1
00:00:00,760 --> 00:00:03,735
Ilu z was używa
elektronicznego arkusza kalkulacyjnego

2
00:00:03,760 --> 00:00:05,240
np. Microsoft Excel?

3
00:00:06,240 --> 00:00:07,496
Bardzo dobrze.

4
00:00:07,520 --> 00:00:12,096
A ilu z was prowadzi firmę
z użyciem arkusza wypełnianego odręcznie,

5
00:00:12,120 --> 00:00:15,200
tak jak to robił mój tata
w swojej małej drukarni w Filadelfii?

6
00:00:16,160 --> 00:00:17,320
Zdecydowanie mniej.

7
00:00:17,920 --> 00:00:20,520
Tak właśnie robiono przez setki lat.

8
00:00:21,480 --> 00:00:24,496
Na początku 1978 roku
zacząłem pracować nad pomysłem,

9
00:00:24,520 --> 00:00:26,920
który ostatecznie
przerodził się w VisiCalc.

10
00:00:27,480 --> 00:00:29,136
W kolejnym roku dostarczany był

11
00:00:29,160 --> 00:00:32,439
razem z nowością zwaną
komputerem osobistym Apple II.

12
00:00:33,240 --> 00:00:37,296
Można było zauważyć zmiany,
gdy sześć lat później

13
00:00:37,320 --> 00:00:39,496
ukazał się artykuł
w The Wall Street Journal,

14
00:00:39,520 --> 00:00:41,170
który zakładał, że czytelnicy

15
00:00:41,170 --> 00:00:43,760
znają VisiCalc i może nawet go używają.

16
00:00:43,760 --> 00:00:46,720
W 1990 roku Steve Jobs powiedział,

17
00:00:47,160 --> 00:00:50,400
że "arkusze kalkulacyjne
pchnęły branżę naprzód”.

18
00:00:50,880 --> 00:00:54,800
"VisiCalc napędził sukces Apple'a
bardziej niż cokolwiek innego".

19
00:00:55,440 --> 00:00:56,600
A tu osobisty akcent:

20
00:00:57,600 --> 00:01:00,736
Steve dodał: "Gdyby VisiCalc
napisano na inny komputer,

21
00:01:00,760 --> 00:01:02,960
ten wywiad przeprowadzałbyś z kimś innym”.

22
00:01:03,360 --> 00:01:09,736
VisiCalc odegrał kluczową rolę
w przeniesieniu komputerów do firm.

23
00:01:09,760 --> 00:01:10,920
Jak to się stało?

24
00:01:11,680 --> 00:01:14,600
Co to było? Przez co przeszedłem,
by do tego doprowadzić

25
00:01:15,920 --> 00:01:21,256
Zacząłem uczyć się programowania
w 1966 roku, gdy miałem 15 lat,

26
00:01:21,280 --> 00:01:23,520
kilka miesięcy po tym,
gdy zrobiono to zdjęcie.

27
00:01:24,200 --> 00:01:27,160
Niewielu licealistów miało wtedy
dostęp do komputerów.

28
00:01:27,560 --> 00:01:31,056
Ale dzięki szczęściu
i ogromnej wytrwałości

29
00:01:31,080 --> 00:01:33,320
miałem dostęp do komputera.

30
00:01:34,200 --> 00:01:39,080
Po spaniu w błocie na Woodstock
przyszedł czas na studia w MIT,

31
00:01:39,520 --> 00:01:42,600
gdzie dla zarobku pracowałem
nad projektem Multics.

32
00:01:43,320 --> 00:01:48,336
Multics był pionierskim systemem
do interaktywnego współdzielenia czasu.

33
00:01:48,360 --> 00:01:51,536
Słyszeliście o systemach Linux i Unix?

34
00:01:51,560 --> 00:01:52,800
Wywodzą się z Multicsa.

35
00:01:53,320 --> 00:01:55,616
Pracowałem nad wersjami Multicsa,

36
00:01:55,640 --> 00:01:59,456
które znane są jako komputerowe
języki interpretowane,

37
00:01:59,480 --> 00:02:01,936
używane przez ludzi 
z pozakomputerowych dyscyplin

38
00:02:01,960 --> 00:02:04,960
do przeprowadzania obliczeń
podczas pracy przy komputerze.

39
00:02:05,560 --> 00:02:07,816
Po skończeniu studiów na MIT

40
00:02:07,840 --> 00:02:10,680
zacząłem pracę w Digital
Equipment Corporation.

41
00:02:11,320 --> 00:02:14,496
Pracowałem nad oprogramowaniem

42
00:02:14,520 --> 00:02:17,360
do komputerowego składu
tekstu nowego typu.

43
00:02:17,800 --> 00:02:22,136
Pomogłem gazetom wymienić
maszyny do pisania reporterów

44
00:02:22,160 --> 00:02:23,360
na terminale komputerowe.

45
00:02:23,880 --> 00:02:25,096
Pisałem oprogramowanie

46
00:02:25,120 --> 00:02:28,816
i jechałem w teren do takich miejsc
jak gazeta Kansas City Star,

47
00:02:28,840 --> 00:02:31,256
żeby uczyć użytkowników i zbierać opinie.

48
00:02:31,280 --> 00:02:33,136
To było życiowe doświadczenie,

49
00:02:33,160 --> 00:02:36,400
które bardzo się różniło od tego,
co widziałem w laboratoriach MIT.

50
00:02:37,880 --> 00:02:40,496
Następnie zostałem liderem projektu

51
00:02:40,520 --> 00:02:45,320
oprogramowania dla pierwszego
procesora tekstu, kolejna nowa dziedzina.

52
00:02:45,720 --> 00:02:51,216
Tak jak przy składzie tekstu, ważne było
stworzenie interfejsu użytkownika,

53
00:02:51,240 --> 00:02:55,320
który byłby zarówno naturalny i wydajny
dla ludzi nieobeznanych z komputerem.

54
00:02:56,360 --> 00:03:00,336
Następnie zacząłem współpracę
z małą firmą, która robiła

55
00:03:00,360 --> 00:03:06,480
oparte na mikroprocesorach elektroniczne
kasy dla branży fastfoodowej.

56
00:03:07,360 --> 00:03:11,056
Zawsze jednak chciałem otworzyć firmę
z moim przyjacielem Bobem Frankstonem,

57
00:03:11,080 --> 00:03:13,456
którego spotkałem
przy projekcie Multics w MIT.

58
00:03:13,480 --> 00:03:17,176
Zdecydowałem się wrócić na studia,
żeby jak najwięcej nauczyć się o biznesie.

59
00:03:17,200 --> 00:03:19,976
Jesienią 1977 roku

60
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
rozpocząłem studia MBA
w Harvard Business School.

61
00:03:23,840 --> 00:03:26,336
Byłem wśród tych kilku procent studentów,

62
00:03:26,360 --> 00:03:29,200
którzy mieli doświadczenie
w programowaniu komputerowym.

63
00:03:30,080 --> 00:03:33,256
Jest i zdjęcie naszego roku,
na którym siedzę w pierwszym rzędzie

64
00:03:33,280 --> 00:03:34,296
(Śmiech)

65
00:03:34,320 --> 00:03:36,936
Na Harvardzie uczyliśmy się
metodą studium przypadku.

66
00:03:36,960 --> 00:03:38,896
Omawialiśmy trzy przypadki dziennie.

67
00:03:38,920 --> 00:03:44,640
Przypadki składają się z dziesiątek stron,
opisujących konkretne sytuacje biznesowe.

68
00:03:45,600 --> 00:03:50,176
Często zawierają przykłady,
ze słowami i liczbami,

69
00:03:50,200 --> 00:03:53,360
ułożonymi w taki sposób,
by miało to sens w konkretnej sytuacji.

70
00:03:53,840 --> 00:03:55,776
Wszystkie zazwyczaj się nieco różnią.

71
00:03:55,800 --> 00:03:57,016
A tu moja praca domowa.

72
00:03:57,040 --> 00:04:00,216
Znów liczby, słowa poukładane
w sensowny sposób.

73
00:04:00,240 --> 00:04:01,570
Mnóstwo obliczeń,

74
00:04:01,570 --> 00:04:04,720
kalkulatory stały się nam bardzo bliskie.

75
00:04:04,720 --> 00:04:06,600
A tu mój kalkulator.

76
00:04:08,200 --> 00:04:10,976
Nawet kiedyś na Halloween
przebrałem się za kalkulator.

77
00:04:11,000 --> 00:04:12,440
(Śmiech)

78
00:04:13,785 --> 00:04:16,976
Na początku każdych zajęć
wykładowca prosił kogoś

79
00:04:17,000 --> 00:04:18,279
o prezentację przypadku.

80
00:04:19,079 --> 00:04:21,856
Studenci wyjaśniali kontekst,

81
00:04:21,880 --> 00:04:25,616
następnie dyktowali informacje,
które wykładowca notował

82
00:04:25,640 --> 00:04:28,545
na wielu ruchomych tablicach na sali,

83
00:04:28,569 --> 00:04:30,096
po czym odbywała się dyskusja.

84
00:04:30,120 --> 00:04:34,576
W pracy domowej okropnie mnie denerwowało,

85
00:04:34,600 --> 00:04:37,616
że następnego dnia mogłeś znaleźć błąd

86
00:04:37,640 --> 00:04:40,176
i wszystkie wyniki
robiły się nieprawidłowe.

87
00:04:40,200 --> 00:04:42,240
Nie mogłeś za dobrze
uczestniczyć w lekcji,

88
00:04:42,240 --> 00:04:44,240
a udział był akurat oceniany.

89
00:04:45,320 --> 00:04:50,240
Siedząc na sali z 87 osobami,
często się rozmarzałem.

90
00:04:51,280 --> 00:04:55,136
Większość programistów w tamtych czasach
pracowała na komputerach typu mainframe,

91
00:04:55,160 --> 00:05:01,496
tworząc takie rzeczy jak systemy wykazów,
systemy płac czy rozliczeń.

92
00:05:01,520 --> 00:05:04,016
Ja zajmowałem się interaktywnym
procesowaniem tekstu

93
00:05:04,040 --> 00:05:06,136
i osobistymi obliczeniami na życzenie.

94
00:05:06,160 --> 00:05:10,440
Zamiast myśleć o wydrukach
i kartach perforowanych,

95
00:05:10,880 --> 00:05:13,656
wyobrażałem sobie magiczną tablicę,

96
00:05:13,680 --> 00:05:17,056
na której, po wymazaniu jednej liczby
i wpisaniu nowej,

97
00:05:17,080 --> 00:05:19,936
wszystkie inne wyniki
automatycznie się zmienią

98
00:05:19,960 --> 00:05:21,720
jak w procesorze tekstu z liczbami.

99
00:05:22,600 --> 00:05:26,840
Wyobrażałem sobie, że mój kalkulator
ma myszkę pod spodem

100
00:05:27,240 --> 00:05:30,200
i wyświetlacz przezierny, jak w myśliwcu.

101
00:05:30,720 --> 00:05:34,856
Mógłbym wpisać tam liczby,
zakreślić je i zsumować.

102
00:05:34,880 --> 00:05:38,616
I w środku negocjacji
miałbym gotową odpowiedź.

103
00:05:38,640 --> 00:05:41,640
Musiałem tylko przenieść
fantazje do rzeczywistości.

104
00:05:42,640 --> 00:05:45,080
Ojciec nauczył mnie prototypowania.

105
00:05:45,560 --> 00:05:47,176
Pokazał mi makiety,

106
00:05:47,200 --> 00:05:50,536
które tworzył, żeby zaplanować
rozmieszczenie elementów

107
00:05:50,560 --> 00:05:53,096
na stronie do broszur, które drukował.

108
00:05:53,120 --> 00:05:56,056
Makiet używał też
do zbierania opinii klientów

109
00:05:56,080 --> 00:05:59,680
i potwierdzania zanim
wysłał zlecenie do druku.

110
00:06:00,440 --> 00:06:05,536
Tworzenie prostych i działających
wersji produktu, który zamierzasz zrobić,

111
00:06:05,560 --> 00:06:07,880
wymusza wykrywanie istotnych problemów

112
00:06:08,720 --> 00:06:13,120
i pomaga znaleźć rozwiązania
mniejszym kosztem.

113
00:06:13,720 --> 00:06:15,960
Zdecydowałem się zrobić prototyp.

114
00:06:16,760 --> 00:06:21,336
Skorzystałem z terminala wideo
podłączonego do systemu w Harvardzie

115
00:06:21,360 --> 00:06:22,856
i zabrałem się do pracy.

116
00:06:22,880 --> 00:06:26,136
Jednym z pierwszych problemów
na jakie się natknąłem było to,

117
00:06:26,160 --> 00:06:28,840
jak zaprezentować wartości w formułach?

118
00:06:29,280 --> 00:06:30,640
Pokażę wam, o co mi chodzi.

119
00:06:32,000 --> 00:06:34,176
Myślałem, żeby wskazać miejsce,

120
00:06:34,200 --> 00:06:37,296
wpisać coś, potem wskazać inne miejsce,

121
00:06:37,320 --> 00:06:40,844
wpisać jakieś liczby, potem więcej,
wskazać miejsce na rezultat.

122
00:06:41,240 --> 00:06:44,456
Następnie wskazać pierwszą liczbę,
wcisnąć minus, wskazać drugą

123
00:06:44,480 --> 00:06:45,680
i uzyskać wynik.

124
00:06:46,360 --> 00:06:49,776
Miałem jednak problem,
co wpisać w formule?

125
00:06:49,800 --> 00:06:52,420
Musiało to być coś,
co komputer rozpozna.

126
00:06:52,444 --> 00:06:54,136
Patrząc na formułę,

127
00:06:54,160 --> 00:06:57,160
trzeba było wiedzieć, do którego
miejsca na ekranie się odnosi.

128
00:06:57,840 --> 00:07:00,736
Najpierw chciałem to potraktować
jak programista.

129
00:07:00,760 --> 00:07:02,665
Przy pierwszym wskazaniu miejsca

130
00:07:02,689 --> 00:07:05,369
komputer poprosiłby
o wpisanie unikalnej nazwy.

131
00:07:06,760 --> 00:07:10,536
Szybko okazało się to zbyt żmudne.

132
00:07:10,536 --> 00:07:13,800
Komputer powinien automatycznie
nadać i zapisać nazwę.

133
00:07:15,020 --> 00:07:18,960
A może zastosować
porządek dodawania wartości?

134
00:07:19,480 --> 00:07:21,976
Spróbowałem. Wartość 1, wartość 2.

135
00:07:22,000 --> 00:07:24,762
Szybko zauważyłem,
że przy większej liczbie wartości

136
00:07:24,786 --> 00:07:27,296
nie da się zapamiętać
elementów na ekranie.

137
00:07:27,320 --> 00:07:32,616
A jeśli zamiast pozwolić
wstawiać dane gdziekolwiek,

138
00:07:32,640 --> 00:07:34,240
ograniczę wybór do siatki?

139
00:07:34,720 --> 00:07:36,936
Wówczas po wskazaniu komórki

140
00:07:36,936 --> 00:07:39,680
komputer mógłby użyć
wiersza i kolumny jako nazwy.

141
00:07:40,640 --> 00:07:46,816
A jeśli zrobić to w formie mapy
i dodał litery na górze i liczby po boku,

142
00:07:46,840 --> 00:07:49,736
to na widok B7 w formule

143
00:07:49,760 --> 00:07:52,420
wiadomo by było dokładnie,
gdzie to jest na ekranie.

144
00:07:52,640 --> 00:07:56,880
Stałoby się jasne,
jak samemu wpisać formułę.

145
00:07:57,440 --> 00:08:00,520
Ograniczenie do siatki
pomogło rozwiązać problem.

146
00:08:01,200 --> 00:08:06,800
Otworzyło też nowe możliwości, 
jak używanie zakresów komórek.

147
00:08:07,360 --> 00:08:08,936
Ale nie było zbyt restrykcyjne.

148
00:08:08,960 --> 00:08:13,280
Nadal pozwalało dodać każdą wartość
i formułę w każdej z komórek.

149
00:08:14,120 --> 00:08:17,960
Tak to robimy do dziś,
prawie 40 lat później.

150
00:08:19,109 --> 00:08:22,776
Ja i mój przyjaciel Bob zdecydowaliśmy,
że razem zbudujemy ten produkt.

151
00:08:22,800 --> 00:08:27,216
Zająłem się opracowaniem
zasad funkcjonowania.

152
00:08:27,240 --> 00:08:30,496
Stworzyłem kartę referencyjną,
która posłużyła za dokumentację.

153
00:08:30,520 --> 00:08:35,296
Pomogła mi też zapewnić,
że definiowany interfejs użytkownika

154
00:08:35,320 --> 00:08:38,799
będzie można jasno
i zwięźle wyjaśnić laikom.

155
00:08:39,520 --> 00:08:44,936
Bob pracował na strychu mieszkania
wynajętego w Arlington w Massachusetts.

156
00:08:44,960 --> 00:08:46,680
Oto i wnętrze strychu.

157
00:08:48,240 --> 00:08:51,016
Bob wykupił czas w MIT Multics System,

158
00:08:51,040 --> 00:08:53,760
żeby pisać kod na terminalu takim jak ten.

159
00:08:54,400 --> 00:08:57,896
Potem pobierał testowe wersje
na pożyczony komputer Apple II

160
00:08:57,920 --> 00:09:01,176
przez telefon przy użyciu
przetwornika akustycznego

161
00:09:01,200 --> 00:09:02,360
i testował.

162
00:09:02,920 --> 00:09:07,640
Na potrzeby jednego z tych testów
wykorzystałem kampanię reklamową Pepsi.

163
00:09:08,220 --> 00:09:12,050
Drukowanie nie jeszcze działało,
więc musiałem wszystko przepisać.

164
00:09:12,130 --> 00:09:14,896
Zapisywanie nie działało,
więc przy każdym zawieszeniu

165
00:09:15,010 --> 00:09:18,010
musiałem wpisywać
wszystkie formuły od nowa.

166
00:09:18,240 --> 00:09:22,216
Następnego dnia zgłosiłem się na zajęciach
do przedstawienia mojego przypadku.

167
00:09:22,240 --> 00:09:25,816
Zrobiłem pięcioletnie prognozy
i różnego rodzaju scenariusze.

168
00:09:25,840 --> 00:09:29,520
Poszło mi świetnie, VisiCalc się przydał.

169
00:09:30,160 --> 00:09:32,760
Profesor zapytał, jak to zrobiłem.

170
00:09:33,469 --> 00:09:36,136
Nie chciałem ujawniać
naszego tajnego projektu.

171
00:09:36,160 --> 00:09:37,540
(Śmiech)

172
00:09:37,780 --> 00:09:40,056
Odpowiedziałem więc:
"Wziąłem to, dodałem,

173
00:09:40,080 --> 00:09:42,176
pomnożyłem przez to
i odjąłem tamto".

174
00:09:42,200 --> 00:09:44,296
Spytał, czemu nie użyłem proporcji.

175
00:09:44,320 --> 00:09:47,336
Na co ja: "Ha! Proporcje
nie byłyby tak dokładne".

176
00:09:47,360 --> 00:09:49,936
Choć miałem na myśli
"Dzielenie jeszcze nie działa".

177
00:09:49,960 --> 00:09:53,056
(Śmiech)

178
00:09:53,080 --> 00:09:56,936
Ostatecznie udało nam się
dokończyć VisiCalc na tyle,

179
00:09:56,960 --> 00:09:58,800
by móc przedstawić go publicznie.

180
00:09:59,440 --> 00:10:01,416
Mój tata wydrukował
broszurę informacyjną,

181
00:10:01,440 --> 00:10:03,850
która mogła też służyć
jako materiał promocyjny.

182
00:10:04,280 --> 00:10:06,674
W czerwcu 1979 roku

183
00:10:06,674 --> 00:10:11,118
nasz wydawca ogłosił VisiCalc światu
na małym stoisku

184
00:10:11,118 --> 00:10:14,200
ogromnej Narodowej Konferencji
Komputerowej w Nowym Jorku.

185
00:10:14,800 --> 00:10:18,960
The New York Times napisał
humorystyczny artykuł o tej konferencji.

186
00:10:19,480 --> 00:10:21,936
"Maszyny wykonują coś
w stylu obrzędów religijnych

187
00:10:21,960 --> 00:10:23,341
Wierni jeszcze się schodzą,

188
00:10:23,365 --> 00:10:26,461
a już malarze w recepcji Koloseum
dodają VISICALC do panteonu

189
00:10:26,485 --> 00:10:29,656
starannymi czarnymi literami
na żółtym tle.

190
00:10:29,680 --> 00:10:31,496
Chwała VISICALC!”

191
00:10:31,520 --> 00:10:35,096
(Łapiąc dech) New York Times:
"Chwała VISICALC!”.

192
00:10:35,120 --> 00:10:36,616
(Śmiech)

193
00:10:36,640 --> 00:10:40,896
Na temat elektronicznych arkuszy

194
00:10:40,920 --> 00:10:44,816
popularna prasa biznesowa
milczała potem dwa lata.

195
00:10:44,840 --> 00:10:46,976
Większość ludzi tego jeszcze nie załapała.

196
00:10:47,000 --> 00:10:48,200
Ale niektórzy owszem.

197
00:10:48,920 --> 00:10:53,120
W październiku 1979 roku
wypuściliśmy VisiCalc.

198
00:10:53,880 --> 00:10:56,696
Dostarczany był w takim opakowaniu.

199
00:10:56,720 --> 00:10:59,200
A tak wyglądał uruchomiony na Apple II.

200
00:11:00,000 --> 00:11:01,960
A reszta, jak mówią, jest historią.

201
00:11:02,360 --> 00:11:04,456
Oczywiście można by
jeszcze długo opowiadać,

202
00:11:04,480 --> 00:11:06,536
ale musi to poczekać na inny dzień.

203
00:11:06,560 --> 00:11:08,800
Wspomnę o jednym – Harvard pamięta.

204
00:11:09,400 --> 00:11:10,600
To ta sala.

205
00:11:11,240 --> 00:11:13,590
Umieścili tablicę
upamiętniającą wydarzenie.

206
00:11:13,590 --> 00:11:16,300
[Na tej sali w 1978 roku
Dan Bricklin, absolwent '79

207
00:11:16,300 --> 00:11:18,600
wymyślił pierwszy program
arkusza kalkulacyjnego

208
00:11:18,600 --> 00:11:20,795
VisiCalc, zabójcza apka
wieku informatycznego

209
00:11:20,795 --> 00:11:22,972
zapewniła komputerom miejsce w biznesie.]

210
00:11:22,972 --> 00:11:24,400
(Brawa)

211
00:11:24,400 --> 00:11:27,336
To powinno przypominać,

212
00:11:27,360 --> 00:11:32,856
że, bazując na unikalnych doświadczeniach,
zdolnościach, potrzebach,

213
00:11:32,880 --> 00:11:38,136
warto budować prototypy, by odkrywać
i rozwiązywać kluczowe problemy

214
00:11:38,160 --> 00:11:40,280
i w ten sposób zmieniać świat.

215
00:11:41,040 --> 00:11:42,256
Dziękuję.

216
00:11:42,280 --> 00:11:46,880
(Brawa)