1
00:00:01,659 --> 00:00:02,809
Lepels.

2
00:00:04,944 --> 00:00:06,326
Kartonnen dozen.

3
00:00:07,302 --> 00:00:09,722
Elektrische peutertreinen.

4
00:00:10,472 --> 00:00:11,804
Feestversieringen.

5
00:00:12,362 --> 00:00:13,752
Springkastelen.

6
00:00:14,292 --> 00:00:15,577
Dekens.

7
00:00:15,601 --> 00:00:16,751
Manden.

8
00:00:17,128 --> 00:00:18,374
Tapijten.

9
00:00:18,498 --> 00:00:19,649
Dienbladtafels.

10
00:00:19,673 --> 00:00:21,077
Smartphones.

11
00:00:21,101 --> 00:00:22,381
Piano's.

12
00:00:23,284 --> 00:00:24,598
Jurken.

13
00:00:24,622 --> 00:00:25,772
Foto's.

14
00:00:26,415 --> 00:00:27,951
Wat hebben al deze dingen gemeen

15
00:00:27,951 --> 00:00:30,728
behalve dat het foto's zijn
die ik recent maakte

16
00:00:30,728 --> 00:00:33,324
en waar ik dus het copyright op heb?

17
00:00:33,344 --> 00:00:34,969
(Gelach)

18
00:00:35,323 --> 00:00:36,855
Het zijn allemaal uitvindingen

19
00:00:36,879 --> 00:00:40,303
die gecreëerd zijn dankzij de taal.

20
00:00:40,303 --> 00:00:42,493
Niets van dit alles
had bestaan zonder de taal.

21
00:00:42,493 --> 00:00:44,857
Stel dat je iets zou uitvinden

22
00:00:44,857 --> 00:00:48,003
of een gebouw als dit zou bouwen,

23
00:00:48,027 --> 00:00:50,383
zonder taal te kunnen gebruiken

24
00:00:50,407 --> 00:00:54,949
of zonder gebruik te kunnen maken 
van de kennis verworven door taalgebruik.

25
00:00:54,973 --> 00:00:59,021
In feite is taal het allerbelangrijkste

26
00:00:59,045 --> 00:01:00,219
in de hele wereld.

27
00:01:00,243 --> 00:01:03,148
Onze hele beschaving is erop gebaseerd.

28
00:01:03,148 --> 00:01:05,870
En mensen die hun leven wijden
aan het bestuderen ervan --

29
00:01:05,870 --> 00:01:07,980
zowel het ontstaan van taal,

30
00:01:07,980 --> 00:01:13,180
als hoe onze talen verschillen van elkaar
en van de communicatie tussen dieren --

31
00:01:13,180 --> 00:01:14,484
zijn taalkundigen.

32
00:01:15,141 --> 00:01:20,120
Formele taalkunde is 
een behoorlijk jong studieveld.

33
00:01:21,049 --> 00:01:23,496
En men heeft al heel wat
belangrijke dingen ontdekt,

34
00:01:23,520 --> 00:01:27,102
bijvoorbeeld, dat menselijke
communicatiesystemen cruciaal verschillen

35
00:01:27,126 --> 00:01:28,837
van dierlijke communicatiesystemen

36
00:01:28,861 --> 00:01:31,522
dat alle talen even expressief zijn,

37
00:01:31,546 --> 00:01:33,805
ook al gebeurt dit 
op een verschillende manier.

38
00:01:33,998 --> 00:01:37,272
En toch, desondanks,

39
00:01:37,296 --> 00:01:41,918
zijn er heel wat mensen 
die graag over taal praten

40
00:01:41,942 --> 00:01:45,151
alsof ze er evenveel van weten
als een taalkundige,

41
00:01:45,525 --> 00:01:47,301
want, uiteraard, spreken ze een taal.

42
00:01:47,301 --> 00:01:50,005
En dat geeft je natuurlijk ook het recht

43
00:01:50,005 --> 00:01:51,725
om over de functies ervan te praten.

44
00:01:51,744 --> 00:01:54,410
Stel dat je met een chirurg praat

45
00:01:54,410 --> 00:01:56,474
en je zegt: "Luister, vriend,

46
00:01:56,498 --> 00:01:58,360
ik heb nu al zo'n 40 jaar een hart.

47
00:01:58,360 --> 00:02:01,360
Ik denk dat ik wel wat weet
over het vervangen van aortakleppen.

48
00:02:01,360 --> 00:02:03,313
Mijn mening is even geldig als de jouwe."

49
00:02:03,313 --> 00:02:05,498
En toch is dat exact wat er gebeurt.

50
00:02:05,522 --> 00:02:09,949
Dit is Neil deGrasse Tyson,
die zegt dat hij in de film 'Arrival'

51
00:02:09,973 --> 00:02:12,124
een cryptograaf zou gebruikt hebben --

52
00:02:12,148 --> 00:02:15,860
iemand die een bericht kan ontcijferen
in een hem of haar bekende taal --

53
00:02:15,860 --> 00:02:17,308
in plaats van een taalkundige,

54
00:02:17,308 --> 00:02:18,926
om met de aliens te communiceren.

55
00:02:18,950 --> 00:02:20,945
Want, wat kan een taalkundige, euh --

56
00:02:20,945 --> 00:02:23,369
waarom zou die geschikt zijn
om te praten met iemand

57
00:02:23,369 --> 00:02:25,083
in een taal die we niet eens kennen?

58
00:02:25,083 --> 00:02:27,604
Maar dat is geen vrijgeleide
voor de film 'Arrival'.

59
00:02:27,604 --> 00:02:30,077
Moet je horen, film, beste vriend:

60
00:02:30,101 --> 00:02:33,141
er komen aliens naar onze planeet
in gigantische ruimteschepen,

61
00:02:33,165 --> 00:02:36,771
en ze willen niet anders doen,
dan met ons communiceren,

62
00:02:36,795 --> 00:02:39,250
en jij huurt één taalkundige in?

63
00:02:39,274 --> 00:02:40,284
(Gelach)

64
00:02:40,308 --> 00:02:42,652
Moest de Amerikaanse regering
besparen of zo?

65
00:02:43,029 --> 00:02:44,617
(Gelach)

66
00:02:44,641 --> 00:02:47,545
Veel hiervan kan tot misverstanden leiden,

67
00:02:47,569 --> 00:02:51,045
zowel over wat taal is
als over de formele studie van taal,

68
00:02:51,069 --> 00:02:52,380
over taalkunde.

69
00:02:53,568 --> 00:02:57,996
Ik denk de grondslag
van veel van deze misverstanden

70
00:02:58,020 --> 00:03:02,559
samengevat kan worden
door dit prachtige artikel in 'Forbes'

71
00:03:02,583 --> 00:03:06,298
dat gaat over waarom hogeschoolstudenten
beter geen vreemde talen kunnen leren.

72
00:03:06,302 --> 00:03:08,049
Ik haal er wat quotes uit

73
00:03:08,049 --> 00:03:10,371
en ik wil dat je probeert te ontdekken

74
00:03:10,371 --> 00:03:14,171
wat aan de grondslag ligt
van deze meningen en ideeën.

75
00:03:14,929 --> 00:03:19,012
"Amerikanen lezen zelden klassiekers,
zelfs al zijn ze vertaald."

76
00:03:19,036 --> 00:03:21,737
Dus, anders gezegd:
waarom zou je een vreemde taal leren

77
00:03:21,761 --> 00:03:24,617
als men niet eens de klassieker leest
in de originele versie?

78
00:03:24,687 --> 00:03:26,211
Wat heeft dat voor zin?

79
00:03:26,275 --> 00:03:29,213
"Vreemde talen leren op school
is tijdsverspilling,

80
00:03:29,237 --> 00:03:32,897
vergeleken met wat je nog allemaal
op school zou kunnen doen."

81
00:03:33,887 --> 00:03:37,799
"Europa heeft heel wat taalgroepen
opeengepakt in een relatief klein gebied."

82
00:03:37,823 --> 00:03:41,332
Dus, voor Amerikanen: wat is het nut
van het leren van een andere taal?

83
00:03:41,356 --> 00:03:44,306
Je krijgt niet veel waar voor je geld.

84
00:03:44,306 --> 00:03:45,319
Mijn favoriet:

85
00:03:45,319 --> 00:03:48,062
"Een student in Birmingham 
zou 1.600 km moeten reizen

86
00:03:48,086 --> 00:03:49,676
tot aan de Mexicaanse grens,

87
00:03:49,676 --> 00:03:52,708
en zelfs daar kom je met Engels
nog een heel eind."

88
00:03:52,708 --> 00:03:54,508
(Gelach)

89
00:03:54,508 --> 00:03:58,491
Dus: als je je met handen en voeten
verstaanbaar kan maken,

90
00:03:58,495 --> 00:04:01,155
dan heeft het echt geen zin
om een andere taal te leren.

91
00:04:01,835 --> 00:04:06,789
Aan de grondslag van deze standpunten
ligt deze conceptuele metafoor:

92
00:04:07,011 --> 00:04:08,894
taal is een instrument.

93
00:04:08,918 --> 00:04:11,572
En die metafoor klinkt
behoorlijk aannemelijk.

94
00:04:11,572 --> 00:04:12,959
Taal is een soort instrument:

95
00:04:12,959 --> 00:04:15,601
als je de lokale taal kent,
kun je meer bereiken.

96
00:04:15,601 --> 00:04:19,801
Maar de implicatie is
dat taal 'slechts' een instrument is,

97
00:04:19,825 --> 00:04:21,817
en dat is absoluut fout.

98
00:04:21,841 --> 00:04:25,182
Als taal een instrument was,
zou dat eerlijk gezegd maar armzalig zijn.

99
00:04:25,182 --> 00:04:28,180
We zouden het al lang ingeruild hebben
voor iets veel beters.

100
00:04:28,190 --> 00:04:30,136
Bijvoorbeeld, denk aan gelijk welke zin.

101
00:04:30,136 --> 00:04:32,745
Dit heb ik zeker weleens gezegd:
"Gisteren zag ik Kyn."

102
00:04:32,745 --> 00:04:34,174
Ik heb een vriend die zo heet.

103
00:04:34,592 --> 00:04:38,076
Als ik zeg "Gisteren zag ik Kyn"

104
00:04:38,100 --> 00:04:39,826
denk je dat het echt zo is

105
00:04:39,850 --> 00:04:43,072
dat alles waar ik aan denk
nu in jouw brein geplant is

106
00:04:43,096 --> 00:04:44,278
via deze zin?

107
00:04:44,302 --> 00:04:46,709
Nauwelijks, want er gebeurt
veel meer dan dat.

108
00:04:46,713 --> 00:04:48,141
Want bij het woord 'gisteren'

109
00:04:48,141 --> 00:04:50,534
denk ik misschien
aan wat voor weer het daar was.

110
00:04:50,534 --> 00:04:52,674
En dan herinner ik me
waarschijnlijk plots ook

111
00:04:52,674 --> 00:04:55,198
dat ik iets vergat te mailen --
en dat is ook echt zo.

112
00:04:55,218 --> 00:04:58,884
Deze grap was gepland,
maar ik ben écht iets vergeten te mailen.

113
00:04:58,884 --> 00:05:01,990
En dus zal ik het maandag moeten doen,

114
00:05:02,364 --> 00:05:04,101
want dan pas ga ik terug naar huis.

115
00:05:04,121 --> 00:05:05,645
En als ik aan maandag denk,

116
00:05:05,645 --> 00:05:09,021
dan denk ik aan 'Manic Monday'
van The Bangles, een leuk liedje.

117
00:05:09,255 --> 00:05:12,512
En als ik het woord 'zag' zeg,
denk ik aan de uitdrukking:

118
00:05:12,776 --> 00:05:15,737
'"Ik zie!", zei de blinde
en pakte zijn hamer en za(a)g.'

119
00:05:15,737 --> 00:05:16,862
Altijd!

120
00:05:16,862 --> 00:05:19,673
Altijd als ik het woord 'zag' hoor 
of zeg, denk ik hieraan,

121
00:05:19,677 --> 00:05:21,404
want mijn grootvader zei dit altijd,

122
00:05:21,404 --> 00:05:22,989
en dus denk ik hierdoor aan hem.

123
00:05:22,989 --> 00:05:26,010
En zo komen we terug bij 'Manic Monday',
om één of andere reden.

124
00:05:26,010 --> 00:05:29,392
En als ik bijvoorbeeld iets zeg als:
'Gisteren zag ik Kyn',

125
00:05:29,392 --> 00:05:33,125
dan denk ik aan de omstandigheden
waarbij ik hem zag.

126
00:05:33,251 --> 00:05:35,842
Dit is op deze dag.
Je ziet hem met mijn kat.

127
00:05:35,894 --> 00:05:37,383
En als ik aan Kyn denk,

128
00:05:37,383 --> 00:05:39,685
bedenk ik dat hij nu 
naar Long Beach State gaat,

129
00:05:39,685 --> 00:05:40,906
en ik herinner me

130
00:05:40,906 --> 00:05:43,980
dat zowel mijn goede vriend John
als mijn moeder er afstudeerden.

131
00:05:43,980 --> 00:05:45,894
Mijn nicht Katie volgt er nu les.

132
00:05:45,894 --> 00:05:47,378
En het is terug 'Manic Monday'.

133
00:05:49,000 --> 00:05:51,962
Dit is slechts een fractie
van wat er zich in je hoofd afspeelt

134
00:05:51,986 --> 00:05:54,278
wanneer je op enig moment praat.

135
00:05:54,302 --> 00:05:56,977
En alles wat we hebben om alles 
te vertegenwoordigen

136
00:05:56,977 --> 00:05:59,815
wat zich in ons hoofd afspeelt, is dit.

137
00:05:59,839 --> 00:06:01,361
Dat is alles!

138
00:06:02,167 --> 00:06:04,872
Is het dan verwonderlijk
dat ons systeem zo arm is?

139
00:06:04,872 --> 00:06:07,460
Stel je dus voor, 
als ik de vergelijking maak,

140
00:06:07,484 --> 00:06:10,626
stel je voor dat je wil weten
hoe het is om taart te eten,

141
00:06:10,650 --> 00:06:13,006
als je in plaats van taart te eten,

142
00:06:13,030 --> 00:06:16,252
je alle ingrediënten 
van de taart moet eten,

143
00:06:16,276 --> 00:06:17,807
een voor een,

144
00:06:17,831 --> 00:06:19,343
samen met instructies

145
00:06:19,367 --> 00:06:22,752
over hoe deze ingrediënten samengevoegd
worden om een taart te vormen.

146
00:06:22,776 --> 00:06:24,680
Die instructies moet je ook eten.

147
00:06:24,704 --> 00:06:25,762
(Gelach)

148
00:06:25,762 --> 00:06:27,961
Als dat de manier zou zijn
om taart te proeven,

149
00:06:27,961 --> 00:06:29,386
zouden we het nooit eten.

150
00:06:30,485 --> 00:06:34,045
En toch is taal de enige manier,

151
00:06:34,069 --> 00:06:38,263
waarop we kunnen uitvinden
wat hier, in ons brein, gebeurt.

152
00:06:38,287 --> 00:06:40,115
Dit is ons innerlijk,

153
00:06:40,115 --> 00:06:41,639
datgene wat ons menselijk maakt,

154
00:06:41,639 --> 00:06:44,871
datgene wat ons doet 
verschillen van andere dieren

155
00:06:44,895 --> 00:06:46,728
is allemaal hier, ergens binnenin,

156
00:06:46,752 --> 00:06:50,696
en het enige waarmee we dit kunnen
voorstellen, is onze eigen taal.

157
00:06:50,720 --> 00:06:53,669
Taal is de beste manier om te tonen
wat er in ons hoofd omgaat.

158
00:06:53,669 --> 00:06:55,924
Stel dat ik een grote vraag 
wil stellen, zoals:

159
00:06:55,924 --> 00:06:58,467
'Wat is de aard van ons denken 
en van onze emotie?'

160
00:06:58,491 --> 00:06:59,581
Wat je wil doen

161
00:06:59,605 --> 00:07:03,848
is zoveel mogelijk 
verschillende talen bestuderen.

162
00:07:04,411 --> 00:07:06,426
Met één kom je er niet.

163
00:07:06,450 --> 00:07:07,812
Om een voorbeeld te geven:

164
00:07:07,836 --> 00:07:10,685
dit is een foto die ik trok 
van kleine Roman,

165
00:07:10,709 --> 00:07:13,688
gemaakt met een 12-megapixel camera.

166
00:07:13,712 --> 00:07:17,144
Dit is dezelfde foto 
met veel minder pixels.

167
00:07:17,168 --> 00:07:21,051
Het is duidelijk dat geen van deze twee
foto's, een echte kat is.

168
00:07:21,075 --> 00:07:24,709
Maar! De ene geeft je een beter idee
van wat een kat is, dan de andere.

169
00:07:26,649 --> 00:07:28,633
Taal is niet enkel een werktuig.

170
00:07:28,657 --> 00:07:29,580
Het is ons erfgoed,

171
00:07:29,580 --> 00:07:32,492
het is onze manier om te tonen
wat het is om een mens te zijn.

172
00:07:32,492 --> 00:07:36,697
En natuurlijk, met 'ons' erfgoed,
bedoel ik die van alle mensen.

173
00:07:36,721 --> 00:07:41,786
En zelfs het verlies van één taal
maakt het beeld minder duidelijk.

174
00:07:41,810 --> 00:07:45,855
Voor mijn werk, de laatste 10 jaar,

175
00:07:45,879 --> 00:07:49,164
maar ook voor het plezier, just for fun,

176
00:07:49,188 --> 00:07:50,899
creëer ik talen.

177
00:07:50,923 --> 00:07:52,783
Deze worden 'kunsttalen' genoemd,

178
00:07:52,807 --> 00:07:54,936
oftewel 'kunstmatige talen'.

179
00:07:54,936 --> 00:07:57,135
Wanneer ik deze feiten voorleg

180
00:07:57,135 --> 00:07:58,961
dat we talen verliezen op onze planeet

181
00:07:58,961 --> 00:08:00,444
en dat ik nieuwe talen creëer,

182
00:08:00,444 --> 00:08:03,016
zou je kunnen denken
dat er een dieper verband is

183
00:08:03,020 --> 00:08:04,220
tussen deze twee feiten.

184
00:08:04,350 --> 00:08:07,730
En heel wat mensen hebben 
deze verbinding gemaakt.

185
00:08:07,730 --> 00:08:09,747
Deze man was hevig overstuur

186
00:08:09,761 --> 00:08:12,805
omdat er een kunsttaal gebruikt werd
in James Camerons 'Avatar'.

187
00:08:12,805 --> 00:08:14,410
Hij zegt:

188
00:08:14,410 --> 00:08:16,742
"Maar in de drie jaar 
die James Cameron nodig had

189
00:08:16,742 --> 00:08:19,089
om Avatar uit te brengen,
stierf er een taal uit."

190
00:08:19,089 --> 00:08:20,921
Waarschijnlijk veel meer trouwens.

191
00:08:20,945 --> 00:08:24,389
"Na'vi zal dit gat 
helaas niet kunnen opvullen..."

192
00:08:24,413 --> 00:08:26,725
Een hele diepgaande 
en aangrijpende bewering --

193
00:08:26,749 --> 00:08:29,366
als je er totaal niet over nadenkt.

194
00:08:30,039 --> 00:08:32,232
Maar toen ik hier was met Cal,

195
00:08:32,636 --> 00:08:34,015
voltooide ik twee studies.

196
00:08:34,039 --> 00:08:36,324
De ene was taalkunde,
maar de andere was Engels.

197
00:08:36,324 --> 00:08:39,366
En natuurlijk gaat de opleiding Engels,
de studie van het Engels,

198
00:08:39,366 --> 00:08:41,652
niet over het bestuderen 
van de Engelse taal,

199
00:08:41,652 --> 00:08:43,731
maar bestudeert het de literatuur.

200
00:08:43,731 --> 00:08:45,532
Literatuur is iets wonderbaarlijks,

201
00:08:45,532 --> 00:08:49,417
want eigenlijk is het zoals kunst;

202
00:08:49,417 --> 00:08:51,230
het valt ook onder de categorie kunst.

203
00:08:51,230 --> 00:08:52,752
En wat doen we met literatuur?

204
00:08:52,776 --> 00:08:57,855
Auteurs creëren nieuwe wezens
en geschiedenissen.

205
00:08:57,879 --> 00:09:00,895
En het is interessant om te zien

206
00:09:00,919 --> 00:09:06,006
hoeveel diepgang en emoties
en unieke geesten

207
00:09:06,030 --> 00:09:08,638
auteurs kunnen steken
in deze fictieve wezens.

208
00:09:08,662 --> 00:09:11,283
Zoveel zelfs, dat, ik bedoel --
bekijk dit even:

209
00:09:11,307 --> 00:09:13,561
Er zijn hele boekenseries

210
00:09:13,585 --> 00:09:15,824
geschreven over fictieve personages.

211
00:09:15,848 --> 00:09:19,815
Zowat het hele boek gaat over slechts
een, fictief, fake persoon.

212
00:09:19,839 --> 00:09:22,010
Er bestaat een boek 
over George F. Babbit

213
00:09:22,034 --> 00:09:23,871
van Sinclair Lewis' 'Babbit',

214
00:09:23,895 --> 00:09:26,436
en ik verzeker je dat dat boek
langer is dan 'Babbit',

215
00:09:26,436 --> 00:09:27,678
dat een kort boek boek is.

216
00:09:27,678 --> 00:09:29,121
Herinnert iemand zich dit nog?

217
00:09:29,121 --> 00:09:31,852
Het is best wel goed. Ik vind het
beter dan 'Main Street'.

218
00:09:34,180 --> 00:09:37,889
We hebben nooit in vraag gesteld
dat literatuur interessant is.

219
00:09:38,434 --> 00:09:39,989
Maar ondanks dat

220
00:09:40,013 --> 00:09:44,077
zijn zelfs linguïsten niet geïnteresseerd
in wat kunsttaal ons kan leren

221
00:09:44,101 --> 00:09:47,968
over de diepgang van de menselijke geest
als een artistieke inspanning.

222
00:09:48,520 --> 00:09:51,121
Ik geef je een klein voorbeeld.

223
00:09:51,121 --> 00:09:54,144
Er was een artikel over mij geschreven

224
00:09:54,168 --> 00:09:57,008
in het magazine voor 
oud-studenten van Californië.

225
00:09:57,032 --> 00:09:58,557
En toen ze het artikel schreven,

226
00:09:58,557 --> 00:10:01,277
wilden ze iemand van de tegenstanders
aan het woord laten,

227
00:10:01,277 --> 00:10:03,385
wat een beetje vreemd is.

228
00:10:03,385 --> 00:10:04,999
Je praat over iemand

229
00:10:04,999 --> 00:10:08,276
en laat een tegenstander aan het woord.

230
00:10:08,276 --> 00:10:09,742
(Gelach)

231
00:10:09,766 --> 00:10:12,425
In wezen is dit gewoon een lofzang,
maar hoe dan ook...

232
00:10:12,449 --> 00:10:17,352
Dus, ze sloegen een van de 
meest briljante taalkundigen aan de haak,

233
00:10:17,352 --> 00:10:20,371
George Lakoff, die taalkundige is
hier bij Berkeley.

234
00:10:20,395 --> 00:10:22,701
Zijn werk heeft blijvende invloed gehad

235
00:10:22,701 --> 00:10:25,462
op het terrein van taalkunde
en cognitieve wetenschappen.

236
00:10:25,462 --> 00:10:28,887
Toen men hem naar mijn werk vroeg
en naar taalcreatie in het algemeen,

237
00:10:28,887 --> 00:10:32,426
zei hij: "Maar er moet nog heel wat
studie verricht worden naar talen.

238
00:10:32,450 --> 00:10:35,206
Je spendeert beter tijd in wat bestaat."

239
00:10:35,230 --> 00:10:36,121
Ja...

240
00:10:36,121 --> 00:10:38,364
'Iets wat bestaat'.
Doet dit je aan iets denken?

241
00:10:38,364 --> 00:10:42,343
Om hetzelfde framework te gebruiken
dat hij zelf uitvond,

242
00:10:42,651 --> 00:10:45,346
wil ik graag refereren 
aan deze conceptuele metafoor:

243
00:10:45,370 --> 00:10:46,512
taal is een werktuig.

244
00:10:46,512 --> 00:10:50,093
En het lijkt erop dat hij ook werkt
volgens deze metafoor;

245
00:10:50,117 --> 00:10:54,184
dat taal nuttig is wanneer het gebruikt
kan worden voor communicatie.

246
00:10:54,208 --> 00:10:57,506
Taal is nutteloos als het niet
voor communicatie kan gebruikt worden.

247
00:10:57,530 --> 00:11:00,372
Je vraagt je dan af:
wat moeten we dan met dode talen doen?

248
00:11:00,396 --> 00:11:01,612
Maar hoe dan ook.

249
00:11:01,636 --> 00:11:03,043
Door dit hele idee

250
00:11:03,067 --> 00:11:06,929
lijkt het het toppunt van absurditeit

251
00:11:06,953 --> 00:11:10,366
om een Duolingo les te hebben
over de Valeriaanse talen

252
00:11:10,390 --> 00:11:12,938
die ik gecreëerd heb voor HBO's
'Game of Thrones'.

253
00:11:12,962 --> 00:11:16,368
Je kunt je afvragen: "wat leren die
740.000 mensen nu eigenlijk?"

254
00:11:17,368 --> 00:11:19,630
(Gelach)

255
00:11:19,654 --> 00:11:21,717
Laten we er even naar kijken.

256
00:11:21,741 --> 00:11:23,376
Wat leert men?

257
00:11:23,400 --> 00:11:25,520
Wat kan men leren?

258
00:11:25,784 --> 00:11:30,314
Wel, als je bedenkt dat dit
bedoeld is voor Engelstaligen...

259
00:11:31,165 --> 00:11:33,174
Engelstaligen leren er heel wat van.

260
00:11:33,174 --> 00:11:36,598
Hier is een zin die ze vermoedelijk
nooit communicatief zullen gebruiken

261
00:11:36,598 --> 00:11:37,746
zolang ze leven:

262
00:11:37,770 --> 00:11:39,336
'Vala ābre urnes.'

263
00:11:39,360 --> 00:11:40,733
'De man ziet de vrouw.'

264
00:11:40,757 --> 00:11:42,577
De middelste is de glos,

265
00:11:42,601 --> 00:11:44,887
die toont woord voor woord wat er staat.

266
00:11:44,911 --> 00:11:47,020
Eigenlijk leren ze heel 
fascinerende dingen,

267
00:11:47,020 --> 00:11:48,516
vooral als ze Engelstalig zijn.

268
00:11:48,516 --> 00:11:51,746
Ze leren dat een werkwoord
op het einde van een zin kan staan.

269
00:11:51,746 --> 00:11:54,714
In het Engels doe je dat niet
als je twee variabelen hebt.

270
00:11:55,430 --> 00:11:59,538
Ze leren dat een taal soms geen
equivalent heeft voor het woord 'the'.

271
00:11:59,538 --> 00:12:01,490
Het bestaat gewoon niet.

272
00:12:01,514 --> 00:12:02,767
Taal kan zoiets.

273
00:12:02,767 --> 00:12:06,675
Ze leren dat een lange klinker
echt langer kan klinken,

274
00:12:06,726 --> 00:12:09,061
in plaats van anders uitgesproken worden,

275
00:12:09,091 --> 00:12:12,173
zoals onze lange klinkers;
die duren even lang.

276
00:12:12,173 --> 00:12:15,657
Ze leren dat er dat er 
verbuigingen bestaan.

277
00:12:15,681 --> 00:12:16,836
Hmmm? Hmmm? (Gelach)

278
00:12:16,860 --> 00:12:20,842
Er zijn verbuigingen die 'gevallen' 
worden genoemd aan het einde van een woord

279
00:12:21,236 --> 00:12:24,537
die zeggen wie wat doet ten op zichte
van wie in een zin.

280
00:12:24,561 --> 00:12:27,588
Zelfs als je de volgorde 
van de woorden behoudt

281
00:12:27,612 --> 00:12:29,334
en het einde verandert,

282
00:12:29,358 --> 00:12:32,350
verandert het wie wat doet tegenover wie.

283
00:12:32,374 --> 00:12:38,138
Wat men leert is dat talen dingen doen,
dezelfde dingen, maar anders.

284
00:12:38,513 --> 00:12:40,845
En dat talen leren leuk kan zijn.

285
00:12:41,997 --> 00:12:45,767
Ze leren respect te hebben voor Taal:
Taal met een hoofdletter.

286
00:12:45,791 --> 00:12:49,974
En aangezien 88 procent van de Amerikanen
thuis uitsluitend Engels praat,

287
00:12:49,998 --> 00:12:52,609
vind ik dit eigenlijk geen slechte zaak.

288
00:12:52,633 --> 00:12:56,436
Weet je waarom talen uitsterven
op onze planeet?

289
00:12:56,796 --> 00:13:01,838
Dat komt niet omdat de overheid één taal
oplegt aan een kleinere groep,

290
00:13:01,862 --> 00:13:04,556
of omdat een volledige groep sprekers
weggeveegd wordt.

291
00:13:04,580 --> 00:13:07,580
Dit is zeker in het verleden gebeurd,
en het gebeurt nog steeds,

292
00:13:07,580 --> 00:13:09,705
maar het is niet de hoofdreden.

293
00:13:10,268 --> 00:13:13,046
De hoofdreden is dat een kind
geboren wordt in een familie

294
00:13:13,070 --> 00:13:16,625
die een taal spreekt die niet veel
gesproken wordt in hun gemeenschap,

295
00:13:16,649 --> 00:13:18,656
en dat het kind die taal niet leert.

296
00:13:18,680 --> 00:13:19,965
Waarom?

297
00:13:19,989 --> 00:13:24,291
Omdat die taal niet gewaardeerd wordt
in hun gemeenschap.

298
00:13:24,315 --> 00:13:26,228
Omdat die taal niet nuttig is.

299
00:13:26,252 --> 00:13:31,236
Want het kind kan geen job vinden
als het die taal spreekt.

300
00:13:31,260 --> 00:13:35,291
Want als taal slechts een werktuig is,

301
00:13:35,315 --> 00:13:37,656
dan is het leren van hun geboortetaal

302
00:13:37,656 --> 00:13:40,001
net zo nuttig als het leren
van Valyriaanse talen.

303
00:13:40,001 --> 00:13:41,449
Dus waarom moeite doen?

304
00:13:43,387 --> 00:13:44,537
Wel...

305
00:13:46,514 --> 00:13:50,903
Misschien leidt taalstudie niet 
tot een betere taalbeheersing.

306
00:13:50,927 --> 00:13:53,177
Maar misschien is dat niet zo erg.

307
00:13:53,855 --> 00:13:56,966
Misschien, als meer mensen
meer talen zouden studeren,

308
00:13:56,990 --> 00:13:59,608
zou dit kunnen leiden
tot meer taaltolerantie

309
00:13:59,632 --> 00:14:01,520
en minder tot taalimperialisme.

310
00:14:01,949 --> 00:14:04,933
Misschien, als we taal zouden
respecteren voor wat het is --

311
00:14:04,957 --> 00:14:09,729
letterlijk de grootste uitvinding 
in de menselijke geschiedenis --

312
00:14:09,753 --> 00:14:11,229
dan zouden we in de toekomst

313
00:14:11,253 --> 00:14:14,992
bedreigde talen kunnen koesteren
als levende talen,

314
00:14:15,016 --> 00:14:16,683
in plaats van als museumstukken.

315
00:14:17,182 --> 00:14:18,968
(Valyriaans) Kirimvose.
Dank je.

316
00:14:18,992 --> 00:14:20,388
(Applaus)