WEBVTT

00:00:01.480 --> 00:00:04.040
Elimde gerçekten çok yaşlı bir şey tutuyorum.

00:00:04.440 --> 00:00:07.416
Herhangi bir insan yapıtından 
bile daha eski,

00:00:07.440 --> 00:00:09.736
Dünya'daki yaşamdan bile,

00:00:09.760 --> 00:00:12.840
kıtalardan ve onların arasındaki
okyanuslardan da daha eski.

00:00:13.520 --> 00:00:16.616
Bu şey yaklaşık olarak
4 milyar yıl önce

00:00:16.640 --> 00:00:18.776
güneş sisteminin ilk günlerinde

00:00:18.800 --> 00:00:21.140
gezegenlerin oluşumu
devam ederken oluşmuş.

00:00:21.160 --> 00:00:24.496
Bu paslı, nikel ve demir topağı
özel gözükmeyebilir,

00:00:24.520 --> 00:00:25.960
ama kesilip açıldığında...

00:00:28.320 --> 00:00:31.000
bunun dünya metallerinden farkı
olduğunu görebilirsiniz.

00:00:31.440 --> 00:00:35.336
Bu desen, sadece erimiş metallerin 
aşırı derecede yavaş,

00:00:35.360 --> 00:00:37.936
yani her milyon yılda 
bir birkaç derece soğuduğu

00:00:37.960 --> 00:00:40.770
uzayda şekil alabilecek metalik
kristalleri ortaya çıkarır.

00:00:40.770 --> 00:00:43.256
Bu, daha büyük bir nesnenin 
bir parçasıydı,


00:00:43.280 --> 00:00:46.756
ki bu nesne gezegenlerin oluşumundan sonra
kalan milyonlarcasından biriydi.

00:00:46.756 --> 00:00:49.130
Biz bunları asteroitler olarak 
adlandırıyoruz.

NOTE Paragraph

00:00:49.160 --> 00:00:52.936
Asteroidler bizim en eski ve
sayıca en fazla olan kozmik komşumuzdur.

00:00:52.960 --> 00:00:56.016
Grafik, güneşin etrafında dönen 
Dünya'ya yakın asteroitleri

00:00:56.040 --> 00:00:57.296
sarı olarak

00:00:57.320 --> 00:00:59.256
ve Dünya'nın yörüngesine yakın
olarak geçenleri

00:00:59.280 --> 00:01:00.496
mavi olarak göstermektedir.

00:01:00.520 --> 00:01:03.856
Dünya'nın, Güneş'in ve astreoitlerin 
boyutları büyük oranda abartılmıştır

00:01:03.880 --> 00:01:05.536
bu nedenle çok net bir biçimde
görebilmektesiniz.

00:01:05.536 --> 00:01:08.656
Tüm dünyadaki bilim adamı
takımları bu nesneleri araştırıyor,

00:01:08.680 --> 00:01:10.616
her gün yeni birini keşfediyor,

00:01:10.640 --> 00:01:13.010
sürekli Dünya'ya yakın boşluğu 
haritalandırıyor.

00:01:13.440 --> 00:01:15.750
Bu çalışmaların çoğu NASA 
tarafından fonlanıyor.

00:01:15.760 --> 00:01:19.536
Bu asteroitlerin araştırılmasını büyük bir 
kamu çalışması olarak düşünüyorum,

00:01:19.560 --> 00:01:22.816
fakat karayolu inşa etmek yerine,
uzayın haritasını çiziyoruz,

00:01:22.840 --> 00:01:25.816
kuşaklar boyu sürecek 
arşiv inşa ediyoruz.

NOTE Paragraph

00:01:25.840 --> 00:01:31.760
Bunlar geçen yıl keşfedilen
1.556 Dünya'ya yakın asteroid.

00:01:33.800 --> 00:01:37.336
Ve bunlar da Dünya'ya yakın olan 
tüm asteroitler,

00:01:37.360 --> 00:01:41.376
son olarak 13.733 taneler.

00:01:41.400 --> 00:01:43.536
Her biri resimlendi, katologlandı

00:01:43.560 --> 00:01:45.936
ve güneşin etrafındaki yörüngeleri
belirlendi.

00:01:45.960 --> 00:01:48.056
Asteroitten asteroide farklılık 
göstermesine rağmen

00:01:48.080 --> 00:01:51.336
birçok asteroidin yörüngesi
düzinelerce yıl için tahmin edilebilir.

00:01:51.360 --> 00:01:55.136
Ve bazı asteroidlerin yörüngesi
inanılmaz bir hassaslıkla tahmin edilebilir.

00:01:55.160 --> 00:01:57.816
Örneğin, Jet Propulsion Laboratuvarındaki
bilim adamları

00:01:57.840 --> 00:02:02.706
Tautatis asteroitinin dört yıl sonra
30 km. doğrulukla nerede olacağını

00:02:02.706 --> 00:02:03.976
tahmin etmişlerdi.

00:02:04.000 --> 00:02:05.296
Bu 4 yıl içinde

00:02:05.320 --> 00:02:09.136
Tautatis 8.5 milyar kilometre yol aldı.

00:02:09.160 --> 00:02:10.735
Bunun doğruluk oranı da

00:02:10.759 --> 00:02:19.560
0.000000004.


NOTE Paragraph

00:02:19.960 --> 00:02:21.840
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:22.480 --> 00:02:25.136
Şimdi, benim bu güzel asteroid
parçasına sahip olmamın sebebi

00:02:25.160 --> 00:02:26.696
tüm diğer komşular gibi

00:02:26.720 --> 00:02:29.600
bazen asteroitler beklenmedik 
bir şekilde ziyarette bulunabilirler.

NOTE Paragraph

00:02:29.600 --> 00:02:31.120
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:32.520 --> 00:02:34.136
Üç yıl önce bugün,

00:02:34.160 --> 00:02:37.816
küçük bir asteroit Rusya'nın 
Çelyabinks şehrinin üzerinde patladı.

00:02:37.840 --> 00:02:40.136
Bu nesne yaklaşık olarak 19 m.
büyüklüğünde,

00:02:40.160 --> 00:02:42.620
veya yaklaşık olarak bir market 
büyüklüğündeydi.

00:02:42.840 --> 00:02:45.920
Bu büyüklükte bir nesne yaklaşık olarak 
her 50 yılda bir Dünya'ya çarpar.

NOTE Paragraph

00:02:47.720 --> 00:02:49.576
65 milyon yıl önce,

00:02:49.600 --> 00:02:51.536
çok daha büyük bir nesne 
Dünya'ya çarptı

00:02:51.560 --> 00:02:53.336
ve büyük bir yok oluşa 
sebebiyet verdi.

00:02:53.360 --> 00:02:56.576
Bitki ve hayvan türlerinin %75'i yok oldu,

00:02:56.600 --> 00:02:59.020
üzülerek söylüyorum buna 
dinozorlar dahil.

00:02:59.320 --> 00:03:02.016
Bu nesne yaklaşık olarak 10 km.
büyüklüğündeydi

00:03:02.040 --> 00:03:06.216
ve 10 km. kabaca 747 jetinin 
seyrettiği yüksekliktir.

00:03:06.240 --> 00:03:08.136
Gelecek sefer uçakta olduğunuzda

00:03:08.160 --> 00:03:11.976
cam kenarı alın, dışarı bakın ve 
Dünya'ya dayanacak kayanın

00:03:12.000 --> 00:03:14.096
ne kadar büyük olduğunu hayal edin.

00:03:14.120 --> 00:03:16.340
Bu, kanat uçlarınızı sıyıracaktır.

00:03:16.880 --> 00:03:21.157
O kadar geniş ki uçağın uçarak 
geçmesi tam bir dakika sürüyor.

00:03:21.278 --> 00:03:23.678
İşte bu Dünya'ya çarpan asteroitin 
büyüklüğü.

NOTE Paragraph

00:03:24.518 --> 00:03:26.294
Asteroitlerin bizim gezegenimiz için

00:03:26.318 --> 00:03:29.534
gerçek bir tehdit olarak değerlendirilmesi
sadece benim yaşamım süresinde oldu.

00:03:29.558 --> 00:03:32.134
Ve bundan sonra, bu nesneleri 
keşfetmek ve katologlandırmak için

00:03:32.158 --> 00:03:33.998
odaklaşmış çabalarımız devam edecektir.

00:03:35.238 --> 00:03:37.334
Bu çabaların bir parçası 
olduğum için şanslıyım.

00:03:37.358 --> 00:03:41.014
NASA'nın NEOWİSE teleskobunu kullanan
bilim adamlarının bir parçasıyım.

00:03:41.038 --> 00:03:43.734
Şimdi, NEOWİSE asteroid bulmak için
dizayn edilmedi.

00:03:43.758 --> 00:03:47.974
Bu Dünya'nın yörüngesinde dönmek ve 
en soğuk yıldızları ve en aydınlık galaksileri

00:03:47.998 --> 00:03:51.414
araştırmak maksadıyla Güneş sisteminin çok çok 
ötesine bakmak için dizayn edildi.

00:03:51.438 --> 00:03:54.878
Ve 7 aylık tasarlanan ömrü 
için bu görevi çok iyi yaptı.

00:03:55.518 --> 00:03:58.774
Fakat günümüzde, 6 yıl sonra,
bu hala devam ediyor.

00:03:58.798 --> 00:04:01.534
Biz bu teleskopu asteroidleri keşfetmek 
ve çalışmak için yeniden tasarladık.

00:04:01.558 --> 00:04:03.894
Ve harika küçük bir uzay robotu
olmasına rağmen

00:04:03.918 --> 00:04:06.458
bu günlerde bir çeşit ikinci el
araba gibi.

00:04:06.518 --> 00:04:09.774
Sensorlerini soğutmaya yarayan
Cryogen çoktan bitti,

00:04:09.798 --> 00:04:11.998
bu nedenle kliması bozuldu
diye şaka yapıyoruz.

00:04:12.478 --> 00:04:16.894
Kilometre sayacında 920 milyon
mil yazıyor,

00:04:16.918 --> 00:04:18.174
fakat halen iyi çalışıyor

00:04:18.198 --> 00:04:21.774
ve her 11 saniyede gökyüzünün
güvenilir fotoğraflarını çekiyor.

00:04:21.798 --> 00:04:24.638
Konuşmaya başladığımdan bu yana
23 fotoğraf çekti.

NOTE Paragraph

00:04:26.118 --> 00:04:28.294
NEOWISE'ın değerli olmasının 
bir sebebi de

00:04:28.318 --> 00:04:30.934
termal infrared ile gökyüzünü görmesidir.

00:04:30.958 --> 00:04:33.898
Bunun anlamı, asteroidlerin yansıttığı
güneş ışığı yerine

00:04:33.898 --> 00:04:36.134
NEOWISE asteroidlerin yaydığı ısıyı görür.

00:04:36.158 --> 00:04:39.894
Bu hayati bir kabiliyettir, çünkü
bazı asteroidler kömür kadar karanlıktır

00:04:39.918 --> 00:04:43.374
ve diğer teleskoplar ile tespit edilmesi
çok zor veya imkansızdır.

00:04:43.398 --> 00:04:48.688
Fakat tüm asteroidler, aydınlık veya karanlık,
NEOWISE için parlak bir şekilde parıldarlar.

NOTE Paragraph

00:04:48.958 --> 00:04:51.734
Astronomlar, asteroidleri keşfetmek 
ve incelemek için

00:04:51.758 --> 00:04:54.054
kullanıma hazır her türlü
tekniği kullanıyorlar.

00:04:54.078 --> 00:04:56.934
2010 yılında, tarihi bir
dönüm noktasına ulaşıldı.

00:04:56.958 --> 00:04:59.158
Bu takım, birlikte, 1 km.'den büyük ve

00:04:59.158 --> 00:05:02.894
Dünya'da büyük yıkıma sebep olabilecek 


00:05:02.918 --> 00:05:05.894
asteroidlerin %90'nını keşfetti.

00:05:05.918 --> 00:05:07.494
Fakat görev hala tamamlanmadı.

00:05:07.518 --> 00:05:12.454
140 m. ve daha büyük nesneler 
orta büyüklükteki bir ülkeyi yok edebilir.

00:05:12.478 --> 00:05:15.678
Şu ana kadar bunların sadece 
%25'ini bulabildik.

NOTE Paragraph

00:05:16.238 --> 00:05:19.654
Dünya'ya yakın asteroitler için gök yüzünü
araştırmaya devam etmeliyiz.

00:05:19.678 --> 00:05:22.414
Hesaplamayı anlayabilecek veya
teleskop yapabilecek

00:05:22.438 --> 00:05:24.094
tek tür biziz.

00:05:24.118 --> 00:05:26.094
Bu nesneleri nasıl bulabileceğimizi
biliyoruz.

00:05:26.118 --> 00:05:28.254
Bu bizim sorumluluğumuz.

00:05:28.278 --> 00:05:32.054
Eğer önemli bir erken uyarı ile 
tehlikeli bir asteroid bulursak

00:05:32.078 --> 00:05:33.774
itekleyerek onu yolundan saptırabiliriz.

00:05:33.798 --> 00:05:36.854
Depremden, kasıragadan veya
volkanik patlamalardan farklı olarak

00:05:36.878 --> 00:05:39.774
asteroid etkileri tam olarak 
tahmin edilebilir

00:05:39.798 --> 00:05:41.254
ve engellenebilir.

00:05:41.278 --> 00:05:44.414
Şimdi yapmamız gereken şey, Dünya'ya yakın
uzay boşluğunun haritasını çıkartmak

00:05:44.438 --> 00:05:46.294
Gök yüzünü araştırmaya devam etmek
zorundayız.

NOTE Paragraph

00:05:46.318 --> 00:05:47.534
Teşekkür Ederim.

NOTE Paragraph

00:05:47.558 --> 00:05:53.129
(Alkışlar)