WEBVTT

00:00:01.659 --> 00:00:02.809
ဇွန်းတွေ။

00:00:04.944 --> 00:00:06.326
ကတ်ထူပုံးတွေ။

00:00:07.302 --> 00:00:09.722
ကလေးကစားစရာ မီးရထားတွေ။

00:00:10.522 --> 00:00:11.854
ပွဲလမ်းသဘင် အဆင်တန်ဆာတွေ။

00:00:12.442 --> 00:00:13.832
နေအိမ်တွေ။

00:00:14.292 --> 00:00:15.577
စောင်တွေ။

00:00:15.601 --> 00:00:16.751
ခြင်းတွေ။

00:00:17.228 --> 00:00:18.474
ကော်ဇောတွေ

00:00:18.498 --> 00:00:19.649
ဗန်းစားပွဲတွေ။

00:00:19.673 --> 00:00:21.077
စမတ်ဖုန်းတွေ။

00:00:21.101 --> 00:00:22.381
စန္ဒယားတွေ။

00:00:23.284 --> 00:00:24.598
ဝတ်စုံတွေ။

00:00:24.622 --> 00:00:25.772
ဓာတ်ပုံတွေ။

00:00:25.895 --> 00:00:27.847
ဒီအရာတွေ အားလုံးက နောက်ဆုံး
သုံးလအတွင်းမှာ

00:00:27.847 --> 00:00:30.780
ရိုက်ယူခဲ့တဲ့ ဓာတ်ပုံတွေ ဖြစ်တာကလွဲလို့
တူတဲ့ အချက်က ဘာများလဲ။

00:00:30.780 --> 00:00:33.770
အဲဒီပုံတွေအတွက် ကျွန်တော် မူပိုင်ခွင့်
ပိုင်တာ လွဲလို့ပေါ့လေ။

00:00:33.794 --> 00:00:35.299
(ရယ်သံများ)

00:00:35.323 --> 00:00:36.855
ဒါတွေအားလုံးဟာ တီထွင်မှုတွေပါ၊

00:00:36.879 --> 00:00:40.229
ဘာသာစကားရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးကြောင့်
ဖန်တီးဖြစ်ခဲ့တာပါ။

00:00:40.229 --> 00:00:43.249
ဘာသာစကားသာ မရှိခဲ့ရင်
ဒီအရာတစ်ခုမှာမှ ရှိနိုင်ခဲ့ကြမှာ မဟုတ်ပါ။

00:00:43.273 --> 00:00:45.233
အဲဒါတွေထဲက တစ်ခုခုကို

00:00:45.257 --> 00:00:48.003
ဒါမှမဟုတ် ဒီလို အဆောက်အအုံကြီးမျိုးကို၊

00:00:48.027 --> 00:00:50.383
ဘာသာစကားကို မသုံးနိုင်ဘဲနဲ့၊

00:00:50.407 --> 00:00:54.949
ဘာသာစကားကို အသုံးပြုပြီး ရခဲ့တဲ့ အသိပညာကို
အသုံးမပြုခဲ့ဘဲ ဆောက်လုပ် မရနိုင်ခဲ့ပါ။

00:00:54.973 --> 00:00:59.021
အခြေခံအားဖြင့် ဘာသာစကားဟာ
တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ အရေးအကြီးဆုံး

00:00:59.045 --> 00:01:00.219
အချက် ဖြစ်ပါတယ်။

00:01:00.243 --> 00:01:03.284
ကျုပ်တို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအားလုံးတို့က
၎င်းအပေါ်တွင် ရပ်တည်နေကြရတယ်။

00:01:03.308 --> 00:01:05.760
ပြီးတော့ ဘာသာစကားကို လေ့လာရန်
ရွေးချယ်ကြသူတို့ဟာ

00:01:05.784 --> 00:01:10.776
ဘာသာစကား ဘယ်လို ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သလဲ၊
လူသားတွေရဲ့ ဘာသာစကား မတူကွဲပြားကြပုံ၊

00:01:10.800 --> 00:01:13.874
အဲဒါက တိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ ဆက်သွယ်မှုစနစ်နဲ့
မတူပုံကို လေ့လာသူတို့ကို

00:01:13.874 --> 00:01:15.461
ဘာသာဗေဒပညာရှင်တွေလို့ ခေါ်ပါတယ်။

00:01:15.461 --> 00:01:20.120
ဘာသာစကားဗေဒ ပညာဟာ အတော်လေး
နုသေးတဲ့ ပညာရပ်ပါ။

00:01:20.399 --> 00:01:23.496
ပြီးတော့ အဲဒီထဲမှာ အရေးကြီးတဲ့ အချက်တွေ
အများကြီး မပါဝင်ကြပါဘူး၊

00:01:23.520 --> 00:01:26.052
ဥပမာ၊ လူသားရဲ့ ဆက်သွယ်စကားပြောရေး
စနစ်တွေဟာ

00:01:26.076 --> 00:01:28.837
တိရိစ္ဆာန်တွေရဲ့ စနစ်နဲ့ လုံးဝကို မတူဘူး၊

00:01:28.861 --> 00:01:31.522
ဘာသာစကားအားလုံးတို့ရဲ့ 
ထုတ်ဖေါ်ပြောနိုင်စွမ်းဟာ

00:01:31.546 --> 00:01:33.585
နည်းလမ်းတွေ မတူတောင် တူညီကြပါတယ်။

00:01:33.998 --> 00:01:37.272
ဒါတောင်၊ ဘာသာစကား အကြောင်းကို မရပ်မနား
ပြောဆိုဆွေးနွေးချင်ကြတဲ့

00:01:37.296 --> 00:01:41.918
လူတွေလည်း အထူးပဲ 
များပြားလှပြီး သူတို့ကိုသူတို့

00:01:41.942 --> 00:01:44.801
ဘာသာဗေဒ ပညာရှင်တွေလိုပဲ
အားလုံးသိကြတယ်လို့ ထင်မှတ်ကြပါတယ်။

00:01:44.801 --> 00:01:47.617
သူတို့က ဘာသာစကားတစ်ခုကို
ပြောနိုင်ကြတော့ ထင်နိုင်ကြပါတယ်။

00:01:47.641 --> 00:01:49.843
ကိုယ်က ဘာသာစကား တစ်ခုကို ပြောနိုင်တော့

00:01:49.843 --> 00:01:52.280
ဘယ်သူမဆို အဲဒီအကြောင်းကို
ဆွေးနွေးခွင့် ရှိတယ်ပေါ့။

00:01:52.280 --> 00:01:55.150
ခွဲစိတ်ကုဆရာဝန်နဲ့ ခင်ဗျား စကားပြောနေရတာ
စိတ်ကူးကြည့်ကြည့်ပါ၊

00:01:55.150 --> 00:01:56.608
‘‘ဆရာ၊ ကျနော့်ကို နားထောင်ပါ၊

00:01:56.608 --> 00:01:58.466
ကျွန်တော် အသက် ၄၀ ရှိလာပြီ၊

00:01:58.490 --> 00:02:01.584
အခုတော့ သွေေးကြော အဆို့ရှင် တစ်ခုနှစ်ခု
လောက် လဲပေးဖို့ လိုနေတယ်။

00:02:01.584 --> 00:02:03.853
ခင်ဗျားကလည်း ကျွန်တော့်အမြင်ကို 
သဘောတူမှာပါ။‘‘

00:02:03.853 --> 00:02:06.202
လက်တွေ့ဘဝထဲမှာ တကယ့်ကို
အဲဒီလို ဖြစ်ပျက်နေပါတယ်။

00:02:06.202 --> 00:02:09.949
Neil deGrasse Tyson ရဲ့ "Arrival,"
ကားကို မှတ်မိကြမယ်ဆိုရင်၊

00:02:09.973 --> 00:02:12.658
ဒီပြင်ဂြိုဟ်သားတွေနဲ့ ဆက်သွယ်
ပြောဆိုနိုင်ဖို့အတွက် သူဟာ

00:02:12.658 --> 00:02:15.346
လျှိုဝှက်စာတွေကို ဖြေနိုင်သူကို
ရှာဖွေယူဖို့ လိုအပ်မယ်၊

00:02:15.346 --> 00:02:16.978
ဘာသာဗေဒပညာရှင်ကို ခေါ်မယ်ဆိုရင်

00:02:16.978 --> 00:02:18.926
ဂြိုလ်သားတွေနဲ့ဆက်သွယ်ပြောဆိုတဲ့အခါမှာ

00:02:18.950 --> 00:02:21.695
ဂြိုလ်သားတွေရဲ့ ဘာသာစကားကို ဘာမှ
မသိတဲ့ ဘာသာဗေဒ ပညာရှင်ဟာ

00:02:21.695 --> 00:02:23.299
အဲဒီလို အခြေအနေမျိုးထဲမှာ

00:02:23.323 --> 00:02:25.229
ဘယ်လိုမှာမှ အသုံးဝင်မှာ မဟုတ်လို့ပါ။

00:02:25.253 --> 00:02:27.990
ဟုတ်ပါတယ်၊ "Arrival" ရုပ်ရှင်ကားရဲ့
သာဓကဟာ စဉ်းစားစရာပါပဲ။

00:02:28.014 --> 00:02:30.431
အဲဒီရုပ်ရှင်အစား ကျနော် 
ဆွေးနွေးချင်တာက ဟေ့လူတွေ၊

00:02:30.431 --> 00:02:33.141
ဂြိုလ်သား အများအပြားတို့ဟာ
ဧရာမအာကာသယာဉ်ကြီးတွေနဲ့

00:02:33.165 --> 00:02:36.871
ကျုပ်တို့ဆီကို လာနေကြတာက
ဆက်သွယ်စကားပြောဖို့ သက်သက် အတွက်ပဲလား၊

00:02:36.871 --> 00:02:39.250
ဒီတော့ ဘာသာဗေဒ 
ပညာရှင်ကို ငှားဖို့ လိုနေတယ်ပေါ့။

00:02:39.274 --> 00:02:40.284
(ရယ်သံများ)

00:02:40.308 --> 00:02:43.689
အမေရိကန် အစိုးရဆီမှာ ဘတ်ဂျက် 
ည်းနေလို့လား၊ ပြဿနာတစ်ခုခု ရှိနေလို့လား။

00:02:43.689 --> 00:02:44.617
(ရယ်သံများ)

00:02:44.641 --> 00:02:47.545
ဒီလိုတွေးခေါ်မှုတွေက နားလည်မှု 
လွဲမှာနေတာတွေကို ထောက်ပြနေတယ်၊

00:02:47.569 --> 00:02:51.045
ဘာသာစကားဆိုတာက ဘာလဲ၊ ဘာသာစကားဆိုင်ရာ၊
ပြီးတော့ ဘာသာဗေဒ ပညာရှင်ကိုပါ

00:02:51.069 --> 00:02:52.380
အပေါ်ယံ ချဉ်းကပ်မှုမျိုးပါ။

00:02:53.568 --> 00:02:57.996
ခုနက ပြောပြခဲ့တဲ့ လွှဲမှားနေတဲ့
နားလည်မှု တော်တော်များများကို

00:02:58.020 --> 00:03:01.999
Forbes မဂ္ဂဇင်းထဲက စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့
ဆောင်းပါးထဲမှာ

00:03:01.999 --> 00:03:05.958
စုပေါင်းဖေါ်ပြထားတယ်။ အထက်တန်းကျောင်းသား
တွေ နိုင်ငံခြားဘာသာကို သင်ရန် ဆောင်းပါးပါ။

00:03:05.958 --> 00:03:08.435
၎င်းထဲက အချက်အလက် တချို့ကို
ကျွန်တော် ကိုးကားရပါမယ်၊

00:03:08.459 --> 00:03:10.971
အဲဒီနောက် ခင်ဗျားတို့က
အဲဒီလို အယူအဆတွေ မှန်မမှန်ကို

00:03:10.971 --> 00:03:14.171
ချင့်ချိန်း ခန့်မှန်း သုံးသပ်နိုင်ကြမှာပါ။

00:03:14.559 --> 00:03:18.772
"အမေရိကန်တွေဟာ ဂန္ထဝင်ဝတ္ထုတွေကို
ဘာသာပြန်နဲ့တောင်မှ ဖတ်ခဲကြတယ်။‘‘

00:03:18.772 --> 00:03:21.737
အဲဒီလိုဆိုရင်၊ ထိုသူတို့ဟာ မူရင်းဘာသာနဲ့
မဖတ်ကြဖို့ များတော့

00:03:21.761 --> 00:03:25.203
သူတို့ကို နိုင်ငံခြားဘာသာစကားကို
သင်ပေးဖို့ ဘာ့အတွက် လိုအပ်ပါသလဲ။

00:03:25.227 --> 00:03:26.411
ဆိုလိုရင်းက ဘာများလဲ။

00:03:26.435 --> 00:03:29.997
"ကျောင်းမှာ နိုင်ငံခြားဘာသာစကားကို 
သင်ယူမှုဟာ ကျောင်းမှာ ပြုလုပ်နိုင်တဲ့

00:03:29.997 --> 00:03:33.867
အခြားအရာတွေနဲ့စာရင် 
အချိန်ကို ဖြုန်းမှုသက်သက်ပါ။"

00:03:33.887 --> 00:03:37.629
ဥရောပမှာ အတော်သေးငယ်တဲ့ ဒေသထဲတွင်
ဘာသာစကားအုပ်စုတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။‘‘

00:03:37.629 --> 00:03:41.182
ဒီတော့ အမေရိကန်တွေ အနေနဲ့ အခြားဘာသာ
စကားတစ်ခုကို သင်ယူဖို့က ဘာ့အတွက်များလဲ။

00:03:41.182 --> 00:03:44.712
တကယ်ပါပဲ၊ အဲဒါ့အတွက် ကိုယ်စိုက်ထုတ်ရမယ့်
အချိန်အတွက် ဆုလာဘ် ရစရာမရှိပါဘူး။

00:03:44.736 --> 00:03:46.163
ကျွန်တော်အကြိုက်ဆုံး အပိုဒ်က-

00:03:46.163 --> 00:03:49.016
Birmingham မြို့မှ ကျောင်းသားဟာ
မက်ဆီကို နယ်ခြားဆီ ရောက်ဖို့

00:03:49.016 --> 00:03:51.496
မိုင်ထောင်ချီ ခရီးထွက်ရလိမ့်မယ်၊
ဒါတောင် အဲဒီဒေသမှာ

00:03:51.496 --> 00:03:54.604
ထိုသူဟာ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ အင်္ဂလိပ်လို
ပြောနိုင်ဖို့ များပါတယ်။‘‘

00:03:54.628 --> 00:03:57.327
တနည်းအားဖြင့် ကိုယ်ဟာ တစ်နေရာရာကို
သွားနိုင်စွမ်း ရှိရင်၊

00:03:57.351 --> 00:03:59.329
ကိုယ်လိုချင်တဲ့ နေရာတွေကို သွားနိုင်ပြီး

00:03:59.329 --> 00:04:02.275
ဒီ့ပြင်ဘာသာစကားကို သင်ယူခြင်းဟာ
ဘယ်လိုမှ အဓိပ္ပါယ်မရှိပါ။

00:04:02.275 --> 00:04:06.417
ဒီလို တွေးထင်လာစေတဲ့ အကြောင်းရင်းက
ခံယူချက်ဆိုင်ရာ အမှားကြောင့်ပါ၊

00:04:06.417 --> 00:04:08.534
ဘာသာစကားဟာ ကိရိယာတခုပါ 
ဆိုတဲ့ အချက်ကြေင့်ပါ။

00:04:08.534 --> 00:04:11.878
အဲဒီလို ခံယူချက်က ဟုတ်မှန်သလို
စဉ်းစားစရာ အကြေင်းတွေ ရှိကြတာ အမှန်ပါပဲ။

00:04:11.902 --> 00:04:14.763
ကိုယ်ဟာ ဒေသသုံး ဘာသာစကားကို
မသိရင် ဘာမှမလုပ်နိုင်ဘူး ဆိုတော့

00:04:14.763 --> 00:04:16.777
ဘာသာစကားဟာ ကိရိယာတစ်ခုနဲ့ တူတာ မှန်ပါတယ်။

00:04:16.801 --> 00:04:19.801
ဒါပေမဲ့ ဘာသာစကားကို ကိရိယာတစ်ခု
သက်သက်လို မြင်မှုကျတော့

00:04:19.825 --> 00:04:21.817
လုံးဝကြီးကို မှားနေပါတယ်။

00:04:21.841 --> 00:04:25.142
ဘာသာစကားဟာ ကိရိယာတခုမျှသာ ဖြစ်ခဲ့ရင်
အတော့်ကို ဟောင်နွမ်းလောက်ပါပြီ။

00:04:25.166 --> 00:04:28.266
ပိုကောင်းတာကို ရှာတွေ့လို့ အဲဒါကို 
စွန့်ပစ်ခဲ့သင့်တာ ကြာလှပါပြီ။

00:04:28.266 --> 00:04:30.272
ဒီနေရာမှာ ဝါကျတစ်ကြောင်း စဉ်းစားကြည့်ပါ။

00:04:30.272 --> 00:04:33.565
ကျွန်တော့်ဘဝထဲတွင်“မနေ့က ကျွန်တော်
Kyn ကိုမြင်ခဲ့တယ်” ပြောခဲ့ဘူးပါတယ်။

00:04:33.565 --> 00:04:35.268
ကျွန်တော့် သူငယ်ချင်း အမည်က Kyn ပါ။

00:04:35.292 --> 00:04:38.076
"Yesterday I saw Kyn "
လို့ ပြောဆိုချိန်မှာ

00:04:38.124 --> 00:04:40.440
ကျွန်တော့် ခေါင်းထဲမှာ 
ပေါ်ပေါက်နေသမျှ အားလုံးဟာ

00:04:40.440 --> 00:04:42.482
ခုနက ဝါကျမှတစ်ဆင့် ခင်ဗျားရဲ့ စိတ်ထဲမှာပါ

00:04:42.482 --> 00:04:44.108
ပေါ်လာပြီလို့ သေချာပါသလား။

00:04:44.108 --> 00:04:46.839
ဆက်စပ်နေတဲ့ အချင်းအရာတွေ များလွန်းလို့
သေချာဖို့ မလွယ်ပါ။

00:04:46.863 --> 00:04:48.495
ဥပမာ၊ "မနေ့က" စကားလုံး ဆိုပါစို့။

00:04:48.495 --> 00:04:51.584
ကျွန်တော်က အဲဒီမှာ ရာသီဥတု ဘယ်လို
ရှိခဲ့မှန်းကို ထင်မိနိုင်သေးတယ်။

00:04:51.608 --> 00:04:53.102
ဆက်ပြီး ကျွန်တော် မှတ်မိသေးတာက

00:04:53.102 --> 00:04:56.226
အီးမေးလ်ပို့ဖို့ ကျွန်တော် မေ့သွားခဲ့သို့
ပို့ခဲ့ရတာမျိုးပါ။

00:04:56.250 --> 00:04:59.566
ဒါက တမင်ကို နောက်ပြောင် ပြောလိုက်တာပါ၊
မေးလ်ပိုဖို့ မေ့သွားတာ အမှန်ပါ။

00:04:59.590 --> 00:05:02.440
ဒီတော့ အဲဒါကို တနင်္လာကျမှ
လုပ်ရမယ့် သဘောပါ၊

00:05:02.464 --> 00:05:04.761
အဲဒီနေ့ ကျွန်တော် အိမ်ကို
ပြန်ရောက်မှာမို့လို့ပါ။

00:05:04.761 --> 00:05:06.585
ဒါနဲ့၊ တနင်္လာနေ့ကို စဉ်းစားလိုက်တာနဲ့

00:05:06.585 --> 00:05:10.295
ကျွန်တော်ဟာ Bangles တွေရဲ့ "Manic Monday"
ဆိုတဲ့ သီချင်းကောင်းကို စဉ်းစားမိတယ်။

00:05:10.295 --> 00:05:12.936
ပြီးတော့ "saw" လို့ ပြောလိုက်လို့
စဉ်းစားမိတဲ့ စကားစုက-

00:05:12.936 --> 00:05:16.037
"ငါမြင်ပြီ။' မျက်မမြင်သူက သူ့တူနဲ့ လွှကို
ယူလိုက်တာကို မြင်မိတယ်။

00:05:16.037 --> 00:05:17.038
အမြဲတမ်း ဒီအတိုင်းပဲ။

00:05:17.062 --> 00:05:20.807
ကျွန်တော် "saw" စကားလုံးကို ကြားရင်၊
ပြောမိရင် အမြဲတမ်း အဲဒီလို စဉ်းစားတတ်တယ်။

00:05:20.807 --> 00:05:22.348
အဖိုးရဲ့ ပြောနေကျ စကားလုံးတွေပါ၊

00:05:22.348 --> 00:05:24.059
တဆက်တည်း အဖိုးကိုလည်း သတိရစရာပါ။

00:05:24.059 --> 00:05:26.838
ကျွန်ုပ်တို့ဟာ "Manic Monday" အကြောင်း
ပြန်ပြောဆိုကြရဦးမယ်။

00:05:26.838 --> 00:05:30.100
"Yesterday I saw Kyn" ဝါကျထဲမှာ Kyn ကို
ပြောဆိုခဲ့ရာတွင်လည်း၊

00:05:30.100 --> 00:05:33.067
ကျွန်တော် သူ့ကိုတွေ့မြင်ခဲ့ရတဲ့
အခြေအနေတွေကိုပါ စဉ်းစားမိမှာပါ။

00:05:33.067 --> 00:05:36.854
ထိုနေ့တုန်းကလည်း အလားတူ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ သူဟာ
ကျွန်တော့်ကြောင်နဲ့ အတူ ဒီမှာ ရှိနေတယ်။

00:05:36.854 --> 00:05:38.683
ကျွန်တော် Kyn အကြောင်းကို 
စဉ်းစားနေစဉ်

00:05:38.683 --> 00:05:40.665
သူအခု Long Beach State သွားနေတာကို သိတယ်၊

00:05:40.665 --> 00:05:43.056
တဆက်တည်း ကျွန်တော့်မိတ်ဆွေနဲ့
ကျွန်တော့်မိခင်တို့ဟာ

00:05:43.056 --> 00:05:45.554
နှစ်ဦးစလုံး Long Beach State မှ
ဘွဲ့ရခဲ့တာ မှတ်မိမယ်၊

00:05:45.554 --> 00:05:48.612
ကျွန်တော့ တူမဝမ်းကွဲ Katie အခု
Katie Long Beach State တက်နေတယ်။

00:05:48.612 --> 00:05:50.260
အားလုံးကး "Manic Monday" သဘောပါပဲ။

00:05:50.260 --> 00:05:52.906
ကိုယ်က တစ်ခုခုပြောချိန်မှာ
ခေါင်းထဲမှာ ပေါ်လာတတ်တာတွေရဲ့

00:05:52.906 --> 00:05:54.572
အစိတ်အပိုင်း အချို့ပဲ ရှိပါသေးတယ်။

00:05:54.572 --> 00:05:57.111
ကျုပ်တို့အားလုံး ကိုယ့်ခေါင်းထဲမှာ
ဖြစ်ပျက်နေတာတွေကို

00:05:57.111 --> 00:05:59.635
အဲဒီလိုပုံစံ စဉ်းစားလေ့ ရှိကြပါတယ်။

00:05:59.635 --> 00:06:01.141
ကျုပ်တို့ အားလုံး အလားတူပါပဲ။

00:06:01.165 --> 00:06:02.329
(ရယ်သံများ)

00:06:02.353 --> 00:06:05.682
ဒီတော့ ကျုပ်တို့ရဲ့ စနစ်က အခုလို 
ညံ့နေတာဟာ ဘာမှ အံ့အားသင့်စရာမဟုတ်ပါ။

00:06:05.682 --> 00:06:07.460
ဥပမာ တစ်ခုကို ပြသပေးတဲ့ အနေနဲ့

00:06:07.484 --> 00:06:10.626
ခင်ဗျားတို့က ကိတ်မုန့်စားရတာ ဘယ်လိုလဲ
သိချင်ကြတယ် ဆိုပါစို့၊

00:06:10.650 --> 00:06:13.006
ကိတ်မုန့်ကိုယူပြီး စားမယ့်အစား

00:06:13.030 --> 00:06:16.082
ကျုပ်တို့ဟာ ကိတ်ထဲ ပါဝင်တဲ့
အရာတွေကို

00:06:16.082 --> 00:06:17.807
တစ်ခုပြီးတစ်ခု ညွှန်ကြားချက်နဲ့အတူ

00:06:17.831 --> 00:06:19.043
စားပစ်ကြရန် လိုအပ်ပါမယ်။

00:06:19.043 --> 00:06:22.652
ဝင်ပစ္စည်းတွေက ပေါင်းစည်းမိလျက် ကိတ်မုန့်
ဖန်တီးပေးပုံအကြောင်း သိရန်အတွက်ပါ။

00:06:22.652 --> 00:06:24.680
ခင်ဗျားတို့ ညွှန်ကြားချက်ကိုပါ စားပစ်ရမယ်။

00:06:24.704 --> 00:06:25.768
(ရယ်သံများ)

00:06:25.792 --> 00:06:28.815
ကျုပ်တို့က ကိတ်မုန့်ကို အဲဒီပုံစံနဲ့
လက်တွေ့စမ်းသပ်ကြရမယ်ဆိုရင်၊

00:06:28.815 --> 00:06:31.445
ကျုပ်တို့ဟာ ကိတ်မုန့်ကို ဘယ်တော့မှ
စားဖြစ်မှ မဟုတ်ပါဘူး။

00:06:31.445 --> 00:06:34.509
ဒါပေမဲ့၊ ကျုပ်တို့ ခေါင်းထဲမှာ ဖြစ်ပျက်နေ
တာတွေကို နားလည်ရန်

00:06:34.509 --> 00:06:37.213
ဘာသာစကားဟာ တစ်ခုတည်းသော
နည်းလမ်း ဖြစ်ပါတယ်။

00:06:37.213 --> 00:06:39.751
ဒါက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အတွင်းပိုင်းလက္ခဏာပါ၊

00:06:39.751 --> 00:06:41.609
ကျုပ်တို့ကို လူသားလုပ်ပေးတဲ့ အရာပါ၊

00:06:41.633 --> 00:06:44.871
ကျန်တဲ့ တိရိစ္ဆာန်တွေနဲ့ကျုပ်တို့ကို 
မတူအောင် လုပ်ပေးတဲ့ အချက်ပါပဲ၊

00:06:44.895 --> 00:06:47.250
ကျုပ်တို့ အတွင်းထဲမှာ 
တစ်နေရာရာမှာရှိနေတဲ့ အရာပါ၊

00:06:47.250 --> 00:06:50.990
ကျုပ်တို့အနေနဲ့ အဲဒါကို မိတ်ဆက်ပေးဖို့ 
လိုအပ်တာက ကျုပ်တို့ရဲ့ ဘာသာစကားတွေပါပဲ။

00:06:50.990 --> 00:06:54.679
ကျုပ်တို့ခေါင်းထဲမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာကို
ပြသဖို့ ဘာသာစကားဟာ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းပဲ။

00:06:54.679 --> 00:06:57.304
‘‘လူသားရဲ့ တွေးခေါ်ပုံနဲ့ ခံစားချက်များရဲ့
သဘာဝက ဘာလဲ‘‘

00:06:57.304 --> 00:06:59.941
မေးခွန်းကို ခင်ဗျားတို့အား
မေးလိုတာကို စိတ်ကူးကြည့်ကြပါ။

00:06:59.941 --> 00:07:01.035
ခင်ဗျား လုပ်ချင်ကြမှာက

00:07:01.035 --> 00:07:03.442
အတတ်နိုင်ဆုံး အများဆုံး ကွဲပြားကြတဲ့
ဘာသာစကားတွေကို

00:07:03.442 --> 00:07:04.387
လေ့လာကြရပါမယ်။

00:07:04.411 --> 00:07:06.426
တစ်ခုတည်းကို လေ့လာရုံနဲ့ မဖြစ်နိုင်ပါ။

00:07:06.474 --> 00:07:08.096
ခင်ဗျားတို့အား ဥပမာတစ်ခု အနေနဲ့၊

00:07:08.096 --> 00:07:10.685
ကြောက်လေး Roman ရဲ့ ပုံတစ်ပုံ ရိုက်ထားရာ၊

00:07:10.709 --> 00:07:13.688
12 megapixel ကင်မရာနဲ့ ရိုက်ယူခဲ့တယ်။

00:07:13.712 --> 00:07:17.144
ဒါကျတော့ အဲဒီကြောင်ရဲ့ ပုံပါပဲ၊
ဒါပေမဲ့ pixel ပိုနည်းတဲ့ပုံပါ။

00:07:17.168 --> 00:07:21.051
ဒီပုံနှစ်ပုံလုံးဟာ တကယ့်ကြောင်ပါလို့ 
ပြောမရနိုင်တာ ရှင်းနေပါတယ်။

00:07:21.075 --> 00:07:25.249
ဒါပေမဲ့ တစ်ပုံက နောက်ပုံနဲ့စာရင် ကြောင်ကို
ပိုပြီးပြည့်စုံစွာ ဖေါ်ပြနိုင်ပါတယ်။

00:07:25.679 --> 00:07:27.663
ဘာသာစကားဟာ ကိရိယာတစ်ခု သက်သက်မဟုတ်ပါ။

00:07:28.107 --> 00:07:29.816
၎င်းဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့အမွေပါ။

00:07:29.840 --> 00:07:32.446
အဲဒါဟာ လူသားဖြစ်ရခြင်းရဲ့
အနှစ်သာရကို ဖေါ်ပြပေးနေပါတယ်။

00:07:32.446 --> 00:07:36.951
ပြီးတော့ ကျွန်တော်က ကျုပ်တို့အမွေလို ပြော
လိုက်တာက လူသားတိုင်းကို ဆိုလိုတာပါ။

00:07:36.951 --> 00:07:41.786
ဘာသာစကား တစ်ခုတည်း ဆုံးရှုံးရခြင်းဟာ
ကားချပ်ပုံကို ပြတ်သားမှု နည်းသွားစေပါတယ်။

00:07:41.810 --> 00:07:45.855
ကျွန်တော်ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ် အတွင်းမှာ

00:07:45.879 --> 00:07:48.734
အလုပ်အနေနဲ့ရော၊ ပျော်စရာ အနေနဲ့ပါ၊

00:07:48.734 --> 00:07:50.899
ကျွန်တော်ဟာ ဘာသာစကားတွေကို ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။

00:07:50.923 --> 00:07:52.733
အဲဒါတွေကို "conlangs" လို့ ခေါ်ကြတယ်၊

00:07:52.733 --> 00:07:54.672
"constructed languages" ရဲ့ အတိုကောက်ပါ။

00:07:54.672 --> 00:07:57.069
အချက်နှစ်ချက်ကို ဘေးချင်းယှဉ်
မိတ်ဆက်ပေးလိုက်ခြင်းက

00:07:57.069 --> 00:07:59.431
ကျုပ်တို့ဟာ ကမ္ဘာ့ဘာသာစကားတွေကို
ဆုံးရှုံးနေရတယ်၊

00:07:59.431 --> 00:08:01.634
ကျွန်တော်က ဘာသာစကားအသစ်ကို
ဖန်တီးနေတယ် ဆိုတော့

00:08:01.634 --> 00:08:03.696
အဲဒီနှစ်ချက် အပြင်ပန်းဆက်သွယ်မှု ရှိနေသလို

00:08:03.720 --> 00:08:04.756
ထင်စရာ ရှိနိုင်ပါတယ်။

00:08:04.756 --> 00:08:08.210
တကယ်တော့ လူတော်တော်များများတို့က
အဲဒီလို ဆက်စပ်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ကြပါတယ်။

00:08:08.210 --> 00:08:10.981
ဒါပေမဲ့ ခုနက ပြောဆိုနေတာတွေရဲ့
ဘောင်အပြင်ကို ထိုးထွက်နေတဲ့

00:08:10.981 --> 00:08:13.879
James Cameron ရဲ့ Avatar ရုပ်ရှင်ထဲက
conlang တစ်ခု ရှိနေပါတယ်။

00:08:13.879 --> 00:08:14.670
သူအဆိုအရ

00:08:14.670 --> 00:08:17.686
"သုံးနှစ်အတွင်းမှာ ၎င်းဟာ
James Cameron ကို သိမ်းယူနိုင်ခဲ့တယ်။

00:08:17.686 --> 00:08:21.101
Avatar ကို ရုံတွေမှာ လိုက်ပြပြီးတဲ့နောက်
အဲဒီဘာသာစကား သေဆုံးသွားပါပြီ။‘‘

00:08:21.101 --> 00:08:22.585
နောက် ပြောစရာ ရှိပါသေးတယ်။

00:08:22.585 --> 00:08:25.913
"Na'vi, alas ရဲ့ နေရာကို ဘယ်လိုမှာမှ
အစားထိုးလို့ ရနိုင်မယ် မထင်ပါ..."

00:08:25.913 --> 00:08:27.719
တကယ့်ကို လေးနက်လှပြီး နောင်တရစရာပါ၊

00:08:27.719 --> 00:08:30.590
တချို့တို့ကတော့ အဲဒီအကြောင်း
စဉ်းစားချင်မှ စဉ်းစားမိကြမှာပါ။

00:08:30.590 --> 00:08:31.399
(ရယ်သံများ)

00:08:31.399 --> 00:08:32.612
ကျွန်တော် ဘွဲ့ယူစဉ်တုန်းက

00:08:32.636 --> 00:08:34.359
အဓိက ဘာသာရပ် နှစ်ခုကို သင်ယူခဲ့တယ်။

00:08:34.359 --> 00:08:36.840
တစ်ခုက ဘာသာဗေဒ ဖြစ်ခဲ့ပြီး
နောက်တစ်ခုက အင်္ဂလိပ်စာပါ။

00:08:36.864 --> 00:08:39.816
အင်္ဂလိပ်ကို အဓိကဘာသာအဖြစ် သင်ခဲ့တာ၊
အင်္ဂလိပ်စာကို လေ့လာခဲ့တာက

00:08:39.816 --> 00:08:43.062
လက်တွေ့မှာကျတော့ ကျုပ်တို့ သိရှိကြသလို
အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာမှုမဟုတ်ခဲ့ဘဲ

00:08:43.062 --> 00:08:44.691
စာပေကို လေ့လာမှုသာ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

00:08:44.691 --> 00:08:46.352
စာပေဆိုတဲ့အရာ တကယ့်အံ့ဩစရာကြီးပါ၊

00:08:46.352 --> 00:08:49.493
အခြေခံအားဖြင့် စာပေဟာ ပိုကျယ်ပြန့်စွာ
ပြောရရင် အနုပညာနဲ့ဆင်ပါတယ်။

00:08:49.517 --> 00:08:51.454
၎င်းဟာ အနုပညာဆိုတဲ့ ခေါင်းစီးအောက်မှာပါ။

00:08:51.454 --> 00:08:53.076
စာပေကို ကျုပ်တို့ လေ့လာကြည့်ရင်၊

00:08:53.076 --> 00:08:57.875
စာရေးဆရာတွေဟာ လုံးဝကို အသစ်ဖြစ်ကြတဲ့
ဖြစ်ရပ်တွေကို ဖန်တီးကြပါတယ်။

00:08:57.879 --> 00:09:00.895
စာရေးသူတို့က သူတို့စိတ်ကူးယဉ်ပြီး
ဖန်တီးပေးလိုက်ကြတဲ့

00:09:00.919 --> 00:09:05.836
ဇာတ်ကောင်များထည့်ကို ထည့်ပေးလိုက်လို့
ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးတို့ဟာ

00:09:05.836 --> 00:09:08.218
နက်ရှိုင်းတဲ့ စိတ်ခံစားချက်တွေကို
ခံစားလာကြရပါတယ်။

00:09:08.218 --> 00:09:11.283
သူတို့ရဲ့ လက်ရာ အစွမ်းထက်ပုံကို
ဒါတွေကို ကြည့်ရင် ထင်ရှားနေပါတယ်။

00:09:11.307 --> 00:09:13.561
လုံးဝကို စိတ်ကူးထားတဲ့ ဇာတ်ကောင်တွေ
အကြောင်း

00:09:13.585 --> 00:09:15.824
စာအုပ်တွေ တသီတတန်းကြီး ရှိပါတယ်။

00:09:15.848 --> 00:09:19.415
တနည်း၊ စာအုပ်တစ်အုပ်လုံးဟာ အတုဖန်တီးထားတဲ့
လူတစ်ယောက် အကြောင်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

00:09:19.415 --> 00:09:22.010
George F. Babbitt ဆိုသူ အကြောင်း
စာအုပ်ရှိပါတယ်။

00:09:22.034 --> 00:09:23.871
Sinclair Lewis ရဲ့ "Babbitt" စာအုပ်ပါ၊

00:09:23.871 --> 00:09:26.926
အဲဒီစာအုပ်ဟာ ‘‘Babbitt‘‘
ကိုယ်၌ထက်ကို ပိုရှည်တာ အာမခံနိုင်ပါတယ်။

00:09:26.926 --> 00:09:28.528
စာအုပ်ကိုယ်၌ကျတော့ တိုတိုလေးပါ။

00:09:28.528 --> 00:09:30.291
တစ်ယောက်ယောက်က အဲဒါကို မှတ်မိရဲ့လား။

00:09:30.291 --> 00:09:33.626
စာအုပ်ဟာ အတော်လေး ကောင်းပါတယ်၊ 
‘‘Main Street‘‘ ထက်ပိုကောင်းတယ်ထင်တယ်။

00:09:33.626 --> 00:09:35.640
အဲဒီစာအုပ်ကို ကျွန်တော် အရမ်း ကြိုက်ပါတယ်။

00:09:35.640 --> 00:09:39.564
ဒီတော့ စာပေဟာ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတာကို
ကျုပ်တို့ ဘယ်တော့မှ မေးခွန်း မထုတ်ခဲ့ကြပါ။

00:09:39.564 --> 00:09:40.463
အဲဒါအပြင့်၊

00:09:40.463 --> 00:09:44.077
ဘာသာဗေဒပညာရှင်တွေကတောင်မှ
ဖန်တီးထားတဲ့ စာပေက ဘာတွေ ပြောနိုင်ကြောင်း

00:09:44.101 --> 00:09:47.968
အနုပညာအဖြစ် လူသားတွေရဲ့ ခံစားချက်ကို သက်
ရောက်နိုင်ပုံကို စိတ်မဝင်စားကြပါဘူး။

00:09:48.040 --> 00:09:51.137
ကျွန်တော် ဥပမာ ကောင်း တစ်ခုကို ပြပါမယ်။

00:09:51.137 --> 00:09:54.144
တချိန်တုန်း ကျွန်တော့်အကြောင်း
ဆောင်းပါး တစ်ပုဒ် ပေါ်လာခဲ့တယ်။

00:09:54.168 --> 00:09:57.008
California alumnimagazine ထဲမှာ
မကြာခင်တုန်းကပါ။

00:09:57.008 --> 00:09:58.633
အဲဒီဆောင်းပါးကိုရေး သူတို့ရေးကြစဉ်

00:09:58.657 --> 00:10:01.391
ဝေဖန်ရေးပေးမယ့်သူ တစ်ယောက်ယောက်ကို
သူတို့ ရှာလိုခဲ့ကြတယ်၊

00:10:01.391 --> 00:10:03.391
လုပ်ရိုးလုပ်စဉ် မဟုတ်ဘဲ ထူးဆန်းနေခဲ့ပါတယ်။

00:10:03.391 --> 00:10:05.879
ကိုယ်က လူတစ်ယောက် အကြောင်းကို
ပြောပြနေတုန်းပဲ ရှိသေး၊

00:10:05.879 --> 00:10:08.442
အဲဒီသူကို ဝေဖန်ရေးမယ့် လူတစ်ယောက်ကို
ရှာချင်နေကြပြီ။

00:10:08.466 --> 00:10:09.742
(ရယ်သံများ)

00:10:09.766 --> 00:10:12.509
တကယ်ကျတော့ အဲဒါကြောင့် အချိန်ကို ဆွဲနေသလို
ဖြစ်သွားခဲ့တယ်။

00:10:12.509 --> 00:10:14.972
နောက်ဆုံးတွင် သူတို့ ကျုပ်တို့ခေတ်အတွင်း

00:10:14.996 --> 00:10:17.321
အကျော်ကြားဆုံး ဘာသာဗေဒပညာရှင်ကို
ရှာတွေခဲ့ကြတယ်၊

00:10:17.345 --> 00:10:20.371
ကျုပ်တို့ ဒီBerkeley မှ ဘာသာဗေဒပညာရှင်
George Lakoff ပါ။

00:10:20.395 --> 00:10:23.877
သူရဲ့ သုတေသနများဟာ ဘာသာဗေဒပညာနဲ့
သိရှိနားလည်မှုပညာ နယ်ပယ်ကို

00:10:23.877 --> 00:10:25.458
အခြေခံမှအစ ပြောင်းပစ်ခဲ့ကြပါတယ်။

00:10:25.482 --> 00:10:29.141
သူ့ကို ကျွန်တော့်အကြောင်း၊ အထူးသဖြင့်
ဘာသာစကား ဖန်တီးမှုအကြောင်း မေးကြည့်တော့၊

00:10:29.141 --> 00:10:31.966
"ဘာသာစကား လေ့လာမှုထဲမှာ လေ့လာစရာတွေ
များလှပါတယ်၊ ကျုပ်တို့ဟာ

00:10:31.966 --> 00:10:35.206
လက်တွေ့ကျတဲ့ အရာတစ်ခုခုအတွက်
အချိန်ကို ဖြုန်းသင့်တယ်။‘‘ ဖြေခဲ့ပါတယ်။

00:10:35.230 --> 00:10:36.381
တကယ်ပါ။

00:10:36.405 --> 00:10:39.518
"လက်တွေ့ကျတဲ့ အရာတစ်ခုခု"က
ခင်ဗျားတို့ကို တစ်ခုခု သတိမရစေဘူးလား။

00:10:39.518 --> 00:10:42.247
သူကိုယ်တိုင် တီထွင်ခဲ့တဲ့ 
မူဘောင်ကိုပဲ ပြန်သုံးချင်ပါတယ်၊

00:10:42.247 --> 00:10:45.346
ကျွန်ုပ်တို့ ခံယူပြောဆိုလာခဲ့ကြတဲ့ 
ခံယူချက်ကို ပြန် ထောက်ပြပါရစေ-

00:10:45.370 --> 00:10:46.638
ဘာသာစကားဟာ ကိရိယာတခုပါ။

00:10:46.662 --> 00:10:50.093
သူကပါ အဲဒီလို ခံယူချက်ကို လက်ခံထားလျက်
လုပ်ကိုင်နေပုံရပါတယ်၊

00:10:50.117 --> 00:10:54.064
ဆက်သွယ်ရေးအတွက် အသုံးပြုနိုင်မှသာ
ဘာသာစကားဟာ အသုံးဝင်တယ် ဆိုတဲ့အချက်ပါ။

00:10:54.064 --> 00:10:56.796
ဆက်သွယ်ရေးအတွက် အသုံးပြုမရနိုင်ရင်
ဘာသာစကားဟာ အသုံးမဝင်ပါ။

00:10:56.796 --> 00:11:00.372
ကျုပ်တို့ဟာ သေနေကြပြီဖြစ်တဲ့ ဘာသာစကားတွေ
ကိုကော ဘာလုပ်ကြရမလဲ စဉ်းစားကြရမယ်။

00:11:00.396 --> 00:11:01.612
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်ပေါ့လေ။

00:11:01.636 --> 00:11:03.043
အဲဒီလို ယူဆကြရိုးမှန်ပါက၊

00:11:03.067 --> 00:11:06.929
ကျွန်တော်က HBO ရဲ့ "Game of Thrones"
အတွက် ဖန်တီးပေးခဲ့တဲ့

00:11:06.953 --> 00:11:10.366
High Valyrian ဘာသာစကား တစ်ခုဖြစ်တဲ့
Duolingo သင်တန်းကို

00:11:10.390 --> 00:11:12.938
တက်မှုဟာ အဓိပ္ပါယ် လုံးဝမရှိနိုင်ပါ။

00:11:12.962 --> 00:11:16.586
တကယ်တမ်းတွင် လူ ၇၄၀,၀၀၀ တို့ဟာ
သင်တန်းကို တက်နေကြပါတယ်။

00:11:17.368 --> 00:11:19.630
(ရယ်သံများ)

00:11:19.654 --> 00:11:21.717
အဲဒီအကြောင်းကို ကြည့်ကြရအောင်။

00:11:21.741 --> 00:11:23.376
သူတို့ ဘာတွေကို သင်ယူနေကြသလဲ။

00:11:23.400 --> 00:11:25.760
သူတို့ဘာတွေကို သင်ယူရရှိမယ်လို့
မျှော်လင့်နေကြလဲ။

00:11:25.784 --> 00:11:28.583
ကောင်းပြီ၊ ဒီလို နောက်ဘာသာစကားကို
သင်ယူနေကြသူတို့က--

00:11:28.607 --> 00:11:31.071
အင်္ဂလိပ်လိုပြောသူတွေ ဆိုတာကို
ထည့်စဉ်းစားကြည့်ပါက။

00:11:31.071 --> 00:11:33.844
အင်္ဂလိပ်စကားပြောသူ တော်တော်များများက
အဲဒီမှာ သင်ယူနေကြတယ်။

00:11:33.844 --> 00:11:36.752
ကျွန်တော် ဖတ်ပြမယ့် ဝါကျကို 
ဆက်သွယ်စကားပြောဖို့ ဘယ်တော့မှာမှ

00:11:36.752 --> 00:11:38.650
သူတို့ရဲ့ဘဝထဲတွင် သုံးကြမှာ မဟုတ်ပါဘူး-

00:11:38.650 --> 00:11:39.730
"Vala ābre urnes."

00:11:39.730 --> 00:11:41.637
အင်္ဂလိပ်လိုက "The man sees the woman."

00:11:41.637 --> 00:11:43.511
အလယ်မှာ မြင်ရတဲ့ လိုင်းငယ်က သင်္ကေတပါ၊

00:11:43.511 --> 00:11:45.761
စကားလုံး တစ်လုံးချင်းစီကို 
ဘာသာပြန်ပေးထားတာပါ။

00:11:45.761 --> 00:11:48.464
သူတို့ဟာ၊ အထူးသဖြင့် 
အင်္ဂလိပ်လို ပြောဆိုကြသူတွေဆိုရင်၊

00:11:48.464 --> 00:11:50.394
အံ့အားသင့်ဖွယ် အရာတွေကို သင်ယူနေကြပါတယ်။

00:11:50.394 --> 00:11:52.878
ကြိယာဟာ ဝါကျရဲ့ အဆုံးမှာ
ရှိနိုင်တာ သူတို့သိလာကြရမယ်။

00:11:52.878 --> 00:11:56.260
ပြောဆိုချင်တာ နှစ်ခုရှိနေရင် အင်္ဂလိပ်ဘာသာ
ထဲမှာ အဲဒီလို လုပ်မရနိုင်ပါ။

00:11:56.260 --> 00:11:58.362
ပြီးတော့ အဲဒီမှာ "the" လုံးဝမရှိဘူးဆိုတော့

00:11:58.362 --> 00:12:01.490
သူတို့ဟာ ဘာသာစကား တချို့ထဲတွင် the
မရှိတာကို သိလာကြရတယ်။

00:12:01.514 --> 00:12:03.317
ဘာသာစကားဟာ အဲဒါကို လုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

00:12:03.317 --> 00:12:06.642
ရှည်လျားတဲ့သရသံဟာ အချိန်ကာလအရပါ
ပိုကြာရှည်နိုင်တာကို သူတို့ သိလာကြတယ်။

00:12:06.642 --> 00:12:09.071
အင်္ဂလိပ်စာထဲမှာလို 
စကားလုံးအတိုအရှည်နဲ့ အဆိုင်ဘဲ

00:12:09.071 --> 00:12:12.133
သရသံဟာ ရှည်လျားတတ်တာမျိုး မဟုတ်ပါ။

00:12:12.157 --> 00:12:15.657
ပြီးတော့ သူတို့ဟာ အဲဒီမှာ အသံ
ပြောင်းလဲပုံကို သင်ယူကြရတယ်။

00:12:15.681 --> 00:12:16.836
အင်း။ အင်း။

00:12:16.860 --> 00:12:20.172
နာမ်တွေကို အဆုံးသတ်ရာတွင် အသံပြောင်းပေးမှု
ရှိပါတယ်--

00:12:20.196 --> 00:12:21.212
(ရယ်သံများ)

00:12:21.236 --> 00:12:24.537
ဝါကျတစ်ခုထဲတွင် ဘယ်သူက ဘယ်သူကို ဘာလုပ်တယ်
ဆိုတာကို ပြသပေးပါတယ်။

00:12:24.561 --> 00:12:27.588
တကယ်လို့များ စာလုံးတွေရဲ့
နေရာကို မပြောင်းတောင်

00:12:27.612 --> 00:12:29.334
အဆုံးသတ်သံကို ပြောင်းလိုက်ရင်၊

00:12:29.358 --> 00:12:32.350
ဘယ်သူက ဘယ်သူကို ဘာလုပ်ကြောင်း
အဓိပ္ပါယ် ပြောင်းသွားမယ်။

00:12:32.374 --> 00:12:38.138
သူတို့ဟာ ဘာသာစကားတွေဟာ တူတဲ့အရာတွေကို
မတူကွဲပြားစွာ လုပ်နိုင်တာကို သင်ယူနေကြတယ်။

00:12:38.513 --> 00:12:41.655
ပြီးတော့ ဘာသာစကား သင်ယူရတာ
ပျော်စရာကောင်းတာကို ပြနေတယ်။

00:12:41.997 --> 00:12:45.767
သူတို့လုပ်နေကြတာက ဘာသာစကားအား လေးစားမှုကို
ပြသနေကြတာပါ။

00:12:45.791 --> 00:12:49.974
အမေရိကန်လူမျိုး ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းတို့ကသာ
အိမ်မှာ အင်္ဂလိပ်လို ပြောကြတယ် ဆိုတော့၊

00:12:49.998 --> 00:12:52.609
ဒါဟာ ဆိုးတဲ့အရာပါလို့ ပြောမရနိုင်ပါ။

00:12:52.633 --> 00:12:56.436
ကျုပ်တို့ ဂြိုဟ်ပေါ်မှာ ဘာသာစကားတွေ
သေနေကြတာ ဘာကြောင့်လဲ သိကြလား။

00:12:56.796 --> 00:13:01.378
အစိုးရက လူအုပ်စုငယ်ကို ဘာသာစကား
တစ်မျိုးတည်းသုံးရန် အမိန့်ပေးလို့ မဟုတ်ပါ။

00:13:01.378 --> 00:13:04.556
ဒါမှမဟုတ် ဘာသာစကား တစ်မျိုး ပြောသူတွေကို
ရှင်းပစ်ခဲ့လို့ မဟုတ်ပါ။

00:13:04.580 --> 00:13:07.656
အတိတ်ကာလမှာ အဲဒီလို ဖြစ်နိုင်ခဲ့ပြီး
အခုလည်း ဖြစ်ပျက်နေပုံပေမဲ့၊

00:13:07.680 --> 00:13:09.705
အဓိကအကြောင်းရင်းက အဲဒါ မဟုတ်ပါ။

00:13:09.788 --> 00:13:13.046
အဓိကအကြောင်းရင်းက ကလေးတစ်ဦး
မွေးလာတဲ့ မိသားစုရဲ့ ဘာသာစကားကို

00:13:13.070 --> 00:13:16.185
သူတို့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ 
ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မပြောဆိုကြလို့ပါ။

00:13:16.185 --> 00:13:18.656
အဲဒါနဲ့ အဲဒီကလေးဟာ သူ့ဘာသာစကားကို
မသင်ဖြစ်တော့ပါ။

00:13:18.680 --> 00:13:19.965
ဘာကြောင့်လဲ ဆိုရင်။

00:13:19.989 --> 00:13:24.291
အဲဒီ ဘာသာစကားကို သူတို့ရဲ့
အသိုင်းအဝိုင်းမှာ တန်ဖိုးမထားကြလို့ပဲ။

00:13:24.315 --> 00:13:26.228
အဲဒီ ဘာသာစကားဟာ အသုံးမဝင်လို့ပါ။

00:13:26.252 --> 00:13:31.236
အဲဒီကလေးဟာ သူ့ဘာသာစကားကို သင်ယူပြောကြား
ခဲ့မယ် ဆိုရင် အလုပ်ရနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

00:13:31.260 --> 00:13:35.291
ဘာသာစကားဟာ ကကိရိယာ သက်သက် ဖြစ်ခဲ့ရင်

00:13:35.315 --> 00:13:37.692
ကိုယ့်မိခင်ဘာသာစကားကို သင်ယူမှုဟာ

00:13:37.716 --> 00:13:39.961
High Valyrian ကို 
သင်ယူသလိုပဲ အသုံးဝင်မှာပါ။

00:13:39.985 --> 00:13:41.449
ဒီတော့ စိုးရိမ်စရာ မရှိပါဘူး။

00:13:43.387 --> 00:13:44.537
ဆက်ပြောချင်တာက...

00:13:46.514 --> 00:13:50.903
ဘာသာစကားကို လေ့လာမှုဟာ ဘာသာစကားပို 
ကျွမ်းကျင်စေမှာ ဟုတ်ချင်မှ ဟုတ်နိုင်ပေမဲ့

00:13:50.927 --> 00:13:53.177
တကယ်တော့ အဲဒီအချက်ဟာ သိပ်အရေးမကြီးပါဘူး။

00:13:53.855 --> 00:13:56.966
ပိုပိုများတဲ့လူတွေက ဘာသာစကားတွေကို
ပိုပိုလေ့လာလာကြပါက၊

00:13:56.990 --> 00:13:59.608
ဘာသာစကားဆိုင်ရာ သည်းခံစိတ်
ပိုကြီးထွားလာစေလျက်

00:13:59.632 --> 00:14:01.520
ဘာသာစကားအရ နယ်ချဲ့မှုဟာ နည်းလာမှာပါ။

00:14:01.949 --> 00:14:04.933
ကျုပ်တို့က ဘာသာစကားကို တကယ့်ကို
လေးစားကြပါက--

00:14:04.957 --> 00:14:09.159
လူသားတို့အတွက် တကယ့်ကို အကြီးမားဆုံး 
တီထွင်မှုအဖြစ် လေးစားကြပါက--

00:14:09.159 --> 00:14:10.329
အနာဂါတ် တစ်နေ့တွင်

00:14:10.329 --> 00:14:14.506
ကျုပ်တို့ အန္တရာယ် ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ဘာသာစကား
များ ရှင်သန်နေကြလို့ ဆက်ဂုဏ်ပြုနိုင်ကြမယ်။

00:14:14.506 --> 00:14:16.842
ပြတိုက်ထဲမှာသာ မြင်ရမှာကို
ရှောင်ရှားနိုင်ကြမှာပါ။

00:14:16.842 --> 00:14:19.132
(High Valyrian) Kirimvose.
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

00:14:19.132 --> 00:14:20.299
(လက်ခုပ်သံများ)