1
00:00:00,860 --> 00:00:03,739
Çocukken verilerden elde ettiğim bilgileri

2
00:00:03,739 --> 00:00:08,629
ve sayılarla anlatılan hikayeleri
her zaman sevmişimdir.

3
00:00:08,629 --> 00:00:10,913
Çocukken, ailemin bana sayıları kullanarak

4
00:00:10,913 --> 00:00:16,769
söylediği yalanlarla hayal kırıklığına
uğradığımı hatırlıyorum.

5
00:00:17,854 --> 00:00:21,443
"Talithia, eğer sana bir kez söylediysem,
bin kere söylemişimdir."

6
00:00:21,443 --> 00:00:27,265
Hayır baba, sadece 17 kez söyledin
ve iki seferinde benim hatam değildi.

7
00:00:27,303 --> 00:00:28,497
(Gülüşmeler)

8
00:00:28,497 --> 00:00:30,295
İstatistik bölümünde
doktora yapmamın

9
00:00:30,295 --> 00:00:31,731
sebeplerinden biri sanırım bu.

10
00:00:31,731 --> 00:00:33,269
Her zaman bilmek istemişimdir;

11
00:00:33,269 --> 00:00:35,755
insanların sayılarla saklamaya
çalıştığı şey ne?

12
00:00:35,755 --> 00:00:36,938
Bir istatistikçi olarak

13
00:00:36,938 --> 00:00:40,791
insanların bana verileri 
göstermesini isterim;

14
00:00:40,791 --> 00:00:43,126
böylece kendim karar verebilirim.

15
00:00:43,126 --> 00:00:46,175
Donald ve ben
üçüncü çocuğumuzu bekliyorduk

16
00:00:46,175 --> 00:00:48,909
ve yaklaşık 41,5'uncu haftadaydık;

17
00:00:48,909 --> 00:00:52,286
ki bazılarınız gecikmiş olarak
düşünebilir.

18
00:00:52,286 --> 00:00:54,121
İstatistikçiler olarak biz buna

19
00:00:54,121 --> 00:00:56,807
yüzde 95'lik güvenlik aralığında deriz.

20
00:00:56,807 --> 00:00:58,673
(Gülüşmeler)

21
00:00:58,673 --> 00:01:00,951
Sürecin bu noktasında,

22
00:01:00,951 --> 00:01:03,044
birkaç günde bir gelip

23
00:01:03,044 --> 00:01:04,952
bebeğe sancı testi yaptırmak zorundaydık

24
00:01:04,952 --> 00:01:06,134
ve bu rutin uygulama

25
00:01:06,134 --> 00:01:10,551
bebeğin herhangi bir sancı hissedip
hissetmediğini test eder.

26
00:01:11,030 --> 00:01:14,163
Hiç değilse de nadiren, kendi doktorunuz 
tarafından görülürsünüz;

27
00:01:14,163 --> 00:01:17,280
o gün hastanede çalışıyor olan
herhangi bir doktor bakar.

28
00:01:17,280 --> 00:01:20,026
Biz sancı testine girdik ve 20 dk sonra

29
00:01:20,026 --> 00:01:23,524
doktor geldi ve dedi ki,

30
00:01:23,524 --> 00:01:28,049
"Bebeğinizin sancısı var, size
suni sancı vermeliyiz."

31
00:01:29,736 --> 00:01:35,005
Peki bir istatistikçi olarak
cevabım ne olur?

32
00:01:35,675 --> 00:01:37,370
"Bana verileri gösterin!"

33
00:01:38,020 --> 00:01:40,072
Ondan sonra doktor bize anlatmaya başladı;

34
00:01:40,072 --> 00:01:42,497
bebeğin kalp atışı
18. dakikadan sonra değişti;

35
00:01:42,497 --> 00:01:44,468
bebeğin kalp atışı normal aralıktayken

36
00:01:44,468 --> 00:01:49,451
iki dakikalığına benim kalp atış
aralığımda görünmüş

37
00:01:50,511 --> 00:01:51,861
ve ben de dedim ki,

38
00:01:51,861 --> 00:01:54,347
"Onun benim kalp atış hızım olabilme
ihtimali var mı?

39
00:01:54,347 --> 00:01:55,492
Biraz hareket ediyordum,

40
00:01:55,492 --> 00:01:57,790
41 haftalık hamileyken 20 dakika

41
00:01:57,790 --> 00:02:00,308
sırt üstü sabit yatmak zor.

42
00:02:00,308 --> 00:02:02,481
Belki de o etrafında dönüyordu.

43
00:02:02,481 --> 00:02:06,357
Doktor dedi ki: "Herhangi bir risk
almak istemeyiz."

44
00:02:07,367 --> 00:02:08,717
Tamam dedim.

45
00:02:08,717 --> 00:02:12,245
"Peki aynı veriler ile
ya 36. haftamda olsaydım ne olurdu?

46
00:02:12,245 --> 00:02:15,164
Kararınız yine suni sancı vermek mi
olurdu?" diye sordum.

47
00:02:16,539 --> 00:02:19,692
"Şey, hayır, en az 38 haftalık
olmasını beklerdik;

48
00:02:20,012 --> 00:02:23,709
ama siz nerdeyse 42 haftalıksınız,
bebeği içeride tutmak için sebep yok,

49
00:02:23,709 --> 00:02:25,160
hadi sizi bir odaya alalım."

50
00:02:25,660 --> 00:02:32,241
Dedim ki: "Peki neden sancı testini
tekrar yapmıyoruz?

51
00:02:32,241 --> 00:02:33,962
Daha fazla veri toplayabiliriz.

52
00:02:33,962 --> 00:02:36,373
20 dakika tamamen sabit durmayı
deneyebilirim.

53
00:02:36,373 --> 00:02:38,516
İkisinin ortalamasını alırız

54
00:02:38,516 --> 00:02:40,927
ve ne anlama geldiğine bakarız."

55
00:02:40,927 --> 00:02:41,738
(Gülüşmeler)

56
00:02:41,738 --> 00:02:44,115
Doktor devam etti:

57
00:02:47,135 --> 00:02:51,094
"Hanımefendi, ben sadece sizin düşük
yapmanızı istemiyorum."

58
00:02:53,324 --> 00:02:55,566
Üçümüz de aynı şeyi istiyoruz.

59
00:02:55,566 --> 00:02:56,720
Sonra dedi ki:

60
00:02:56,720 --> 00:03:00,838
"Eğer beklenen doğum tarihi geçerse

61
00:03:00,838 --> 00:03:04,345
düşük yapma riskiniz iki katına çıkar. 
Hadi sizi bir odaya alalım."

62
00:03:04,605 --> 00:03:10,602
Vay. Peki istatikçi olarak
cevabım ne olur?

63
00:03:10,602 --> 00:03:11,810
Bana verileri gösterin!

64
00:03:11,810 --> 00:03:13,465
Dostum, olasılıkları konuşuyorsun,

65
00:03:13,465 --> 00:03:16,431
tüm gün olasılık hesaplayabilirim,
bana tüm olasılıkları anlat.

66
00:03:16,431 --> 00:03:17,772
Hadi olasılıkları konuşalım.

67
00:03:17,772 --> 00:03:19,738
Hadi olasılıkları konuşalım.

68
00:03:19,738 --> 00:03:21,009
Dedim ki: "Tamam, harika.

69
00:03:21,009 --> 00:03:24,590
Yüzde 30 olasılıktan
yüzde 60'a mı çıkıyorum?

70
00:03:24,590 --> 00:03:27,141
Biz bu düşük olayının neresindeyiz?"

71
00:03:27,141 --> 00:03:30,437
O devam etti: "Tam olarak değil ama
iki katına çıkar

72
00:03:30,437 --> 00:03:33,329
ve biz bebek için en iyisini istiyoruz."

73
00:03:35,419 --> 00:03:37,582
Yılmadan, başka bir yol denedim.

74
00:03:37,582 --> 00:03:43,089
"Tamam, 1000 doğuma hazır hamile kadından

75
00:03:43,089 --> 00:03:47,411
kaç tanesi beklenen doğum tarihinden önce
düşük yapıyor?" dedim.

76
00:03:47,411 --> 00:03:54,769
Doktor bir bana bir Donald'a baktı
ve "1000 kişiden biri." dedi.

77
00:03:55,272 --> 00:03:57,792
"Tamam, peki o 1000 kadından kaç tanesi

78
00:03:57,792 --> 00:04:01,330
beklenen doğum tarihinden sonra
düşük yapıyor?" dedim.

79
00:04:02,650 --> 00:04:04,151
"Yaklaşık iki."

80
00:04:04,151 --> 00:04:05,652
(Gülüşmeler)

81
00:04:06,222 --> 00:04:08,266
"Tamam, o zaman siz bana olasılığın

82
00:04:08,266 --> 00:04:10,604
yüzde 0,1'den

83
00:04:10,604 --> 00:04:12,014
(Gülüşmeler)

84
00:04:13,053 --> 00:04:16,327
yüzde 0,2'ye çıktığını söylüyorsunuz."
dedim.

85
00:04:16,327 --> 00:04:18,757
Öyleyse bu noktada veriler bizi
suni sancı verilmesi

86
00:04:18,757 --> 00:04:20,385
gerektiğine ikna etmiyor

87
00:04:20,385 --> 00:04:22,734
ve sonra da suni sancının nasıl
daha yüksek oranda

88
00:04:22,734 --> 00:04:24,982
sezaryene yol açtığını
ve mümkün olduğu kadar

89
00:04:24,982 --> 00:04:28,973
bundan kaçınmamız gerektiğini konuştuk.

90
00:04:28,973 --> 00:04:30,225
Daha sonra dedim ki:

91
00:04:30,225 --> 00:04:33,105
"Ben beklenen doğum tarihimin
doğru olduğunu düşünmüyorum."

92
00:04:33,105 --> 00:04:35,225
(Gülüşmeler)

93
00:04:35,705 --> 00:04:38,269
Bu onu gerçekten afallattı

94
00:04:38,445 --> 00:04:40,095
ve şaşırmış bir şekilde bakakaldı

95
00:04:40,095 --> 00:04:42,037
ve dedim ki, "Bilmeyebilirsiniz ama

96
00:04:42,037 --> 00:04:44,038
beklenen doğum tarihleri

97
00:04:44,038 --> 00:04:46,346
28 günlük standart
döngülere göre hesaplanır

98
00:04:46,346 --> 00:04:51,295
ve benim döngüm
bazen 27'ye bazen ise 38'e kadar gidiyor

99
00:04:51,295 --> 00:04:54,449
ve bunu kanıtlamak için veri topluyorum.

100
00:04:54,449 --> 00:04:56,693
(Gülüşmeler)

101
00:04:58,233 --> 00:05:04,070
O gün hastaneden suni sancı
verilmeden ayrıldık.

102
00:05:04,070 --> 00:05:09,203
Hastaneden çıkarken de kendi rızamızla
çıktığımıza dair kağıt imzaladık.

103
00:05:10,263 --> 00:05:13,951
Size doktorlarınızı dinlememenizi
söylemiyorum;

104
00:05:13,951 --> 00:05:15,869
çünkü daha ilk çocuğumuzda

105
00:05:15,869 --> 00:05:19,511
suyum azaldığı için 38. haftada
suni sancı verilmişti.

106
00:05:19,511 --> 00:05:21,969
Tıbbi müdahale karşıtı değilim.

107
00:05:21,969 --> 00:05:24,833
Ama o gün ayrılırken neden
kendimden emindim?

108
00:05:24,833 --> 00:05:28,483
Elimizde bize farklı bir hikaye anlatan
veriler vardı.

109
00:05:28,483 --> 00:05:33,491
Biz altı yıldır veri topluyoruz.

110
00:05:33,491 --> 00:05:35,649
Bu sıcaklık verisini edindim

111
00:05:35,649 --> 00:05:37,134
ve o başka bir hikaye anlattı.

112
00:05:37,134 --> 00:05:44,407
Aslında,durumu oldukça doğru bir şekilde
tahmin edebiliriz.

113
00:05:45,067 --> 00:05:46,899
Evet, çocuklarınızın düğün töreninde

114
00:05:46,899 --> 00:05:49,789
anlatmak isteyeceğiniz bir hikaye bu.
(Gülüşmeler)

115
00:05:49,789 --> 00:05:52,764
Dün gibi hatırlıyorum.

116
00:05:53,324 --> 00:05:55,965
Vücut sıcaklığım 36.5 derecede
yanıyordu

117
00:05:55,965 --> 00:05:58,750
babanızın gözlerine baktığım zaman.

118
00:05:58,750 --> 00:06:00,170
(Gülüşmeler)

119
00:06:00,959 --> 00:06:06,511
Evet, 22 yıl sonra bile bu hikayeyi
anlatıyoruz.

120
00:06:07,061 --> 00:06:09,982
Biz ayrılırken kendimizden emindik;
çünkü veri topluyorduk.

121
00:06:09,984 --> 00:06:11,590
Şu veriler neye benziyor?

122
00:06:11,590 --> 00:06:14,427
Bu, menstrual döngüsü boyunca

123
00:06:14,427 --> 00:06:17,789
bir kadının vücut uyanış sıcaklığını

124
00:06:17,789 --> 00:06:19,126
gösteren standart bir tablo.

125
00:06:19,126 --> 00:06:20,719
Menstrual döngünün başlangıcından

126
00:06:20,719 --> 00:06:22,351
bir sonrakinin başlangıcına kadar.

127
00:06:22,351 --> 00:06:24,872
Siz de göreceksiniz ki;
sıcaklık tesadüfi değil.

128
00:06:24,872 --> 00:06:28,935
Açıkça görülüyor ki döngünün başlangıcında
düşük bir desen var.

129
00:06:28,935 --> 00:06:31,434
ve döngünün sonunda bu zıplamayı

130
00:06:31,434 --> 00:06:33,712
ve daha yüksek bir sıcaklık serisi
görüyorsunuz.

131
00:06:33,712 --> 00:06:35,133
Peki burada ne oluyor?

132
00:06:35,133 --> 00:06:37,739
Bu veriler size ne anlatıyor?

133
00:06:37,739 --> 00:06:40,438
Evet hanımlar, döngümüzün başında

134
00:06:40,438 --> 00:06:43,780
östrojen hormonu baskındır ve bu östrojen

135
00:06:43,780 --> 00:06:47,589
vücut sıcaklığınızın bastırılmasına
neden olur.

136
00:06:47,589 --> 00:06:51,126
Yumurtlamada vücudunuz bir yumurta bırakır

137
00:06:51,126 --> 00:06:55,891
ve yönetimi hamileliği devam ettiren
progesteron devralır.

138
00:06:55,891 --> 00:06:58,493
Bu yüzden vücudunuz bu döllenmiş
küçük yeni yumurtaları

139
00:06:58,493 --> 00:07:02,279
ev sahipliği yaparak ısıtır.

140
00:07:02,279 --> 00:07:05,011
Peki sıcaklık neden yükselir?

141
00:07:05,011 --> 00:07:08,588
Bir kuşun yumurtalarının üzerine
oturmasını düşünün.

142
00:07:08,588 --> 00:07:10,153
Neden onların üzerine oturuyor?

143
00:07:10,153 --> 00:07:12,030
Onları sıcak tutmak istiyor,

144
00:07:12,030 --> 00:07:13,564
korumak ve sıcak tutmak istiyor.

145
00:07:13,564 --> 00:07:16,135
Hanımlar, bu tam olarak vücudumuzun
her ay yaptığı şey;

146
00:07:16,135 --> 00:07:17,956
onlar küçük yeni yaşamı

147
00:07:17,956 --> 00:07:20,682
sıcak tutma beklentisiyle ısıtırlar.

148
00:07:21,092 --> 00:07:24,022
Eğer hiçbir şey olmazsa,
eğer hamile değilseniz,

149
00:07:24,022 --> 00:07:28,365
östrojen tekrar devralır ve bu döngü
yeniden başlar.

150
00:07:28,564 --> 00:07:30,511
Ama eğer hamile kalırsanız

151
00:07:30,511 --> 00:07:33,055
sıcaklığınızda başka bir değişme
görürsünüz

152
00:07:33,055 --> 00:07:36,342
ve o tüm dokuz ay boyunca yüksek kalır.

153
00:07:36,342 --> 00:07:39,667
Hamile kadınları terlerken ve sıcaklamış
görmenizin sebebi budur;

154
00:07:39,667 --> 00:07:42,535
çünkü onların sıcaklıkları yüksektir.

155
00:07:43,045 --> 00:07:47,374
Burada 3 ya da 4 yıl önce
edindiğimiz bir grafik var.

156
00:07:47,374 --> 00:07:49,584
Bu grafikle ilgili gerçekten
çok heyecanlıydık.

157
00:07:49,584 --> 00:07:51,970
Düşük sıcaklık seviyesi göreceksiniz

158
00:07:51,970 --> 00:07:55,012
ve sonra bir değişme ve yaklaşık 5 gün

159
00:07:55,012 --> 00:07:57,471
yumurtanın fallop tüpünde yolculuk edip

160
00:07:57,471 --> 00:07:59,918
nakledilmesi için olan süre

161
00:07:59,918 --> 00:08:03,339
ve sonra sıcaklıkların biraz yükselmeye
başladığını görürsünüz.

162
00:08:03,559 --> 00:08:06,772
Aslında bizim hamilelik testiyle
onaylanan ve gerçekten de

163
00:08:06,772 --> 00:08:12,202
ilk çocuğumuza hamile olduğum
ikinci bir sıcaklık değişimimiz vardı,

164
00:08:12,202 --> 00:08:13,913
çok heyecan vericiydi.

165
00:08:13,913 --> 00:08:15,944
Bir kaç gün sonrasına kadar

166
00:08:15,944 --> 00:08:20,885
Bazı lekelenmeler gördüm
ve sonra yoğun bir kan akışı fark ettim

167
00:08:20,885 --> 00:08:24,574
ve aslında biz düşüğün
erken dönemindeydik.

168
00:08:25,244 --> 00:08:29,114
Eğer ben ateşimi ölçmemiş olsaydım

169
00:08:29,114 --> 00:08:32,732
geçen ay reglimin geciktiğini düşünürdüm

170
00:08:32,942 --> 00:08:34,820
ama bizim bebeği düşürdüğümüzü gösteren

171
00:08:34,820 --> 00:08:37,057
verilerimiz vardı

172
00:08:37,357 --> 00:08:39,440
ve bu veriler hayatımızda
talihsiz bir olayı

173
00:08:39,440 --> 00:08:41,064
açığa çıkarmasına rağmen

174
00:08:41,064 --> 00:08:43,281
sonradan doktorumuza
verebileceğimiz bilgiydi.

175
00:08:43,281 --> 00:08:46,249
Eğer bir doğurganlık sorunu
ya da bazı problemler olsaydı

176
00:08:46,249 --> 00:08:47,544
veriler şunu gösterecekti:

177
00:08:47,544 --> 00:08:49,761
Bak, biz hamileydik,
sıcaklığımız değişmişti,

178
00:08:49,761 --> 00:08:51,445
bir şekilde bu bebeği kaybettik.

179
00:08:51,445 --> 00:08:54,479
Bu problemi önlemek için
yapabileceğimiz şey nedir?

180
00:08:55,165 --> 00:08:58,326
Sadece sıcaklıklarla ilgili değil

181
00:08:58,326 --> 00:09:01,067
ve sadece doğurganlıkla ilgili değil;

182
00:09:01,067 --> 00:09:04,625
vücudumuzla ilgili bir çok şeyi söylemesi
için verileri kullanabiliriz.

183
00:09:04,955 --> 00:09:08,785
Örneğin ateşinizi ölçmenin size tiroid
durumunuzla ilgili birçok şey

184
00:09:08,785 --> 00:09:10,924
söyleyebileceğini biliyor muydunuz?

185
00:09:10,924 --> 00:09:14,559
Tiroidiniz evlerinizdeki
termostat gibi çalışır.

186
00:09:14,559 --> 00:09:17,177
Evinizde olmasını istediğiniz
ideal bir sıcaklık vardır,

187
00:09:17,177 --> 00:09:18,681
termostatınızı ayarlarsınız.

188
00:09:18,681 --> 00:09:21,175
Eviniz çok soğuk olunca,
termostatınız tekme atar

189
00:09:21,175 --> 00:09:23,823
ve "Hey, etrafta biraz sıcaklığa
ihtiyacımız var." der.

190
00:09:23,823 --> 00:09:26,532
Ya da eğer çok sıcak olmuşsa,
termostatınız şunu gösterir:

191
00:09:26,532 --> 00:09:29,619
"Klimayı aç. Bizi serinlet."

192
00:09:29,619 --> 00:09:33,416
Sizin tiroidiniz de vücudunuzda
tam olarak böyle çalışır.

193
00:09:33,636 --> 00:09:36,984
Tiroidiniz vücudunuzu ideal bir sıcaklıkta
tutmaya çalışır.

194
00:09:36,984 --> 00:09:40,376
Eğer çok soğursa, tiroidiniz: "Hey,
bizim ısınmaya ihtiyacımız var." der

195
00:09:40,376 --> 00:09:42,814
Eğer çok sıcak olursa,
tiroidiniz sizi serinletir.

196
00:09:42,814 --> 00:09:46,910
Peki tiroidiniz işlevini tam olarak
yerine getirmiyorsa ne olur?

197
00:09:46,910 --> 00:09:50,723
Çalışmadığı zaman bu sizi
vücut ısınızda görünür;

198
00:09:50,723 --> 00:09:53,458
normalden daha düşük
ya da düzensiz olma eğilimindedirler.

199
00:09:53,458 --> 00:09:54,698
Bu verileri toplayarak

200
00:09:54,698 --> 00:09:57,095
tiroidiniz hakkında bilgi edinebilirsiniz.

201
00:09:57,685 --> 00:10:01,249
Eğer tiroid probleminiz varsa
ve doktora gittiyseniz ne olur,

202
00:10:01,249 --> 00:10:03,682
doktorunuz kanınızdaki tiroidi uyaran

203
00:10:03,682 --> 00:10:06,620
hormonun miktarını test eder.

204
00:10:07,700 --> 00:10:10,803
İyi. Ama problem şu ki;
bu test size

205
00:10:10,803 --> 00:10:13,538
vücudunuzdaki hormonun ne kadar aktif
olduğunu söylemez.

206
00:10:13,538 --> 00:10:15,447
Sizin mevcut birçok hormonunuz olabilir

207
00:10:15,447 --> 00:10:17,255
ama vücut sıcaklığınızı
düzenlemek için

208
00:10:17,255 --> 00:10:18,853
aktif olarak çalışmıyor olabilir.

209
00:10:18,853 --> 00:10:20,912
Sadece sıcaklık ölçümünüzü
her gün yaparak

210
00:10:20,912 --> 00:10:23,982
tiroidinizin durumu hakkında
bilgi edinebilirsiniz.

211
00:10:23,982 --> 00:10:26,463
Peki ateşinizi her gün
ölçmek istemezseniz ne olacak?

212
00:10:26,463 --> 00:10:27,961
Ben size yapmanızı öneririm

213
00:10:27,961 --> 00:10:29,966
ama ölçebileceğiniz daha tonlarca şey var.

214
00:10:29,966 --> 00:10:32,681
Kan basıncınızı ölçebilirsiniz,
kilonuzu ölçebilirsiniz --

215
00:10:32,681 --> 00:10:35,844
evet, kim her gün
kilosunu ölçmek için heyecanlı?

216
00:10:35,844 --> 00:10:37,288
(Gülüşmeler)

217
00:10:37,808 --> 00:10:42,599
Evliliğimizin başlarında Donald'ın
burun tıkanıklığı vardı

218
00:10:42,599 --> 00:10:45,719
ve tıkalı burnunu rahatlatmak için

219
00:10:45,719 --> 00:10:49,718
boşu boşuna bir sürü ilaç alıyordu.

220
00:10:49,718 --> 00:10:53,957
Bir gece yanıma gelip beni uyandırdı
ve dedi ki:

221
00:10:53,957 --> 00:10:57,764
"Tatlım, ben burnumdan nefes alamıyorum."

222
00:10:57,764 --> 00:11:02,582
Ona doğru döndüm, baktım ve dedim ki:
"Peki ağzından nefes alabiliyor musun?"

223
00:11:02,582 --> 00:11:04,060
(Gülüşmeler)

224
00:11:04,060 --> 00:11:11,140
Devam etti: "Evet ama burnumdan
nefes alamıyorum!"

225
00:11:11,140 --> 00:11:14,160
Ben de her iyi eş gibi onu telaşla

226
00:11:14,160 --> 00:11:15,995
acil servise götürdüm

227
00:11:15,995 --> 00:11:18,427
gece saat 2'de.

228
00:11:18,427 --> 00:11:21,897
Arabayı sürdüğüm süre boyunca düşündüm;

229
00:11:21,897 --> 00:11:24,746
şimdi ölemezsin.

230
00:11:24,746 --> 00:11:26,916
Daha yeni evlendik,

231
00:11:26,916 --> 00:11:29,145
insanlar seni benim öldürdüğümü düşünecek!

232
00:11:29,145 --> 00:11:31,374
(Gülüşmeler)

233
00:11:31,374 --> 00:11:35,047
Acil servise vardık, bir hemşire
bize baktı

234
00:11:35,047 --> 00:11:37,358
ve o burnundan nefes alamıyordu,

235
00:11:37,358 --> 00:11:39,921
hemşire bizi tekrar doktora
getirdi ve doktor dedi ki:

236
00:11:39,921 --> 00:11:42,940
"Şikayetiniz nedir?", eşim:
"Burnumdan nefes alamıyorum."

237
00:11:42,940 --> 00:11:44,989
"Burnunuzdan nefes
alamıyor musunuz?" dedi.

238
00:11:44,989 --> 00:11:47,927
Hayır, ama o ağzından nefes alabiliyor.

239
00:11:47,927 --> 00:11:50,866
(Gülüşmeler)

240
00:11:50,866 --> 00:11:53,508
Bir adım geri attı
ve ikimize de bakarak dedi ki:

241
00:11:53,508 --> 00:11:57,374
"Sanırım problemi biliyorum beyefendi.

242
00:11:57,374 --> 00:11:58,810
Kalp krizi geçiriyorsunuz.

243
00:11:58,810 --> 00:12:02,831
Sizin için acilen EKG
ve tomografi isteyeceğim."

244
00:12:05,143 --> 00:12:06,991
Biz düşünüyorduk,

245
00:12:06,991 --> 00:12:10,874
hayır hayır hayır. Kalp krizi değil.
O ağzından nefes alabiliyor.

246
00:12:10,874 --> 00:12:13,558
Hayır, hayır, hayır, hayır, hayır.

247
00:12:13,558 --> 00:12:16,081
Doktorla birlikte bir ileri bir geri
gidip duruyorduk;

248
00:12:16,081 --> 00:12:18,509
çünkü biz teşhisin yanlış olduğunu
düşünüyorduk,

249
00:12:18,509 --> 00:12:22,461
"Hayır gerçekten iyi olacak,
sadece sakin olun." dedi.

250
00:12:22,461 --> 00:12:26,380
Düşünüyorum, nasıl sakin olabilirsin?
Ama kalp krizi geçirdiğini düşünmüyorum.

251
00:12:26,380 --> 00:12:29,691
Şanslıyız ki, bu doktor nöbetinin
sonundaydı.

252
00:12:30,426 --> 00:12:32,536
Bu yüzden yeni doktor geldi

253
00:12:32,536 --> 00:12:35,537
ve burnundan nefes alamayan bir koca ile

254
00:12:35,537 --> 00:12:37,088
bizi perişan halde gördü.

255
00:12:37,088 --> 00:12:38,639
(Gülüşmeler)

256
00:12:38,639 --> 00:12:41,221
Bize sorular sormaya başladı.

257
00:12:41,425 --> 00:12:45,925
"Siz ikiniz egzersiz yapar mısınız?" dedi.

258
00:12:46,305 --> 00:12:53,378
Bisikletlerimizi süreriz,
spora gideriz, ara sıra.

259
00:12:53,378 --> 00:12:55,031
(Gülüşmeler)

260
00:12:55,031 --> 00:12:56,836
Dolaşırız.

261
00:12:57,906 --> 00:13:00,559
O dedi ki: "Tam buraya gelmeden önce
ne yapıyordunuz?"

262
00:13:00,559 --> 00:13:03,271
"Düşünüyorum, gerçekten uyuyordum."

263
00:13:03,271 --> 00:13:05,932
"Tamam ama Donald ne yapıyordu?"

264
00:13:05,932 --> 00:13:09,650
Donald aldığı bir sürü ilacı
sıralamaya başladı.

265
00:13:09,650 --> 00:13:12,612
"Burun rahatlatıcı ilacımı içtim sonra
burun spreyi sıktım."

266
00:13:12,612 --> 00:13:14,607
sonra birden bir ışık yandı ve dedi ki:

267
00:13:14,615 --> 00:13:18,242
"Aa! Siz bu ilacı burun spreyiyle asla
karıştırmamalısınız.

268
00:13:18,662 --> 00:13:21,059
Sizi her seferinde tıkar.
Onun yerine bunu alın."

269
00:13:21,059 --> 00:13:23,255
Bize reçete yazdı.

270
00:13:23,255 --> 00:13:25,315
Biz birbirimize baktık,
sonra doktora baktım

271
00:13:25,315 --> 00:13:29,952
ve dedim ki: "Neden siz teşhisi
doğru olarak koyabildiniz de

272
00:13:29,952 --> 00:13:34,674
önceki doktor EKG ve tomografi
çekilmesini istedi?"

273
00:13:34,674 --> 00:13:37,281
Bize baktı ve dedi ki:

274
00:13:37,281 --> 00:13:41,499
"158 kilo olan bir adam acil servise gelip
nefes alamadığını söylediği zaman

275
00:13:41,499 --> 00:13:43,263
kalp krizi geçirdiğini düşünürsünüz

276
00:13:43,263 --> 00:13:45,742
ve soruları daha sonra sorarsınız."

277
00:13:47,212 --> 00:13:52,932
Acil servis doktorları hızlı karar
vermek için eğitiliyorlar

278
00:13:52,932 --> 00:13:55,023
ama her zaman doğru olmuyor.

279
00:13:55,023 --> 00:13:56,572
Kalp sağlığımızla ilgili

280
00:13:56,572 --> 00:13:58,966
onunla paylaşacak bazı
bilgilerimiz olsaydı

281
00:13:58,966 --> 00:14:02,741
belki ilk seferde daha iyi
bir teşhis konulabilirdi.

282
00:14:02,741 --> 00:14:04,973
Bu grafiği görmenizi istiyorum;

283
00:14:04,973 --> 00:14:06,927
sistolik kan basıncı ölçümleri

284
00:14:06,927 --> 00:14:10,999
2010 Ekimden 2012 Temmuza kadar.

285
00:14:10,999 --> 00:14:12,692
Göreceksiniz ki bu ölçümler

286
00:14:12,692 --> 00:14:16,360
hipertansiyon öncesi ve hipertansiyon
aralığında başlamış;

287
00:14:16,360 --> 00:14:18,946
ama bir buçuk yılın sonunda

288
00:14:18,946 --> 00:14:21,591
normal aralığa taşınmış.

289
00:14:21,591 --> 00:14:25,700
Bu,16 yaşındaki sağlıklı birinin
kalp atış hızı.

290
00:14:25,700 --> 00:14:29,731
Bu veriler size hangi hikayeyi anlatıyor?

291
00:14:29,731 --> 00:14:32,612
Açıkça, bu büyük bir dönüşüm yaşayan

292
00:14:32,612 --> 00:14:34,785
birinin verileri

293
00:14:35,285 --> 00:14:39,793
ve şans eseri bu kişi bugün burada.

294
00:14:40,443 --> 00:14:44,697
Benimle acil servise gelen
158 kiloluk o adam

295
00:14:44,697 --> 00:14:47,669
şu an daha seksi ve sağlıklı

296
00:14:47,669 --> 00:14:54,357
102 kilo bir adam ve bu da onun
kan basıncı.

297
00:14:54,357 --> 00:14:57,818
Bir buçuk yıl boyunca

298
00:14:57,818 --> 00:14:59,387
Donald'ın yemesi değişti

299
00:14:59,387 --> 00:15:01,378
ve bizim egzersiz rutinimiz değişti

300
00:15:01,378 --> 00:15:03,778
ve kalp atış hızı karşılık verdi,

301
00:15:03,778 --> 00:15:06,060
onun kan basıncı vücudunda yaptığı
bu değişikliğe

302
00:15:06,060 --> 00:15:07,719
karşılık verdi.

303
00:15:07,969 --> 00:15:09,947
Peki bugün sizin buradan giderken

304
00:15:09,947 --> 00:15:12,531
almanızı istediğim mesaj nedir?

305
00:15:13,661 --> 00:15:18,035
Bizim yaptığımız gibi kendinizle ilgili
sadece günlük ölçümler yaparak

306
00:15:18,035 --> 00:15:21,982
verilerinizin sahipliğini alırsanız

307
00:15:21,982 --> 00:15:24,491
vücudunuzun uzmanı olursunuz.

308
00:15:24,491 --> 00:15:26,363
Otorite siz olursunuz.

309
00:15:26,493 --> 00:15:28,546
Yapması zor değil.

310
00:15:28,916 --> 00:15:30,836
Kendinizin uzmanı olmak için

311
00:15:30,836 --> 00:15:32,748
istatistik doktorasına
ihtiyacınız yok.

312
00:15:32,748 --> 00:15:35,735
Kendi vücudunuzun uzmanı olmak için
tıp okumanıza gerek yok.

313
00:15:35,735 --> 00:15:39,154
Tıp doktorları nüfus üzerinde uzmanlar;

314
00:15:39,154 --> 00:15:41,342
ama siz kendi üzerinizde uzmansınız.

315
00:15:41,862 --> 00:15:43,622
Siz ikiniz bir araya
geldiğiniz zaman,

316
00:15:43,622 --> 00:15:45,312
iki uzman bir araya geldiği zaman,

317
00:15:45,312 --> 00:15:48,107
siz ikiniz, tek başına doktordan daha iyi

318
00:15:48,107 --> 00:15:49,917
karar verebilirsiniz.

319
00:15:50,387 --> 00:15:53,874
Kişisel verileri toplayarak
başarabileceklerinizde

320
00:15:53,874 --> 00:15:55,745
bilginin gücünü anladığınıza göre

321
00:15:55,745 --> 00:15:59,064
sizden kalkmanızı ve sağ elinizi 
kaldırmanızı istiyorum.

322
00:15:59,414 --> 00:16:00,923
(Gülüşmeler)

323
00:16:01,973 --> 00:16:03,910
Evet, kalkın.

324
00:16:06,771 --> 00:16:13,429
Sizleri verilerinizin sahipliğini almaya
davet ediyorum.

325
00:16:13,679 --> 00:16:17,241
Bugün bu vesile ile sizlere

326
00:16:17,241 --> 00:16:21,266
bir TEDx temel istatistik
ön lisans derecesi veriyorum,

327
00:16:21,586 --> 00:16:26,030
zamana bağlı veri analizi temeliyle

328
00:16:26,030 --> 00:16:29,153
buna ilişkin bütün hak ve ayrıcalıklarla.

329
00:16:29,743 --> 00:16:33,219
Bir dahaki sefere doktorunuzun
ofisindeyken

330
00:16:33,219 --> 00:16:36,030
yeni başlayan istatistikçiler olarak

331
00:16:36,410 --> 00:16:38,350
cevabınız her zaman ne olmalı?

332
00:16:38,350 --> 00:16:40,922
Seyirci: Bana verileri gösterin!
TW: Sizi duyamıyorum!

333
00:16:40,922 --> 00:16:42,520
Seyirci: Bana verileri gösterin!

334
00:16:42,520 --> 00:16:43,828
TW: Bir kez daha!

335
00:16:43,828 --> 00:16:45,367
Seyirci: Bana verileri gösterin!

336
00:16:45,367 --> 00:16:46,719
TW: Bana verileri gösterin.

337
00:16:46,719 --> 00:16:48,631
Teşekkür ederim.

338
00:16:48,631 --> 00:16:50,369
(Alkışlar)