0:00:00.950,0:00:03.074
Zacznę od eksperymentu.

0:00:04.857,0:00:08.307
Wyświetlę trzy filmy[br]przedstawiające deszczowy dzień.

0:00:08.935,0:00:12.819
Na jednym z nich podmieniłem dźwięk

0:00:12.843,0:00:15.217
i zamiast odgłosu padającego deszczu

0:00:15.241,0:00:18.309
dodałem odgłos smażonego bekonu.

0:00:19.137,0:00:23.109
Chciałbym, żebyście zgadli,[br]na którym nagraniu jest bekon.

0:00:23.695,0:00:27.157
(Pada deszcz)

0:00:27.394,0:00:31.350
(Pada deszcz)

0:00:31.627,0:00:38.182
(Pada deszcz)

0:00:40.611,0:00:42.223
No dobra.

0:00:42.934,0:00:45.582
Właściwie to skłamałem.

0:00:45.582,0:00:46.792
Wszystkie trzy to bekon.

0:00:46.792,0:00:50.011
(Bekon skwierczy)

0:00:52.276,0:00:56.043
(Brawa)

0:00:57.216,0:01:00.173
Nie chcę, żebyście czuli się głodni

0:01:00.173,0:01:02.162
na widok każdej sceny deszczu,

0:01:02.186,0:01:08.106
tylko pokazać, że nasze mózgi[br]są podatne na kłamstwa.

0:01:08.696,0:01:11.274
Nie skupiamy się na szczegółach.

0:01:11.754,0:01:14.539
Pozostając w temacie oszustw,

0:01:14.563,0:01:17.926
chciałbym zacytować jednego[br]z moich ulubionych autorów.

0:01:17.950,0:01:24.899
W "Upadku sztuki kłamstwa"[br]Oscar Wilde stwierdza,

0:01:24.923,0:01:30.532
że zła sztuka to efekt[br]realizmu i kopiowania natury,

0:01:31.096,0:01:36.720
a wielka sztuka - kłamstw, oszustw

0:01:37.030,0:01:40.063
i mówienia o pięknych, [br]nierealnych rzeczach.

0:01:40.087,0:01:44.331
Kiedy oglądacie film

0:01:44.800,0:01:46.402
i dzwoni telefon,

0:01:46.426,0:01:48.658
to tak naprawdę nie dzwoni.

0:01:48.942,0:01:53.196
Dźwięk zostaje dodany później[br]w postprodukcji w studio.

0:01:53.220,0:01:56.074
Wszystkie dźwięki są fałszywe.

0:01:56.098,0:01:57.908
Wszystko, oprócz dialogu,

0:01:57.932,0:01:59.086
jest fałszywe.

0:01:59.110,0:02:02.770
Kiedy oglądacie film i widzicie [br]ptaka trzepoczącego skrzydłami,

0:02:02.794,0:02:04.815
(Trzepot skrzydeł)

0:02:06.141,0:02:08.404
to nie jest nagranie tego ptaka.

0:02:08.428,0:02:13.422
Bardziej realistycznie brzmi [br]nagranie arkusza papieru

0:02:13.446,0:02:14.998
albo rękawic kuchennych.

0:02:15.022,0:02:17.374
(Trzepotanie)

0:02:18.849,0:02:21.792
Zbliżenie na palącego się papierosa

0:02:21.816,0:02:25.193
(Palący się papieros)

0:02:25.351,0:02:28.102
brzmi bardziej autentycznie,

0:02:28.126,0:02:30.971
jeśli zegniecie folię w kulkę

0:02:30.995,0:02:32.213
i puścicie ją.

0:02:32.237,0:02:35.380
(Foliowa kulka rozwija się)

0:02:35.869,0:02:37.272
Uderzenia?

0:02:37.296,0:02:38.818
(Uderzenie)

0:02:38.842,0:02:40.774
Pozwólcie, że wyświetlę to ponownie.

0:02:40.798,0:02:41.997
(Uderzenie)

0:02:42.445,0:02:46.271
Często uzyskuje się ten dźwięk,[br]wbijając nóż w warzywo,

0:02:46.295,0:02:47.717
zwykle kapustę.

0:02:48.421,0:02:50.113
(Kapusta dźgana nożem)

0:02:50.788,0:02:53.752
Kolejny dźwięk to łamiące się kości.

0:02:53.776,0:02:56.001
(Łamiąca się kość)

0:02:56.670,0:02:59.004
Tak naprawdę nikt nie ucierpiał.

0:02:59.028,0:03:00.428
To tak naprawdę...

0:03:01.163,0:03:04.418
łamany seler albo mrożona sałata.

0:03:04.442,0:03:06.483
(Kruszenie mrożonej sałaty albo selera)

0:03:06.947,0:03:09.189
(Śmiech)

0:03:09.253,0:03:13.968
Otrzymanie właściwego dźwięku [br]nie zawsze jest tak proste,

0:03:13.992,0:03:15.899
jak wycieczka do supermarketu

0:03:15.923,0:03:18.619
do działu z warzywami.

0:03:18.643,0:03:21.018
Często to dużo bardziej skomplikowane.

0:03:21.042,0:03:24.065
Spróbujmy rozłożyć na czynniki pierwsze

0:03:24.089,0:03:26.413
powstanie efektów dźwiękowych.

0:03:26.437,0:03:29.680
Jedną z moich ulubionych anegdot[br]opowiedział Frank Serafine.

0:03:29.680,0:03:31.661
To jeden z twórców naszego zbioru

0:03:31.685,0:03:35.547
i autor efektów dźwiękowych[br]do filmów "Tron", "Star Trek" i innych.

0:03:36.291,0:03:41.549
Należał do ekipy Paramount,[br]która dostała Oscara za efekty dźwiękowe

0:03:41.573,0:03:43.504
do "Polowania na Czerwony Październik".

0:03:43.528,0:03:49.658
W latach 90. poproszono ich o nagranie[br]odgłosu silnika okrętu podwodnego

0:03:49.658,0:03:51.727
do klasyka o zimnej wojnie.

0:03:51.751,0:03:53.096
Ale mieli problem.

0:03:53.120,0:03:56.640
Nie mogli znaleźć w West Hollywood[br]okrętu podwodnego.

0:03:56.664,0:04:00.322
Zrobili tak.

0:04:00.346,0:04:03.701
Poszli na basen znajomego

0:04:03.725,0:04:08.260
i Frank skoczył do wody na bombę.

0:04:09.069,0:04:11.265
Umieścili mikrofony pod wodą

0:04:11.289,0:04:14.065
i nad basenem.

0:04:14.089,0:04:17.342
Tak brzmi podwodny mikrofon.

0:04:17.366,0:04:18.901
(Skok do wody)

0:04:19.608,0:04:21.114
Jeśli doda się górny mikrofon,

0:04:21.138,0:04:23.091
zabrzmi to mniej więcej tak.

0:04:23.115,0:04:25.490
(Plusk wody)

0:04:25.514,0:04:29.961
Obniżono ten dźwięk o oktawę,

0:04:29.985,0:04:32.461
tak jakby spowolniając płytę.

0:04:32.850,0:04:35.266
(Plusk wody obniżony o oktawę)

0:04:35.929,0:04:38.697
Potem usunięto wysokie częstotliwości.

0:04:38.721,0:04:40.996
(Plusk wody)

0:04:41.020,0:04:43.076
I znowu obniżono o oktawę.

0:04:44.314,0:04:46.602
(Plusk wody obniżony o oktawę)

0:04:46.626,0:04:49.132
Potem dodano mały plusk wody

0:04:49.156,0:04:51.440
z górnego mikrofonu.

0:04:51.464,0:04:54.629
(Plusk wody)

0:04:54.653,0:04:57.191
Zapętlając i powtarzając ten dźwięk,

0:04:57.215,0:04:58.405
ekipa otrzymała to.

0:04:58.429,0:05:03.560
(Śmigło obraca się)

0:05:04.463,0:05:10.991
Połączono kreatywność [br]i technologię, żeby wywołać wrażenie,

0:05:11.015,0:05:14.186
że jesteśmy w okręcie podwodnym.

0:05:14.868,0:05:18.229
Ale kiedy dźwięki są już nagrane

0:05:18.253,0:05:20.647
i zsynchronizowane z obrazem,

0:05:20.671,0:05:24.722
chce się, żeby te dźwięki[br]żyły w świecie historii.

0:05:25.397,0:05:29.431
Najlepszy sposób to dodanie pogłosu.

0:05:29.997,0:05:32.612
To pierwsze narzędzie dźwiękowe,[br]o którym opowiem.

0:05:33.198,0:05:38.320
Odbicie dźwięku, czyli pogłos,[br]to przedłużenie dźwięku

0:05:38.344,0:05:40.275
po zakończeniu dźwięku oryginalnego.

0:05:40.299,0:05:42.867
Jest to więc...

0:05:42.891,0:05:45.927
odbicie od materiałów,

0:05:45.951,0:05:48.838
przedmiotów i ścian otaczających dźwięk.

0:05:48.862,0:05:51.074
Weźmy odgłos wystrzału.

0:05:51.098,0:05:54.100
Oryginalny dźwięk trwa[br]mniej niż pół sekundy.

0:05:56.018,0:05:57.018
(Wystrzał)

0:05:57.747,0:05:59.436
Dodając pogłos,

0:05:59.460,0:06:02.677
można wywołać wrażenie,[br]że dźwięk nagrano w łazience.

0:06:03.470,0:06:05.033
(Pogłos wystrzału w łazience)

0:06:05.057,0:06:08.562
Albo w kaplicy czy kościele.

0:06:08.887,0:06:10.810
(Pogłos wystrzału w kościele)

0:06:11.043,0:06:13.047
Albo w kanionie.

0:06:14.109,0:06:15.830
(Pogłos wystrzału w kanionie)

0:06:15.984,0:06:18.637
Pogłos dostarcza wielu informacji

0:06:18.661,0:06:23.591
o przestrzeni między[br]słuchaczem i źródłem dźwięku.

0:06:23.615,0:06:25.724
Gdyby dźwięk byłby smakiem,

0:06:25.748,0:06:29.932
to pogłos byłby zapachem dźwięku.

0:06:30.309,0:06:32.467
Pogłos może jednak dużo więcej.

0:06:32.491,0:06:36.401
Dźwięk z mniejszym pogłosem

0:06:36.425,0:06:38.508
niż akcja na ekranie

0:06:38.532,0:06:41.552
natychmiast sprawia wrażenie,

0:06:41.576,0:06:45.943
że słuchamy komentatora,[br]obiektywnego narratora,

0:06:45.973,0:06:49.034
który nie bierze udziału[br]w akcji na ekranie.

0:06:50.471,0:06:54.662
Emocjonalne, intymne momenty w kinie

0:06:54.686,0:06:56.633
są zwykle pozbawione pogłosu,

0:06:56.657,0:07:00.627
bo mają brzmieć tak, jakby ktoś[br]mówił nam prosto do ucha.

0:07:01.024,0:07:02.985
Z drugiej strony

0:07:03.009,0:07:05.505
dodanie dużej ilości pogłosu do dźwięku

0:07:05.529,0:07:08.906
sprawi wrażenie, [br]że słuchamy wspomnienia

0:07:09.637,0:07:12.946
albo jesteśmy w głowie bohatera,

0:07:13.946,0:07:16.422
albo słyszymy głos Boga.

0:07:16.446,0:07:18.708
Albo coś jeszcze mocniejszego w filmie.

0:07:18.732,0:07:20.219
Głos Morgana Freemana.

0:07:20.243,0:07:21.527
(Śmiech)

0:07:21.551,0:07:22.718
A więc...

0:07:22.742,0:07:24.972
(Brawa)

0:07:25.502,0:07:29.373
Jakich innych narzędzi i sztuczek

0:07:29.397,0:07:31.257
używają dźwiękowcy?

0:07:32.186,0:07:34.489
Jedna jest naprawdę ważna.

0:07:40.571,0:07:41.738
To cisza.

0:07:41.807,0:07:45.411
Kilka chwil ciszy zwróci uwagę.

0:07:45.881,0:07:48.321
A w zachodnim świecie

0:07:48.345,0:07:50.468
nie przywykliśmy do milczenia.

0:07:50.492,0:07:53.521
Uważamy je za niezręczne [br]albo niegrzeczne.

0:07:54.537,0:07:58.110
Cisza poprzedzająca rozmowę

0:07:58.161,0:08:01.081
może zbudować napięcie.

0:08:01.105,0:08:04.810
Wyobraźcie sobie kinowy hit z Hollywood

0:08:04.834,0:08:09.178
pełen wybuchów i wystrzałów[br]z broni maszynowej.

0:08:10.389,0:08:13.984
Po jakimś czasie głośne[br]przestaje być głośnym.

0:08:14.008,0:08:15.952
Jak w yin-yang,

0:08:15.976,0:08:19.113
cisza potrzebuje hałasu,[br]a hałas potrzebuje ciszy,

0:08:19.137,0:08:21.535
żeby każde z nich mogło[br]wywrzeć zamierzony efekt.

0:08:22.350,0:08:23.727
Ale czym jest cisza?

0:08:23.751,0:08:27.029
To zależy, jak zostanie[br]użyta w danym filmie.

0:08:27.416,0:08:30.595
Cisza może przenieść nas[br]do umysłu bohatera

0:08:30.619,0:08:32.237
albo sprowokować refleksję.

0:08:32.261,0:08:34.764
Często kojarzymy ciszę

0:08:34.784,0:08:37.972
z rozmyślaniem,

0:08:38.298,0:08:39.815
medytacją,

0:08:40.875,0:08:42.752
zagłębieniem w myślach.

0:08:44.569,0:08:47.671
Cisza nie ma jednego znaczenia,

0:08:47.695,0:08:49.865
ale jest jak czyste płótno,

0:08:49.889,0:08:54.414
na którym widz maluje [br]swoje przemyślenia.

0:08:54.962,0:08:58.638
Chciałbym, żeby to było jasne.[br]Cisza nie istnieje.

0:08:59.192,0:09:04.157
Wiem, że to najbardziej pretensjonalne[br]stwierdzenie w historii TED Talk,

0:09:04.835,0:09:10.140
ale nawet jeśli ktoś znalazłby się[br]w pokoju, w którym nie ma pogłosu

0:09:10.164,0:09:12.229
ani żadnych dźwięków zewnętrznych,

0:09:12.253,0:09:15.370
wciąż mógłby słyszeć puls krwi.

0:09:16.004,0:09:20.321
W tradycyjnym kinie[br]nigdy nie było momentu ciszy,

0:09:20.345,0:09:22.265
bo działał projektor.

0:09:22.716,0:09:25.323
Nawet dzisiaj, w świecie [br]dźwięków w systemie Dolby,

0:09:26.034,0:09:29.315
jeśli się wsłuchamy,[br]tak naprawdę nie ma chwili ciszy.

0:09:30.485,0:09:32.710
Zawsze pojawiają się jakieś dźwięki.

0:09:32.734,0:09:35.661
Jeśli cisza nie istnieje,

0:09:35.685,0:09:39.256
czego używają filmowcy i dźwiękowcy?

0:09:39.280,0:09:43.776
Zamiast ciszy często[br]używają tła akustycznego.

0:09:44.307,0:09:48.176
Tło akustyczne to wyjątkowe dźwięki w tle,

0:09:48.200,0:09:51.248
charakterystyczne dla danego miejsca.

0:09:51.272,0:09:53.121
Każde miejsce ma wyjątkowy dźwięk.

0:09:53.145,0:09:55.121
Każde pomieszczenie ma wyjątkowy dźwięk,

0:09:55.145,0:09:56.808
czyli akustykę.

0:09:56.822,0:09:59.165
Oto nagranie rynku w Maroko.

0:09:59.189,0:10:04.509
(Głosy, muzyka)

0:10:05.470,0:10:08.238
A to nagranie Times Square w Nowym Jorku.

0:10:08.723,0:10:14.326
(Odgłosy ruchu ulicznego, klaksony, głosy)

0:10:15.449,0:10:19.071
Akustyka pomieszczenia to zbiór [br]wszystkich dźwięków w danym pomieszczeniu.

0:10:19.095,0:10:21.484
Wentylacja, ogrzewanie, lodówka.

0:10:21.508,0:10:24.419
Oto nagrania dźwięków[br]z mojego mieszkania na Brooklynie.

0:10:24.443,0:10:34.521
(Wentylacja, bojler,[br]lodówka, ruch uliczny)

0:10:35.422,0:10:39.726
Tło akustyczne działa bardzo prosto.

0:10:40.558,0:10:43.882
Może przemawiać bezpośrednio[br]do mózgu, podświadomie.

0:10:44.538,0:10:50.387
Ptaki śpiewające za oknem [br]sugerują normalność,

0:10:50.937,0:10:53.728
prawdopodobnie dlatego, [br]że jako gatunek ludzki

0:10:53.752,0:10:57.889
jesteśmy przyzwyczajeni do tego dźwięku[br]każdego ranka od milionów lat.

0:10:58.360,0:11:05.463
(Śpiew ptaków)

0:11:05.839,0:11:08.634
Z drugiej strony dźwięki przemysłowe

0:11:08.654,0:11:10.995
znamy od niedawna.

0:11:11.969,0:11:14.027
Choć osobiście bardzo je lubię,

0:11:14.051,0:11:16.464
bo używał ich jeden[br]z moich idoli, David Lynch,

0:11:16.488,0:11:18.423
i jego dźwiękowiec Alan Splet,

0:11:18.447,0:11:21.009
dźwięki przemysłowe[br]często źle się kojarzą.

0:11:21.033,0:11:27.057
(Dźwięk maszyn)

0:11:28.092,0:11:33.328
Efekty dźwiękowe mogą wpływać[br]na pamięć emocjonalną.

0:11:34.719,0:11:37.226
Od czasu do czasu mogą być tak ważne,

0:11:37.250,0:11:39.824
że stają się postacią w filmie.

0:11:40.569,0:11:45.464
Grzmot może oznaczać[br]boską interwencję albo gniew.

0:11:46.073,0:11:51.448
(Grzmot)

0:11:51.957,0:11:55.932
Kościelne dzwony[br]przypominają o upływie czasu

0:11:55.956,0:11:57.861
albo śmiertelności.

0:11:59.827,0:12:06.811
(Dzwoniące dzwony)

0:12:07.773,0:12:12.263
Tłuczone szkło może[br]wskazywać koniec związku

0:12:12.287,0:12:13.515
albo przyjaźni.

0:12:14.390,0:12:16.191
(Tłukące się szkło)

0:12:16.788,0:12:20.341
Naukowcy wierzą, [br]że nieharmonijne dźwięki,

0:12:20.365,0:12:25.486
jak głośno grające[br]instrumenty dęte albo blaszane,

0:12:26.438,0:12:30.882
przypominają wycie zwierząt,

0:12:30.906,0:12:34.033
co stwarza wrażenie[br]rozdrażnienia albo strachu.

0:12:34.506,0:12:39.037
(Odgłosy instrumentów dętych)

0:12:40.714,0:12:43.886
Mówiłem już o dźwiękach "na ekranie".

0:12:44.298,0:12:48.931
Ale czasem nie można[br]zobaczyć źródła dźwięku.

0:12:48.955,0:12:51.479
To dźwięki pozaekranowe,

0:12:51.503,0:12:52.951
czyli akusmatyczne.

0:12:53.641,0:12:55.275
Dźwięki akusmatyczne...

0:12:55.647,0:13:00.920
Termin "akusmatyczny" pochodzi[br]od Pitagorasa za starożytnej Grecji,

0:13:00.944,0:13:04.535
który przez lata uczył[br]zza kurtyny albo zasłony,

0:13:04.559,0:13:07.749
nie pokazując uczniom swojej twarzy.

0:13:07.773,0:13:10.831
Myślę, że ten matematyk i filozof uważał,

0:13:11.497,0:13:13.008
że tym sposobem

0:13:13.584,0:13:17.621
jego uczniowie skoncentrują się[br]bardziej na jego głosie

0:13:17.645,0:13:19.609
oraz słowach i ich znaczeniu

0:13:19.633,0:13:22.803
niż na oglądaniu go, kiedy mówił.

0:13:22.827,0:13:25.526
To coś jak Czarnoksiężnik z Krainy Oz

0:13:25.550,0:13:30.364
czy Wielki Brat z powieści "Rok 1984".

0:13:30.388,0:13:33.654
Oddzielenie głosu od jego źródła,

0:13:33.678,0:13:35.679
oddzielanie przyczyny i skutku

0:13:36.169,0:13:40.174
tworzy wrażenie wszechobecności[br]albo panoptyzmu,

0:13:40.198,0:13:42.278
a więc władzy.

0:13:42.976,0:13:46.217
Istnieje silna tradycja[br]dźwięku akusmatycznego.

0:13:47.129,0:13:53.739
W klasztorach w Rzymie i Wenecji[br]zakonnice śpiewały w pomieszczeniach

0:13:53.763,0:13:57.622
na balkonach, blisko sufitu,

0:13:57.646,0:14:01.586
stwarzając iluzję,[br]że to śpiew aniołów w niebie.

0:14:02.390,0:14:06.080
Richard Wagner zasłynął [br]stworzeniem ukrytej orkiestry

0:14:06.104,0:14:09.940
umieszczonej między sceną i publicznością.

0:14:09.964,0:14:15.007
Mój bohater, Aphex Twin,[br]ukrył się w ciemnych kątach klubów.

0:14:15.920,0:14:20.163
Ci mistrzowie wiedzieli,[br]że poprzez ukrycie źródła

0:14:20.187,0:14:21.850
tworzy się tajemnica.

0:14:21.874,0:14:23.943
Widzi się to w kinie cały czas,

0:14:23.967,0:14:27.047
w filmach Hitchcocka[br]i w "Obcym" Ridleya Scotta.

0:14:27.071,0:14:29.463
To, że słyszymy dźwięk,[br]nie znając jego źródła,

0:14:29.487,0:14:32.712
tworzy napięcie.

0:14:34.210,0:14:40.144
Może teź zminimalizować[br]ograniczenia wizualne reżysera

0:14:40.168,0:14:43.858
i pokazać coś, czego nie było[br]w trakcie filmowania.

0:14:43.882,0:14:45.967
Jeśli brzmi to zbyt abstrakcyjnie,

0:14:45.991,0:14:48.397
chciałbym pokazać krótkie wideo.

0:14:49.289,0:14:51.816
(Zabawka piszczy)

0:14:52.383,0:14:55.334
(Maszyna do pisania)

0:14:55.761,0:14:58.877
(Bębny)

0:14:59.054,0:15:02.275
(Ping-pong)

0:15:02.484,0:15:05.444
(Ostrzenie noży)

0:15:05.786,0:15:09.002
(Skreczowanie płyty)

0:15:09.405,0:15:10.591
(Cięcie piły)

0:15:10.615,0:15:12.072
(Krzyk kobiety)

0:15:12.663,0:15:16.458
Dzięki tym narzędziom [br]chcę pokazać,

0:15:17.930,0:15:20.119
że dźwięk to język.

0:15:20.516,0:15:23.658
Może nas oszukać,[br]zabierając w inne miejsce.

0:15:24.391,0:15:26.297
Może zmienić nastrój,

0:15:26.419,0:15:28.240
ustalić tempo,

0:15:29.482,0:15:32.936
rozśmieszyć albo przestraszyć.

0:15:34.698,0:15:38.048
Zakochałem się w tym języku

0:15:38.072,0:15:39.389
parę lat temu

0:15:39.413,0:15:44.020
i udało mi się stworzyć z tego zawód.

0:15:45.274,0:15:48.500
Pracując w bibliotece dźwięków,

0:15:48.524,0:15:54.320
próbujemy poszerzyć[br]słownictwo tego języka.

0:15:55.797,0:15:59.279
W ten sposób chcemy dać właściwe narzędzie

0:15:59.303,0:16:00.943
twórcom efektów dźwiękowych,

0:16:00.967,0:16:02.315
filmowcom,

0:16:02.339,0:16:04.174
autorom gier wideo i aplikacji,

0:16:04.748,0:16:07.883
żeby opowiadali coraz lepsze historie

0:16:08.382,0:16:11.114
i tworzyli jeszcze piękniejsze kłamstwa.

0:16:11.138,0:16:12.425
Dziękuję.

0:16:12.449,0:16:15.968
(Brawa)