:01:28,249
ve ilginç olmalı.

32
00:01:28,249 --> 00:01:30,693
Bu dört şeyin hepsini aynı
anda sunmanız gerekiyor

33
00:01:30,693 --> 00:01:32,407
ve bugünkü konuşmamın temeli bu;

34
00:01:32,407 --> 00:01:34,230
size her birini anlatmak.

35
00:01:34,230 --> 00:01:38,014
Yürüme sebebi, Yeni Şehircilik hareketinin
kurucuları ve akıl hocalarım olan

36
00:01:38,014 --> 00:01:40,328
Andrés Duany ve
Elizabeth Plater-Zyberk'ten

37
00:01:40,328 --> 00:01:42,329
öğrendiğim bir hikâye.

38
00:01:42,377 --> 00:01:45,890
Slaytlarımın yarısını ve
bugünkü konuşmamın yarısını

39
00:01:45,890 --> 00:01:47,216
onlardan öğrendim.

40
00:01:47,288 --> 00:01:49,067
Bu planlamanın hikâyesi,

41
00:01:49,067 --> 00:01:52,307
planlama alanının kurulum hikâyesi.

42
00:01:52,331 --> 00:01:55,596
19. yüzyılda,

43
00:01:55,596 --> 00:01:59,583
insanlar şeytani değirmenlerin
isinden boğulurken

44
00:01:59,583 --> 00:02:03,999
şehir plancıları, "Haydi evleri
değirmenlerden uzaklaştıralım," dedi.

45
00:02:04,023 --> 00:02:07,454
Yaşam süreleri hemen ardından,
çarpıcı bir şekilde arttı.

46
00:02:07,454 --> 00:02:08,745
Plancıların bu döngüyü

47
00:02:08,745 --> 00:02:11,495
o zamandan beri tekrarladığını
belirtmek isterim.

48
00:02:11,495 --> 00:02:14,987
''Öklit Bölgelemesi''
denilen şey ile başlıyoruz,

49
00:02:14,987 --> 00:02:18,666
alanın tek kullanımlık geniş alanlara
bölünmesi anlamına geliyor.

50
00:02:18,666 --> 00:02:21,187
Ve genellikle bir şehre
planlama için gittiğimde,

51
00:02:21,197 --> 00:02:25,174
böyle bir plan üzerine çalışacağım
mülkte beni bekliyor oluyor.

52
00:02:25,174 --> 00:02:26,866
Böyle bir plan ise,

53
00:02:26,866 --> 00:02:28,963
yürünebilir şehri imkânsız kılar,

54
00:02:28,963 --> 00:02:31,887
çünkü yakınına başka hiçbir şey
konumlandırılmamıştır.

55
00:02:31,887 --> 00:02:35,581
Bunun alternatifi yürünebilir
bir şehir oluyor elbette,

56
00:02:35,581 --> 00:02:38,161
şunu da eklemeliyim ki bu Rothko'nun,

57
00:02:38,161 --> 00:02:39,664
bu da Seurat'nın eseri.

58
00:02:39,712 --> 00:02:42,253
Farklı bir yol izliyorlar;
kendisi bir Noktacı idi,

59
00:02:42,253 --> 00:02:44,086
bir yerler yapmanın farklı bir yolu.

60
00:02:44,134 --> 00:02:47,133
Bu Manhattan haritası dahi
yanlış yönlendirebilir;

61
00:02:47,133 --> 00:02:51,147
çünkü kırmızı rengi, dikey olarak 
karıştırılmışlarda kullanılıyor.

62
00:02:51,195 --> 00:02:53,899
Yeni Şehir Plancılarının büyük hikâyesi;

63
00:02:53,899 --> 00:02:55,751
binlerce insan tarafından test edilip

64
00:02:55,751 --> 00:02:58,441
dünyada ve tarih boyunca
toplumlar inşa edebilmek için

65
00:02:58,441 --> 00:03:01,641
izlenebilecek yalnızca iki yol
olduğuna dair oluşan fikir birliği.

66
00:03:01,737 --> 00:03:03,615
Biri, geleneksel mahalle algısı.

67
00:03:03,615 --> 00:03:07,029
Massachusetts Newburyport'da
birçok mahalle görebilirsiniz,

68
00:03:07,029 --> 00:03:11,296
bu mahalleler her şeyi içinde barındıran
ve karma diyebileceğimiz yerlerdir.

69
00:03:11,344 --> 00:03:15,486
Yaşam alanı, iş yerleri, alışveriş,
eğlenme, eğitim alanları,

70
00:03:15,486 --> 00:03:17,365
hepsi yürüme mesafesinde olur.

71
00:03:17,365 --> 00:03:19,473
Ve bu yürünebilir olarak tanımlanıyor.

72
00:03:19,473 --> 00:03:21,107
Birçok küçük mahalle içerir,

73
00:03:21,107 --> 00:03:22,833
her biri yürümek için idealdir.

74
00:03:22,881 --> 00:03:25,395
Mahalle yerleşimini tersiyle kıyaslayalım,

75
00:03:25,395 --> 00:03:28,274
İkinci Dünya Savaşından sonra
ortaya çıkan bir yerleşim türü;

76
00:03:28,274 --> 00:03:29,472
varoş yerleşimi.

77
00:03:29,544 --> 00:03:34,121
Kesinlikle her şeyi içinde barındırmıyor,
çeşitlilik yok ve yürünebilir değil,

78
00:03:34,121 --> 00:03:36,089
çünkü çok az sokak birbirine bağlanıyor,

79
00:03:36,089 --> 00:03:38,394
bundandır ki bağlanan
sokaklar da aşırı kalabalık

80
00:03:38,394 --> 00:03:41,064
ve öyle bir ortamda,
çocuklarınızı dışarı çıkartmazsınız.

81
00:03:41,088 --> 00:03:44,279
Hava fotoğrafçısı olan Alex Maclean'a 
teşekkür etmek istiyorum,

82
00:03:44,279 --> 00:03:47,668
bugün size gösterdiğim bu güzel 
fotoğrafların çoğu onun elinden çıktı.

83
00:03:47,668 --> 00:03:50,662
Bileşen parçalarına yayılımını
incelemek oldukça keyifli.

84
00:03:50,662 --> 00:03:52,239
Yalnızca yaşayacağınız yerleri,

85
00:03:52,239 --> 00:03:55,242
yalnızca çalışacağınız yerleri,

86
00:03:56,144 --> 00:03:59,440
sadece alışveriş yapacağınız yerleri
ve dev kamu kuruluşlarımızı

87
00:03:59,440 --> 00:04:01,468
anlamak oldukça basit.

88
00:04:01,492 --> 00:04:02,932
Okullar gittikçe büyüyor

89
00:04:02,932 --> 00:04:05,328
ve böylece, birbirlerinden
gittikçe uzaklaşıyorlar.

90
00:04:05,424 --> 00:04:08,143
Park alanı ebatının

91
00:04:08,143 --> 00:04:09,769
okul ebatına oranı,

92
00:04:09,769 --> 00:04:11,635
her şeyi açıklıyor;

93
00:04:11,635 --> 00:04:13,847
hiçbir çocuk bu okula yürüyerek gitmedi

94
00:04:13,847 --> 00:04:16,112
ve hiçbir çocuk bu okula
yürüyerek gitmeyecek.

95
00:04:16,112 --> 00:04:19,740
3. ve 4. sınıflar, 1. ve 2. sınıfları 
okula arabayla bırakıyorlar

96
00:04:19,764 --> 00:04:22,528
ve elbette kaza istatistiklerimiz
bu durumu destekliyor.

97
00:04:22,528 --> 00:04:25,880
Ve tabii belediye kurumlarındaki
devasa büyüme de söz konusu,

98
00:04:25,880 --> 00:04:27,610
oyun alanları mesela,

99
00:04:27,610 --> 00:04:30,947
Westin Ft. Lauderdale bölgesinde

100
00:04:30,947 --> 00:04:34,015
8 futbol sahası, 8 beysbol sahası
ve 20 tenis kortu olması

101
00:04:34,015 --> 00:04:35,874
müthiş bir şey,

102
00:04:35,874 --> 00:04:39,180
ama sizi oraya götüren yola bir bakın,

103
00:04:39,180 --> 00:04:41,876
çocuğunuzun orada bisiklet
sürmesine izin verir miydiniz?

104
00:04:41,876 --> 00:04:43,816
Bundandır ki futbol anneleri var.

105
00:04:43,816 --> 00:04:45,972
Ben küçükken bir futbol sahası,

106
00:04:45,972 --> 00:04:48,117
bir beyzbol sahası
ve bir tenis kortu vardı,

107
00:04:48,117 --> 00:04:51,173
ama yürüyerek gidebiliyordum,
çünkü hepsi mahallemdeydi.

108
00:04:51,173 --> 00:04:53,958
Yayılmanın son kısmını 
çoğu hesaba katmayı unutur:

109
00:04:53,958 --> 00:04:56,356
eğer her şeyi, her şeyden ayırıp

110
00:04:56,356 --> 00:04:58,504
hepsine otomotiv altyapı
kazandıracaksanız,

111
00:04:58,504 --> 00:05:00,370
manzaranız bu şekilde görünmeye başlar.

112
00:05:00,370 --> 00:05:02,415
Buradaki asıl mesaj şu,

113
00:05:02,415 --> 00:05:06,391
şehri yürünebilir kılmak istiyorsanız,
dağınık model üzerine inşa edemezsiniz.

114
00:05:06,391 --> 00:05:08,400
kentsel modelin temeli gerekli olacaktır.

115
00:05:08,400 --> 00:05:10,510
Bu da tasarım şeklinin sonucu oluyor,

116
00:05:10,510 --> 00:05:13,179
burada olduğu gibi.

117
00:05:13,179 --> 00:05:15,874
Bu, birçok Amerikalının
istediği bir şey aslında,

118
00:05:15,874 --> 00:05:18,920
fakat bu iki aşamalı bir
Amerikan rüyasını içermekte.

119
00:05:18,920 --> 00:05:20,481
Eğer bunu istiyorsanız,

120
00:05:20,481 --> 00:05:23,001
dolayısıyla bunu da istiyor oluyorsunuz,
inanması güç,

121
00:05:23,001 --> 00:05:26,019
ancak şehri kurarken arabaların
yerleşimine göre şekilleniyoruz.

122
00:05:26,019 --> 00:05:27,617
Böyle yerlerde yaşam --

123
00:05:28,037 --> 00:05:28,788
(Kahkaha)

124
00:05:28,925 --> 00:05:30,195
bu fotoğrafla oynanmadı.

125
00:05:30,485 --> 00:05:32,236
Walter Kulash bu görüntüyü yakaladı.

126
00:05:32,436 --> 00:05:33,863
Panama'da çekildi,

127
00:05:33,983 --> 00:05:35,903
gerçek bir yer.

128
00:05:36,053 --> 00:05:38,253
Sürücü olmak can sıkıcı bir durum,

129
00:05:38,458 --> 00:05:40,368
bu yerlerde bir yaya olmak da

130
00:05:40,368 --> 00:05:42,187
can sıkıcı bir durum.

131
00:05:42,557 --> 00:05:45,615
Bu, epidemiyolojistlerin
uzun bir süredir kullandığı bir slayt.

132
00:05:45,735 --> 00:05:46,615
(Kahkaha)

133
00:05:47,095 --> 00:05:50,350
Otoparka arabayla gidip,
koşu bandına yürüyen merdivenle çıkan

134
00:05:50,350 --> 00:05:51,990
bir toplum olduğumuz gerçeği,

135
00:05:51,990 --> 00:05:54,050
bir şeyleri yanlış yaptığımızı gösteriyor.

136
00:05:54,050 --> 00:05:56,019
İşin doğrusunu biliyoruz.

137
00:05:56,019 --> 00:05:57,803
Burada karşılaştırılan iki model var.

138
00:05:57,803 --> 00:05:59,433
Neredeyse son 30 yıldır süregelen,

139
00:05:59,433 --> 00:06:02,399
Yeni Şehirleşmenin şekillendirici
bir belgesi olan bu slaytı,

140
00:06:02,399 --> 00:06:04,779
dağınık yerleşmenin
ve geleneksel mahalle algısının

141
00:06:04,779 --> 00:06:07,827
aynı şeyleri içerdiğini göstermek
amacıyla sizlerle paylaşıyorum.

142
00:06:07,827 --> 00:06:09,135
Aslında ne kadar büyükler,

143
00:06:09,135 --> 00:06:11,077
birbirlerine ne kadar yakınlar,

144
00:06:11,077 --> 00:06:12,826
birbirleri ile ne denli iç içeler

145
00:06:12,826 --> 00:06:15,093
ve çıkmaz sokaktansa mahalle ağınız mı var

146
00:06:15,093 --> 00:06:17,082
ya da toplu mahalle sisteminiz mi?

147
00:06:17,082 --> 00:06:18,917
Yürünebilirlik potansiyeli olan

148
00:06:18,917 --> 00:06:21,074
merkezi muhitlere baktığımızda,

149
00:06:21,078 --> 00:06:23,648
çoğunlukla Amerika'daki
şehirlerimizin merkezlerini,

150
00:06:23,662 --> 00:06:25,449
kasaba ve köylerini kastediyorum,

151
00:06:25,449 --> 00:06:28,088
kullanım alanlarının
dengeli dağılmasını diliyoruz.

152
00:06:28,088 --> 00:06:30,680
O hâlde eksik olan
veya yeterince yansıtılamayan nedir?

153
00:06:30,680 --> 00:06:33,518
Çoğu Amerikalının yaşadığı
tipik Amerikan şehirlerinde,

154
00:06:33,518 --> 00:06:35,377
konut eksikliği yaşanıyor.

155
00:06:35,377 --> 00:06:37,392
Konut-iş dengesi yoktur

156
00:06:37,392 --> 00:06:39,672
ve konutlanmayı yeniden getirdiğinizde,

157
00:06:39,672 --> 00:06:42,665
beraberinde başka şeylerin de
geri geldiğini fark edersiniz

158
00:06:42,665 --> 00:06:45,513
ve bunlar arasında konutlanma,
ilk sıralarda yerini tutar.

159
00:06:45,513 --> 00:06:48,063
Ve elbette nihayetinde sırada

160
00:06:48,063 --> 00:06:49,763
okullar vardır,

161
00:06:49,763 --> 00:06:52,063
çünkü insanlar taşınmak
durumunda kalırlar,

162
00:06:52,103 --> 00:06:56,281
genç nesiller taşınır, büyür, çocuk
sahibi olur ve kavgalar edilir,

163
00:06:56,281 --> 00:06:59,996
böylece sonunda okullar iyileşir.

164
00:07:00,006 --> 00:07:02,344
Bu bölümün bir diğer kısmı,

165
00:07:02,344 --> 00:07:04,945
faydalı şehir kısmı,

166
00:07:04,945 --> 00:07:07,147
doğrudan geçiş aşamasındadır

167
00:07:07,157 --> 00:07:10,543
ve bu olmaksızın, tamamiyle
yürünebilir bir semte sahip olabilirsiniz.

168
00:07:10,546 --> 00:07:13,876
Fakat tamamen yürünebilir şehirler
doğrudan geçişi gerektirir,

169
00:07:13,916 --> 00:07:17,356
çünkü bir yaya olarak
bütün şehre erişiminiz yoksa,

170
00:07:17,356 --> 00:07:18,550
bir araba alırsınız,

171
00:07:18,550 --> 00:07:19,729
ve araba alırsanız,

172
00:07:19,729 --> 00:07:23,304
şehir sizin ihtiyaçlarınız çerçevesinde
yeniden şekillenmeye başlar;

173
00:07:23,304 --> 00:07:24,996
caddeler genişler, otoparklar büyür

174
00:07:24,996 --> 00:07:26,746
ve artık yürünebilir şehriniz olmaz.

175
00:07:26,746 --> 00:07:28,366
Bu yüzden doğrudan geçiş esastır.

176
00:07:28,366 --> 00:07:31,455
Fakat her doğrudan geçiş deneyimi,
her doğrudan geçiş yolculuğu

177
00:07:31,455 --> 00:07:33,135
yürüyüş olarak başlar ya da biter,

178
00:07:33,135 --> 00:07:36,945
ve bu yüzden doğrudan geçiş istasyonları
çevresi yürünebilirliğe uygun kurulmalı.

179
00:07:36,945 --> 00:07:39,400
Sıradaki kategori,
yani en önemlisi güvenli yürüyüş.

180
00:07:39,400 --> 00:07:42,006
Çoğu yürünebilirlik uzmanlarının
değindiği bir konu bu.

181
00:07:42,006 --> 00:07:44,834
Gerekli, fakat tek başına
insanları yürümeye teşvik etmiyor.

182
00:07:44,834 --> 00:07:48,318
Yürünebilir şehir hususunda
etkili birçok nokta var.

183
00:07:48,318 --> 00:07:49,943
İlki, blok boyutu.

184
00:07:49,943 --> 00:07:51,583
Burası Portland, Oregon;

185
00:07:51,583 --> 00:07:54,256
61 metrelik bloklarıyla meşhur
ve yürünebilir.

186
00:07:54,256 --> 00:07:55,856
Burası Salt Lake şehri,

187
00:07:55,856 --> 00:07:57,744
183 metrelik bloklarıyla meşhur,

188
00:07:57,744 --> 00:07:59,554
yürünebilir olmaması da öyle.

189
00:07:59,554 --> 00:08:02,654
Bu ikisine baktığınızda,
adeta iki ayrı gezegen gibi geliyor,

190
00:08:02,654 --> 00:08:05,123
fakat bu iki yer de
insanlar tarafından inşa edildi

191
00:08:05,123 --> 00:08:08,783
ve hatta derler ki,
61 metre bloklu şehriniz varsa,

192
00:08:08,783 --> 00:08:10,577
iki şeritli şehir yolunuz da olabilir

193
00:08:10,577 --> 00:08:12,137
ya da 2'ye 4 şeridiniz olabilir

194
00:08:12,137 --> 00:08:15,904
ve blokların 183 m olduğu şehir,
altı şeritli oluyor ve bu bir sorun.

195
00:08:15,904 --> 00:08:17,621
Bunlar kaza istatistikleri.

196
00:08:17,621 --> 00:08:19,575
Blok boyutunu iki katına çıkarırsanız,

197
00:08:19,575 --> 00:08:21,866
bu 24 California şehrinde
yürütülen bir çalışma,

198
00:08:21,866 --> 00:08:23,756
blok boyutunu iki katına çıkarırsanız,

199
00:08:23,756 --> 00:08:26,396
ana yol olmayan sokaklarda yaşanan
ölümcül kaza sayısını

200
00:08:26,396 --> 00:08:28,376
nerdeyse dörde katlıyorsunuz.

201
00:08:28,456 --> 00:08:30,556
Peki, bizim kaç şeridimiz var?

202
00:08:31,006 --> 00:08:35,050
Şimdi karşıma çıkan her seyirciye
söylediğim şeyi yineleyeceğim,

203
00:08:35,050 --> 00:08:37,954
burada amacım artan talebi hatırlatmak.

204
00:08:37,954 --> 00:08:41,705
Artan talep, hem ana yollarda
hem de sokaklarda geçerli.

205
00:08:41,715 --> 00:08:44,524
Artan talep, yolları genişlettiğimizde

206
00:08:44,524 --> 00:08:47,734
beklenilen trafik yoğunluğunu
ya da fazladan yolculuğu

207
00:08:47,734 --> 00:08:50,400
kabullenmemiz gerektiğini söyler.

208
00:08:50,720 --> 00:08:54,268
Yoğun sistemlerde, talebi esasen zorlayan

209
00:08:54,268 --> 00:08:56,020
yoğunluktur

210
00:08:56,020 --> 00:08:58,343
ve bu yüzden genişletme yapılır

211
00:08:58,343 --> 00:09:01,789
ve hali hazırda kendini göstermeyen
yolculukların yaşanması olağandır.

212
00:09:01,789 --> 00:09:03,593
İnsanlar iş yerlerinden uzağa taşınır

213
00:09:03,593 --> 00:09:06,065
ve her gün iş-ev yolunda
diğer seçimler de yaparlar,

214
00:09:06,065 --> 00:09:08,969
ve bu şeritlerde çok kısa bir
sürede trafik yoğunluğu yaşanır,

215
00:09:08,969 --> 00:09:11,319
yol tekrar genişletilir
ve tekrardan trafik olur.

216
00:09:11,319 --> 00:09:13,015
Şuna varıyoruz; yoğun sistemlerde,

217
00:09:13,015 --> 00:09:14,664
otomobilleri karşılayamıyoruz.

218
00:09:14,664 --> 00:09:18,234
Bu, genele hitap eden
Newsweek Dergisinden,

219
00:09:18,238 --> 00:09:20,278
"Günümüz mühendisleri,

220
00:09:20,278 --> 00:09:23,582
yeni yollar yapmanın genellikle
trafiği kötüleştirdiğini onaylarlar.''

221
00:09:23,582 --> 00:09:26,702
Bunu okuduğumda tepkim şöyle oldu;
bu mühendislerin bazılarıyla

222
00:09:26,702 --> 00:09:29,420
tanışabilir miyim, çünkü tanıdıklarımdan--

223
00:09:29,420 --> 00:09:31,944
şu anda birlikte çalıştığım
müthiş istisnalar da var,

224
00:09:31,944 --> 00:09:35,055
fakat şehirde genellikle bu tarz
mühendislerle karşılaşmıyorsunuz,

225
00:09:35,055 --> 00:09:38,455
"Bu yolda çok trafik var, yeni bir
şerit ekleyelim," derler genelde.

226
00:09:38,455 --> 00:09:40,496
Şerit eklerler ve trafik oluşur,

227
00:09:40,496 --> 00:09:43,372
"Gördün mü o şeridin gerekli
olduğunu söylemiştim," derler.

228
00:09:43,376 --> 00:09:46,736
Bu, yoğunluğa göre hem anayollar,
hem de şehir sokakları için geçerli.

229
00:09:46,736 --> 00:09:49,936
Ama çalıştığım çoğu Amerikan
şehrindeki en şaşırtıcı şey,

230
00:09:49,936 --> 00:09:51,206
daha çok tipik şehirlerde,

231
00:09:51,206 --> 00:09:53,793
şu andaki trafik yoğunluğu sebebiyle

232
00:09:53,793 --> 00:09:56,351
birçok aşırı geniş caddeleri olması.

233
00:09:56,441 --> 00:09:58,160
Oklahoma'da da durum keza böyleydi;

234
00:09:58,160 --> 00:10:00,894
belediye başkanı bana üzgün bir
şekilde yanıma geldi,

235
00:10:00,894 --> 00:10:03,941
çünkü Prevention dergisinde,
yayalar için tüm ülkedeki

236
00:10:03,941 --> 00:10:06,302
en kötü şehir seçilmişlerdi.

237
00:10:06,526 --> 00:10:08,765
Bu tamamen gerçek olamaz,

238
00:10:08,765 --> 00:10:11,509
ama başkanın bu konuda
harekete geçmesi için yeterliydi.

239
00:10:11,519 --> 00:10:13,192
Bir yürünebilirlik çalışması yaptık

240
00:10:13,192 --> 00:10:16,548
ve sokaktaki araba sayılarını inceledik,

241
00:10:16,548 --> 00:10:19,848
bunlar 3.000, 4.000
ve 7,000'lik araba sayımları

242
00:10:19,972 --> 00:10:23,472
ve iki şeridin, her gün 10.000
araba kaldırabileceğini biliyoruz.

243
00:10:23,636 --> 00:10:28,341
Bu değerlere bir bakın, her biri
ya 10.000'e yakın ya da altında

244
00:10:28,551 --> 00:10:32,476
ve bu caddeler yeni şehir tasarısında

245
00:10:32,602 --> 00:10:34,690
4-6 şerit genişliğinde

246
00:10:34,690 --> 00:10:36,317
belirlenmiştir.

247
00:10:36,317 --> 00:10:40,367
Yani şerit ile o şeridi kullanmak
isteyen araba değerleri arasında,

248
00:10:40,367 --> 00:10:41,853
önemli bir kopukluk oluştu.

249
00:10:41,853 --> 00:10:46,247
Şehir merkezindeki her caddeyi,
tepeden tırnağa yeniden düzenlemek

250
00:10:46,247 --> 00:10:47,825
benim görevimdi

251
00:10:47,825 --> 00:10:49,655
ve 15 blok caddesinde gerçekleştirdik

252
00:10:49,655 --> 00:10:51,560
ve şu anda yeniden inşa ediyoruz.

253
00:10:51,560 --> 00:10:53,702
Yani tipik, bir yere çıkmayan koca cadde,

254
00:10:53,702 --> 00:10:56,354
daraltılıyor ve şu anda yapım aşamasında,

255
00:10:56,354 --> 00:10:58,301
ve projenin yarısı tamamlanmış durumda.

256
00:10:58,301 --> 00:10:59,729
Normal bir caddede,

257
00:10:59,729 --> 00:11:03,329
bunu yaptığınız takdirde yan yol açılır.

258
00:11:03,329 --> 00:11:05,059
Bisiklet yolu için alan açılır.

259
00:11:05,059 --> 00:11:07,739
Yol içi park oranını ikiye katladık.

260
00:11:07,739 --> 00:11:10,815
Tamamiyle yeni bir
bisiklet ağı geliştirdik.

261
00:11:11,385 --> 00:11:14,255
Ama her şehrin geliri
Oklahoma'daki gibi değil,

262
00:11:14,875 --> 00:11:17,540
çünkü onların çok iyi işleyen
bir ekonomisi var.

263
00:11:17,850 --> 00:11:20,049
Şehir standartı daha çok
Cedar Rapids gibidir,

264
00:11:20,049 --> 00:11:23,674
tümü 4 şeritli ve bir de
yarım şeritli sistem bulunur.

265
00:11:23,904 --> 00:11:25,158
Fark etmesi güç olsa da,

266
00:11:25,158 --> 00:11:28,360
başardıklarımız, şu anda süregelen
çalışmamız devam ediyor,

267
00:11:28,360 --> 00:11:30,172
an itibariyle mühendislik aşamasında,

268
00:11:30,172 --> 00:11:34,125
4 tam şeritli
ve tek yarım şeritli yolları,

269
00:11:34,125 --> 00:11:37,738
iki tam şeritli ve iki şeritli olacak
şekilde inşa ediyoruz

270
00:11:37,738 --> 00:11:41,036
ve bu şekilde,
cadde park oranını %70 arttırıyoruz,

271
00:11:41,036 --> 00:11:42,921
hem esnaflar bu durumdan hoşnut oluyor,

272
00:11:42,921 --> 00:11:44,660
hem de kaldırımlar korunmuş oluyor.

273
00:11:44,660 --> 00:11:46,870
Bu sistem, kaldırımları
güvenli hâle getiriyor

274
00:11:46,870 --> 00:11:49,559
ve daha sağlam bir
bisiklet ağı kurmuş oluyoruz.

275
00:11:49,559 --> 00:11:52,105
Şeritler de aynı şekilde,
genişlikleri ne oranda?

276
00:11:52,105 --> 00:11:53,299
Bu önemli bir konu.

277
00:11:53,299 --> 00:11:56,225
Standartlarımız değişti,
öyle ki Andrés Duany

278
00:11:56,225 --> 00:11:58,206
Amerikadaki standart bir yol kesitinin,

279
00:11:58,206 --> 00:12:00,966
Dünya'nın eğriliğini
görmenizi sağladığını dile getiriyor.

280
00:12:00,966 --> 00:12:01,706
(Kahkaha)

281
00:12:01,706 --> 00:12:05,272
Bu 1960'larda Washington'ın
dışından ayrılmış bir parsel.

282
00:12:05,272 --> 00:12:06,950
Sokak genişliğine bir bakın.

283
00:12:06,950 --> 00:12:08,653
Bu 1980'lerden bir parsel,

284
00:12:08,743 --> 00:12:10,562
60'lar, 80'ler.

285
00:12:10,630 --> 00:12:13,015
Standartlar o kadar çok değişti ki

286
00:12:13,025 --> 00:12:14,706
South Beach'deki eski mahallem,

287
00:12:14,706 --> 00:12:17,816
akıtma sisteminde sorun olan
caddelerin bakım zamanı geldiğinde,

288
00:12:17,816 --> 00:12:20,931
onu genişletip kaldırımımızın
yarısını almak zorunda kalıyorlardı,

289
00:12:20,931 --> 00:12:22,675
çünkü standartlar daha genişti.

290
00:12:23,225 --> 00:12:25,518
İnsanlar geniş sokaklarda
daha hızlı yürürler.

291
00:12:25,628 --> 00:12:26,647
Bunu herkes bilir.

292
00:12:26,647 --> 00:12:30,151
Mühendisler reddetse de
halk bunun farkında,

293
00:12:30,151 --> 00:12:34,859
bu sebeple Birmingham, Michigan'daki
dar sokaklar için mücadele veriyorlar.

294
00:12:34,859 --> 00:12:36,982
Yürünebilirliği meşhur Portland, Oregon,

295
00:12:36,982 --> 00:12:40,022
yerleşim alanlarında
"Dar Sokaklar" programını geliştirdi.

296
00:12:40,022 --> 00:12:42,258
Dar sokakların daha
güvenli olduğunu biliyoruz.

297
00:12:42,258 --> 00:12:45,550
Vince Graham South Carolina'da yürüttüğü

298
00:12:45,550 --> 00:12:47,529
l'On projesinde,

299
00:12:47,529 --> 00:12:50,779
konferans veriyor ve 7 metrelik
muazzam yollarını sunuyor.

300
00:12:50,779 --> 00:12:53,685
Bunlar çift yönlü yollar,
sağ taraf oldukça dar

301
00:12:53,685 --> 00:12:56,072
ve şu meşhur filozofun
sözleriyle devam ediyor,

302
00:12:56,072 --> 00:12:58,555
"Geniştir yıkıma giden yol,

303
00:12:58,555 --> 00:13:00,824
dardır hayata giden yol."

304
00:13:00,824 --> 00:13:01,754
(Kahkaha)

305
00:13:01,907 --> 00:13:04,631
(Alkış)

306
00:13:05,389 --> 00:13:06,974
Bu en iyi Güney'de işler.

307
00:13:07,874 --> 00:13:09,372
Gel gelelim ki bisikletlere.

308
00:13:09,472 --> 00:13:13,470
Bisikletler ve bisiklet sürme,
yalnızca birkaç Amerikan şehrinde

309
00:13:13,470 --> 00:13:16,308
kendini gösteren mevcut bir devrim.

310
00:13:16,308 --> 00:13:18,367
Nereye inşa etseniz devamı geliyor.

311
00:13:18,367 --> 00:13:21,644
Bir planlanlamacı olarak,
şunu söylemekten nefret ediyorum ama,

312
00:13:21,644 --> 00:13:25,772
bisiklet kullanımı,
bisiklet yapılanmasının bir işlevidir.

313
00:13:25,836 --> 00:13:28,783
Portland, Nelson\Nygaard’daki
arkadaşım Tom Brennan'dan

314
00:13:28,783 --> 00:13:31,551
Portland bisiklet topluluğunun
birkaç fotoğrafını istedim.

315
00:13:31,561 --> 00:13:35,035
Bana bunu gönderdi. "Bugün işe bisikletle
gitme günü müydü?" diye sordum.

316
00:13:35,035 --> 00:13:36,467
“Hayır, o salı günüydü” dedi.

317
00:13:36,501 --> 00:13:40,801
Portland'ın yaptığını yapıp bisiklet
yapılanmasına yatırım yaptığınızda...

318
00:13:41,224 --> 00:13:45,209
New York geçtiğimiz günlerde,
şeritleri yeşile boyayarak

319
00:13:45,209 --> 00:13:47,399
bisikletçi sayısını katbekat arttırdı.

320
00:13:47,649 --> 00:13:50,619
Kaliforniya, Long Beach gibi
otomotiv şehirlerinde bile,

321
00:13:50,619 --> 00:13:54,799
yapılanmaya dayalı olarak
bisikletçilerin sayısında büyük artış var.

322
00:13:54,809 --> 00:13:55,997
Ve tabii ki,

323
00:13:56,057 --> 00:13:58,827
Washington DC'de
15. Cadde'deki durum da var,

324
00:13:58,827 --> 00:14:02,381
Rahm Emanuel'in Chicago'da tasarladığı
yeni bisiklet şeritlerine bir bakın;

325
00:14:02,381 --> 00:14:05,471
tamponlu şeritler,
paralel parklanma kaldırımı açtı,

326
00:14:05,471 --> 00:14:09,608
park halindeki arabalar ile
kaldırım kenarı arasındaki bisikletler,

327
00:14:09,608 --> 00:14:11,748
muazzam bisikletçiler.

328
00:14:11,748 --> 00:14:15,151
Buna karşın, Pasadena’da olduğu
gibi her şerit bir bisiklet şeridiyse,

329
00:14:15,151 --> 00:14:17,452
o zaman hiçbir şerit
bisiklet şeridi olmuyor.

330
00:14:17,462 --> 00:14:20,380
Pasadena'da gördüğüm tek bisikletçi de bu:

331
00:14:20,655 --> 00:14:21,765
(Kahkaha)

332
00:14:21,825 --> 00:14:23,523
Değindiğim paralel park etme...

333
00:14:23,607 --> 00:14:26,247
Hareket eden araçlardan,

334
00:14:26,247 --> 00:14:29,220
yayaları ve kaldırımı koruyan
önemli bir çelik bariyerdir.

335
00:14:29,330 --> 00:14:32,661
Burası Lauderdale;
caddenin bir tarafı parka açık,

336
00:14:32,665 --> 00:14:34,093
diğer tarafıysa kapalı.

337
00:14:34,093 --> 00:14:36,975
Bu park tarafındaki happy hour.
(direkt çevirisi: mutlu saat)

338
00:14:36,975 --> 00:14:39,514
Bu da karşı taraftaki sad hour.

339
00:14:39,538 --> 00:14:42,619
Ayrıca ağaçlar da arabaları yavaşlatıyor.

340
00:14:42,619 --> 00:14:45,151
Ağaçlar yolun kenarındaysa
araçlar daha yavaş giderler

341
00:14:45,151 --> 00:14:47,545
ve elbette bazen de
ani bir hızla yavaşlarlar.

342
00:14:47,615 --> 00:14:50,821
Dönüş yarıçapı gibi
ufak detaylar ve detaylar...

343
00:14:50,821 --> 00:14:52,703
1 metre mi, 10 metre mi?

344
00:14:52,717 --> 00:14:54,746
Öyle jilet gibi bir yol ki,

345
00:14:54,746 --> 00:14:58,307
arabanın sürüş hızın
ve geçmesi gereken yolu belirliyor.

346
00:14:58,307 --> 00:15:00,926
Bunu seviyorum,
çünkü tarafsız gazetecilik budur.

347
00:15:00,976 --> 00:15:05,312
''Alımlara göre, şehir merkezi girişi
yayalara çekici gelmiyor.''

348
00:15:05,362 --> 00:15:07,797
Alan her yönüyle açık, aerodinamik

349
00:15:07,797 --> 00:15:10,229
geometrik bir akışa sahip iken,

350
00:15:10,229 --> 00:15:12,451
''Burası araç yeridir,'' der.

351
00:15:13,095 --> 00:15:17,755
Ortamı kurmada hiçbir detaya,
ihtisasa izin verilmez.

352
00:15:17,800 --> 00:15:19,095
Bu caddeyi bilirsiniz,

353
00:15:19,095 --> 00:15:23,293
evet, yüzyılın fırtınasında
bir dakika içerisinde boşalacak,

354
00:15:23,387 --> 00:15:26,496
ama bu kadıncağız her gün
bu kaldırıma tırmanmak zorunda.

355
00:15:26,522 --> 00:15:29,174
Rahat yürüyüş, tüm hayvanların

356
00:15:29,174 --> 00:15:33,737
görüşünün açık kalması ve barınma
ihtiyacı duyması ile alakalıdır.

357
00:15:34,457 --> 00:15:36,664
Potansiyel yırtıcıları görmek isteriz,

358
00:15:36,664 --> 00:15:38,999
ayrıca başımızda
bir çatıya da ihtiyaç duyarız.

359
00:15:38,999 --> 00:15:41,449
Bu yüzden sağlam köşeli
yerlere yöneliyoruz,

360
00:15:41,449 --> 00:15:45,008
bu koşulu sağlamazsanız, insanlar
orada olmak istemeyeceklerdir.

361
00:15:45,088 --> 00:15:47,618
Uygun yükseklik ve genişlik nedir?

362
00:15:47,618 --> 00:15:48,998
Bire bir mi? Üçe bir mi?

363
00:15:49,106 --> 00:15:52,576
Bire altı sınırını aşarsanız,
rahat edemeyeceğiniz anlamına gelir.

364
00:15:52,576 --> 00:15:54,526
Güvende hissetmezsiniz.

365
00:15:54,639 --> 00:15:57,499
Salzburg'da altıya bir
tamamiyle muazzam olabilir.

366
00:15:57,499 --> 00:15:59,919
Salzburg'un tam karşıtı ise Houston'dır.

367
00:16:00,059 --> 00:16:04,771
Temel sorun, park yeri demek oluyor.

368
00:16:04,771 --> 00:16:07,860
Eksik dişler,
boş kısımlar da sorun olabilir

369
00:16:07,860 --> 00:16:10,655
ve geçersiz bir imar kodu
nedeniyle eksik yeriniz varsa,

370
00:16:10,655 --> 00:16:13,550
mahallenizde
kayıp bir uç baş gösterebilir.

371
00:16:13,796 --> 00:16:15,375
Mahallemde böyle bir durum vardı.

372
00:16:15,915 --> 00:16:18,708
Buranın imara kapalı olduğunu
belirten imar kanunu bu.

373
00:16:18,708 --> 00:16:23,503
Bildiğiniz gibi Washington DC,
bu gibi alanların, bu tarz alanlara

374
00:16:23,503 --> 00:16:25,463
dönüşümü için imar değişikliğine gidiyor.

375
00:16:25,543 --> 00:16:27,878
Bunun için birçok değişken gerekti.

376
00:16:27,978 --> 00:16:29,993
Üçgen ev inşası ilginç olabilir,

377
00:16:29,993 --> 00:16:33,001
fakat bir tane yaparsanız,
insanların genelde hoşuna gider.

378
00:16:33,078 --> 00:16:35,229
Şu kayıp uçları doldurmamız gerek.

379
00:16:35,269 --> 00:16:37,515
Ve son olarak, ilgi çekici yürüyüş;

380
00:16:37,515 --> 00:16:38,682
insanlığın izleri.

381
00:16:39,086 --> 00:16:40,796
Sosyal primatlarız.

382
00:16:40,796 --> 00:16:43,602
Diğer insanlardan çok,
bizleri ilgilendiren bir şey yoktur.

383
00:16:43,602 --> 00:16:44,971
İnsan dokunuşu ararız.

384
00:16:44,971 --> 00:16:47,293
Bire bir oranı oldukça harika bir şey.

385
00:16:47,349 --> 00:16:49,789
Burası Grand Rapids,
oldukça yürünebilir bir şehir,

386
00:16:49,789 --> 00:16:52,333
fakat bu en iyi iki oteli
birbirine bağlayan yolda

387
00:16:52,333 --> 00:16:54,249
yürüyen bir insan bile göremezsiniz,

388
00:16:54,249 --> 00:16:57,782
çünkü solda açık katlı otopark var

389
00:16:57,782 --> 00:17:01,490
ve sağda, belli ki o otoparka duyulan
hayranlıkla tasarlanan

390
00:17:01,490 --> 00:17:03,866
konferans binası var,

391
00:17:03,866 --> 00:17:05,673
çoğu insanı cezbetmiyor haliyle.

392
00:17:06,643 --> 00:17:10,367
Charleston Güney Carolina Başkanı
Joe Riley, 10. döneminde bizlere,

393
00:17:10,367 --> 00:17:12,560
80 metrelik garajı gizlemek için

394
00:17:12,560 --> 00:17:14,925
8 metrelik inşaatın
yeterli olduğunu öğretmişti.

395
00:17:15,035 --> 00:17:18,035
Buraya Chia Pet Garajı diyorum,
South Beach'te.

396
00:17:18,035 --> 00:17:19,447
Bu faal bir zemin kat.

397
00:17:19,447 --> 00:17:22,045
Göstermeyi sevdiğim
bu projeyle sonlandırmak istiyorum

398
00:17:22,065 --> 00:17:24,815
Meleca Mimarları tarafından
Columbus, Ohio'da hazırlandı.

399
00:17:24,815 --> 00:17:28,095
Solda kongre merkezi,
yayalarla dolu olan bir mahalle.

400
00:17:28,295 --> 00:17:31,141
Sağ tarafta Short North var;
büyük restoranlar, mağazalar,

401
00:17:31,141 --> 00:17:34,132
etnik grupların mücadele
içinde olduğu bir yer.

402
00:17:34,132 --> 00:17:36,652
Her şey iyi durumda değildi,
çünkü böyle bir köprü var

403
00:17:36,652 --> 00:17:38,766
ve kongre merkezinden o mahalleye

404
00:17:38,766 --> 00:17:40,117
kimse yürümüyordu.

405
00:17:40,947 --> 00:17:44,237
Otoyolu yeniden inşa ettiklerinde,
köprüye 25 metre daha eklediler.

406
00:17:44,237 --> 00:17:47,117
Afedersiniz, köprüyü anayolun
üstüne yeniden inşa ettiler.

407
00:17:47,117 --> 00:17:49,117
Şehir 1.9 milyon dolar ödedi,

408
00:17:49,371 --> 00:17:51,311
arsayı bir müteahhite verdiler,

409
00:17:51,311 --> 00:17:53,065
müteahhit bunu inşa etti

410
00:17:53,065 --> 00:17:55,112
ve şimdi Short North canlandı.

411
00:17:55,235 --> 00:17:58,024
Gazeteler, herkes, plan dergileri değil,

412
00:17:58,024 --> 00:18:00,367
gazeteler bu köprünün
sebep olduğunu söylüyor.

413
00:18:00,417 --> 00:18:02,871
İşte bu kadar.
Bu, genel yürünebilirlik teorisi.

414
00:18:03,031 --> 00:18:05,151
Kendi şehirlerinizi düşünün.

415
00:18:05,151 --> 00:18:07,897
Sizlerin nasıl uygulamaya
koyabileceğinizi düşünün.

416
00:18:08,047 --> 00:18:10,238
Aynı anda dört işi yapmanız gerekiyor.

417
00:18:10,238 --> 00:18:12,677
Çoğunluğun olduğu bu yerleri bulun

418
00:18:12,677 --> 00:18:14,473
ve düzeltebildiğinizi düzeltin,

419
00:18:14,500 --> 00:18:16,981
hâlâ düzeltilmesi
gereken yerleri düzeltin.

420
00:18:17,331 --> 00:18:19,151
İlginiz için gerçekten müteşekkirim

421
00:18:19,151 --> 00:18:21,441
ve bugün geldiğiniz için teşekkür ederim.

422
00:18:21,441 --> 00:18:23,658
(Alkış)