WEBVTT 00:00:01.659 --> 00:00:02.809 Lepels. NOTE Paragraph 00:00:04.944 --> 00:00:06.326 Kartonnen dozen. NOTE Paragraph 00:00:07.302 --> 00:00:09.722 Elektrische peutertreinen. NOTE Paragraph 00:00:10.472 --> 00:00:11.804 Feestversieringen. NOTE Paragraph 00:00:12.362 --> 00:00:13.752 Springkastelen. NOTE Paragraph 00:00:14.292 --> 00:00:15.577 Dekens. NOTE Paragraph 00:00:15.601 --> 00:00:16.751 Manden. NOTE Paragraph 00:00:17.128 --> 00:00:18.374 Tapijten. NOTE Paragraph 00:00:18.498 --> 00:00:19.649 Dienbladtafels. NOTE Paragraph 00:00:19.673 --> 00:00:21.077 Smartphones. NOTE Paragraph 00:00:21.101 --> 00:00:22.381 Piano's. NOTE Paragraph 00:00:23.284 --> 00:00:24.598 Jurken. NOTE Paragraph 00:00:24.622 --> 00:00:25.772 Foto's. NOTE Paragraph 00:00:26.415 --> 00:00:27.951 Wat hebben al deze dingen gemeen 00:00:27.951 --> 00:00:30.728 behalve dat het foto's zijn die ik recent maakte 00:00:30.728 --> 00:00:33.324 en waar ik dus het copyright op heb? NOTE Paragraph 00:00:33.344 --> 00:00:34.969 (Gelach) NOTE Paragraph 00:00:35.323 --> 00:00:36.855 Het zijn allemaal uitvindingen 00:00:36.879 --> 00:00:40.303 die gecreëerd zijn dankzij de taal. 00:00:40.303 --> 00:00:42.493 Niets van dit alles had bestaan zonder de taal. 00:00:42.493 --> 00:00:44.857 Stel dat je iets zou uitvinden 00:00:44.857 --> 00:00:48.003 of een gebouw als dit zou bouwen, 00:00:48.027 --> 00:00:50.383 zonder taal te kunnen gebruiken 00:00:50.407 --> 00:00:54.949 of zonder gebruik te kunnen maken van de kennis verworven door taalgebruik. 00:00:54.973 --> 00:00:59.021 In feite is taal het allerbelangrijkste 00:00:59.045 --> 00:01:00.219 in de hele wereld. 00:01:00.243 --> 00:01:03.148 Onze hele beschaving is erop gebaseerd. 00:01:03.148 --> 00:01:05.870 En mensen die hun leven wijden aan het bestuderen ervan -- 00:01:05.870 --> 00:01:07.980 zowel het ontstaan van taal, 00:01:07.980 --> 00:01:13.180 als hoe onze talen verschillen van elkaar en van de communicatie tussen dieren -- 00:01:13.180 --> 00:01:14.484 zijn taalkundigen. 00:01:15.141 --> 00:01:20.120 Formele taalkunde is een behoorlijk jong studieveld. 00:01:21.049 --> 00:01:23.496 En men heeft al heel wat belangrijke dingen ontdekt, 00:01:23.520 --> 00:01:27.102 bijvoorbeeld, dat menselijke communicatiesystemen cruciaal verschillen 00:01:27.126 --> 00:01:28.837 van dierlijke communicatiesystemen 00:01:28.861 --> 00:01:31.522 dat alle talen even expressief zijn, 00:01:31.546 --> 00:01:33.805 ook al gebeurt dit op een verschillende manier. NOTE Paragraph 00:01:33.998 --> 00:01:37.272 En toch, desondanks, 00:01:37.296 --> 00:01:41.918 zijn er heel wat mensen die graag over taal praten 00:01:41.942 --> 00:01:45.151 alsof ze er evenveel van weten als een taalkundige, 00:01:45.525 --> 00:01:47.301 want, uiteraard, spreken ze een taal. 00:01:47.301 --> 00:01:50.005 En dat geeft je natuurlijk ook het recht 00:01:50.005 --> 00:01:51.725 om over de functies ervan te praten. 00:01:51.744 --> 00:01:54.410 Stel dat je met een chirurg praat 00:01:54.410 --> 00:01:56.474 en je zegt: "Luister, vriend, 00:01:56.498 --> 00:01:58.360 ik heb nu al zo'n 40 jaar een hart. 00:01:58.360 --> 00:02:01.360 Ik denk dat ik wel wat weet over het vervangen van aortakleppen. 00:02:01.360 --> 00:02:03.313 Mijn mening is even geldig als de jouwe." 00:02:03.313 --> 00:02:05.498 En toch is dat exact wat er gebeurt. NOTE Paragraph 00:02:05.522 --> 00:02:09.949 Dit is Neil deGrasse Tyson, die zegt dat hij in de film 'Arrival' 00:02:09.973 --> 00:02:12.124 een cryptograaf zou gebruikt hebben -- 00:02:12.148 --> 00:02:15.860 iemand die een bericht kan ontcijferen in een hem of haar bekende taal -- 00:02:15.860 --> 00:02:17.308 in plaats van een taalkundige, 00:02:17.308 --> 00:02:18.926 om met de aliens te communiceren. 00:02:18.950 --> 00:02:20.945 Want, wat kan een taalkundige, euh -- 00:02:20.945 --> 00:02:23.369 waarom zou die geschikt zijn om te praten met iemand 00:02:23.369 --> 00:02:25.083 in een taal die we niet eens kennen? 00:02:25.083 --> 00:02:27.604 Maar dat is geen vrijgeleide voor de film 'Arrival'. 00:02:27.604 --> 00:02:30.077 Moet je horen, film, beste vriend: 00:02:30.101 --> 00:02:33.141 er komen aliens naar onze planeet in gigantische ruimteschepen, 00:02:33.165 --> 00:02:36.771 en ze willen niet anders doen, dan met ons communiceren, 00:02:36.795 --> 00:02:39.250 en jij huurt één taalkundige in? NOTE Paragraph 00:02:39.274 --> 00:02:40.284 (Gelach) NOTE Paragraph 00:02:40.308 --> 00:02:42.652 Moest de Amerikaanse regering besparen of zo? NOTE Paragraph 00:02:43.029 --> 00:02:44.617 (Gelach) NOTE Paragraph 00:02:44.641 --> 00:02:47.545 Veel hiervan kan tot misverstanden leiden, 00:02:47.569 --> 00:02:51.045 zowel over wat taal is als over de formele studie van taal, 00:02:51.069 --> 00:02:52.380 over taalkunde. 00:02:53.568 --> 00:02:57.996 Ik denk de grondslag van veel van deze misverstanden 00:02:58.020 --> 00:03:02.559 samengevat kan worden door dit prachtige artikel in 'Forbes' 00:03:02.583 --> 00:03:06.298 dat gaat over waarom hogeschoolstudenten beter geen vreemde talen kunnen leren. 00:03:06.302 --> 00:03:08.049 Ik haal er wat quotes uit 00:03:08.049 --> 00:03:10.371 en ik wil dat je probeert te ontdekken 00:03:10.371 --> 00:03:14.171 wat aan de grondslag ligt van deze meningen en ideeën. 00:03:14.929 --> 00:03:19.012 "Amerikanen lezen zelden klassiekers, zelfs al zijn ze vertaald." 00:03:19.036 --> 00:03:21.737 Dus, anders gezegd: waarom zou je een vreemde taal leren 00:03:21.761 --> 00:03:24.617 als men niet eens de klassieker leest in de originele versie? 00:03:24.687 --> 00:03:26.211 Wat heeft dat voor zin? 00:03:26.275 --> 00:03:29.213 "Vreemde talen leren op school is tijdsverspilling, 00:03:29.237 --> 00:03:32.897 vergeleken met wat je nog allemaal op school zou kunnen doen." 00:03:33.887 --> 00:03:37.799 "Europa heeft heel wat taalgroepen opeengepakt in een relatief klein gebied." 00:03:37.823 --> 00:03:41.332 Dus, voor Amerikanen: wat is het nut van het leren van een andere taal? 00:03:41.356 --> 00:03:44.306 Je krijgt niet veel waar voor je geld. 00:03:44.306 --> 00:03:45.319 Mijn favoriet: 00:03:45.319 --> 00:03:48.062 "Een student in Birmingham zou 1.600 km moeten reizen 00:03:48.086 --> 00:03:49.676 tot aan de Mexicaanse grens, 00:03:49.676 --> 00:03:52.708 en zelfs daar kom je met Engels nog een heel eind." 00:03:52.708 --> 00:03:54.508 (Gelach) 00:03:54.508 --> 00:03:58.491 Dus: als je je met handen en voeten verstaanbaar kan maken, 00:03:58.495 --> 00:04:01.155 dan heeft het echt geen zin om een andere taal te leren. NOTE Paragraph 00:04:01.835 --> 00:04:06.789 Aan de grondslag van deze standpunten ligt deze conceptuele metafoor: 00:04:07.011 --> 00:04:08.894 taal is een instrument. 00:04:08.918 --> 00:04:11.572 En die metafoor klinkt behoorlijk aannemelijk. 00:04:11.572 --> 00:04:12.959 Taal is een soort instrument: 00:04:12.959 --> 00:04:15.601 als je de lokale taal kent, kun je meer bereiken. 00:04:15.601 --> 00:04:19.801 Maar de implicatie is dat taal 'slechts' een instrument is, 00:04:19.825 --> 00:04:21.817 en dat is absoluut fout. 00:04:21.841 --> 00:04:25.182 Als taal een instrument was, zou dat eerlijk gezegd maar armzalig zijn. 00:04:25.182 --> 00:04:28.180 We zouden het al lang ingeruild hebben voor iets veel beters. 00:04:28.190 --> 00:04:30.136 Bijvoorbeeld, denk aan gelijk welke zin. 00:04:30.136 --> 00:04:32.745 Dit heb ik zeker weleens gezegd: "Gisteren zag ik Kyn." 00:04:32.745 --> 00:04:34.174 Ik heb een vriend die zo heet. 00:04:34.592 --> 00:04:38.076 Als ik zeg "Gisteren zag ik Kyn" 00:04:38.100 --> 00:04:39.826 denk je dat het echt zo is 00:04:39.850 --> 00:04:43.072 dat alles waar ik aan denk nu in jouw brein geplant is 00:04:43.096 --> 00:04:44.278 via deze zin? 00:04:44.302 --> 00:04:46.709 Nauwelijks, want er gebeurt veel meer dan dat. NOTE Paragraph 00:04:46.713 --> 00:04:48.141 Want bij het woord 'gisteren' 00:04:48.141 --> 00:04:50.534 denk ik misschien aan wat voor weer het daar was. 00:04:50.534 --> 00:04:52.674 En dan herinner ik me waarschijnlijk plots ook 00:04:52.674 --> 00:04:55.198 dat ik iets vergat te mailen -- en dat is ook echt zo. 00:04:55.218 --> 00:04:58.884 Deze grap was gepland, maar ik ben écht iets vergeten te mailen. 00:04:58.884 --> 00:05:01.990 En dus zal ik het maandag moeten doen, 00:05:02.364 --> 00:05:04.101 want dan pas ga ik terug naar huis. 00:05:04.121 --> 00:05:05.645 En als ik aan maandag denk, 00:05:05.645 --> 00:05:09.021 dan denk ik aan 'Manic Monday' van The Bangles, een leuk liedje. 00:05:09.255 --> 00:05:12.512 En als ik het woord 'zag' zeg, denk ik aan de uitdrukking: 00:05:12.776 --> 00:05:15.737 '"Ik zie!", zei de blinde en pakte zijn hamer en za(a)g.' 00:05:15.737 --> 00:05:16.862 Altijd! 00:05:16.862 --> 00:05:19.673 Altijd als ik het woord 'zag' hoor of zeg, denk ik hieraan, 00:05:19.677 --> 00:05:21.404 want mijn grootvader zei dit altijd, 00:05:21.404 --> 00:05:22.989 en dus denk ik hierdoor aan hem. 00:05:22.989 --> 00:05:26.010 En zo komen we terug bij 'Manic Monday', om één of andere reden. 00:05:26.010 --> 00:05:29.392 En als ik bijvoorbeeld iets zeg als: 'Gisteren zag ik Kyn', 00:05:29.392 --> 00:05:33.125 dan denk ik aan de omstandigheden waarbij ik hem zag. 00:05:33.251 --> 00:05:35.842 Dit is op deze dag. Je ziet hem met mijn kat. 00:05:35.894 --> 00:05:37.383 En als ik aan Kyn denk, 00:05:37.383 --> 00:05:39.685 bedenk ik dat hij nu naar Long Beach State gaat, 00:05:39.685 --> 00:05:40.906 en ik herinner me 00:05:40.906 --> 00:05:43.980 dat zowel mijn goede vriend John als mijn moeder er afstudeerden. 00:05:43.980 --> 00:05:45.894 Mijn nicht Katie volgt er nu les. 00:05:45.894 --> 00:05:47.378 En het is terug 'Manic Monday'. NOTE Paragraph 00:05:49.000 --> 00:05:51.962 Dit is slechts een fractie van wat er zich in je hoofd afspeelt 00:05:51.986 --> 00:05:54.278 wanneer je op enig moment praat. 00:05:54.302 --> 00:05:56.977 En alles wat we hebben om alles te vertegenwoordigen 00:05:56.977 --> 00:05:59.815 wat zich in ons hoofd afspeelt, is dit. 00:05:59.839 --> 00:06:01.361 Dat is alles! NOTE Paragraph 00:06:02.167 --> 00:06:04.872 Is het dan verwonderlijk dat ons systeem zo arm is? 00:06:04.872 --> 00:06:07.460 Stel je dus voor, als ik de vergelijking maak, 00:06:07.484 --> 00:06:10.626 stel je voor dat je wil weten hoe het is om taart te eten, 00:06:10.650 --> 00:06:13.006 als je in plaats van taart te eten, 00:06:13.030 --> 00:06:16.252 je alle ingrediënten van de taart moet eten, 00:06:16.276 --> 00:06:17.807 een voor een, 00:06:17.831 --> 00:06:19.343 samen met instructies 00:06:19.367 --> 00:06:22.752 over hoe deze ingrediënten samengevoegd worden om een taart te vormen. 00:06:22.776 --> 00:06:24.680 Die instructies moet je ook eten. NOTE Paragraph 00:06:24.704 --> 00:06:25.762 (Gelach) NOTE Paragraph 00:06:25.762 --> 00:06:27.961 Als dat de manier zou zijn om taart te proeven, 00:06:27.961 --> 00:06:29.386 zouden we het nooit eten. 00:06:30.485 --> 00:06:34.045 En toch is taal de enige manier, 00:06:34.069 --> 00:06:38.263 waarop we kunnen uitvinden wat hier, in ons brein, gebeurt. 00:06:38.287 --> 00:06:40.115 Dit is ons innerlijk, 00:06:40.115 --> 00:06:41.639 datgene wat ons menselijk maakt, 00:06:41.639 --> 00:06:44.871 datgene wat ons doet verschillen van andere dieren 00:06:44.895 --> 00:06:46.728 is allemaal hier, ergens binnenin, 00:06:46.752 --> 00:06:50.696 en het enige waarmee we dit kunnen voorstellen, is onze eigen taal. 00:06:50.720 --> 00:06:53.669 Taal is de beste manier om te tonen wat er in ons hoofd omgaat. 00:06:53.669 --> 00:06:55.924 Stel dat ik een grote vraag wil stellen, zoals: 00:06:55.924 --> 00:06:58.467 'Wat is de aard van ons denken en van onze emotie?' 00:06:58.491 --> 00:06:59.581 Wat je wil doen 00:06:59.605 --> 00:07:03.848 is zoveel mogelijk verschillende talen bestuderen. 00:07:04.411 --> 00:07:06.426 Met één kom je er niet. 00:07:06.450 --> 00:07:07.812 Om een voorbeeld te geven: 00:07:07.836 --> 00:07:10.685 dit is een foto die ik trok van kleine Roman, 00:07:10.709 --> 00:07:13.688 gemaakt met een 12-megapixel camera. 00:07:13.712 --> 00:07:17.144 Dit is dezelfde foto met veel minder pixels. 00:07:17.168 --> 00:07:21.051 Het is duidelijk dat geen van deze twee foto's, een echte kat is. 00:07:21.075 --> 00:07:24.709 Maar! De ene geeft je een beter idee van wat een kat is, dan de andere. NOTE Paragraph 00:07:26.649 --> 00:07:28.633 Taal is niet enkel een werktuig. 00:07:28.657 --> 00:07:29.580 Het is ons erfgoed, 00:07:29.580 --> 00:07:32.492 het is onze manier om te tonen wat het is om een mens te zijn. 00:07:32.492 --> 00:07:36.697 En natuurlijk, met 'ons' erfgoed, bedoel ik die van alle mensen. 00:07:36.721 --> 00:07:41.786 En zelfs het verlies van één taal maakt het beeld minder duidelijk. NOTE Paragraph 00:07:41.810 --> 00:07:45.855 Voor mijn werk, de laatste 10 jaar, 00:07:45.879 --> 00:07:49.164 maar ook voor het plezier, just for fun, 00:07:49.188 --> 00:07:50.899 creëer ik talen. 00:07:50.923 --> 00:07:52.783 Deze worden 'kunsttalen' genoemd, 00:07:52.807 --> 00:07:54.936 oftewel 'kunstmatige talen'. 00:07:54.936 --> 00:07:57.135 Wanneer ik deze feiten voorleg 00:07:57.135 --> 00:07:58.961 dat we talen verliezen op onze planeet 00:07:58.961 --> 00:08:00.444 en dat ik nieuwe talen creëer, 00:08:00.444 --> 00:08:03.016 zou je kunnen denken dat er een dieper verband is 00:08:03.020 --> 00:08:04.220 tussen deze twee feiten. 00:08:04.350 --> 00:08:07.730 En heel wat mensen hebben deze verbinding gemaakt. 00:08:07.730 --> 00:08:09.747 Deze man was hevig overstuur 00:08:09.761 --> 00:08:12.805 omdat er een kunsttaal gebruikt werd in James Camerons 'Avatar'. 00:08:12.805 --> 00:08:14.410 Hij zegt: 00:08:14.410 --> 00:08:16.742 "Maar in de drie jaar die James Cameron nodig had 00:08:16.742 --> 00:08:19.089 om Avatar uit te brengen, stierf er een taal uit." 00:08:19.089 --> 00:08:20.921 Waarschijnlijk veel meer trouwens. 00:08:20.945 --> 00:08:24.389 "Na'vi zal dit gat helaas niet kunnen opvullen..." 00:08:24.413 --> 00:08:26.725 Een hele diepgaande en aangrijpende bewering -- 00:08:26.749 --> 00:08:29.366 als je er totaal niet over nadenkt. NOTE Paragraph 00:08:30.039 --> 00:08:32.232 Maar toen ik hier was met Cal, 00:08:32.636 --> 00:08:34.015 voltooide ik twee studies. 00:08:34.039 --> 00:08:36.324 De ene was taalkunde, maar de andere was Engels. 00:08:36.324 --> 00:08:39.366 En natuurlijk gaat de opleiding Engels, de studie van het Engels, 00:08:39.366 --> 00:08:41.652 niet over het bestuderen van de Engelse taal, 00:08:41.652 --> 00:08:43.731 maar bestudeert het de literatuur. 00:08:43.731 --> 00:08:45.532 Literatuur is iets wonderbaarlijks, 00:08:45.532 --> 00:08:49.417 want eigenlijk is het zoals kunst; 00:08:49.417 --> 00:08:51.230 het valt ook onder de categorie kunst. 00:08:51.230 --> 00:08:52.752 En wat doen we met literatuur? 00:08:52.776 --> 00:08:57.855 Auteurs creëren nieuwe wezens en geschiedenissen. 00:08:57.879 --> 00:09:00.895 En het is interessant om te zien 00:09:00.919 --> 00:09:06.006 hoeveel diepgang en emoties en unieke geesten 00:09:06.030 --> 00:09:08.638 auteurs kunnen steken in deze fictieve wezens. 00:09:08.662 --> 00:09:11.283 Zoveel zelfs, dat, ik bedoel -- bekijk dit even: 00:09:11.307 --> 00:09:13.561 Er zijn hele boekenseries 00:09:13.585 --> 00:09:15.824 geschreven over fictieve personages. 00:09:15.848 --> 00:09:19.815 Zowat het hele boek gaat over slechts een, fictief, fake persoon. 00:09:19.839 --> 00:09:22.010 Er bestaat een boek over George F. Babbit 00:09:22.034 --> 00:09:23.871 van Sinclair Lewis' 'Babbit', 00:09:23.895 --> 00:09:26.436 en ik verzeker je dat dat boek langer is dan 'Babbit', 00:09:26.436 --> 00:09:27.678 dat een kort boek boek is. 00:09:27.678 --> 00:09:29.121 Herinnert iemand zich dit nog? 00:09:29.121 --> 00:09:31.852 Het is best wel goed. Ik vind het beter dan 'Main Street'. 00:09:34.180 --> 00:09:37.889 We hebben nooit in vraag gesteld dat literatuur interessant is. 00:09:38.434 --> 00:09:39.989 Maar ondanks dat 00:09:40.013 --> 00:09:44.077 zijn zelfs linguïsten niet geïnteresseerd in wat kunsttaal ons kan leren 00:09:44.101 --> 00:09:47.968 over de diepgang van de menselijke geest als een artistieke inspanning. NOTE Paragraph 00:09:48.520 --> 00:09:51.121 Ik geef je een klein voorbeeld. 00:09:51.121 --> 00:09:54.144 Er was een artikel over mij geschreven 00:09:54.168 --> 00:09:57.008 in het magazine voor oud-studenten van Californië. 00:09:57.032 --> 00:09:58.557 En toen ze het artikel schreven, 00:09:58.557 --> 00:10:01.277 wilden ze iemand van de tegenstanders aan het woord laten, 00:10:01.277 --> 00:10:03.385 wat een beetje vreemd is. 00:10:03.385 --> 00:10:04.999 Je praat over iemand 00:10:04.999 --> 00:10:08.276 en laat een tegenstander aan het woord. NOTE Paragraph 00:10:08.276 --> 00:10:09.742 (Gelach) NOTE Paragraph 00:10:09.766 --> 00:10:12.425 In wezen is dit gewoon een lofzang, maar hoe dan ook... 00:10:12.449 --> 00:10:17.352 Dus, ze sloegen een van de meest briljante taalkundigen aan de haak, 00:10:17.352 --> 00:10:20.371 George Lakoff, die taalkundige is hier bij Berkeley. 00:10:20.395 --> 00:10:22.701 Zijn werk heeft blijvende invloed gehad 00:10:22.701 --> 00:10:25.462 op het terrein van taalkunde en cognitieve wetenschappen. 00:10:25.462 --> 00:10:28.887 Toen men hem naar mijn werk vroeg en naar taalcreatie in het algemeen, 00:10:28.887 --> 00:10:32.426 zei hij: "Maar er moet nog heel wat studie verricht worden naar talen. 00:10:32.450 --> 00:10:35.206 Je spendeert beter tijd in wat bestaat." 00:10:35.230 --> 00:10:36.121 Ja... 00:10:36.121 --> 00:10:38.364 'Iets wat bestaat'. Doet dit je aan iets denken? 00:10:38.364 --> 00:10:42.343 Om hetzelfde framework te gebruiken dat hij zelf uitvond, 00:10:42.651 --> 00:10:45.346 wil ik graag refereren aan deze conceptuele metafoor: 00:10:45.370 --> 00:10:46.512 taal is een werktuig. 00:10:46.512 --> 00:10:50.093 En het lijkt erop dat hij ook werkt volgens deze metafoor; 00:10:50.117 --> 00:10:54.184 dat taal nuttig is wanneer het gebruikt kan worden voor communicatie. 00:10:54.208 --> 00:10:57.506 Taal is nutteloos als het niet voor communicatie kan gebruikt worden. 00:10:57.530 --> 00:11:00.372 Je vraagt je dan af: wat moeten we dan met dode talen doen? 00:11:00.396 --> 00:11:01.612 Maar hoe dan ook. NOTE Paragraph 00:11:01.636 --> 00:11:03.043 Door dit hele idee 00:11:03.067 --> 00:11:06.929 lijkt het het toppunt van absurditeit 00:11:06.953 --> 00:11:10.366 om een Duolingo les te hebben over de Valeriaanse talen 00:11:10.390 --> 00:11:12.938 die ik gecreëerd heb voor HBO's 'Game of Thrones'. 00:11:12.962 --> 00:11:16.368 Je kunt je afvragen: "wat leren die 740.000 mensen nu eigenlijk?" NOTE Paragraph 00:11:17.368 --> 00:11:19.630 (Gelach) NOTE Paragraph 00:11:19.654 --> 00:11:21.717 Laten we er even naar kijken. 00:11:21.741 --> 00:11:23.376 Wat leert men? 00:11:23.400 --> 00:11:25.520 Wat kan men leren? 00:11:25.784 --> 00:11:30.314 Wel, als je bedenkt dat dit bedoeld is voor Engelstaligen... 00:11:31.165 --> 00:11:33.174 Engelstaligen leren er heel wat van. 00:11:33.174 --> 00:11:36.598 Hier is een zin die ze vermoedelijk nooit communicatief zullen gebruiken 00:11:36.598 --> 00:11:37.746 zolang ze leven: 00:11:37.770 --> 00:11:39.336 'Vala ābre urnes.' 00:11:39.360 --> 00:11:40.733 'De man ziet de vrouw.' 00:11:40.757 --> 00:11:42.577 De middelste is de glos, 00:11:42.601 --> 00:11:44.887 die toont woord voor woord wat er staat. 00:11:44.911 --> 00:11:47.020 Eigenlijk leren ze heel fascinerende dingen, 00:11:47.020 --> 00:11:48.516 vooral als ze Engelstalig zijn. 00:11:48.516 --> 00:11:51.746 Ze leren dat een werkwoord op het einde van een zin kan staan. 00:11:51.746 --> 00:11:54.714 In het Engels doe je dat niet als je twee variabelen hebt. 00:11:55.430 --> 00:11:59.538 Ze leren dat een taal soms geen equivalent heeft voor het woord 'the'. 00:11:59.538 --> 00:12:01.490 Het bestaat gewoon niet. 00:12:01.514 --> 00:12:02.767 Taal kan zoiets. 00:12:02.767 --> 00:12:06.675 Ze leren dat een lange klinker echt langer kan klinken, 00:12:06.726 --> 00:12:09.061 in plaats van anders uitgesproken worden, 00:12:09.091 --> 00:12:12.173 zoals onze lange klinkers; die duren even lang. 00:12:12.173 --> 00:12:15.657 Ze leren dat er dat er verbuigingen bestaan. 00:12:15.681 --> 00:12:16.836 Hmmm? Hmmm? (Gelach) 00:12:16.860 --> 00:12:20.842 Er zijn verbuigingen die 'gevallen' worden genoemd aan het einde van een woord NOTE Paragraph 00:12:21.236 --> 00:12:24.537 die zeggen wie wat doet ten op zichte van wie in een zin. 00:12:24.561 --> 00:12:27.588 Zelfs als je de volgorde van de woorden behoudt 00:12:27.612 --> 00:12:29.334 en het einde verandert, 00:12:29.358 --> 00:12:32.350 verandert het wie wat doet tegenover wie. 00:12:32.374 --> 00:12:38.138 Wat men leert is dat talen dingen doen, dezelfde dingen, maar anders. 00:12:38.513 --> 00:12:40.845 En dat talen leren leuk kan zijn. 00:12:41.997 --> 00:12:45.767 Ze leren respect te hebben voor Taal: Taal met een hoofdletter. 00:12:45.791 --> 00:12:49.974 En aangezien 88 procent van de Amerikanen thuis uitsluitend Engels praat, 00:12:49.998 --> 00:12:52.609 vind ik dit eigenlijk geen slechte zaak. NOTE Paragraph 00:12:52.633 --> 00:12:56.436 Weet je waarom talen uitsterven op onze planeet? 00:12:56.796 --> 00:13:01.838 Dat komt niet omdat de overheid één taal oplegt aan een kleinere groep, 00:13:01.862 --> 00:13:04.556 of omdat een volledige groep sprekers weggeveegd wordt. 00:13:04.580 --> 00:13:07.580 Dit is zeker in het verleden gebeurd, en het gebeurt nog steeds, 00:13:07.580 --> 00:13:09.705 maar het is niet de hoofdreden. 00:13:10.268 --> 00:13:13.046 De hoofdreden is dat een kind geboren wordt in een familie 00:13:13.070 --> 00:13:16.625 die een taal spreekt die niet veel gesproken wordt in hun gemeenschap, 00:13:16.649 --> 00:13:18.656 en dat het kind die taal niet leert. 00:13:18.680 --> 00:13:19.965 Waarom? 00:13:19.989 --> 00:13:24.291 Omdat die taal niet gewaardeerd wordt in hun gemeenschap. 00:13:24.315 --> 00:13:26.228 Omdat die taal niet nuttig is. 00:13:26.252 --> 00:13:31.236 Want het kind kan geen job vinden als het die taal spreekt. 00:13:31.260 --> 00:13:35.291 Want als taal slechts een werktuig is, 00:13:35.315 --> 00:13:37.656 dan is het leren van hun geboortetaal 00:13:37.656 --> 00:13:40.001 net zo nuttig als het leren van Valyriaanse talen. 00:13:40.001 --> 00:13:41.449 Dus waarom moeite doen? NOTE Paragraph 00:13:43.387 --> 00:13:44.537 Wel... 00:13:46.514 --> 00:13:50.903 Misschien leidt taalstudie niet tot een betere taalbeheersing. 00:13:50.927 --> 00:13:53.177 Maar misschien is dat niet zo erg. 00:13:53.855 --> 00:13:56.966 Misschien, als meer mensen meer talen zouden studeren, 00:13:56.990 --> 00:13:59.608 zou dit kunnen leiden tot meer taaltolerantie 00:13:59.632 --> 00:14:01.520 en minder tot taalimperialisme. 00:14:01.949 --> 00:14:04.933 Misschien, als we taal zouden respecteren voor wat het is -- 00:14:04.957 --> 00:14:09.729 letterlijk de grootste uitvinding in de menselijke geschiedenis -- 00:14:09.753 --> 00:14:11.229 dan zouden we in de toekomst 00:14:11.253 --> 00:14:14.992 bedreigde talen kunnen koesteren als levende talen, 00:14:15.016 --> 00:14:16.683 in plaats van als museumstukken. NOTE Paragraph 00:14:17.182 --> 00:14:18.968 (Valyriaans) Kirimvose. Dank je. NOTE Paragraph 00:14:18.992 --> 00:14:20.388 (Applaus)