1
00:00:13,150 --> 00:00:14,996
Šta kad bih mogao da vam napravim

2
00:00:15,020 --> 00:00:16,500
dizajniranu bebu?

3
00:00:18,030 --> 00:00:20,326
Šta kad bi ste vi kao budući roditelj,

4
00:00:20,350 --> 00:00:24,350
i ja kao naučnik, odlučili
da zajedno krenemo tim putem?

5
00:00:24,910 --> 00:00:26,166
Šta ako ne bismo?

6
00:00:26,190 --> 00:00:28,865
Šta ako bismo mislili: "To je loša ideja",

7
00:00:28,889 --> 00:00:32,266
ali mnogi iz naše porodice,
naši prijatelji i kolege

8
00:00:32,290 --> 00:00:33,853
su doneli tu odluku?

9
00:00:35,145 --> 00:00:38,345
Premotajmo samo 15 godina unapred.

10
00:00:38,770 --> 00:00:41,546
Pretvarajmo se da je 2030. godina

11
00:00:41,570 --> 00:00:42,969
i vi ste roditelj.

12
00:00:43,530 --> 00:00:46,786
Vaša kćerka Marijana je pored vas,

13
00:00:46,810 --> 00:00:50,186
a 2030. ona je ono što bismo
nazvali prirodnim

14
00:00:50,210 --> 00:00:52,730
jer nema genetske modifikacije.

15
00:00:54,090 --> 00:00:58,162
A zato što ste vi i vaš partner
svesno doneli tu odluku,

16
00:00:58,290 --> 00:01:01,506
mnogi iz vašeg društvenog kruga
vas gledaju s nipodaštavanjem.

17
00:01:01,530 --> 00:01:04,349
Smatraju vas luditom ili tehnofobom.

18
00:01:04,373 --> 00:01:08,406
Marijanina najbolja prijateljica Džena,
koja živi u komšiluku,

19
00:01:08,430 --> 00:01:09,950
je potpuno druga priča.

20
00:01:10,830 --> 00:01:16,783
Rođena je kao genetski modifikovana
dizajnerska beba s brojnim unapređenjima.

21
00:01:17,101 --> 00:01:18,496
(Smeh)

22
00:01:18,630 --> 00:01:19,990
Da. Unapređenjima.

23
00:01:20,790 --> 00:01:23,686
A ova poboljšanja su uvedena

24
00:01:23,710 --> 00:01:26,246
upotrebom nove tehnologije
za genetske modifikacije

25
00:01:26,270 --> 00:01:29,046
koja ima zabavno ime CRISPR,

26
00:01:29,070 --> 00:01:30,766
znate kao nešto "crisp" [sveže],

27
00:01:30,790 --> 00:01:32,110
ovo je CRISPR [svežije].

28
00:01:33,430 --> 00:01:36,726
Naučnici, koje su Dženini roditelji
unajmili da ovo urade

29
00:01:36,750 --> 00:01:39,284
za nekoliko miliona dolara,

30
00:01:39,470 --> 00:01:43,350
uveli su CRISPR
u čitav niz ljudskih embriona.

31
00:01:44,270 --> 00:01:45,966
I koristili su genetska testiranja

32
00:01:45,990 --> 00:01:50,046
i predvideli da će taj sićušni embrion,
Dženin embrion,

33
00:01:50,070 --> 00:01:51,990
biti najbolji iz gomile.

34
00:01:53,070 --> 00:01:56,526
I sada, Džena je stvarna, prava osoba.

35
00:01:56,550 --> 00:01:59,766
Sedi na tepihu u vašem dnevnom boravku

36
00:01:59,790 --> 00:02:02,270
i igra se sa vašom kćerkom Marijanom.

37
00:02:02,990 --> 00:02:06,086
Vaše porodice se poznaju godinama,

38
00:02:06,110 --> 00:02:08,526
i prilično vam je jasno

39
00:02:08,550 --> 00:02:10,430
da je Džena izvanredna.

40
00:02:11,110 --> 00:02:13,126
Veoma je inteligentna.

41
00:02:13,150 --> 00:02:16,406
Ako ćete da budete iskreni prema sebi,
pametnija je od vas,

42
00:02:16,430 --> 00:02:17,821
a pet joj je godina.

43
00:02:17,845 --> 00:02:18,925
(Smeh)

44
00:02:18,949 --> 00:02:22,846
Lepa je, visoka, atletske građe

45
00:02:22,870 --> 00:02:25,350
i spisak je sve duži.

46
00:02:26,190 --> 00:02:28,766
I zapravo imamo čitavu novu generaciju

47
00:02:28,790 --> 00:02:31,030
GM dece poput Džene.

48
00:02:31,830 --> 00:02:33,966
I zasad se čini

49
00:02:33,990 --> 00:02:36,326
da su zdraviji
od generacije njihovih roditelja,

50
00:02:36,350 --> 00:02:38,086
od vaše generacije.

51
00:02:38,110 --> 00:02:40,110
I imaju niže zdravstvene troškove.

52
00:02:41,950 --> 00:02:44,686
Imuni su na veliki broj
zdravstevnih stanja,

53
00:02:44,710 --> 00:02:47,950
uključujući HIV/AIDS i genetske bolesti.

54
00:02:48,990 --> 00:02:51,241
Sve to zvuči sjajno,

55
00:02:51,350 --> 00:02:54,406
ali ne možete a da ne osećate nespokoj,

56
00:02:54,430 --> 00:03:00,046
instinktivno osećanje da nešto
prosto nije kako treba kod Džene

57
00:03:00,070 --> 00:03:04,190
i imali ste isti osećaj
o drugoj GM deci koju ste upoznali.

58
00:03:05,030 --> 00:03:08,406
Takođe ste čitali u novinama
ranije ove nedelje

59
00:03:08,430 --> 00:03:12,366
da istraživanje ove dece,
koja su rođena kao dizajnirane bebe,

60
00:03:12,390 --> 00:03:14,246
nagoveštava da imaju neke probleme,

61
00:03:14,270 --> 00:03:17,950
poput naglašene agresivnosti
i narcisoidnosti.

62
00:03:19,550 --> 00:03:21,206
Ali svežije su vam u mislima

63
00:03:21,230 --> 00:03:24,926
neke vesti koje ste upravo
čuli od Dženine porodice.

64
00:03:24,950 --> 00:03:26,446
Toliko je pametna

65
00:03:26,470 --> 00:03:29,566
da će sada pohađati specijalnu školu,

66
00:03:29,590 --> 00:03:32,086
različitu školu nego vaša kćerka Marijana,

67
00:03:32,110 --> 00:03:35,846
i to na neki način izbacuje
vašu porodicu iz ravnoteže.

68
00:03:35,870 --> 00:03:37,206
Marijana plače,

69
00:03:37,230 --> 00:03:40,969
a sinoć kad ste je uspavljivali
i ljubili za laku noć,

70
00:03:41,071 --> 00:03:45,368
pitala je: "Tata, hoće li
mi Džena uopšte više biti prijateljica?"

71
00:03:46,890 --> 00:03:50,426
Sad, kako sam vam pričao
ovu zamišljenu priču iz 2030,

72
00:03:50,450 --> 00:03:53,066
imam osećaj da sam neke od vas smestio

73
00:03:53,090 --> 00:03:55,666
u naučnofantastični okvir. Je li tako?

74
00:03:55,690 --> 00:03:58,186
Mislite da čitate
naučnofantastičnu knjigu.

75
00:03:58,210 --> 00:04:01,146
Ili, pak, razmišljate
u smeru Noći veštica.

76
00:04:01,170 --> 00:04:03,586
Ali ovo je zaista naša moguća stvarnost,

77
00:04:03,610 --> 00:04:05,250
svega 15 godina od sad.

78
00:04:05,890 --> 00:04:08,826
Ja sam istraživač
matičnih ćelija i genetike

79
00:04:08,850 --> 00:04:11,786
i razumem novu CRISPR tehnologiju

80
00:04:11,810 --> 00:04:13,530
i njen potencijalni uticaj.

81
00:04:14,010 --> 00:04:17,625
I možemo se zateći u toj stvarnosti

82
00:04:17,649 --> 00:04:20,730
i mnogo će zavisiti od toga
šta odlučimo danas.

83
00:04:22,370 --> 00:04:24,866
A ako i dalje razmišljate
u naučnofantastičnom smeru,

84
00:04:24,890 --> 00:04:29,386
razmotrite da je svet nauke
poprilično zatečen ranije ove godine,

85
00:04:29,410 --> 00:04:32,345
a javnost uglavnom pojma nema o tome.

86
00:04:32,369 --> 00:04:35,146
Istraživači iz Kine,
pre svega nekoliko meseci,

87
00:04:35,170 --> 00:04:39,826
izvestili su da su stvorili
genetski modifikovane ljudske embrione.

88
00:04:39,850 --> 00:04:42,386
Ovo se desilo prvi put u istoriji.

89
00:04:42,410 --> 00:04:45,090
A postigli su to upotrebom
nove CRISPR tehnologije.

90
00:04:45,970 --> 00:04:47,706
Nije savršeno funkcionisalo,

91
00:04:47,730 --> 00:04:51,306
ali i dalje smatram
da su time odškrinuli vrata

92
00:04:51,330 --> 00:04:53,130
Pandorine kutije.

93
00:04:54,890 --> 00:04:57,786
I mislim da će se neki ljudi
voditi ovom tehnologijom

94
00:04:57,810 --> 00:04:59,690
i pokušaće da dizajniraju bebe.

95
00:05:00,610 --> 00:05:03,706
Sad, pre nego što nastavim, neki od vas
će da podignu ruke i kažu:

96
00:05:03,706 --> 00:05:05,946
"Stani, Pol, čekaj malo.

97
00:05:05,970 --> 00:05:07,786
Zar to ne bi bilo nezakonito?

98
00:05:07,810 --> 00:05:11,450
Ne možeš prosto da se zaputiš
i stvoriš dizajniranu bebu."

99
00:05:12,066 --> 00:05:14,066
I zapravo ste donekle u pravu.

100
00:05:14,090 --> 00:05:16,410
U nekim državama to ne možete da uradite.

101
00:05:16,930 --> 00:05:20,186
Ali u mnogim drugim državama,
uključujući moju državu, SAD,

102
00:05:20,210 --> 00:05:24,090
zapravo ne postoji zakon o ovome,
pa u teoriji, mogli biste to da uradite.

103
00:05:25,090 --> 00:05:29,546
A desio se još jedan razvoj ove godine
koji se odrazio na ovu oblast,

104
00:05:29,570 --> 00:05:32,370
a to se desilo nedaleko odavde,
u Ujedinjenom Kraljevstvu.

105
00:05:32,890 --> 00:05:35,986
A Ujedinjeno Kraljevstvo je tradicionalno
bila najstroža država

106
00:05:36,010 --> 00:05:38,826
kada se radi
o genetskim modifikacijama ljudi.

107
00:05:38,850 --> 00:05:40,786
Tamo je to bilo nezakonito,

108
00:05:40,810 --> 00:05:42,386
ali pre samo nekoliko meseci,

109
00:05:42,410 --> 00:05:44,866
napravili su izuzetak tom pravilu.

110
00:05:44,890 --> 00:05:46,426
Usvojili su novi zakon,

111
00:05:46,450 --> 00:05:49,906
koji dozvoljava stvaranje
genetski modifikovanih ljudi

112
00:05:49,930 --> 00:05:54,050
s plemenitim ciljem pokušaja da se spreče
retki oblici genetskih bolesti.

113
00:05:54,810 --> 00:05:58,506
Ali i dalje smatram da nas kombinacija
ovih događaja pomera

114
00:05:58,530 --> 00:06:01,066
sve bliže ka prihvatanju

115
00:06:01,090 --> 00:06:03,010
ljudskih genetskih modifikacija.

116
00:06:04,250 --> 00:06:07,146
Dakle, govorio sam
o toj tehnologiji CRISPR.

117
00:06:07,170 --> 00:06:09,210
Šta je zapravo CRISPR?

118
00:06:09,770 --> 00:06:13,106
Pa, ako razmišljate o GMO
koji nam je svima poznatiji,

119
00:06:13,130 --> 00:06:16,346
poput GMO paradajza i pšenice

120
00:06:16,370 --> 00:06:18,306
i sličnih stvari,

121
00:06:18,330 --> 00:06:20,946
ova tehnologija je slična tehnologijama

122
00:06:20,970 --> 00:06:22,826
koje koristimo da njih napravimo,

123
00:06:22,850 --> 00:06:25,226
ali je drastično bolja,

124
00:06:25,250 --> 00:06:27,210
jeftinija i brža.

125
00:06:28,530 --> 00:06:30,066
Pa, šta je to?

126
00:06:30,090 --> 00:06:32,546
To je poput genetskog
švajcarskog vojničkog noža.

127
00:06:32,570 --> 00:06:34,826
Možemo da se pretvaramo
da je to švajcarski nož

128
00:06:34,850 --> 00:06:36,186
koji sadrži različite alate,

129
00:06:36,210 --> 00:06:39,346
a jedan od tih alata je nalik lupi

130
00:06:39,370 --> 00:06:42,185
ili GPS za naš DNK,

131
00:06:42,290 --> 00:06:44,866
dakle, može da se smesti
u određenoj tački.

132
00:06:44,890 --> 00:06:46,546
A sledeći alat je poput makaza

133
00:06:46,570 --> 00:06:49,826
koje mogu da seku DNK baš u toj tački.

134
00:06:49,850 --> 00:06:51,426
I naposletku imamo olovku

135
00:06:51,450 --> 00:06:55,946
kojom bukvalno možemo da nanovo ispišemo
genetski kôd na toj lokaciji.

136
00:06:55,970 --> 00:06:57,300
Zaista je tako jednostavno.

137
00:06:58,090 --> 00:07:01,746
A ova tehnologija, koja se pojavila
pre samo tri godine,

138
00:07:01,770 --> 00:07:03,610
iznenadila je nauku.

139
00:07:04,410 --> 00:07:08,666
Toliko brzo se razvija,
i tako je prokleto uzbudljiva naučnicima,

140
00:07:08,690 --> 00:07:12,490
i ja priznajem da me fascinira
i koristimo je u našoj laboratoriji,

141
00:07:13,450 --> 00:07:17,006
da mislim kako će neko da ode korak dalje

142
00:07:17,006 --> 00:07:19,672
i nastavi rad na genetskoj modifikaciji
ljudskog embriona

143
00:07:19,672 --> 00:07:22,050
i možda će da naprave dizajnirane bebe.

144
00:07:23,490 --> 00:07:25,146
Trenutno je to toliko sveprisutno.

145
00:07:25,170 --> 00:07:27,586
Tek se pojavilo pre tri godine.

146
00:07:27,610 --> 00:07:31,946
Trenutno hiljade laboratorija
ovo bukvalno imaju pri ruci

147
00:07:31,970 --> 00:07:34,346
i bave se važnim istraživanjem.

148
00:07:34,370 --> 00:07:36,986
Većinu njih ne interesuje
dizajniranje beba.

149
00:07:37,010 --> 00:07:39,506
Izučavaju ljudske bolesti

150
00:07:39,530 --> 00:07:41,946
i druge važne elemente nauke.

151
00:07:41,970 --> 00:07:44,570
Dakle, mnogo se važnog istraživanja
sprovodi CRISPR-om.

152
00:07:45,410 --> 00:07:48,826
A činjenica da trenutno možemo
da radimo genetske modifikacije,

153
00:07:48,850 --> 00:07:52,626
koje su nekad trajale godinama
i koštale milione dolara,

154
00:07:52,650 --> 00:07:55,666
za nekoliko nedelja
za nekoliko hiljada dolara,

155
00:07:55,690 --> 00:07:57,826
meni kao naučniku je fantastična,

156
00:07:57,850 --> 00:07:59,986
ali opet, istovremeno,

157
00:08:00,010 --> 00:08:03,130
otvara prostor ljudima da odu predaleko.

158
00:08:03,730 --> 00:08:05,146
I mislim da se neki ljudi

159
00:08:05,170 --> 00:08:07,667
neće usredsređivati toliko na nauku.

160
00:08:08,210 --> 00:08:10,226
Neće ih nauka pokretati.

161
00:08:10,250 --> 00:08:13,770
Pokretaće ih ideologija
ili jurenje za novcem.

162
00:08:14,530 --> 00:08:17,090
I posegnuće za dizajniranjem beba.

163
00:08:17,308 --> 00:08:19,746
Pa, zašto bi trebalo da budemo
zabrinuti zbog ovoga?

164
00:08:19,930 --> 00:08:23,146
Znamo od Darvina,
ako se vratimo dva veka unazad,

165
00:08:23,170 --> 00:08:27,306
da su evolucija i genetika
istinski uticali na čovečanstvo,

166
00:08:27,330 --> 00:08:28,744
na to ko smo danas.

167
00:08:29,490 --> 00:08:33,426
A neki smatraju da se dešava nešto
poput društvenog darvinizma u našem svetu,

168
00:08:33,450 --> 00:08:35,929
a možda čak i eugenika.

169
00:08:36,530 --> 00:08:40,265
Zamislite te trendove, te sile,

170
00:08:40,289 --> 00:08:43,265
sa raketnim pogonom ove CRISPR tehnologije

171
00:08:43,289 --> 00:08:46,010
koja je toliko moćna i sveprisutna.

172
00:08:46,810 --> 00:08:50,705
I zapravo, dovoljno je da se vratimo
jedan vek u prošli vek

173
00:08:50,729 --> 00:08:53,730
kako bismo videli moć eugenike.

174
00:08:54,610 --> 00:08:57,066
Moj otac, Piter Nofler,

175
00:08:57,090 --> 00:08:59,866
je rođen baš ovde u Beču.

176
00:08:59,890 --> 00:09:03,684
Bio je Bečlija i rođen je ovde 1929.

177
00:09:04,410 --> 00:09:08,306
A kada su moji baka i deka
dobili malenu bebu Pitera,

178
00:09:08,330 --> 00:09:10,066
svet je bio drugačiji. Je li tako?

179
00:09:10,090 --> 00:09:11,386
Bio je to neki drugi Beč.

180
00:09:11,410 --> 00:09:12,986
SAD su bile drugačije.

181
00:09:13,010 --> 00:09:14,266
Svet je bio drugačiji.

182
00:09:14,290 --> 00:09:16,586
Eugenika je bila u usponu

183
00:09:16,610 --> 00:09:18,946
i moji baka i deka su shvatili,

184
00:09:18,970 --> 00:09:20,386
verujem veoma brzo,

185
00:09:20,410 --> 00:09:23,930
da su na pogrešnoj strani
eugeničke jednačine.

186
00:09:24,650 --> 00:09:27,026
I uprkos tome što je ovo bio njihov dom

187
00:09:27,050 --> 00:09:29,106
i dom njihove čitave šire porodice,

188
00:09:29,130 --> 00:09:33,466
a ova oblast je generacijama 
bila dom njihovoj porodici,

189
00:09:33,490 --> 00:09:36,506
odlučili su da zbog eugenike

190
00:09:36,530 --> 00:09:37,770
moraju da odu.

191
00:09:38,490 --> 00:09:40,626
I preživeli su, ali slomljenog srca

192
00:09:40,650 --> 00:09:44,786
i nisam siguran da je moj otac
ikad prežalio odlazak iz Beča.

193
00:09:44,810 --> 00:09:47,146
Otišao je kad mu je bilo tek osam godina

194
00:09:47,170 --> 00:09:48,423
1938.

195
00:09:48,447 --> 00:09:51,526
Stoga danas vidim novu eugeniku

196
00:09:51,550 --> 00:09:53,886
kako izranja na površinu.

197
00:09:53,910 --> 00:09:58,886
Trebalo bi da bude plemenitija,
nežnija, pozitivna eugenika,

198
00:09:58,910 --> 00:10:01,230
drugačija od svega toga iz prošlosti.

199
00:10:02,110 --> 00:10:06,486
Ali smatram da iako je usredsređena
na pokušavanje da poboljša ljude,

200
00:10:06,510 --> 00:10:09,206
mogla bi da ima negativne posledice

201
00:10:09,230 --> 00:10:10,486
i zaista me brine

202
00:10:10,510 --> 00:10:13,286
što neki od najvećih zagovornika
ove nove eugenike

203
00:10:13,310 --> 00:10:16,870
smatraju da je CRISPR
karta za njeno ostvarivanje.

204
00:10:18,270 --> 00:10:20,006
Pa, moram da priznam, znate,

205
00:10:20,030 --> 00:10:23,286
eugenika, govorimo o unapređenju ljudi.

206
00:10:23,310 --> 00:10:24,566
To je teško pitanje.

207
00:10:24,590 --> 00:10:27,510
Šta je bolje kad govorimo
o ljudskim bićima?

208
00:10:28,270 --> 00:10:30,926
Ali priznajem da smatram
da možda mnogi od nas

209
00:10:30,950 --> 00:10:33,886
bi mogli da se slože da bi ljudskim bićima

210
00:10:33,910 --> 00:10:35,886
godilo malo poboljšanja.

211
00:10:35,910 --> 00:10:38,206
Pogledajte naše političare

212
00:10:38,230 --> 00:10:40,286
ovde, znate, tamo u SAD-u -

213
00:10:40,310 --> 00:10:43,926
Ne daj bože da sad pođemo tamo.

214
00:10:43,950 --> 00:10:45,926
Možda ako samo pogledamo u ogledalo,

215
00:10:45,950 --> 00:10:48,486
moguće da bismo otkrili
vidove da se popravimo.

216
00:10:48,510 --> 00:10:53,326
Možda bih poželeo, iskreno,
da imam više kose ovde, umesto ćelavosti.

217
00:10:53,350 --> 00:10:55,886
Neki ljudi bi poželeli da su viši,

218
00:10:55,910 --> 00:10:58,750
da imaju drugačiju težinu, drugačije lice.

219
00:10:59,343 --> 00:11:03,246
Ako bismo mogli to da uradimo,
ako bismo mogli sve to da ostvarimo

220
00:11:03,270 --> 00:11:05,526
ili bismo to mogli da ostvarimo
kod naše dece,

221
00:11:05,550 --> 00:11:07,350
to bi bilo primamljivo.

222
00:11:07,950 --> 00:11:10,846
A ipak, uz to bi išli sledeći rizici.

223
00:11:10,870 --> 00:11:12,766
Govorio sam o eugenici,

224
00:11:12,790 --> 00:11:15,606
ali postojali bi rizici i po pojedince.

225
00:11:15,630 --> 00:11:18,086
Dakle, ako bismo zaboravili
na unapređivanje ljudi

226
00:11:18,110 --> 00:11:22,566
i samo pokušali da ih napravimo zdravijim
upotrebom genetskih modifikacija,

227
00:11:22,590 --> 00:11:25,046
ova tehnologija je toliko nova

228
00:11:25,070 --> 00:11:26,646
i toliko moćna

229
00:11:26,670 --> 00:11:29,430
da bismo slučajno mogli
da ih napravimo bolesnijima.

230
00:11:30,430 --> 00:11:32,566
To bi lako moglo da se desi.

231
00:11:32,590 --> 00:11:33,846
A tu je i drugi rizik,

232
00:11:33,870 --> 00:11:38,446
a to je da sve legitimno, važno
istraživanje genetskih modifikacija

233
00:11:38,470 --> 00:11:40,126
se dešava samo u laboratoriji -

234
00:11:40,150 --> 00:11:43,166
opet, bez zainteresovanosti
za dizajniranje beba -

235
00:11:43,190 --> 00:11:46,046
ako bi nekoliko ljudi krenulo
putem dizajniranja beba,

236
00:11:46,070 --> 00:11:47,446
a stvari bi krenule po zlu,

237
00:11:47,470 --> 00:11:50,430
čitava oblast bi ispaštala.

238
00:11:51,350 --> 00:11:53,806
Takođe smatram da nije nemoguće

239
00:11:53,830 --> 00:11:58,110
da bi vlade mogle početi da se interesuju
za genetske modifikacije.

240
00:11:58,790 --> 00:12:03,726
Pa, na primer,
naše zamišljeno GM dete, Džena,

241
00:12:03,750 --> 00:12:04,966
koje je zdravije,

242
00:12:04,990 --> 00:12:09,006
ako postoji generacija za koju se čini
da ima niže troškove zdravstvene nege,

243
00:12:09,030 --> 00:12:13,246
moguće je da vlade
mogu da počnu da sile svoje građane

244
00:12:13,270 --> 00:12:15,166
da krenu GM putem.

245
00:12:15,190 --> 00:12:17,206
Pogledajte politiku jednog deteta u Kini.

246
00:12:17,230 --> 00:12:22,950
Smatra se da je sprečila
rođenje 400 miliona ljudskih bića.

247
00:12:24,110 --> 00:12:26,886
Stoga nije u sferi nemogućeg

248
00:12:26,910 --> 00:12:30,478
da bi genetske modifikacije
mogle da budu nešto što vlade guraju.

249
00:12:31,190 --> 00:12:34,434
A ako dizajnirane bebe postanu popularne,

250
00:12:34,458 --> 00:12:36,526
u našem digitalnom dobu -

251
00:12:36,550 --> 00:12:39,206
popularnih snimaka, društvenih mreža -

252
00:12:39,230 --> 00:12:41,806
šta ako bi se smatralo
da su dizajnirane bebe moderne,

253
00:12:41,830 --> 00:12:43,966
i one postanu neka vrsta novog glamura,

254
00:12:43,990 --> 00:12:45,726
novi Kardašijanovi ili slično?

255
00:12:45,750 --> 00:12:46,766
(Smeh)

256
00:12:46,790 --> 00:12:51,326
Znate, jesu li to trendovi
koje bi zaista mogli da kontrolišemo?

257
00:12:51,350 --> 00:12:53,430
Nisam ubeđen da jesu.

258
00:12:54,550 --> 00:12:57,726
Dakle, opet, danas je Noć veštica

259
00:12:57,750 --> 00:13:00,206
i kada govorimo
o genetskim modifikacijama,

260
00:13:00,230 --> 00:13:03,330
pstoji jedan lik u vezi sa Noći veštica

261
00:13:03,330 --> 00:13:06,116
o kom se govori i koji se priziva
više od bilo čega drugog,

262
00:13:06,116 --> 00:13:07,910
a to je Frankenštajn.

263
00:13:08,510 --> 00:13:12,926
Najčešće je to bila frankenhrana
i razne druge stvari.

264
00:13:12,950 --> 00:13:17,526
Ali ako razmislimo danas o tome
i razmislimo o tome u ljudskom kontekstu

265
00:13:17,550 --> 00:13:18,806
na dan poput Noći veštica,

266
00:13:18,830 --> 00:13:24,246
ako roditelji u suštini mogu
da genetski kostimiraju svoju decu,

267
00:13:24,270 --> 00:13:29,030
da li ćemo da govorimo
o nekoj vrsti situacije Frankenštajn 2.0?

268
00:13:30,150 --> 00:13:33,326
Ne verujem. Ne verujem
da će ići toliko daleko.

269
00:13:33,350 --> 00:13:37,280
Ali kada se bavimo cepkanjem
ljudskog kôda,

270
00:13:37,280 --> 00:13:40,626
mislim da sve opklade otpadaju,
u smislu šta bi moglo proizaći iz toga.

271
00:13:40,630 --> 00:13:42,260
I dalje bi postojala opasnost.

272
00:13:42,260 --> 00:13:43,726
Možemo da pogledamo u prošlost

273
00:13:43,726 --> 00:13:46,306
druge elemente preobražajne nauke

274
00:13:46,330 --> 00:13:50,146
i da vidimo kako su se
u suštini otrgli kontroli

275
00:13:50,170 --> 00:13:51,730
i kako su proželi društvo.

276
00:13:52,170 --> 00:13:55,970
Daću vam samo jedan primer,
a to je vantelesna oplodnja.

277
00:13:56,090 --> 00:13:59,706
Pre skoro tačno 40 godina,

278
00:13:59,730 --> 00:14:03,426
rođena je prva beba iz tube, Luiza Braun,

279
00:14:03,450 --> 00:14:04,706
a to je sjajna stvar,

280
00:14:04,730 --> 00:14:10,266
i mislim da je od tada pet miliona beba
rođeno vantelesnom oplodnjom,

281
00:14:10,290 --> 00:14:11,946
donele su bezmernu radost.

282
00:14:11,970 --> 00:14:15,060
Mnogi roditelji sad mogu da vole tu decu.

283
00:14:15,060 --> 00:14:17,226
Ali ako razmislite o tome,
za četiri decenije,

284
00:14:17,226 --> 00:14:21,106
pet miliona beba rođenih
zahvaljujući novoj tehnologiji

285
00:14:21,130 --> 00:14:22,946
je prilično izvanredno,

286
00:14:22,970 --> 00:14:25,186
a isto bi moglo da se desi

287
00:14:25,210 --> 00:14:28,780
s genetskim modifikacijama ljudi
i dizajniranjem beba.

288
00:14:28,780 --> 00:14:32,016
Pa, u zavisnosti od odluka
koje donesemo u narednih nekoliko meseci,

289
00:14:32,016 --> 00:14:33,306
u narednih godinu dana,

290
00:14:33,330 --> 00:14:36,466
ako se rodi prva dizajnirana beba

291
00:14:36,490 --> 00:14:37,706
u narednih par decenija,

292
00:14:37,730 --> 00:14:41,386
moglo bi da dođe do miliona
genetski modifikovanih ljudi.

293
00:14:41,410 --> 00:14:45,866
A tu imamo i razliku,
jer ako mi, vi u publici ili ja,

294
00:14:45,890 --> 00:14:48,786
ako odlučimo da imamo dizajniranu bebu,

295
00:14:48,810 --> 00:14:52,826
onda će i njihova deca
da budu genetski modifikovana itd.

296
00:14:52,850 --> 00:14:54,146
jer je to nasledno.

297
00:14:54,170 --> 00:14:55,650
Dakle, to je velika razlika.

298
00:14:55,810 --> 00:14:57,706
Pa, imajući sve ovo na umu,

299
00:14:57,730 --> 00:14:59,290
šta da radimo?

300
00:15:00,330 --> 00:15:02,146
Zapravo će da dođe do sastanka

301
00:15:02,170 --> 00:15:05,030
za mesec dana od sutra u Vašingtonu,

302
00:15:05,030 --> 00:15:07,056
od strane Nacionalne akademija nauke SAD-a

303
00:15:07,056 --> 00:15:09,666
kako bi se bavili tim pitanjem.

304
00:15:09,690 --> 00:15:13,370
Koji je pravi put napred po pitanju
ljudskih genetskih modifikacija?

305
00:15:14,210 --> 00:15:16,626
Verujem da nam trenutno

306
00:15:16,650 --> 00:15:18,106
treba moratorijum.

307
00:15:18,130 --> 00:15:19,626
Moramo to da zabranimo.

308
00:15:19,650 --> 00:15:23,226
Ne bi trebalo da dozvolimo
stvaranje genetski modifikovanih ljudi

309
00:15:23,250 --> 00:15:26,546
jer je prosto suviše opasno
i suviše nepredvidivo.

310
00:15:26,570 --> 00:15:28,026
Ali ima mnogo ljudi -

311
00:15:28,050 --> 00:15:29,186
(Aplauz)

312
00:15:29,210 --> 00:15:30,426
Havala.

313
00:15:30,450 --> 00:15:36,666
(Aplauz)

314
00:15:37,090 --> 00:15:39,386
I dozvolite da kažem, prosto kao naučnik,

315
00:15:39,410 --> 00:15:41,906
malčice je zastrašujuće da to javno kažem

316
00:15:41,930 --> 00:15:47,170
jer nauka uopšteno ne voli
samoregulaciju i slične stvari.

317
00:15:47,900 --> 00:15:51,010
Zato smatram da moramo da odložimo ovo,

318
00:15:51,010 --> 00:15:53,816
no postoje mnogi ljudi
koji ne samo da se ne slažu sa mnom,

319
00:15:53,820 --> 00:15:55,316
već osećaju baš suprotno.

320
00:15:55,340 --> 00:15:58,676
Oni su potpuno nagazili gas,
idu punom brzinom napred,

321
00:15:58,700 --> 00:16:00,316
napravimo dizajnirane bebe.

322
00:16:00,340 --> 00:16:03,230
Pa će na sastanku u decembru

323
00:16:03,230 --> 00:16:06,856
i na drugim sastancima koji će verovatno
uslediti u narednih nekoliko meseci,

324
00:16:06,856 --> 00:16:09,916
veoma je moguće da neće biti moratorijuma.

325
00:16:09,940 --> 00:16:12,996
A mislim da je deo našeg problema

326
00:16:13,020 --> 00:16:15,076
to što je čitav ovaj trend,

327
00:16:15,100 --> 00:16:19,196
ova revolucija u genetskoj modifikaciji
koja je primenjiva na ljude,

328
00:16:19,220 --> 00:16:20,836
javnost nije znala za to.

329
00:16:20,860 --> 00:16:22,676
Niko nije govorio,

330
00:16:22,700 --> 00:16:26,756
pogledajte, ovo je velika stvar,
ovo je revolucija

331
00:16:26,760 --> 00:16:29,066
i moglo bi da utiče na vas
na veoma lične načine.

332
00:16:29,066 --> 00:16:31,876
Te je moj cilj delimično
da to zapravo promenim

333
00:16:31,900 --> 00:16:34,836
i da obrazujem i angažujem javnost

334
00:16:34,860 --> 00:16:37,660
i da vi ljudi pričate o ovome.

335
00:16:38,180 --> 00:16:41,956
Pa se nadam da će na ovim sastancima
biti mesta za javnost

336
00:16:41,980 --> 00:16:44,501
da doprinese svojim glasom.

337
00:16:44,525 --> 00:16:49,085
Pa, ako se vratimo nazad,
opet na 2030, na tu zamišljenu priču,

338
00:16:49,874 --> 00:16:53,036
i u zavisnosti od odluka
koje, opet, donesemo danas -

339
00:16:53,060 --> 00:16:54,996
bukvalno nemamo mnogo vremena -

340
00:16:55,020 --> 00:16:57,116
u narednih nekoliko meseci,
sledećih godinu,

341
00:16:57,140 --> 00:16:59,660
jer se ova tehnologija širi poput požara.

342
00:17:00,380 --> 00:17:03,316
Pretvarajmo se da smo ponovo
u toj stvarnosti.

343
00:17:03,340 --> 00:17:05,155
Nalazimo se u parku

344
00:17:05,179 --> 00:17:08,494
i naše dete se ljulja na ljuljašci.

345
00:17:08,519 --> 00:17:11,136
Da li je to dete obično staro dete

346
00:17:11,160 --> 00:17:14,616
ili smo odlučili
da imamo dizajniranu bebu?

347
00:17:14,640 --> 00:17:18,096
I recimo da smo krenuli
nekom vrstom tradicionalnog puta,

348
00:17:18,119 --> 00:17:20,616
i naše dete se ljulja na ljuljašci,

349
00:17:20,640 --> 00:17:23,455
i iskreno, ono je nered.

350
00:17:23,480 --> 00:17:26,175
Kosa mu je zamršena poput moje.

351
00:17:26,200 --> 00:17:28,415
Zapušen mu je nos.

352
00:17:28,440 --> 00:17:30,480
Nije najbolji đak na svetu.

353
00:17:31,160 --> 00:17:33,376
Ljupko je, volite ga,

354
00:17:33,400 --> 00:17:35,336
ali na ljuljašci do njegove,

355
00:17:35,360 --> 00:17:38,376
njegov najbolji prijatelj je GM dete,

356
00:17:38,400 --> 00:17:40,816
i njih dvoje se tako ljuljaju,

357
00:17:40,840 --> 00:17:42,856
a vi ne možete
a da ih ne poredite, zar ne?

358
00:17:42,880 --> 00:17:45,376
A GM dete se ljulja više,

359
00:17:45,400 --> 00:17:47,576
izgleda bolje, bolji je đak,

360
00:17:47,600 --> 00:17:50,397
nema zapušen nos koji morate da brišete.

361
00:17:50,421 --> 00:17:52,776
Kako ćete se zbog toga osećati

362
00:17:52,800 --> 00:17:55,520
i kakvu odluku ćete sledeći put doneti?

363
00:17:56,646 --> 00:17:57,863
Hvala vam.

364
00:17:57,887 --> 00:18:04,887
(Aplauz)