1
00:00:05,943 --> 00:00:10,763
၁၈၈၄ တုန်းက လူနာတစ်ယောက်ရဲ့
အခြေအနေဟာ ဆိုးနေရင်းကနေ ပိုဆိုးလာခဲ့တယ်။

2
00:00:10,763 --> 00:00:14,268
သူ့လည်ပင်းမှာ အမြန်ကြီးထွားလာနေတဲ့
ကင်ဆာကျိတ်တစ်ခု ဖြစ်နေသလို

3
00:00:14,268 --> 00:00:18,909
ဘာမှမဆိုင်တဲ့ အရေပြားပိုးကြောင့်
ကူးစက်ရောဂါတစ်ခု တိုးဖြစ်လာခဲ့တယ်။

4
00:00:18,909 --> 00:00:21,619
သို့သော် မကြာမီမှာ မျှော်လင့်မရခဲ့တာ
ဖြစ်ပျက်လာခဲ့ပါတယ်။

5
00:00:21,619 --> 00:00:26,670
ကူးစက်ရောဂါ ပျောက်သွားတာနဲ့
ကင်ဆာကျိတ်ဟာလည်း လျော့သွားခဲ့ပါတယ်။

6
00:00:26,670 --> 00:00:31,531
နောက်ခုနှစ်နှစ်အကြာမှာ William Coley
ဆိုတဲ့ သမားတော်က ပြန်စစ်တဲ့အခါ

7
00:00:31,531 --> 00:00:34,191
ကင်ဆာလက္ခဏာ လုံးဝမရှိတော့တာကို
အံ့သြဖွယ် တွေ့ရှိရပါတယ်။

8
00:00:34,191 --> 00:00:37,162
Coley ဟာ ယခုလို မှန်းဆမိပါတယ်။

9
00:00:37,162 --> 00:00:41,472
ဘက်တီးရီးယားပိုးဟာ ကင်ဆာကိုတိုက်မယ့် 
လူနာရဲ့ ခုခံအားစနစ်ကို

10
00:00:41,472 --> 00:00:43,710
လှုံဆော်လိုက်တာလို့ ထင်မိပါတယ်။

11
00:00:43,710 --> 00:00:46,504
ဒီအဖြစ်ကနေပြီး Coley က ကံထူးစွာပဲ

12
00:00:46,504 --> 00:00:51,417
ကင်ဆာအတွက် ဘက်တီးရီးယားထိုးကုတဲ့နည်းကို
ပထမဆုံး ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

13
00:00:51,417 --> 00:00:55,867
ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာမှာ ဖန်တီးဇီဝပညာရှင်တွေဟာ
ပိုကောင်းတဲ့နည်းကို ရှာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။

14
00:00:55,867 --> 00:00:58,954
ဒီဘက်တီးရီးယားပိုးတွေကတဆင့် ဆေးကို

15
00:00:58,954 --> 00:01:04,040
ကင်ဆာကျိတ်ရှိရာဆီ
တိုက်ရိုက်သယ်ဆောင်စေတာပါ။

16
00:01:04,040 --> 00:01:07,670
ကင်ဆာဆိုတာဟာ သာမန်ဆဲလ်တွေရဲ့
ပုံမှန်တာဝန်ကနေ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲပြီး

17
00:01:07,670 --> 00:01:12,534
လျှင်မြန်စွာ ပွားများလာရာကနေ
အကျိတ်ဖြစ်လာတာမျိုးပါ။

18
00:01:12,534 --> 00:01:16,824
ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုသမှု၊ ဆေးသွင်းကုသမှု၊
ခုခံအားကုသမှုတွေက တဆင့်

19
00:01:16,824 --> 00:01:20,459
ကင်ဆာဆဲလ်တွေကို သတ်ဖို့ကြိုးစားရာမှာ
တကိုယ်လုံးကိုပါ ထိခိုက်စေပါတယ်။

20
00:01:20,459 --> 00:01:23,457
ပုံမှန်ကျန်းမာနေတဲ့ ဆဲလ်တွေပါ
ထိခိုက်လာပါတယ်။

21
00:01:23,457 --> 00:01:26,077
သို့သော် E.Coli လို ဘက်တီးရီးယားဟာ

22
00:01:26,077 --> 00:01:31,528
အကျိတ်ထဲမှာ သွားရောက်ကြီးထွားနိုင်တဲ့
စွမ်းရည် ရှိနေပါတယ်။

23
00:01:31,528 --> 00:01:35,478
အကျိတ်ဟာ ဘက်တီးရီးယားအကြိုက်
နေရာဒေသတစ်ခုဖြစ်ပြီး

24
00:01:35,478 --> 00:01:39,367
လူ့ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေဆီက ပုန်းကွယ်ရာ၊
စိတ်ကြိုက်ပွားများနိုင်တဲ့နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။

25
00:01:39,367 --> 00:01:41,068
ဘက်တီးရီးယားတွေကို

26
00:01:41,068 --> 00:01:45,077
ရောဂါတွေဖြစ်ပွားစေမယ့်အစား
ကင်ဆာဆေးတွေကို သယ်ဆောင်ခိုင်းနိုင်ပါတယ်။

27
00:01:45,077 --> 00:01:49,847
ကင်ဆာကိုအတွင်းကနေပြန်တိုက်နိုင်မယ့်
သဘောပါပဲ။

28
00:01:49,847 --> 00:01:54,794
ဒီလိုဘက်တီးရီးယားတွေကို
မိမိလိုရာခိုင်းစေနိုင်ဖို့ဟာ

29
00:01:54,794 --> 00:01:59,514
ဖန်တီးဇီဝဗေဒပညာရပ်ရဲ့
အဓိကရည်မှန်းချက်ဖြစ်ပါတယ်။

30
00:01:59,514 --> 00:02:01,984
သို့သော် ဘက်တီးရီးယားတွေကို
ဘယ်လိုခိုင်းမှာလဲ?

31
00:02:01,984 --> 00:02:05,083
အဓိကသော့ချက်က
သူတို့တွေရဲ့ DNA ကို လိုအပ်သလိုပြင်ဖို့ပါ။

32
00:02:05,083 --> 00:02:08,456
ဘက်တီးရီးယားတွင်းကို
ပြင်ဆင်ထားတဲ့ မျိုးရိုးဇီဝကို ထည့်လိုက်ရင်

33
00:02:08,456 --> 00:02:11,715
သူတို့ဟာ ကင်ဆာဆဲလ်ပွားတာကို
တားဆီးနိုင်မယ့် မော်လီကျူးတွေနဲ့

34
00:02:11,715 --> 00:02:15,271
သွားရောက်ဓာတ်ပြုနိုင်ပါတယ်။

35
00:02:15,271 --> 00:02:18,332
ဒီလိုနည်းတွေသာမက သူတို့ဟာ

36
00:02:18,332 --> 00:02:20,866
ဇီဝပတ်လမ်းတွေ အဖြစ်လည်း
အသုံးဝင်နေပါတယ်။

37
00:02:20,866 --> 00:02:25,075
သူတို့တွေ ရှိခြင်း၊ မရှိခြင်းနဲ့
ဓာတ်ပေါင်းခြင်းတွေက

38
00:02:25,075 --> 00:02:27,811
ဒီလို ခြားနားဖြစ်စဉ်တွေအတွက်
အရေးပါပါတယ်။

39
00:02:27,811 --> 00:02:31,557
ဥပမာ - အကျိတ်ဟာ
အောက်ဆီဂျင်နဲ့ pH နိမ့်နေပြီး

40
00:02:31,557 --> 00:02:34,630
မော်လီကျူးတွေအများအပြား ထုတ်နေတယ်
ဆိုပါစို့။

41
00:02:34,630 --> 00:02:39,370
ဖန်တီးဇီဝပညာရှင်က ဘက်တီးရီးယားမှာ
ဒါတွေကိုထောက်လှမ်းနိုင်တဲ့စနစ်တွေ

42
00:02:39,370 --> 00:02:44,012
တပ်ပေးခြင်းဖြင့် သာမန်ဆဲလ်တွေကိုရှောင်ပြီး
ကင်ဆာဆဲလ်တွေဆီ ရောက်အောင်သွားပါလိမ့်မယ်

43
00:02:44,012 --> 00:02:50,307
synchronized lysis circuit (SLC) ဆိုတဲ့
ဇီဝလမ်းကြောင်းတစ်ခုဟာဆိုရင်

44
00:02:50,307 --> 00:02:55,769
ဘက်တီးရီးယားတွေကို ဆေးသယ်ခိုင်းယုံမက
ဆေးပေးချိန်ကိုပါ ညှိလို့ရပါတယ်။

45
00:02:55,769 --> 00:02:58,009
ပထမဆုံး သူက
ပုံမှန်ဆဲလ်တွေကို ရှောင်မယ်။

46
00:02:58,009 --> 00:03:02,242
ဘက်တီးရီးယားတွေ ပွားလာတာနဲ့အမျှ
ကင်ဆာဆေးတွေကို ထုတ်မယ်။

47
00:03:02,242 --> 00:03:05,324
ကင်ဆာကျိတ်အတွင်းမှာပေါ့။

48
00:03:05,324 --> 00:03:07,671
ဆေးတွေထုတ်ပြီးချိန်

49
00:03:07,671 --> 00:03:10,840
သတ်မှတ်ထားတဲ့
ဘက်တီးရီးယားအရေအတွက်ကို ရောက်လာတာနဲ့

50
00:03:10,840 --> 00:03:14,000
ဘက်တီးရီးယားတွေဟာ
ပေါက်ကွဲသေဆုံးသွားလိမ့်မယ်။

51
00:03:14,000 --> 00:03:18,497
ဒီဖြစ်စဉ်ကြောင့် ဆေးရရှိယုံမက
ဘက်တီးရီးယားအရေအတွက်လည်း နည်းသွားလိမ့်မယ်။

52
00:03:18,497 --> 00:03:22,549
သို့သော် ဘက်တီးရီးယားပမာဏအနည်းငယ်ကတော့
နောက်တစ်ကြိမ်ပြန်စဖို့

53
00:03:22,549 --> 00:03:24,537
မသေပဲ ကျန်ရှိနေလိမ့်မယ်။

54
00:03:24,537 --> 00:03:28,518
ထပ်ပွားနေပြီး သတ်မှတ်ထားတဲ့အရေအတွက်မှာ
ထပ်ပြီး သေကြလိမ့်မယ်။

55
00:03:28,518 --> 00:03:30,568
ဒီလိုနဲ့ သံသရာလည်နေလိမ့်မယ်။

56
00:03:30,568 --> 00:03:35,318
ဒီသံသရာကို ကင်ဆာကိုတိုက်မယ့်
အကောင်းဆုံးအနေအထားထိရောက်အောင်

57
00:03:35,318 --> 00:03:37,858
အသေးစိတ် ချိန်ညှိပေးနိုင်တယ်။

58
00:03:37,858 --> 00:03:42,288
ဒီစမ်းသပ်မှုဟာ ကြွက်တွေမှာ
အောင်မြင်ကြောင်း သက်သေပြနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

59
00:03:42,288 --> 00:03:46,534
Lymphoma အကျိတ်တွေကို
အောင်မြင်စွာရှင်းလင်းနိုင်ခဲ့ယုံမက

60
00:03:46,534 --> 00:03:51,294
ထိုးသွင်းလိုက်တဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေဟာ
ကိုယ်ခံစွမ်းအားကိုပါ မြှင့်တင်ပေးသလို

61
00:03:51,294 --> 00:03:55,832
ခုခံအားဆဲလ်တွေကိုပါ Lymphoma ကိုတိုက်ဖို့
အဆင်သင့်ဖြစ်စေပါတယ်။

62
00:03:55,832 --> 00:03:57,592
ကြွက်တွေဆီမှာပေါ့။

63
00:03:57,592 --> 00:04:02,478
တခြားကုထုံးတွေနဲ့ မတူတာကတော့ သူတို့ဟာ
ကင်ဆာကျိတ်တစ်ခုတည်းကို ဦးတည်တာမဟုတ်ပဲ

64
00:04:02,478 --> 00:04:07,789
တခြားလက္ခဏာတူ အကျိတ်တွေကို
လိုက်ရှာနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

65
00:04:07,789 --> 00:04:12,169
ဒါ့ကြောင့် ဘက်တီးရီးယားတွေဟာ
လက်ရှိကင်ဆာကို ရှင်းထုတ်ယုံတင်မက

66
00:04:12,169 --> 00:04:14,970
နောက်အနာဂတ်မှာ ကင်ဆာဖြစ်လာနိုင်တဲ့
နေရာတွေအားလုံးကို

67
00:04:14,970 --> 00:04:17,939
ရှာဖွေညွှန်ပြပေးနိုင်ပါတယ်။

68
00:04:17,939 --> 00:04:22,198
ဒီကျန်းမာရေးအထောက်အကူပြု ဘက်တီးရီးယားတွေဟာ
ကျွန်တော်တို့အူအတွင်းမှာနေပြီး

69
00:04:22,198 --> 00:04:25,098
ရောဂါတွေကို လက္ခဏာမပြခင်မှာပဲ
ထောက်လှမ်း၊ ကာကွယ်ပြီး

70
00:04:25,098 --> 00:04:28,042
ကုသပေးနိုင်လိမ့်မယ်။

71
00:04:28,042 --> 00:04:31,617
နည်းပညာတိုးတက်မှုတွေကြောင့်
ဆေးပေးကုသပေးမယ့် နာနိုစက်ရုပ်လေးတွေနဲ့

72
00:04:31,617 --> 00:04:35,610
စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ် အနာဂတ်တွေ
ရှိနေပါပြီ။

73
00:04:35,610 --> 00:04:38,224
ဒါပေမယ့် တကယ်တမ်းတော့
ဒီလိုဖြစ်လာတာဟာ

74
00:04:38,224 --> 00:04:40,084
လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်သန်းထောင်ချီကတည်းက

75
00:04:40,084 --> 00:04:44,343
ဘက်တီးရီးယားတွေရဲ့ ဇီဝပုံစံတွေ
ပြောင်းလဲလာခဲ့တာကြောင့်လဲ ပါပါတယ်။

76
00:04:44,343 --> 00:04:46,620
ဒီအခြေအနေကိုဖန်တီးဇီဝဗေဒနဲ့
ပေါင်းစပ်လိုက်တဲ့အခါ

77
00:04:46,620 --> 00:04:49,637
မကြာမီမှာ ဘာတွေဖြစ်လာမလဲဆိုတာ
ဘယ်သူပြောမရနိုင်ပါ။