WEBVTT

00:00:01.000 --> 00:00:03.643
Disney filmlerindeki tüm 
karakterler arasından

00:00:03.667 --> 00:00:06.958
en çok sevdiğim Pinokyo'daki 
Jiminy Cricket.

00:00:07.708 --> 00:00:09.768
Filmdeki en sevdiğim sahne

00:00:09.792 --> 00:00:11.996
mavi perinin Pinokyo'ya
şunu söylediği sahne:

00:00:12.226 --> 00:00:15.476
''Vicdanının her zaman
rehberin olmasına izin ver.

00:00:15.500 --> 00:00:17.851
Pinokyo ''Vicdan nedir?'' diye sorar.

00:00:17.875 --> 00:00:20.476
Jiminy Cricket ise
bu sorudan dolayı afallar.

00:00:20.500 --> 00:00:21.809
''Vicdan ne!

00:00:21.833 --> 00:00:23.309
Vicdan ne midir!

00:00:23.333 --> 00:00:27.309
"Vicdan, insanların dinlemediği 
dingin ve cılız bir sestir.

00:00:27.333 --> 00:00:29.875
Dünyanın günümüzdeki sorunu
tam da bu."

00:00:30.708 --> 00:00:34.143
Tıpkı Pinokyo’nun güzel bir plan ile
çıkagelmesi gibi

00:00:34.167 --> 00:00:37.226
Jiminy Cricket’in de hep 
dahice ve ahlaka uygun

00:00:37.250 --> 00:00:41.184
bir şeylerle çıkagelmesini seviyorum.

00:00:41.208 --> 00:00:44.143
Onu, kuklaya hakikatleri 
söyleyen kişi olarak görüyorum.

NOTE Paragraph

00:00:44.167 --> 00:00:46.657
Jiminy Cricket'ı bu kadar çok
sevmemi sağlayan şeyin

00:00:46.657 --> 00:00:48.211
ne olduğunu hep merak etmişimdir

00:00:48.211 --> 00:00:49.819
ve bir gün sebebini anladım.

00:00:49.819 --> 00:00:51.583
Aynı dedem gibi konuştuğu içinmiş.

00:00:52.667 --> 00:00:56.213
Dedem çok sevimli
ve cana yakın bir insandı

00:00:56.213 --> 00:00:58.672
ve onu dünyalar kadar çok severdim.

00:00:59.417 --> 00:01:02.143
Onunla bu büyük, engin dünyayı paylaştım.

00:01:02.167 --> 00:01:03.893
Dedemin adı Roy O. Disney'di,

00:01:03.917 --> 00:01:06.518
Kansas'ta mütevazi bir hayat 
içinde büyütülen dedem

00:01:06.542 --> 00:01:10.393
küçük kardeşi Walt Disney ile birlikte

00:01:10.417 --> 00:01:14.792
dünyanın en ikonik işlerinden birini
kurdu ve yönetti.

NOTE Paragraph

00:01:15.833 --> 00:01:18.726
Dedem ile Disneyland'e gitmekle ilgili 
çok iyi hatırladığım

00:01:18.750 --> 00:01:20.101
iki şey var.

00:01:20.125 --> 00:01:23.559
İlki eğer orada çalışan birine 
küstahlık yaparsam

00:01:23.583 --> 00:01:26.268
eve vardığımız zaman
başımın belada olacağına dair

00:01:26.292 --> 00:01:28.667

beni hep sert bir şekilde uyarmasıydı.

00:01:30.250 --> 00:01:32.378
"Ordaki insanlar çok çalışıyorlar--

00:01:32.378 --> 00:01:33.952
hayal edebileceğinden daha çok

00:01:33.952 --> 00:01:35.952
ve senin saygını hak ediyorlar.'' derdi.

00:01:36.750 --> 00:01:40.369
Diğeri ise Disneyland'in içerisinde 
ya da herhangi bir yerde

00:01:40.383 --> 00:01:42.378
bir çöp parçasının yanından

00:01:42.448 --> 00:01:45.309
yere eğilip onu almadan asla geçmezdi.

00:01:45.333 --> 00:01:48.708
"Kimse bir parça çöpü toplayamayacak
kadar üstün değildir." derdi.

NOTE Paragraph

00:01:50.083 --> 00:01:51.434
Dedemin zamanında

00:01:51.458 --> 00:01:53.958
Disneyland'de iş, bir gösteri değildi.

00:01:54.941 --> 00:01:57.048
Kişinin bir evinin olması,

00:01:57.208 --> 00:01:58.809
ailesini geçindirebilmesi,

00:01:58.833 --> 00:02:01.434
makul sağlık hizmetine erişebilmesi,

00:02:01.458 --> 00:02:05.184
parkta ne kadar kazandığını düşünmeksizin

00:02:05.208 --> 00:02:08.184
güven içinde emekli olması beklenirdi.

NOTE Paragraph

00:02:08.208 --> 00:02:10.773
Unutmayın ki, dedem sendikalarla savaştı,

00:02:10.773 --> 00:02:12.388
hem de çok sıkı mücadele etti.

00:02:12.583 --> 00:02:14.559
Gönüllü olarak yapmak istediği bir şeyde

00:02:14.583 --> 00:02:17.143
zorlanmayı sevmediğini söylerdi.

00:02:17.167 --> 00:02:21.518
Bu açık yürekli bir belirlenimcilikti
ve hatta belki de biraz saçmalıktı.

00:02:21.542 --> 00:02:23.125
O bir melek değildi,

00:02:23.917 --> 00:02:27.059
şirket genelinde herkese iyi 
ve adil de davranılmadı,

00:02:27.083 --> 00:02:28.542
ki bu iyi bilinen bir şeydi.

00:02:30.208 --> 00:02:35.125
Ama bence özünde,
ona çalışan her insana karşı

00:02:35.125 --> 00:02:39.542
ahlaki yükümlülüğü olduğu fikrine
çok sağlam bir şekilde bağlıydı.

00:02:40.417 --> 00:02:44.667
Bu, aslında günümüz CEOları için 
çok da sıra dışı bir tutum değildi.

NOTE Paragraph

00:02:45.542 --> 00:02:49.059
Fakat dedem 1971'de öldüğünde

00:02:49.083 --> 00:02:52.252
yeni bir zihniyet Amerika'nın ve neticede

00:02:52.281 --> 00:02:55.064
tüm dünyanın tasavvurunu
etkisi altına almaya başlıyordu.

00:02:55.105 --> 00:02:59.428
Jiminy Cricket, ekonomist Milton Friedman

00:02:59.428 --> 00:03:00.928
ve hissedar üstünlüğü fikrini

00:03:00.928 --> 00:03:05.677
yaygınlaştıran diğerleri tarafından 
kapı dışarı edildi.

NOTE Paragraph

00:03:05.677 --> 00:03:10.293
Bir düşününce hissedar önceliği 
şu an oldukça mantıklı bir fikir.

00:03:11.125 --> 00:03:12.934
Hissedarlar şirketin sahibidirler,

00:03:12.958 --> 00:03:17.226
kâr ve büyüme isterler,

00:03:17.250 --> 00:03:20.559
bu yüzden sen de
kâra ve büyümeye öncelik verirsin.

00:03:20.583 --> 00:03:22.434
Oldukça mantıklı.

00:03:22.458 --> 00:03:26.809
Fakat maalesef hissedar önceliği
önce anlayış haline gelen bir fikirdi,

00:03:26.809 --> 00:03:29.583
sonrasında bu anlayış raydan çıktı

00:03:29.583 --> 00:03:32.684
ve sonunda şirketlerin
ve hatta devletlerin

00:03:32.708 --> 00:03:35.184
idare ve yönetiliş biçimleri ile alakalı

00:03:35.208 --> 00:03:37.667
her şeyi kökten değiştiren bir hale geldi.

NOTE Paragraph

00:03:38.093 --> 00:03:42.026
Milton Friedman'ın New York Times'taki 
çok önemli kişisel görüş yazısı

00:03:42.026 --> 00:03:44.655
toplu teşkilatlanma 
ve lobicilik tarafından,

00:03:44.663 --> 00:03:50.732
bir zamanlar işletmelerin 
en kötü dürtülerini kontrol atında tutan

00:03:50.852 --> 00:03:55.318
her yasaya ve düzenlemeye yapılan 
sürekli hamle ile birlikte

00:03:55.318 --> 00:03:59.331
ticari odaklı eylemciler tarafından
on yıllar boyunca takip edildi.

00:04:00.107 --> 00:04:01.816
Ve çok geçmeden, bu yeni zihniyet

00:04:01.940 --> 00:04:04.358
her işletme fakültesi

00:04:04.358 --> 00:04:06.042
ve her sektörü etkisi altına aldı.

00:04:06.917 --> 00:04:10.893
Kârlar mevcut bütün imkanlar
kullanılarak takip edilecekti,

00:04:10.917 --> 00:04:13.184
sendikalar dizginlemiş,

00:04:13.208 --> 00:04:14.518
vergiler kesilmiş

00:04:14.542 --> 00:04:15.851
ve aynı büyük bıçakla

00:04:15.875 --> 00:04:17.976
güvenlik ağı da kesilmişti.

NOTE Paragraph

00:04:18.000 --> 00:04:20.268
Bu değişikliklerin sonucu olan

00:04:20.292 --> 00:04:22.595
adaletsizliği size anlatmama gerek yok.

00:04:23.042 --> 00:04:25.018
Hikayeyi hepimiz çok iyi biliyoruz.

00:04:25.042 --> 00:04:28.976
Sözün kısası, bir işi
geçim kaynağı yapan her şey

00:04:29.000 --> 00:04:32.018
Amerikalı işçilerin elinden alınmıştı.

00:04:32.042 --> 00:04:33.351
İş güvenliği,

00:04:33.375 --> 00:04:34.684
ücretli hastalık izinleri,

00:04:34.708 --> 00:04:36.018
tatil zamanları...

00:04:36.042 --> 00:04:37.309
hepsi alınmıştı,

00:04:37.333 --> 00:04:42.458
zenginler net kazançlarının 
daha önce benzerine rastlanmamış

00:04:42.458 --> 00:04:45.393
ve evet, kullanılamaz seviyelere
geldiğini gördüklerinde bile.

00:04:45.417 --> 00:04:48.851
Eğer Varyemez Amca olsanız, 
hepsini altın paraya dönüştürüp

00:04:48.875 --> 00:04:50.747
sırt üstü yüzebilir olmanıza rağmen.

NOTE Paragraph

00:04:50.885 --> 00:04:54.495
Kimsenin görmek istemediği 
aşikar gerçeğe değinmeme izin verin.

00:04:54.667 --> 00:04:58.458
Evet, ben ailemin adını taşıyan 
şirketi eleştiriyorum.

00:04:59.422 --> 00:05:02.693
Evet, bence Disney daha iyisini yapabilir.

00:05:02.975 --> 00:05:06.559
Walt Disney Şirketi'nde çalışan

00:05:06.583 --> 00:05:08.809
binlerce harika insanın birçoğunun

00:05:08.833 --> 00:05:12.823
Disney'in daha iyi yapmasını en az 
benim kadar dilediklerine inanıyorum.

00:05:12.833 --> 00:05:14.684
Yaklaşık yüzyıldır,

00:05:14.708 --> 00:05:16.809
ailelerin bir tür sihir olduğu,

00:05:16.833 --> 00:05:20.601
sevginin önemli olduğu,

00:05:20.625 --> 00:05:22.851
hayallerin önem taşıdığı fikirlerinden

00:05:22.875 --> 00:05:24.667
Disney oldukça kar elde etti.

00:05:24.950 --> 00:05:29.377
Bu yüzden Cindrella'nın kendi arabasında
uyuyor olabileceğini söylediğimde

00:05:29.377 --> 00:05:30.934
bu, midenizi biraz bulandırıyor.

NOTE Paragraph

00:05:30.958 --> 00:05:34.235
Ama hadi çok açık olalım:
Bu durum sadece Disney ile ilgili değil.

00:05:35.167 --> 00:05:38.078
Bu yapısal ve sistemsel.

00:05:38.132 --> 00:05:41.711
Hiçbir bir CEO tek başına kabahatli değil
ve hiçbir şirket bu duruma

00:05:41.711 --> 00:05:45.878
tek başına karşı çıkacak
gerekli donanıma sahip değil.

00:05:45.878 --> 00:05:46.976
Analistler, uzmanlar,

00:05:47.000 --> 00:05:48.309
politikacılar,

00:05:48.333 --> 00:05:51.143
işletme fakültesi müfredatı
ve sosyal normlar

00:05:51.167 --> 00:05:54.216
modern ekonominin şeklini oluştururlar.

00:05:54.350 --> 00:05:57.653
Disney sadece diğerlerinin 
yaptığı şeyi yapıyor,

00:05:57.653 --> 00:05:59.018
ve en kötü suçlu bile değil.

00:05:59.018 --> 00:06:06.461
Size Amazon, McDonald's ve Walmart'taki 
ya da henüz adını hiç duymadığınız

00:06:06.481 --> 00:06:09.519
yerlerdeki işçiler için durumun 
ne kadar kötü olduğunu anlatsam

00:06:09.519 --> 00:06:14.712
içeri girdiğinizde size gülümseyen, 
ağlayan bebeğinizi için size yardım eden,

00:06:14.712 --> 00:06:17.955
belki de geçirebileceğiniz en iyi tatili
yaşamanızda size yardım eden

00:06:17.955 --> 00:06:20.367
bu kişilerin yüzde 73'ü 
ya da her 4 kişiden 3'ünün

00:06:20.367 --> 00:06:23.168
düzenli olarak masalarına 
yiyecek koyamadıklarını söylesem

00:06:23.168 --> 00:06:25.357
sizi duygusal olarak 
böyle etkilemeyecektir.

00:06:25.477 --> 00:06:27.948
Buranın yeryüzündeki 
en mutlu yer olması gerek.

00:06:28.583 --> 00:06:31.851
Burada çalışan insanlar 
daha ileri bir hedefin

00:06:31.875 --> 00:06:34.449
peşinden gittikleri için 
aşırı gurur duyuyorlar.

00:06:34.449 --> 00:06:36.561
Bu, hem dedemin hem de
büyük amcamın Disney'i

00:06:36.561 --> 00:06:40.517
etkileşimin ticari faaliyetten 
çok daha fazla onurlandırıldığı bir yer

00:06:40.517 --> 00:06:45.404
haline getirdiklerinde kasten
inşa ettikleri bir ileri hedefti.

NOTE Paragraph

00:06:45.625 --> 00:06:48.601
Aklımı kaçırmış olsam dahi
büyü gibi bir sözcüğün

00:06:48.625 --> 00:06:50.730
sizi meraklandırdığını biliyorum.

00:06:51.417 --> 00:06:55.268
Disney gibi büyük bir markayı
sevgi gibi fani bir şeyin

00:06:55.292 --> 00:06:58.351
destekleyebileceğini hayal etmenin 
zor olduğunu

00:06:58.375 --> 00:07:02.788
ve yatırımcılarımıza değerlerini 
vermeyi amaçlarken

00:07:02.788 --> 00:07:04.851
ahlaki yükümlülük gibi

00:07:04.875 --> 00:07:07.068
ölçülemeyen şeylerin
üzerimizde etkisi olmasını

00:07:07.068 --> 00:07:09.917
hayal etmenin zor olduğunu biliyorum.

00:07:10.958 --> 00:07:14.875
Ancak muhasebe ve finans 
dünyayı yönetmiyor.

00:07:15.750 --> 00:07:17.226
İnançlar,

00:07:17.250 --> 00:07:18.601
düşünce yapısı --

00:07:18.625 --> 00:07:21.143
İş ahlakını yöneten şeyler bunlardır.

00:07:21.167 --> 00:07:24.559
Bu düşünce ve inanç yapılarını
değiştireceksek eğer

00:07:24.583 --> 00:07:27.768
Disney'in mevcut süper gücünü
kullanmak zorundayız.

00:07:27.792 --> 00:07:30.476
Hayal gücümüzü kullanmak
zorunda kalacağız.

00:07:30.500 --> 00:07:33.750
Jiminy Cricket'i oyuna tekrar 
davet etmek zorundasınız.

NOTE Paragraph

00:07:35.125 --> 00:07:38.685
Şu an için Jiminy Cricket kolay 
ulaşılabilir hedeflerle başlayabilir,

00:07:39.333 --> 00:07:41.601
aç gözlülük iyi değildir,

00:07:41.625 --> 00:07:45.601
dünya, imal edenler
ve alıcılara bölünmemiş gibi

00:07:45.601 --> 00:07:46.970
ve hiç bir kimse

00:07:46.970 --> 00:07:48.668
herhangi bir yardım almaksızın

00:07:48.668 --> 00:07:51.073
kendi başlarına kendilerini 
yukarı çekmemiş gibi--

00:07:51.073 --> 00:07:54.198
eğer fizikten biraz anlıyorsanız
niçin böyle olduğunu anlarsınız.

NOTE Paragraph

00:07:55.208 --> 00:07:59.018
Jiminy, bize bizim için çalışan
her bir kişinin istisnasız

00:07:59.042 --> 00:08:00.851
ister hesap çizelgesini doldursunlar

00:08:00.875 --> 00:08:02.851
isterse çarşafları

00:08:02.875 --> 00:08:04.601
değiştiren kişiler olsunlar,

00:08:04.625 --> 00:08:08.601
saygıyı ve geçindirebilecek derecede
maaşı hak ettiklerini hatırlatabilir.

00:08:08.625 --> 00:08:10.458
İşte bu kadar basit.

00:08:10.917 --> 00:08:16.653
Ayrıca Jiminy yönetici ve çalışanların
şu durumda birbirlerine nasıl olur da

00:08:16.653 --> 00:08:19.184
empati duyabileceklerini
merak ediyor olabilir:

00:08:19.208 --> 00:08:22.851
İş yerleri olağan ve doğal görünüp
böylesine birbirlerinden ayrılmışken

00:08:22.875 --> 00:08:25.143
yöneticilerin araçlarını park etmeleri

00:08:25.167 --> 00:08:27.663
ya da yemeklerini yiyip
lavaboyu kullanmaları için

00:08:27.663 --> 00:08:30.233
kendilerine özel havalı yerlere
ihtiyaçları varken

00:08:30.233 --> 00:08:35.059
ya da yönetici biri yerden eğilip çöpü
almayacak kadar üstün olduğunda...

00:08:35.083 --> 00:08:40.462
Neticede hepimiz bu tek gezegende 
bir arada yaşayan tek türüz.

NOTE Paragraph

00:08:41.366 --> 00:08:45.228
Jiminy bizden bazı kaidelerimizi 
sorgulamamızı isteyebilir.

00:08:45.228 --> 00:08:50.486
Gerçekten bir CEO'ya diğer CEO'lar kadar
ya da daha fazla mı ödenmeli

00:08:50.486 --> 00:08:53.140
ya da bu sırf sayıları 
stratosfere yükseltecek

00:08:53.140 --> 00:08:56.180

rekabetçi bir dinamik yaratmak için mi?

00:08:56.208 --> 00:09:00.351
Jiminy, saha çalışanları toplantılara
katılmadığında dahi kurulların

00:09:00.375 --> 00:09:04.322
bilmeleri gerekenlerin hepsini gerçekten
bilip bilmediklerini de merak edebilir.

00:09:04.708 --> 00:09:08.186
Çok fazla para diye bir şeyin var
olup olmadığını da sorabilir.

00:09:08.750 --> 00:09:12.226
Veya tüketiciler, işçiler, şirketler 
ve toplum ile bir araya gelip

00:09:12.250 --> 00:09:15.436
bir şirketin asıl amacının
ne olduğuna dair

00:09:15.436 --> 00:09:18.042
bu inanılmaz dar görüşlü fikri

00:09:18.042 --> 00:09:19.852
yeniden tanımlamak için

00:09:19.852 --> 00:09:21.893
hepimizin bir araya gelip

00:09:21.917 --> 00:09:24.958
iş birliği yapıp yapamayacağımızı 
merak edebilir.

NOTE Paragraph

00:09:26.348 --> 00:09:29.561
Jiminy bizden hiç kimsenin dünyadan
kopuk bir şekilde çalışmadığını,

00:09:29.561 --> 00:09:34.692
yönetici olan kadın ve erkeklerin, 
paylaşmak zorunda olduğumuz gerçekliği

00:09:34.692 --> 00:09:38.454
aktif olarak birlikte oluşturduklarını
hatırlamamızı isteyebilir.

00:09:38.478 --> 00:09:40.393
Tıpkı küresel ısınma ile birlikte

00:09:40.417 --> 00:09:44.393
kişisel karar ve eylemlerimizin
ortak sonuçlarından

00:09:44.417 --> 00:09:47.125
her birimizin sorumlu olduğu gibi.

NOTE Paragraph

00:09:48.417 --> 00:09:50.181
Ben dünya tarihindeki

00:09:50.181 --> 00:09:52.187
en kazançlı ekosistemin

00:09:52.187 --> 00:09:54.304
daha iyi yapabileceğini düşünüyorum.

00:09:54.458 --> 00:09:58.226
Olayların olumlu yanını
biraz daha çok alabiliriz,

00:09:58.250 --> 00:10:02.601
olayların olma hızlarından baskıyı
az olsun alabiliriz diye düşünüyorum.

00:10:02.615 --> 00:10:06.832
Kısa dönemde kaybettiğimiz
her şeyin kendisini

00:10:06.832 --> 00:10:09.911
geniş bir ahlaki, ruhsal
ve mali ferahlıkta

00:10:09.911 --> 00:10:12.906
fazlasıyla telafi edeceğine inanıyorum.

00:10:13.875 --> 00:10:16.657
Kötümser insanların ne dediğini 
biliyorum,ve bu doğru da:

00:10:16.657 --> 00:10:18.238
"Kendi ilkelerini çiğneyemezsin."

00:10:18.238 --> 00:10:20.726
Ama temel bir noktadan da bahsedemezsiniz,

00:10:20.750 --> 00:10:22.438
sizin çocuklarınız da öyle.

NOTE Paragraph

00:10:23.125 --> 00:10:26.726
Biliyorum belki de dedemi aşırı
derecede idolleştirdim.

00:10:26.750 --> 00:10:28.934
O çok farklı bir dönemde çalıştı

00:10:28.958 --> 00:10:31.309
ve o dönemler her türlü iyi sebepten ötürü

00:10:31.333 --> 00:10:33.684
hiçbirimizin dönmeyi
istemeyeceği zamanlardı.

00:10:33.708 --> 00:10:36.934
Günümüzde iyi niyetli ve en az dedem kadar

00:10:36.958 --> 00:10:39.726
alçak gönüllü olan 
birçok CEO olduğunu biliyorum

00:10:39.750 --> 00:10:42.668
ama onlar çok daha farklı beklentiler

00:10:42.668 --> 00:10:45.450
ve çok daha yoğun şartların olduğu
dönemde çalışıyorlar.

NOTE Paragraph

00:10:45.958 --> 00:10:47.643
Ama iyi haber şu:

00:10:47.667 --> 00:10:51.309
Beklentiler ve şartlar oluşturulabilir

00:10:51.333 --> 00:10:53.559
ve yeniden bozulabilirler de.

00:10:53.583 --> 00:10:56.599
Tüm dürüstlüğüyle dedemin 
bir CEO olarak görevini

00:10:56.613 --> 00:10:59.822
nasıl anladığıyla ilgili
öğrenecek çok şey var.

00:11:00.625 --> 00:11:03.636
Her tema parkının ve 
her doldurulmuş hayvanın arkasındaki

00:11:03.636 --> 00:11:07.138
bir avuç kural her şeyi idare etmiştir.

00:11:07.750 --> 00:11:11.917
Her birimiz saygı ve değeri hak ederiz.

00:11:13.042 --> 00:11:17.232
Hiçbirimiz bir parça çöpü
yerden alamayacak kadar üstün değiliz.

00:11:17.302 --> 00:11:20.468
Vicdanınız her zaman için 
rehberiniz olsun.

00:11:20.792 --> 00:11:24.518
Jiminy Cricket'ı dinlemekten 
daha kötüsünü hepimiz yapabilirdik.

NOTE Paragraph

00:11:24.542 --> 00:11:25.792
Teşekkür ederim.