1
00:00:06,539 --> 00:00:09,450
အဖွားရဲ့ငယ်စဉ်က အကြောင်းတွေ
စားမြုံပြန်ရင်း

2
00:00:09,450 --> 00:00:13,364
သင့်အဖွားဟာ ကျွမ်းဘားမယ်ဆိုရင်
သင်ယုံဖို့ခက်နေပါလိမ့်မယ်။

3
00:00:13,364 --> 00:00:18,344
တကယ်တော့ ခါးနာ၊ တံတောင်နာ၊ ဒူးကိုက်တာတွေ
အသက်အရွယ်ကြီးရင့်လာတဲ့

4
00:00:18,344 --> 00:00:20,497
လူကြီးသူမတွေမှာ အိုနာ အနေနဲ့
ဖြစ်လာသလို

5
00:00:20,497 --> 00:00:25,157
လူငယ်တွေမှာလည်း
ဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာပါ။

6
00:00:25,157 --> 00:00:26,838
တရားခံကတော့ အဆစ်ရောင်ရောဂါပါ။

7
00:00:26,838 --> 00:00:29,974
အဆစ်တွေရောင်ပြီး နာတဲ့ရောဂါပေါ့။

8
00:00:29,974 --> 00:00:33,694
အမေရိကမှာဆို လူသန်း ၉၀ ကျော်
ခံစားနေရတဲ့ရောဂါပါ။

9
00:00:33,694 --> 00:00:36,567
ဒီလိုအဆစ်ရောင်တာဟာ ရှောင်လွှဲမရဘူးလား?

10
00:00:36,567 --> 00:00:38,781
နေရာအနှံ့မှာ ဘာကြောင့်ဖြစ်နေရသလဲ?

11
00:00:38,781 --> 00:00:42,619
ဒါကို အရှင်းပျောက်ဖို့ ကုထုံး
ဘာလို့ ရှာမရသေးတာလဲ?

12
00:00:42,619 --> 00:00:45,538
ပထမဆုံးအနေနဲ့ ပြောရရင်
အဆစ်ရောင်တယ်ဆိုတာ

13
00:00:45,538 --> 00:00:48,949
ရောဂါပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို
စုစည်းခေါ်၀ေါ်လိုက်တာပါ။

14
00:00:48,949 --> 00:00:53,103
ဒီရောဂါတိုင်းဟာ အဆစ်ရောင်ပြီး နာတဲ့
လက္ခဏာတွေ တူညီကြတယ် ဆိုပေမဲ့

15
00:00:53,103 --> 00:00:57,120
ဇစ်မြစ်နဲ့ ရောဂါအတိမ်အနက်
ကွဲပြားခြားနားပါတယ်။

16
00:00:57,120 --> 00:00:59,812
အများဆုံးဖြစ်တဲ့ရောဂါကတော့
ထင်တာထက် ပိုပြီးကာကွယ်ရခက်တဲ့

17
00:00:59,812 --> 00:01:02,217
osteoarthritis ပါ။

18
00:01:02,217 --> 00:01:06,242
ယေဘုယျအားဖြင့် အသက်ကြီးလို့ဖြစ်တာ
ဆိုပေမဲ့

19
00:01:06,242 --> 00:01:10,640
နောက်ကြောင်းပြန်စစ်လိုက်ရင်
ငယ်စဉ်အခါက

20
00:01:10,640 --> 00:01:13,681
အဆစ်ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့တာတွေကနေ
အခြေတည်လာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

21
00:01:13,681 --> 00:01:18,211
ထိခိုက်မှုဖြစ်တဲ့အခါ ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေက
ထိခိုက်မိတဲ့နေရာကို ပြင်ဆင်ရှင်းလင်းဖို့

22
00:01:18,211 --> 00:01:20,001
metalloproteinases နဲ့

23
00:01:20,001 --> 00:01:24,065
aggrecanases တွေပါတဲ့
အင်ဇိုင်းတွေကို ထုတ်ပါတယ်။

24
00:01:24,065 --> 00:01:28,221
ဒီအင်ဇိုင်းတွေက ပျက်နေတဲ့ဆဲလ်တွေရှင်းရင်း
ရောင်ရမ်းတာကို ဖြစ်စေပါတယ်။

25
00:01:28,221 --> 00:01:31,545
ရောင်ရမ်းတာဟာ ပြင်ဆင်နေချိန်မှာ
အဆစ်ကို ကာကွယ်ထားတာဖြစ်ပေမဲ့

26
00:01:31,545 --> 00:01:36,215
ချက်ခြင်းအနာမကျက်နိုင်သေးတဲ့ ဆဲလ်တွေဟာ
ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေကို ဆက်လက်လက်ခံထားရာက

27
00:01:36,215 --> 00:01:39,741
အင်ဇိုင်းတွေ ဆက်တိုက်ထွက်နေပြီး
အရွတ်တွေ စတင်ထိခိုက်ရာမှ

28
00:01:39,741 --> 00:01:43,133
အဆစ်တွေအားနည်းလာကာ
နောက်ပိုင်း အဆစ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်လာတာပါ။

29
00:01:43,133 --> 00:01:47,813
အားလုံးကတော့ ငယ်စဉ်က ဒဏ်ကြောင့်
မဟုတ်ပါဘူး။

30
00:01:47,813 --> 00:01:52,583
အမေရိကန်လူလတ် ၁.၃သန်းမှာ လေးဘက်နာအဆစ်ရောင်
rheumatoid arthritis ဖြစ်နေတာပါ။

31
00:01:52,583 --> 00:01:55,247
သူကတော့ မိမိကိုယ်ခံစွမ်းအားကြောင့်
ဖြစ်ပွားလာတဲ့ ရောဂါပါ။

32
00:01:55,247 --> 00:01:58,855
အရွတ်ဆဲလ်တွေက ထုတ်တဲ့
သာမန်ပရိုတိန်းတွေကို

33
00:01:58,855 --> 00:02:01,874
ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေက 
လိုက်တိုက်ရာက ဖြစ်တာပါ။

34
00:02:01,874 --> 00:02:04,114
ဘာလို့ ဒီလိုဖြစ်လဲဆိုတာ
ဘယ်သူမှ မသိသေးပါဘူး၊

35
00:02:04,114 --> 00:02:08,195
သာမန်တစ်ရှူးတွေကို ပြင်ပက ဝင်ရောက်လာသလို
သဘောထားတိုက်ခိုက်နေတာနဲ့တူပါတယ်။

36
00:02:08,195 --> 00:02:13,245
ဘာပြင်ဆင်စရာ ဘာဒဏ်ရာမှ မရှိပဲ
ကိုယ်ခံအားဆဲလ်တွေ အဆစ်ထဲ စိမ့်ဝင်ရာက

37
00:02:13,245 --> 00:02:15,984
နာတာရှည် အဆစ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်လာပြီး

38
00:02:15,984 --> 00:02:18,893
အရိုးနဲ့ အရွတ်ကို ဖျက်ပါတော့တယ်။

39
00:02:18,893 --> 00:02:21,648
နောက်ရောဂါတစ်မျိုးကတော့
spondyloarthritis ဖြစ်ပါတယ်။

40
00:02:21,648 --> 00:02:24,711
သူကတော့ တခြားအဆစ်ရောင်တာတွေနဲ့
လက္ခဏာတွေ ဆင်တူပါတယ်။

41
00:02:24,711 --> 00:02:27,766
သူဟာ အဆစ်တွေ (အထူးသဖြင့် အရိုးနဲ့အရွတ်
တွဲဆက်တဲ့ နေရာတွေ) ကို

42
00:02:27,766 --> 00:02:30,909
ဘာဒဏ်မှ မဖြစ်ဖူးပါဘဲနဲ့

43
00:02:30,909 --> 00:02:33,265
ကာလရှည်ကြာ ရောင်ရမ်းနေစေပါတယ်။

44
00:02:33,265 --> 00:02:37,835
ဒီလိုကြောင့် အင်ဇိုင်းတွေ ဗလပွဖြစ်လာပြီး
အရွတ်တွေ ပျက်လာပါတော့တယ်။

45
00:02:37,835 --> 00:02:42,027
သူကတော့ မတူကွဲပြားတဲ့ cytokines ဆိုတဲ့
ပရိုတိန်း လက်ချက်ပါ။

46
00:02:42,027 --> 00:02:44,363
အင်ဇိုင်းတွေက အရွတ်တွေကို
စားထုတ်ပစ်လိုက်တဲ့အခါ

47
00:02:44,363 --> 00:02:48,409
ခန္ဓာကိုယ်က အရိုးတွေကို ပူးပြီး
အဆစ်ငယ်တွေကို ထိန်းဖို့ကြိုးစားရာက

48
00:02:48,409 --> 00:02:52,548
အရိုးအတက်ထွက်လာပြီး
အဆစ်ခိုင်ပြီး နာတဲ့

49
00:02:52,548 --> 00:02:56,023
ကျီးပေါင်းရောဂါပါ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။

50
00:02:56,023 --> 00:02:58,296
အဆစ်ရောင်ရောဂါ ဖြစ်စေတဲ့အချက်
များစွာရှိနေပေမယ့်

51
00:02:58,296 --> 00:03:01,405
လက်ရှိကုသမှုတွေဟာ
ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ အချက်တွေထက်

52
00:03:01,405 --> 00:03:03,405
လက္ခဏာတွေကိုပဲ
လိုက်လံကုသနေရတာဖြစ်ပါတယ်။

53
00:03:03,405 --> 00:03:05,839
ကုနည်းတွေကတော့ MACI ခေါ်တဲ့
အရွတ်ကနေ ဆဲလ်ထုတ်ယူပြီး

54
00:03:05,839 --> 00:03:09,928
တစ်ရှူးအစားထိုး ပျိုးပေးတာမျိုးကနေ

55
00:03:09,928 --> 00:03:12,267
microfracture လို့ခေါ်တဲ့

56
00:03:12,267 --> 00:03:14,772
အရိုးမှာ အပေါက်လေးတွေ ဖေါက်ပြီး

57
00:03:14,772 --> 00:03:19,182
ရိုးတွင်းခြင်ဆီပင်မဆဲလ်တွေ စိမ့်ထွက်လာစေကာ
အရွတ်အသစ်ဖြစ်စေမယ့်နည်းအထိ ရှိပါတယ်။

58
00:03:19,182 --> 00:03:20,332
နောက်ဆုံးနည်းကတော့

59
00:03:20,332 --> 00:03:24,832
အရွတ်ခမ်းသွားတဲ့သူကို
အဆစ်အစားထိုးနည်းနဲ့ ကုသပေးပါတယ်။

60
00:03:24,832 --> 00:03:26,663
ဒီလိုကုသနည်းတွေ ရှိပေမဲ့

61
00:03:26,663 --> 00:03:29,425
ကိုယ်ခံအားကြောင့်ဖြစ်တဲ့
အဆစ်ရောင်ရောဂါတွေကတော့

62
00:03:29,425 --> 00:03:32,441
ကုထုံး ရှာဖွေနေရဆဲပါပဲ။

63
00:03:32,441 --> 00:03:36,828
သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ လေးဘက်နာအဆစ်ရောင်မှာ
ရောင်ရမ်းခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့

64
00:03:36,828 --> 00:03:40,847
TNF-alpha ပရိုတိန်းကို တားဆီးမယ့်
ကုထုံးကို ဖော်ထုတ်နေပါတယ်။

65
00:03:40,847 --> 00:03:46,017
ဒါကလည်း လက္ခဏာကို ကုတဲ့ကုထုံးပါ။
ဇစ်မြစ်ကိုကုဖို့ မဟုတ်ပါဘူး။

66
00:03:46,017 --> 00:03:51,509
တချိန်တည်းမှာပဲ ကျွန်တော်တို့ကလည်းပဲ
အဆစ်တွေ ဝိတ်အများကြီး မထမ်းရအောင်

67
00:03:51,509 --> 00:03:54,798
ကိုယ်အလေးချိန်ချ၊ ယောဂနဲ့ စက်ဘီးစီးတာလို
ပေါ့ပါးတဲ့အားကစားလေးတွေလုပ်၊

68
00:03:54,798 --> 00:03:59,258
ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကိုရှောင်
စတာတွေလုပ်သင့်ပါတယ်။

69
00:03:59,258 --> 00:04:03,192
ဒီလို အမူအကျင့်တွေက တဖက်ကများပြားလှတဲ့
အဆစ်ရောင်ရောဂါတွေကို

70
00:04:03,192 --> 00:04:06,092
ကုသမယ့်နည်းလမ်းတွေကို
ရှာဖွေလေ့လာနေချိန်မှာပဲ

71
00:04:06,092 --> 00:04:09,102
ကျွန်တော်တို့ အသက်ရှည်အောင်
ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။