1
00:00:00,714 --> 00:00:03,810
2013 жылы

2
00:00:03,834 --> 00:00:06,343
Ұлыбритания үкіметі сауалнама жүргізді.

3
00:00:07,494 --> 00:00:10,643
Сауалнама тұрғындардың


4
00:00:10,667 --> 00:00:11,904
сан сауаттылығын тексерді.

5
00:00:11,928 --> 00:00:13,571
Нәтижесіне өздері таңғалды.

6
00:00:13,595 --> 00:00:16,959
Елдегі ересек 100 адамның

7
00:00:16,983 --> 00:00:20,484
47-сі сан сауаттылығының
бірінші деңгейіне жетпеді.

8
00:00:20,892 --> 00:00:25,004
Сан сауаттылығының 1-деңгейі
GCSE ұпайымен анықталады.

9
00:00:25,410 --> 00:00:28,658
Бөлу, пайыз анықтау, 
ондық сандарды түсіну деген сөз.

10
00:00:28,682 --> 00:00:33,310
Бұл нәтиже үкіметті
біраз әуреге салды.

11
00:00:33,334 --> 00:00:34,962
Біраз шешімдер
қабылданып,

12
00:00:34,986 --> 00:00:36,708
ақша қайта қарастырылып,

13
00:00:36,732 --> 00:00:39,770
2011 жылы қайтадан
сауалнама жүргізілді.

14
00:00:39,794 --> 00:00:41,999
Сонымен нәтижесі
қалай өзгерді дейсіз ғой.

15
00:00:44,021 --> 00:00:45,465
Әлгі сан 49 болды.

16
00:00:45,489 --> 00:00:46,938
(Күлкі)

17
00:00:46,962 --> 00:00:49,411
Бұл ақпаратты
Financial Times-та бөліскенде,

18
00:00:49,435 --> 00:00:51,106
бір оқырманымыз:

19
00:00:51,130 --> 00:00:54,891
"Бұл ақпарат тұрғынның тек 
51 %-ына үрейлі" деп қалжыңдады.

20
00:00:54,915 --> 00:00:57,201
(Күлкі)

21
00:00:57,225 --> 00:01:00,382
Өз басыма мектеп оқушысының

22
00:01:00,406 --> 00:01:03,501
осыған қатысты пікірі ұнады.

23
00:01:03,525 --> 00:01:05,056
Ол қолын көтеріп,

24
00:01:05,080 --> 00:01:07,596
"Бұл мәліметті жинақтаған
адам

25
00:01:07,620 --> 00:01:09,435
49 %-дың ішіндегі 
біреу емес пе?"

26
00:01:09,459 --> 00:01:10,713
(Күлкі)

27
00:01:10,737 --> 00:01:14,787
Сандарды түсіне алмау - 
үлкен мәселе,

28
00:01:14,811 --> 00:01:16,921
себебі сандардың өмірлік
маңызы бар,

29
00:01:16,945 --> 00:01:20,812
әрі біздің заманымыздағы
негізгі өзгерістер

30
00:01:20,836 --> 00:01:23,277
сандармен байланысты.

31
00:01:23,301 --> 00:01:25,149
Бұл енді тек ағылшын 
мәселесі емес.

32
00:01:25,173 --> 00:01:30,103
ЕҚЫҰ биылғы есебінде
жастар арасындағы сан сауаттылығын

33
00:01:30,127 --> 00:01:32,907
жариялады, АҚШ көш бастап тұр.

34
00:01:32,931 --> 00:01:37,601
Сан сауаттылығы америка жастарының 
40 пайызында төменгі деңгейде.

35
00:01:37,625 --> 00:01:38,922
Англия да осы шамалас.

36
00:01:38,946 --> 00:01:44,479
Бірақ ЕҚЫҰ-ның 7 елі
20 %-дан сәл асып тұр.

37
00:01:44,503 --> 00:01:47,262
Бұл үлкен мәселе, 
бұлай болуы адам шошытады.

38
00:01:47,286 --> 00:01:49,294
Кестенің соңғы жағына көз салсаңыз

39
00:01:49,318 --> 00:01:52,278
Нидерланды мен Корея
оқшауланып тұр.

40
00:01:52,302 --> 00:01:56,718
Сан сауаттылығы аса 
өзекті екенін көріп тұрмыз.

41
00:01:57,510 --> 00:02:00,440
Мұндай зерттеулер 
пайдалы болуымен қатар,

42
00:02:00,464 --> 00:02:05,864
адамдарды білместікпен
екі топқа бөлеміз.

43
00:02:05,888 --> 00:02:07,664
Адамдардың екі тобы бар:

44
00:02:07,688 --> 00:02:12,037
сандарды түсіне алатын, әрі
онымен жұмыс істей алатындар

45
00:02:12,061 --> 00:02:14,297
және онымен жұмыс істей алмайтындар.

46
00:02:14,321 --> 00:02:16,422
Бүгін мен бұл жерде

47
00:02:16,446 --> 00:02:19,488
мұндай бөлудің дұрыс еместігін
айтқым келеді.

48
00:02:19,512 --> 00:02:21,380
Бұлай жіктеу ақылға қонымсыз.

49
00:02:21,404 --> 00:02:25,052
Сандарды түсіну үшін,
менің ойымша,

50
00:02:25,076 --> 00:02:26,804
керемет математик болу
шарт емес.

51
00:02:26,828 --> 00:02:29,937
Әуелі осыны түсінуден бастайық.

52
00:02:30,387 --> 00:02:34,698
Бұл нәрсені ұғу

53
00:02:34,722 --> 00:02:36,448
статистиканы түсінуден басталады.

54
00:02:36,472 --> 00:02:39,967
Менің ойымша, 
статистиканың өз кезегінде

55
00:02:39,991 --> 00:02:41,309
бейнеленуі дұрыс емес.

56
00:02:41,333 --> 00:02:42,380
(Күлкі)

57
00:02:42,404 --> 00:02:43,936
Бұл математиканың бір бөлігі

58
00:02:43,960 --> 00:02:47,019
болса да,
математиктер ұнатпайды.

59
00:02:47,043 --> 00:02:51,055
Себебі математика дәлдік пен
нақтылықты ұнатады.

60
00:02:51,079 --> 00:02:53,363
Статистика - бұған қарама-қарсы.

61
00:02:53,793 --> 00:02:58,448
Өз басым, статистикаға
кештеу ден қойдым.

62
00:02:58,472 --> 00:03:00,554
Университеттегі профессорымнан

63
00:03:00,578 --> 00:03:05,337
менің ең жек көретін
екі сабағымды сұрасаңыздар

64
00:03:05,361 --> 00:03:08,128
"статистика мен 
бағдарламалау" деп айтар еді.

65
00:03:08,152 --> 00:03:11,091
Енді алдарыңызда
статистика кестесін көрсетіп тұрмын.

66
00:03:11,115 --> 00:03:12,317
Өзім жасадым.

67
00:03:12,745 --> 00:03:14,500
Менің өзгеруіме не әсер етті?

68
00:03:14,524 --> 00:03:18,172
Статистика қызық
деп ойлауға не түрткі болды?

69
00:03:18,196 --> 00:03:20,462
Себебі статистика түптеп келгенде
өзіміз екен.

70
00:03:20,869 --> 00:03:23,451
Статистика сөзінің
төркініне үңілсек,

71
00:03:23,475 --> 00:03:26,084
деректер туралы ғылым.

72
00:03:26,108 --> 00:03:28,538
Өзіміз өмір сүретін 
қоғамның деректері.

73
00:03:28,562 --> 00:03:31,916
Статистика бізді топ ретінде
қарастырады,

74
00:03:31,940 --> 00:03:33,615
жеке адам ретінде емес.

75
00:03:33,639 --> 00:03:35,109
Тіршілік иесі ретінде,

76
00:03:35,133 --> 00:03:39,077
біз жеке тұлға ретінде
топқа, қасымыздағыларға

77
00:03:39,101 --> 00:03:40,489
қалай әсер ететініміз қызық.

78
00:03:40,513 --> 00:03:43,623
Статистика осы тұрғыдан алғанда
бізге таңғаларлық

79
00:03:43,647 --> 00:03:44,948
дерек ұсынады.

80
00:03:45,477 --> 00:03:48,684
Соңғы жылдары Ipsos MORI тарапынан

81
00:03:48,708 --> 00:03:50,422
өте керемет сауалнама жүргізілді.

82
00:03:50,446 --> 00:03:53,154
Ұлыбританиядағы
1000 ересектен

83
00:03:53,178 --> 00:03:56,958
"100 адамға шаққанда
Англия мен Уэльсте

84
00:03:56,982 --> 00:03:58,852
қанша мұсылман бар?"
деп сұралды.

85
00:03:58,876 --> 00:04:01,522
Мынау сауалнаманың
орташа көрсеткіші,

86
00:04:01,546 --> 00:04:04,958
жалпы тұрғынның 
пікірі 24 болды.

87
00:04:04,982 --> 00:04:08,658
Бұл көпшіліктің ойы.

88
00:04:08,682 --> 00:04:12,321
Британдықтар 100 адамға шаққанда
елде 24 мұсылман бар деп есептейді.

89
00:04:12,345 --> 00:04:16,755
Ресми мәлімет бойынша,
бестен артық емес.

90
00:04:17,732 --> 00:04:21,719
Біздің ойымыз бен қабылдауымыздың
арасында үлкен айырмашылық бар.

91
00:04:21,743 --> 00:04:23,781
Оны статистика нақты
көрсете алады.

92
00:04:23,805 --> 00:04:25,349
Осы нәрсе қызық.

93
00:04:25,373 --> 00:04:28,663
Бұл түсінбестіктің сыры неде?

94
00:04:29,212 --> 00:04:31,066
Осыны түсінгім келді.

95
00:04:31,090 --> 00:04:34,570
Кейбір сауалдарды
презентацияда қолдана бастадым.

96
00:04:34,594 --> 00:04:35,812
Сөйтіп мына презентация

97
00:04:35,836 --> 00:04:38,146
Хамерсмит қыздар мектебінде
дайындалды.

98
00:04:38,170 --> 00:04:40,310
Тыңдармандарым осы 
секілді болды.

99
00:04:40,334 --> 00:04:44,202
Тек бәрі алтыншы
сынып қыздары еді.

100
00:04:44,226 --> 00:04:46,622
"Қыздар, – дедім,

101
00:04:47,598 --> 00:04:52,141
Британия халқының пікірінше
қанша жасөспірім қыздың

102
00:04:52,165 --> 00:04:53,913
аяғы ауыр деп ойлайсыңдар?"

103
00:04:53,937 --> 00:04:56,613
Британдықтар 100 жасөспірім
қызға шаққанда әрбір

104
00:04:57,453 --> 00:05:01,366
15 қыздың аяғы ауыр дегенді 
естігенде

105
00:05:01,390 --> 00:05:02,683
ызаланып кетті.

106
00:05:03,429 --> 00:05:05,660
Ашулануға негіз де бар еді.

107
00:05:05,684 --> 00:05:08,442
Себебі шындығында
бұл нөл де 200-ге жуық

108
00:05:08,466 --> 00:05:10,036
мәлімет еді.

109
00:05:10,060 --> 00:05:12,575
Әрі бұл - ресми мәлімет.

110
00:05:12,599 --> 00:05:16,399
Сан сауатсыздығы - 
бұл тек ағылшындардың мәселесі емес.

111
00:05:16,423 --> 00:05:20,927
Ipsos MORI зерттеуін басқа
елдерде де жалғастырды.

112
00:05:20,951 --> 00:05:23,901
Сөйтіп Сауд Арабияда
сауалнама жүргізді.

113
00:05:23,925 --> 00:05:26,446
100 адамға шаққанда
қаншасы

114
00:05:26,470 --> 00:05:29,343
семіздікке шалдыққан?

115
00:05:30,526 --> 00:05:35,859
Сауд арабиялықтардың дені
ширекке жуығы деген.

116
00:05:36,402 --> 00:05:37,604
Мынау олардың ойы.

117
00:05:37,628 --> 00:05:40,196
Ересектердің төрттен бірі
семіздікпен ауырады.

118
00:05:40,220 --> 00:05:45,001
Ресми мәлімет болса, 
үштен бірі дейді.

119
00:05:45,025 --> 00:05:46,481
(Күлкі)

120
00:05:46,505 --> 00:05:48,797
Үлкен алшақтықты
көріп отырмыз.

121
00:05:48,821 --> 00:05:53,267
Мынауысы қызық: 
Жапондардан

122
00:05:53,291 --> 00:05:55,251
әрбір 100 жапонды
алсақ,

123
00:05:55,275 --> 00:05:57,876
қаншасы ауылда тұрады?

124
00:05:58,521 --> 00:06:03,422
Орташа есеппен 
50 де 50 деп санайды.

125
00:06:03,446 --> 00:06:07,593
100-ден 56-сы
ауылда тұрады дейді.

126
00:06:07,617 --> 00:06:09,304
Ресми мәлімет бойынша -
жетеу.

127
00:06:10,259 --> 00:06:14,709
Осынша алшақтық
адамды таңғалдырады.

128
00:06:14,733 --> 00:06:17,122
Бірақ Даниел Кахмен
кітабын оқығандар

129
00:06:17,146 --> 00:06:21,538
үшін бұл таңғаларлық жағдай емес.

130
00:06:21,562 --> 00:06:26,654
Әріптесі Амос Тверский
екеуі адамдардың

131
00:06:26,678 --> 00:06:29,823
қабылдауы мен ойлауы
арасындағы алшақтықты зерттеген.

132
00:06:29,847 --> 00:06:33,598
Адамдар статистикалық болжам
жасағанда көп жаңылысады.

133
00:06:33,622 --> 00:06:35,382
Оның бірнеше себебі бар.

134
00:06:35,406 --> 00:06:38,521
Өз басымыздан кешкенімізге
қарап бағалаймыз.

135
00:06:38,545 --> 00:06:42,503
Сонымен қатар медиадағы
ақпарат та әсер етеді.

136
00:06:42,527 --> 00:06:44,223
Сөйтіп шындықтан алшақтаймыз.

137
00:06:44,855 --> 00:06:46,981
Кахнеман бұл жайтты
былай түсіндіреді.

138
00:06:47,005 --> 00:06:49,090
"Шынайы нәрсені көргенде
соқырмыз" дейді.

139
00:06:49,114 --> 00:06:50,752
Біз сандарды қате ұғыппыз.

140
00:06:50,776 --> 00:06:53,098
"соқыр болғандықтан
соқырлығымызды да білмейміз"

141
00:06:53,122 --> 00:06:56,388
Шешім қабылдауда бұның
әсері зор.

142
00:06:56,412 --> 00:06:59,264
Статистика кеңсемізде осыны
талқылағанда

143
00:06:59,288 --> 00:07:01,200
мұның бәрі маған қызық болды.

144
00:07:01,224 --> 00:07:03,234
Бұл ғаламдық мәселе
деген тоқтамға келдім.

145
00:07:03,258 --> 00:07:05,693
Бірақ география да 
бұл орайда әсер еткен болар.

146
00:07:05,717 --> 00:07:09,626
Сауалдар "өз еліңді 
қаншалықты жақсы білесің"

147
00:07:09,650 --> 00:07:13,643
дегенге саяды. Бірақ
64 млн. адамды танисың ба?

148
00:07:13,667 --> 00:07:16,399
Көпшілігіміз білмейміз.
Мысалы, мен білмеймін.

149
00:07:16,423 --> 00:07:17,747
Содан мынадай ой келді.

150
00:07:17,771 --> 00:07:20,894
Тура осы мәселені
енді

151
00:07:20,918 --> 00:07:23,023
жергілікті деңгейде қарастырсақ.

152
00:07:23,047 --> 00:07:24,238
Бұл жергілікті ме?

153
00:07:24,262 --> 00:07:26,203
"Сен өз ауылыңды қаншалықты

154
00:07:26,227 --> 00:07:28,349
жақсы білесің" десек ше?

155
00:07:28,373 --> 00:07:30,476
Болжамың аз да болса нақты болады ма?

156
00:07:31,817 --> 00:07:33,579
Сөйтіп сауалнама жасадым:

157
00:07:33,603 --> 00:07:35,462
Өз тұратын жеріңді
жақсы білесің бе?

158
00:07:36,454 --> 00:07:38,343
Қарапайым бағдарлама.

159
00:07:38,367 --> 00:07:39,550
Индексіңді жазасың.

160
00:07:39,574 --> 00:07:42,281
Ұлттық санақ нәтижесінде
сенің өлкең туралы

161
00:07:42,305 --> 00:07:43,844
сұрақтар қояды.

162
00:07:44,305 --> 00:07:46,428
Әзірлеу барысында
нәтижесіне алаңдадым.

163
00:07:46,452 --> 00:07:50,561
Мүмкіндігінше
әртүрлі адамдар жауап берсе,

164
00:07:50,585 --> 00:07:53,413
сандарды түсінетін 
49 пайыз ғана емес.

165
00:07:53,437 --> 00:07:55,192
Көпшіліктің сауалнамасы 
болса дедім.

166
00:07:55,216 --> 00:07:56,741
Сауалнама дизайны үшін

167
00:07:56,765 --> 00:08:00,380
Отто Неураттың
1920-30 жылғы

168
00:08:00,404 --> 00:08:03,006
изотобын қолдандым.

169
00:08:03,030 --> 00:08:07,378
Сонымен бұл - 
ұқсас символдар -

170
00:08:07,402 --> 00:08:09,175
сандарды бейнелейтін
әдіс.

171
00:08:09,640 --> 00:08:12,805
Сандар символдың
ар жағына жасырынған.

172
00:08:12,829 --> 00:08:15,552
Санды бейнелеудің
тамаша тәсілі.

173
00:08:15,576 --> 00:08:18,560
Яғни, пайыз деген
сөзді қолданып, шатастырмаймыз.

174
00:08:18,584 --> 00:08:19,814
Бөлігі, қатынасы
да жоқ.

175
00:08:19,838 --> 00:08:21,540
Мінекей сауалнамамыз.

176
00:08:22,310 --> 00:08:23,957
Түсінуге оңай,

177
00:08:23,981 --> 00:08:26,800
сол жақтағы жақтауда
қайталанатын икона бар.

178
00:08:26,824 --> 00:08:29,947
Картада өлкеңе 
қатысты сұрақтар

179
00:08:29,971 --> 00:08:31,138
оң жақтан көрінеді.

180
00:08:31,162 --> 00:08:32,443
Жеті сұрақ қойылады.

181
00:08:32,467 --> 00:08:36,360
Әр сұраққа
0 мен 100 арасында

182
00:08:36,384 --> 00:08:37,733
жауап берсеңіз болады.

183
00:08:37,757 --> 00:08:40,975
Соңында нөл мен 
жүз ортасында жауап шығады.

184
00:08:40,999 --> 00:08:43,083
Біз TEDxExeter-де отырғандықтан

185
00:08:43,107 --> 00:08:45,432
сіздерге мына сауалнама
қызық болар деймін.

186
00:08:45,456 --> 00:08:47,765
Эксетерге байланысты
сауалдар.

187
00:08:47,789 --> 00:08:49,194
Бірінші сауалымыз былай:

188
00:08:49,218 --> 00:08:52,210
Әрбір 100 адамға шаққанда
қаншасы 16 жастан төмен.

189
00:08:52,784 --> 00:08:56,384
Эксетер туралы білерім аз,
сондықтан болжауым керек.

190
00:08:56,408 --> 00:08:58,969
Сөйтіп сауалнама
қалай әзірленгенін ұғасыз.

191
00:08:58,993 --> 00:09:02,699
Слайдермен иконаны
белгілейсіз.

192
00:09:02,723 --> 00:09:04,958
Сосын "Жіберу"
батырмасын басасыз.

193
00:09:04,982 --> 00:09:08,645
Шынайы жауап пен
сіздің жауап арасындағы

194
00:09:08,669 --> 00:09:12,744
айырманы көрсетеміз. 
Сөйтсек, бес екен.

195
00:09:13,149 --> 00:09:14,573
Келесі сұраққа
қалай қарайсыз?

196
00:09:14,597 --> 00:09:16,753
Бұл орташа жаспен байланысты.

197
00:09:16,777 --> 00:09:19,222
Тұрғынның жартысы
қаншалықты жас,

198
00:09:19,246 --> 00:09:20,920
қаншалықты кәрі деп ойлайсыз?

199
00:09:20,944 --> 00:09:24,294
35 деп айтсам, қателеспеспін,
орташа жас қой.

200
00:09:24,318 --> 00:09:25,761
(Күлкі)

201
00:09:28,206 --> 00:09:30,312
Сөйтсек, Эксетер
өте жас екен.

202
00:09:30,336 --> 00:09:34,874
Бұл жердегі университеттің 
маңызын ескермеппін.

203
00:09:34,898 --> 00:09:36,929
Сұрақтар барған сайын
күрделенеді.

204
00:09:36,953 --> 00:09:39,336
Мынауысы жеке үйі
барлар туралы.

205
00:09:39,955 --> 00:09:43,654
100 адамға шаққанда
қаншасында ипотека бар?

206
00:09:43,678 --> 00:09:44,958
Менің болжамым мынау,

207
00:09:44,982 --> 00:09:48,080
Жауаптан 50 ден
көп қателескім келмеді.

208
00:09:48,104 --> 00:09:50,124
(Күлкі)

209
00:09:50,148 --> 00:09:52,614
Мынауысы одан қиын.

210
00:09:52,638 --> 00:09:55,497
Себебі тұратын жеріңде

211
00:09:55,521 --> 00:10:00,771
адамның жасына
қатысты бір белгілер бар.

212
00:10:00,795 --> 00:10:03,140
Айналаңа қарап
болжайсың.

213
00:10:03,164 --> 00:10:06,555
Бірақ үйі бар адамдарды
бірден анықтай алмайсың.

214
00:10:06,579 --> 00:10:09,187
Сөйтіп, долбарға
сүйенесің,

215
00:10:09,211 --> 00:10:13,662
іштей қанша адамның
жеке үйі барын ойлайсың.

216
00:10:13,686 --> 00:10:17,336
Бір қызығы,
сауалнаманы жариялағанда

217
00:10:17,360 --> 00:10:20,896
деректер бірнеше жылғы 
санақтан алынды.

218
00:10:20,920 --> 00:10:24,489
Онлайн бағдарлама арқылы
индексті жазып,

219
00:10:24,513 --> 00:10:26,607
ескі деректі де көре аласың.

220
00:10:26,631 --> 00:10:27,820
Сондықтан кейбір кездері

221
00:10:27,844 --> 00:10:31,393
бұлар ескі болғандықтан
маңызды болмауы мүмкін.

222
00:10:31,417 --> 00:10:35,056
Бірақ адамдардың
бұған қалай қарайтыны

223
00:10:35,080 --> 00:10:37,797
қызық еді. Датаны ойнату
арқылы

224
00:10:37,821 --> 00:10:39,228
адамдарға өздерінің

225
00:10:39,252 --> 00:10:43,000
ішкі пайымдары барын көрсету еді.

226
00:10:43,508 --> 00:10:47,091
Сөйтсек, бұл туралы

227
00:10:48,328 --> 00:10:50,256
адамдар көп ойланады екен.

228
00:10:50,280 --> 00:10:53,661
Көпшілікке қызық болған
статистикалық сайт

229
00:10:53,685 --> 00:10:55,093
құлап қалды.

230
00:10:55,117 --> 00:10:56,917
(Күлкі)

231
00:10:56,941 --> 00:11:00,405
Мында "сатистика", "үкімет",
"Ұлыбритания" сөздері бар.

232
00:11:00,429 --> 00:11:03,671
Адамдар ең аз қолданатын
сөздер екен.

233
00:11:03,695 --> 00:11:07,680
Сайтты кешкі сағат 
10-ға 15 қалғанда

234
00:11:07,704 --> 00:11:09,797
іске қостық.

235
00:11:09,821 --> 00:11:13,032
Адамдар қалағанынша

236
00:11:13,056 --> 00:11:14,595
деректермен жұмыс істесін
дедік.

237
00:11:14,619 --> 00:11:16,654
Бұған жеке уақыттарын
арнасын дедік.

238
00:11:16,678 --> 00:11:19,165
Бір қызығы

239
00:11:19,189 --> 00:11:22,902
250 мыңдай адам


240
00:11:22,926 --> 00:11:26,198
сайт іске қосылған 48
сағатта сауалнаманы тексерді.

241
00:11:26,222 --> 00:11:30,149
Интернетте бұл
біраз талқыланды,

242
00:11:30,173 --> 00:11:32,210
себебі көпшілік

243
00:11:32,234 --> 00:11:36,227
өздерінің ішкі түйсіктері
туралы айтты

244
00:11:36,251 --> 00:11:39,310
Бұлай болар деп 
ойламап едім.

245
00:11:39,334 --> 00:11:40,494
Шын айтамын.

246
00:11:40,518 --> 00:11:43,744
Сонымен қатар
адамдар саясаткерлерге жібере бастады.

247
00:11:43,768 --> 00:11:46,357
Өзіңіз сайланған аймағыңыз туралы
не білесіз?

248
00:11:46,381 --> 00:11:47,543
(Күлкі)

249
00:11:47,567 --> 00:11:49,127
Сөзімнің соңына қарай

250
00:11:49,992 --> 00:11:52,322
екі түрлі адамдарға қайта оралайын.

251
00:11:52,346 --> 00:11:54,603
Сандарды жақсы түсінетіндер

252
00:11:54,627 --> 00:11:57,442
сауалнамаға қалай жауап
берер екен деп ойладым.

253
00:11:57,466 --> 00:12:00,482
Англия мен Уэльстің
ұлттық санақшысы

254
00:12:00,506 --> 00:12:02,579
Джон Пуллер эксперт қой.

255
00:12:03,524 --> 00:12:05,973
Ол өз аймағы туралы 
сауалнамадан 44 ұпай алды.

256
00:12:05,997 --> 00:12:08,465
(Күлкі)

257
00:12:08,489 --> 00:12:13,438
Бір стақан шарап ішіп, жауап берген
Джереми Паксман - 36.

258
00:12:14,051 --> 00:12:15,512
Өте нашар.

259
00:12:15,536 --> 00:12:18,737
Сандар бәрімізді
қызықтыратынын білеміз.

260
00:12:18,761 --> 00:12:20,021
Бәрімізді таңғалдырады.

261
00:12:20,045 --> 00:12:22,084
Әдетте статистиканы

262
00:12:22,108 --> 00:12:24,070
күмәнді ғылым дейміз.

263
00:12:24,094 --> 00:12:25,876
Өз кезегінде менің ойымша:

264
00:12:25,900 --> 00:12:28,935
Статистика - өзіміз туралы ғылым.

265
00:12:28,959 --> 00:12:31,747
Сол себепті сандарды
жақсы көруіміз керек.

266
00:12:31,771 --> 00:12:32,961
Көп рақмет.

267
00:12:32,985 --> 00:12:36,762
(Қол соғу)