[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.48,0:00:04.04,Default,,0000,0000,0000,,Tôi đang cầm trên tay một thứ rất cổ.
Dialogue: 0,0:00:04.44,0:00:07.42,Default,,0000,0000,0000,,Nó cổ hơn bất cứ hiện vật nào,
Dialogue: 0,0:00:07.44,0:00:09.74,Default,,0000,0000,0000,,già hơn cuộc sống trên Trái Đất,
Dialogue: 0,0:00:09.76,0:00:12.84,Default,,0000,0000,0000,,thậm chí hơn cả lục địa và đại dương.
Dialogue: 0,0:00:13.52,0:00:16.62,Default,,0000,0000,0000,,Cái này được hình thành từ hơn\N4 tỉ năm trước
Dialogue: 0,0:00:16.64,0:00:18.78,Default,,0000,0000,0000,,vào những ngày sớm nhất \Ncủa hệ mặt trời
Dialogue: 0,0:00:18.80,0:00:20.60,Default,,0000,0000,0000,,khi các hành tinh vẫn đang \Nđược hình thành.
Dialogue: 0,0:00:21.16,0:00:24.50,Default,,0000,0000,0000,,Mảnh vụn niken và sắt này trông \Ncó vẻ không đặc biệt,
Dialogue: 0,0:00:24.52,0:00:25.96,Default,,0000,0000,0000,,nhưng khi cắt nó ra,
Dialogue: 0,0:00:28.32,0:00:31.00,Default,,0000,0000,0000,,bạn sẽ thấy nó rất khác\Nso với kim loại trên Trái Đất
Dialogue: 0,0:00:31.44,0:00:35.34,Default,,0000,0000,0000,,Loại mẫu này cho biết những tinh thể kim \Nloại chỉ có thể hình thành ở ngoài vũ trụ
Dialogue: 0,0:00:35.36,0:00:37.94,Default,,0000,0000,0000,,nơi mà kim loại nóng chảy nguội đi\Ncực kì chậm,
Dialogue: 0,0:00:37.96,0:00:40.28,Default,,0000,0000,0000,,khoảng vài độ mỗi triệu năm.
Dialogue: 0,0:00:40.76,0:00:43.26,Default,,0000,0000,0000,,Cái này từng là một phần của \Nvật thể to hơn nhiều,
Dialogue: 0,0:00:43.28,0:00:45.86,Default,,0000,0000,0000,,một phần triệu còn lại sau khi các\Nhành tinh được hình thành.
Dialogue: 0,0:00:45.88,0:00:47.88,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi gọi những vật thể này\Nlà các tiểu hành tinh.
Dialogue: 0,0:00:49.16,0:00:52.94,Default,,0000,0000,0000,,Tiểu hành tinh là hàng xóm vũ trụ già \Nnhất và nhiều nhất.
Dialogue: 0,0:00:52.96,0:00:53.96,Default,,0000,0000,0000,,Biểu họa này cho thấy các tiểu hành tinh\Ngần Trái Đất
Dialogue: 0,0:00:53.96,0:00:56.04,Default,,0000,0000,0000,,đang quay quanh Mặt Trời.
Dialogue: 0,0:00:56.04,0:00:57.30,Default,,0000,0000,0000,,tức hình tròn màu vàng kia
Dialogue: 0,0:00:57.32,0:00:59.26,Default,,0000,0000,0000,,và quay quanh gần trục Trái Đất,
Dialogue: 0,0:00:59.28,0:01:00.50,Default,,0000,0000,0000,,tức hình tròn màu xanh.
Dialogue: 0,0:01:00.52,0:01:03.86,Default,,0000,0000,0000,,Kích thước của Trái Đất, Mặt Trời và các\Ntiểu hành tinh được phóng đại
Dialogue: 0,0:01:03.88,0:01:05.26,Default,,0000,0000,0000,,để bạn có thể thấy rõ hơn.
Dialogue: 0,0:01:05.28,0:01:08.66,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà khoa học trên thế giới đang\Nnghiên cứu về những vật thể này,
Dialogue: 0,0:01:08.68,0:01:10.62,Default,,0000,0000,0000,,phát hiện ra những cái mới mỗi ngày,
Dialogue: 0,0:01:10.64,0:01:12.76,Default,,0000,0000,0000,,liên tục lập bản đồ không gian \Ngần Trái Đất.
Dialogue: 0,0:01:13.44,0:01:15.24,Default,,0000,0000,0000,,Đa số công việc này được \Ntài trợ bởi NASA.
Dialogue: 0,0:01:15.76,0:01:19.54,Default,,0000,0000,0000,,Tôi nghĩ nghiên cứu về tiểu hành tinh như\Nmột dự án công khai khổng lồ,
Dialogue: 0,0:01:19.56,0:01:22.82,Default,,0000,0000,0000,,nhưng thay vì xây dựng xa lộ,\Nchúng tôi vẽ họa đồ ngoài vũ trụ,
Dialogue: 0,0:01:22.84,0:01:25.82,Default,,0000,0000,0000,,xây dựng một kho lưu trữ mà tồn tại\Nlâu dài sau các thế hệ.
Dialogue: 0,0:01:25.84,0:01:31.76,Default,,0000,0000,0000,,Đây là 1,556 tiểu hành tinh gần Trái Đất\Nvừa được phát hiện năm ngoái.
Dialogue: 0,0:01:33.80,0:01:37.34,Default,,0000,0000,0000,,Và đây là tất cả những tiểu hành tinh\Ngần Trái Đất được biết đến
Dialogue: 0,0:01:37.36,0:01:41.38,Default,,0000,0000,0000,,với con số mới nhất là 13,733.
Dialogue: 0,0:01:41.40,0:01:43.54,Default,,0000,0000,0000,,Mỗi loại có hình ảnh, thống kê riêng
Dialogue: 0,0:01:43.56,0:01:45.94,Default,,0000,0000,0000,,và nó có hành trình xác định\Nquay quanh Mặt Trời
Dialogue: 0,0:01:45.96,0:01:48.06,Default,,0000,0000,0000,,Mặc dù các tiểu hành tinh khác nhau
Dialogue: 0,0:01:48.08,0:01:51.34,Default,,0000,0000,0000,,nhưng ta có thể đoán được hành trình\Ncủa chúng trong hàng chục năm
Dialogue: 0,0:01:51.36,0:01:55.14,Default,,0000,0000,0000,,Và đường đi của một số tiểu hành tinh có\Nthể được dự đoán với số liệu chính xác.
Dialogue: 0,0:01:55.16,0:01:57.82,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ, các nhà khoa học ở \NJet Propulsion Laboratory
Dialogue: 0,0:01:57.84,0:02:01.86,Default,,0000,0000,0000,,tiên đoán nơi mà thiên thạch Toutatis \Nsẽ tới trước 4 năm
Dialogue: 0,0:02:01.88,0:02:03.98,Default,,0000,0000,0000,,với sai số khoảng 30km
Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:05.30,Default,,0000,0000,0000,,Trong vòng 4 năm đó,
Dialogue: 0,0:02:05.32,0:02:09.14,Default,,0000,0000,0000,,Toutatis đi được 8.5 tỉ km.
Dialogue: 0,0:02:09.16,0:02:10.74,Default,,0000,0000,0000,,Đó là độ chính xác phân số
Dialogue: 0,0:02:10.76,0:02:19.56,Default,,0000,0000,0000,,của 0.000000004.
Dialogue: 0,0:02:19.96,0:02:21.84,Default,,0000,0000,0000,,(cười)
Dialogue: 0,0:02:22.48,0:02:25.14,Default,,0000,0000,0000,,Lí do mà tôi có mảnh nhỏ tiểu hành tinh \Nđẹp đẽ này
Dialogue: 0,0:02:25.16,0:02:26.70,Default,,0000,0000,0000,,bởi giống như những \Nngười hàng xóm khác,
Dialogue: 0,0:02:26.72,0:02:28.92,Default,,0000,0000,0000,,thiên thạch đôi lúc rơi\Nxuống bất ngờ
Dialogue: 0,0:02:29.40,0:02:31.12,Default,,0000,0000,0000,,(cười)
Dialogue: 0,0:02:32.52,0:02:34.14,Default,,0000,0000,0000,,Ngày này vào 3 năm trước,
Dialogue: 0,0:02:34.16,0:02:37.82,Default,,0000,0000,0000,,một tiểu hành tinh nhỏ phát nổ\Nkhi qua thành phố Chelyabinsk, Nga.
Dialogue: 0,0:02:37.84,0:02:40.14,Default,,0000,0000,0000,,Thiên thạch đó có chiều dài khoảng 19m
Dialogue: 0,0:02:40.16,0:02:42.08,Default,,0000,0000,0000,,hoặc to như một cửa hàng tiện lợi.
Dialogue: 0,0:02:42.84,0:02:45.92,Default,,0000,0000,0000,,Cứ 50 năm, những thiên thạch ở kích cỡ \Nnày đâm vào Trái Đất.
Dialogue: 0,0:02:47.72,0:02:49.58,Default,,0000,0000,0000,,Cách đây 66 triệu năm,
Dialogue: 0,0:02:49.60,0:02:51.54,Default,,0000,0000,0000,,một thiên thạch lớn hơn nhiều \Nđâm vào Trái Đất,
Dialogue: 0,0:02:51.56,0:02:53.34,Default,,0000,0000,0000,,gây nên sự tuyệt chủng hàng loạt.
Dialogue: 0,0:02:53.36,0:02:56.58,Default,,0000,0000,0000,,75% động thực vật biến mất.
Dialogue: 0,0:02:56.60,0:02:58.80,Default,,0000,0000,0000,,bao gồm cả loài khủng lòng.
Dialogue: 0,0:02:59.32,0:03:02.02,Default,,0000,0000,0000,,Vật thể ấy dài khoảng 10km
Dialogue: 0,0:03:02.04,0:03:06.22,Default,,0000,0000,0000,,và 10km là gần với độ cao hành trình của \Nmáy bay phản lực 747.
Dialogue: 0,0:03:06.24,0:03:08.14,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy lần tới khi đang trên máy bay,
Dialogue: 0,0:03:08.16,0:03:09.16,Default,,0000,0000,0000,,bạn hãy đặt chỗ gần cửa sổ,\Nnhìn ra ngoài
Dialogue: 0,0:03:09.16,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,và tưởng tượng một viên đá rất lớn
Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:14.10,Default,,0000,0000,0000,,đang nằm ở dưới mặt đất,
Dialogue: 0,0:03:14.12,0:03:16.00,Default,,0000,0000,0000,,và nó quẹt một phát qua \Nđầu cánh máy bay bạn
Dialogue: 0,0:03:16.88,0:03:21.16,Default,,0000,0000,0000,,Nó lớn đến nỗi mà máy bay của bạn\Nphải mất tới 1 phút mới bay qua.
Dialogue: 0,0:03:21.28,0:03:23.68,Default,,0000,0000,0000,,Đó là kích cỡ của thiên thạch \Nđã đâm vào Trái Đất.
Dialogue: 0,0:03:24.52,0:03:26.29,Default,,0000,0000,0000,,Thứ luôn chỉ ở trong lòng tôi
Dialogue: 0,0:03:26.32,0:03:29.53,Default,,0000,0000,0000,,rằng các tiểu hành tinh được coi\Nnhư là mối đe dọa cho hành tinh này
Dialogue: 0,0:03:29.56,0:03:32.13,Default,,0000,0000,0000,,Và từ đó, có một nỗ lực được tập trung\Ntiến hành
Dialogue: 0,0:03:32.16,0:03:33.100,Default,,0000,0000,0000,,để khám phá và thống kê các\Nvật thể này.
Dialogue: 0,0:03:35.24,0:03:37.33,Default,,0000,0000,0000,,Tôi thực may mắn khi là \Nmột phần của nỗ lực này.
Dialogue: 0,0:03:37.36,0:03:38.36,Default,,0000,0000,0000,,Tôi là thành viên của \Nnhóm các nhà khoa học
Dialogue: 0,0:03:38.36,0:03:41.04,Default,,0000,0000,0000,,sử dụng Kính thiên văn NEOWISE của NASA.
Dialogue: 0,0:03:41.04,0:03:43.73,Default,,0000,0000,0000,,Giờ đây, NEOWISE không được thiết kế\Nđể tìm các tiểu hành tinh
Dialogue: 0,0:03:43.76,0:03:47.97,Default,,0000,0000,0000,,Nó được thiết kế quay quanh Trái Đất\Nvà nhìn xa hơn ngoài hệ mặt trời
Dialogue: 0,0:03:47.100,0:03:51.41,Default,,0000,0000,0000,,nhằm tìm ra những ngôi sao lạnh nhất\Nvà dải ngân hà sáng nhất.
Dialogue: 0,0:03:51.44,0:03:54.88,Default,,0000,0000,0000,,Nó đã làm rất tốt với thiết kế với\Nvòng đời 7 tháng.
Dialogue: 0,0:03:55.52,0:03:58.77,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng ngày nay, 6 năm sau,\Nnó vẫn đang hoạt động.
Dialogue: 0,0:03:58.80,0:04:01.53,Default,,0000,0000,0000,,Chúng tôi đã sửa lại nó để khám\Nphá và nghiên cứu tiểu hành tinh.
Dialogue: 0,0:04:01.56,0:04:03.89,Default,,0000,0000,0000,,Và mặc nó là một con robot không gian\Nnhỏ bé tuyệt vời
Dialogue: 0,0:04:03.92,0:04:05.100,Default,,0000,0000,0000,,nhưng bây giờ nó như một \Nchiếc xe đã qua sử dụng.
Dialogue: 0,0:04:06.52,0:04:09.77,Default,,0000,0000,0000,,Chất cryogen được dùng để làm lạnh\Nbộ phận cảm ứng của nó không còn
Dialogue: 0,0:04:09.80,0:04:11.100,Default,,0000,0000,0000,,nên chúng tôi đùa rằng bộ phận \Nđiều hòa của nó bị hỏng.
Dialogue: 0,0:04:12.48,0:04:16.89,Default,,0000,0000,0000,,Trên hồng hồ đo quãng đường nó \Nchỉ 920 triệu dặm,
Dialogue: 0,0:04:16.92,0:04:18.17,Default,,0000,0000,0000,,nhưng nó vẫn hoạt động tốt
Dialogue: 0,0:04:18.20,0:04:21.77,Default,,0000,0000,0000,,và cứ 11 giây nó sẽ chụp ảnh bầu trời.
Dialogue: 0,0:04:21.80,0:04:24.64,Default,,0000,0000,0000,,Nó đã chụp được 23 tấm ảnh\Ntừ khi tôi bắt đầu nói với bạn.
Dialogue: 0,0:04:26.12,0:04:28.29,Default,,0000,0000,0000,,Một trong những lí do mà NEOWISE\Nrất quý giá
Dialogue: 0,0:04:28.32,0:04:30.93,Default,,0000,0000,0000,,là nó nhìn bầu trời bằng hồng \Nngoại nhiệt phổ rộng.
Dialogue: 0,0:04:30.96,0:04:34.29,Default,,0000,0000,0000,,Tức là thay vì nhìn thấy ánh sáng mặt \Ntrời mà các thiên thạch phản xạ
Dialogue: 0,0:04:34.32,0:04:36.13,Default,,0000,0000,0000,,NEOWISE thấy được nhiệt mà\Nchúng tỏa ra
Dialogue: 0,0:04:36.16,0:04:39.89,Default,,0000,0000,0000,,Đây là một khả năng quan trọng vì một số\Nthiên thạch đen như than vậy
Dialogue: 0,0:04:39.92,0:04:43.37,Default,,0000,0000,0000,,và sẽ rất khó khắn để nhận ra \Nvới loại kính thiên văn khác
Dialogue: 0,0:04:43.40,0:04:46.48,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng với NEOWISE, dù sáng hay tối,\Nmọi thiên thạch đều sáng chói
Dialogue: 0,0:04:48.96,0:04:51.73,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà thiên văn đang sử dụng mọi\Nkĩ thuật theo ý họ
Dialogue: 0,0:04:51.76,0:04:54.05,Default,,0000,0000,0000,,để phát hiện và nghiên cứu \Nthiên thạch.
Dialogue: 0,0:04:54.08,0:04:56.93,Default,,0000,0000,0000,,Năm 2010, một cột mốc lịch sử\Nđã được đạt tới.
Dialogue: 0,0:04:56.96,0:05:01.01,Default,,0000,0000,0000,,Cả cộng đồng cùng nhau phát hiện ra\Nhơn 90% số thiên thạch
Dialogue: 0,0:05:01.04,0:05:02.89,Default,,0000,0000,0000,,lớn hơn cả vật thể dài 1 km
Dialogue: 0,0:05:02.92,0:05:05.89,Default,,0000,0000,0000,,có khả năng gây nên cuộc hủy diệt\Nlớn trên Trái Đất.
Dialogue: 0,0:05:05.92,0:05:07.49,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng công việc chưa dừng tại đó.
Dialogue: 0,0:05:07.52,0:05:12.45,Default,,0000,0000,0000,,Một vật thể có 140m hoặc lớn hơn\Ncó thể tàn sát một đất nước cỡ trung
Dialogue: 0,0:05:12.48,0:05:15.68,Default,,0000,0000,0000,,Cho đến giờ chúng tôi mới chỉ tìm thấy\N25% trong số chúng.
Dialogue: 0,0:05:16.24,0:05:19.65,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta phải tiếp tục tìm kiếm các \Nthiên thạch gần Trái Đất
Dialogue: 0,0:05:19.68,0:05:22.41,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta là sinh vật duy nhất có \Nthể hiểu được các tính toán
Dialogue: 0,0:05:22.44,0:05:24.09,Default,,0000,0000,0000,,hay tạo nên kính thiên văn.
Dialogue: 0,0:05:24.12,0:05:26.09,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta biết làm sao để tìm\Nra các vật thể này.
Dialogue: 0,0:05:26.12,0:05:28.25,Default,,0000,0000,0000,,Đây là trách nhiệm của chúng ta.
Dialogue: 0,0:05:28.28,0:05:32.05,Default,,0000,0000,0000,,Nếu chúng ta tìm thấy một thiên thạch\Nnguy hiểm với mức báo động nguy cấp
Dialogue: 0,0:05:32.08,0:05:33.77,Default,,0000,0000,0000,,ta có thể di chuyển\Nhướng đi của nó
Dialogue: 0,0:05:33.80,0:05:36.85,Default,,0000,0000,0000,,Không như động đất, bão tố hay\Nnúi lửa phun trào,
Dialogue: 0,0:05:36.88,0:05:39.77,Default,,0000,0000,0000,,ảnh hưởng của một thiên thạch có\Nthể được dự đoán chính xác
Dialogue: 0,0:05:39.80,0:05:41.25,Default,,0000,0000,0000,,và được ngăn chặn.
Dialogue: 0,0:05:41.28,0:05:44.41,Default,,0000,0000,0000,,Những gì chúng ta cần là lập bản đồ\Nkhông gian gần Trái Đất.
Dialogue: 0,0:05:44.44,0:05:46.29,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta phải tiếp tục tìm kiếm \Ntrên bầu trời
Dialogue: 0,0:05:46.32,0:05:47.53,Default,,0000,0000,0000,,Cảm ơn.
Dialogue: 0,0:05:47.56,0:05:53.13,Default,,0000,0000,0000,,(vỗ tay)