1
00:00:06,698 --> 00:00:08,793
Bir kitabı kitap yapan şey nedir?

2
00:00:08,793 --> 00:00:12,828
Bilgi depolayan
ve ileten herhangi bir şey midir?

3
00:00:12,828 --> 00:00:14,509
Yoksa kâğıtla,

4
00:00:14,509 --> 00:00:15,236
ciltle,

5
00:00:15,236 --> 00:00:15,984
yazı tipiyle,

6
00:00:15,984 --> 00:00:16,736
mürekkeple,

7
00:00:16,736 --> 00:00:17,973
ellerinizdeki ağırlığıyla,

8
00:00:17,973 --> 00:00:19,803
sayfaların kokusuyla mı ilgili?

9
00:00:19,803 --> 00:00:21,112
Bu bir kitap mıdır?

10
00:00:21,112 --> 00:00:22,486
Muhtemelen değildir.

11
00:00:22,486 --> 00:00:23,483
Peki bu?

12
00:00:23,483 --> 00:00:24,793
Bu soruları cevaplamak için

13
00:00:24,793 --> 00:00:27,525
kitabın bildiğimiz hâliyle
başlangıcına dönmeli ve

14
00:00:27,525 --> 00:00:30,698
bu ögelerin bir araya gelerek,
parçalarının toplamından daha büyük

15
00:00:30,698 --> 00:00:33,240
bir şeyi nasıl
oluşturduklarını anlamalıyız.

16
00:00:33,240 --> 00:00:36,859
Bir kitap olarak düşündüğümüz
en eski nesne, bir kenar boyunca

17
00:00:36,859 --> 00:00:39,949
bağlanan sayfalardan
oluşan el yazması kitaptır.

18
00:00:39,949 --> 00:00:42,395
Ancak kitap tarihindeki gerçek dönüşüm,

19
00:00:42,395 --> 00:00:46,575
15. yy ortasında Johannes
Gutenberg'in matbaasıyla olmuştur.

20
00:00:46,575 --> 00:00:51,642
Taşınabilirlik fikri doğu kültüründe
çok daha önceden icat edilmişti

21
00:00:51,642 --> 00:00:55,833
fakat Gutenberg'in matbaasının
gelişi büyük bir etki bıraktı.

22
00:00:55,833 --> 00:00:59,949
Metin üretiminin kontrolü
elit bir keşiş sınıfının ve yöneten

23
00:00:59,949 --> 00:01:02,531
sınıfın elinden birdenbire gitmişti.

24
00:01:02,531 --> 00:01:04,328
Mesajlar daha hızlı iletilebiliyordu

25
00:01:04,328 --> 00:01:07,333
ve kopyalar da anında üretilebiliyordu,

26
00:01:07,333 --> 00:01:10,432
böylece Avrupa'da
matbaa evleri ortaya çıktı.

27
00:01:10,432 --> 00:01:15,268
Bu kaynakça artışının ortaya
çıkardığı ürüne bazı yönlerden aşinayız

28
00:01:15,268 --> 00:01:17,949
ama diğerlerinde durum farklı.

29
00:01:17,949 --> 00:01:22,796
Kitabın iskeleti kâğıt, yazı ve kapaktır.

30
00:01:22,796 --> 00:01:27,044
Kâğıt, 2000 yıldan fazla süre
önce Çin'de bir yazma yüzeyi olarak

31
00:01:27,044 --> 00:01:30,516
icat edildi ve Mısırlıların
papirüsüne dayanıyordu.

32
00:01:30,516 --> 00:01:32,707
Ancak 16. yy'a dek Avrupalılar

33
00:01:32,707 --> 00:01:35,236
hayvan derilerinden yapılan
dayanıklı parşömenlere ve

34
00:01:35,236 --> 00:01:39,176
ince tahta sayfalara yazı yazıyorlardı.

35
00:01:39,176 --> 00:01:43,022
Kâğıdın popülerliği zamanla
Avrupa'ya yayıldı ve kütle olarak

36
00:01:43,022 --> 00:01:47,673
daha ucuz olduğu için çoğu
baskıda parşömenin yerini aldı.

37
00:01:47,673 --> 00:01:51,576
Mürekkepler, organik bitkiler ve
hayvan boyalarını su veya şarapla

38
00:01:51,576 --> 00:01:53,046
karıştırarak yapılıyordu

39
00:01:53,046 --> 00:01:55,519
fakat su metale yapışmadığı için

40
00:01:55,519 --> 00:02:00,144
matbaanın kullanımında
yağ bazlı mürekkebe geçiş gerekmişti.

41
00:02:00,144 --> 00:02:03,513
Matbaacılar lamba isi, terementi
ve ceviz yağının karışımdan yapılan

42
00:02:03,513 --> 00:02:04,395
siyah mürekkep

43
00:02:04,395 --> 00:02:06,138
kullanıyorlardı.

44
00:02:06,138 --> 00:02:08,236
Peki ya yazı boyutu ve türü?

45
00:02:08,236 --> 00:02:12,577
En eski taşınabilir yazılar,
kurşun alaşımlarına kabartmalı olarak

46
00:02:12,577 --> 00:02:16,673
dökülen ters çevrilmiş
harflerden oluşuyordu.

47
00:02:16,673 --> 00:02:19,147
Bunlar el yapımıydı ve pahalıydı

48
00:02:19,147 --> 00:02:22,865
ve tasarımları da kalıpları oyan
insanlar kadar çok çeşitliydi.

49
00:02:22,865 --> 00:02:27,151
Seri imalat ve erişilebilir
kelime işleme sisteminin yaratılışına dek

50
00:02:27,151 --> 00:02:30,830
standartlaştırma çok da mümkün değildi.

51
00:02:30,830 --> 00:02:36,230
Tarza gelince, aşina olduğumuz
Times Roman dâhil birçok tarza

52
00:02:36,230 --> 00:02:38,610
öncülük eden iki tür
Roman yazı tipini geliştiren

53
00:02:38,610 --> 00:02:41,248
Nicolas Jenson'a teşekkür edebiliriz.

54
00:02:41,248 --> 00:02:44,013
Bir şey tüm bunları bir arada tutmalıydı

55
00:02:44,013 --> 00:02:46,399
ve 15. yy'ın sonlarına dek kapaklar

56
00:02:46,399 --> 00:02:48,732
ya tahtadan ya da birbirine yapıştırılmış

57
00:02:48,732 --> 00:02:51,045
kâğıt sayfalardan oluşuyordu.

58
00:02:51,045 --> 00:02:54,698
17. yy'ın sonlarında önce yüksek
kalitede ciltleme için üretilen

59
00:02:54,698 --> 00:02:59,482
fakat sonradan daha ucuz bir
seçenek hâline gelen lif iplik kartonu

60
00:02:59,482 --> 00:03:02,947
tüm bunların yerini aldı.

61
00:03:02,947 --> 00:03:06,550
Günümüzde en çok üretilen kapak
illüstrasyonları, pazarlama araçları

62
00:03:06,550 --> 00:03:10,304
olsa da, eski kitap kapağı tasarımları
sipariş üzerine yapılıyordu.

63
00:03:10,304 --> 00:03:12,839
Her kitap sırtının bir hikâyesi vardır.

64
00:03:12,839 --> 00:03:16,406
İlk başlarda estetiksel açıdan
önemli olarak görülmüyorlardı

65
00:03:16,406 --> 00:03:19,743
ve en eskileri hatlı değil, düzdü.

66
00:03:19,743 --> 00:03:22,516
Düz biçim, kitabın bir
masada daha düzgün durmasını

67
00:03:22,516 --> 00:03:25,522
sağladığından, okunması
daha kolay oluyordu.

68
00:03:25,522 --> 00:03:30,453
Fakat bu kitap sırtları normal
baskılı kullanımdan hasar görüyordu.

69
00:03:30,453 --> 00:03:32,580
Kitabın kendi kendine kapanması gibi

70
00:03:32,580 --> 00:03:34,555
yeni problemler ortaya çıksa da,

71
00:03:34,555 --> 00:03:37,389
hatlı bir biçim bu meseleyi çözdü.

72
00:03:37,389 --> 00:03:39,263
Fakat esneklik daha önemliydi,

73
00:03:39,263 --> 00:03:41,609
özellikle de hareket
hâlinde okuyanlar için.

74
00:03:41,609 --> 00:03:45,266
Kitaplar gelişti ve biz
düz ekranları, elektronik mürekkebi

75
00:03:45,266 --> 00:03:47,855
ciltli metinlere tercih etmeye başladık.

76
00:03:47,855 --> 00:03:50,953
Peki bu nesneler ve
dosyalar gerçekten kitap mı?

77
00:03:50,953 --> 00:03:52,436
Kapağın verdiği his veya

78
00:03:52,436 --> 00:03:55,738
kâğıdın kokusu bu
tecrübeye bir şeyler eklemiyor mu?

79
00:03:55,738 --> 00:03:58,837
Yoksa sunumu nasıl
olursa olsun, sihir yalnızca

80
00:03:58,837 --> 00:04:01,018
kelimeler içerisinde mi gizli?